장음표시 사용
161쪽
de administrat. tuto . uel curato. Nam aduersus tutores, curatoresq; tutelae curaeque actio competit , si male contraxeriit,
hoc est, si praedia comparauerint non idonea per sordes aut gratiam. Sed quid dicendum, si neque sordidae, neque gratiosae sed tm no bona satis conditione elegerint recte hic quis dixerit, solam latam negligentia, latam dicendam esse culpam iuxta. l. Magna negligentia. T de uerb. significa. eosque hanc latam culpam praestare in hac parte debere , neque leuis aut latae culpae hic damnandi sunt, quum speciale tunc censeatur, quando praedia talia coparauerint. Ideoq; talis lata culpa uel talis lata negligentia ipsis eo calu oberit. Hanc rationem etsi misellis comunem) haud adducere ueretur summus legum interpres Bart. tritam a d. l. tuto i qui repertoriis. 6. Competit. praeallegatam. Alia ratione S ego addo, salua aliorum pace, ne summi odij, maximiq; periculi circa praedia, aut id genus alia coparanda, tutelae curae vemunus censeatur. Nam quocunque modo, & quatu libet diligenter tutor curatorq; suo fungerentur ossicio, cIto,& perpetuo sere, & per facile leuis culpae in eos suspicio & uidicium caderet, ob quae iuxta illos statim in damnum restitutionis rec iderent, qd contra ςquitatis rationem esse nemo non clare peripicit. Quapropter ob haec & similia iniqua uitanda,non solu Iurisconsultis, sed & Imperatoribus ipsis utao ex supra allegatis clareo receptum est , ' leuis culpae ro empraedictis casibus, minime reddendam esse,ut & tradit Haudus, in l. Quae fortuitis, colum . penuit. C. de pignora. actio. Ange. Aret. in .f. Actionum colum. xxiiij. initi tui. de actio. Omniu apertissime uulgata in l. Quicquid. C Arbit. tutet . quod quide Cana recipit gl. testeInterpretarione, in uerb. Mo acquisierint, quippe, quum quaerendi conditio ex uteret. Secus uerbesset,si conditio, occasio, ac quaerendi ansa nullo inquam tepore oblata fuissent. At huic consentiunt. l. inde Neratius. f. idem Iulian. l. Si seruum meum. ff.'ad. l. Aquit. 2I S. l. Pupillorum. C. de administ. t tuto. uel curat. Pupili rum seu minorum defensores, si per eos donationum conditio neglecta est, rei amissae periculum praestent, facit m argumentum, quod uoluit. l. Si tutoris. C.eodem tit. Vel ut
162쪽
ias ex re pupillari, aut id genus similia non acquisierint,si mi. Si sine haerede. g. Item respondetur. ff. de administ. tuto .aa uel curato. igitur praedictor u tutor &curatori tum demum rei censendi sunt si id no faciant, ad 0 ex muneris atque offici j sui ratione edicere obligantur. Huic seruit.I. Dolus. EMandat. Ratio autem cur in tui. quoq; cotractu leuis culpae nomine agi posse placuit, est: ut . s. minoribus atque id genusas personis minime dissimilibus, s magis succurratur,adeo ut Stutoru quoq; & curatorum haeredes, ex hac lata culpa coneniri possint. l. i.& per uniuersum titulum. C. de haeredib. tuto . uel curato. Diuersia aut nec emnia. l. Curatoris. C. de nego gest. l. Ex depositi. Similiter. l. ex contractibus .ff. de 14 actio. Sobligat. tribus casibus exceptis, i qui sub dicta. l. I. cdprehenduntur. Neq; obstat, quod durum uideatur: tutora curator uve haeredes leuis culps obnoxios haberi, qua dolus atque culpa tutoru haeredis in persona purgari debent, que-a 1 ad modum et notat Bald. in l. Curatoris praeallegata. t Atq; adeo limoi actiones recierocae dantur. s. pupillo contra tutorem, S tutori contra pupillum,transeuntq; in eorum haeredes tam passivo,quam active. l. i . f. Hanc actionem S. 6 fin. . ff. de tutet. & rationi b. distrati.& per uniuersum titulu prae- allegatum. C. de hae redib. tuto .Quapropter pupillo uel adulto actio directa postea copetet in tutores accuratoreS suos,
O si isti obierint) in ipsorum haeredes actio manet ad talis
damni reparatione. quod dolo, & lata, uel leui culpa tutoru, aut curatorum obuenerit. Neque leuis culpae t pr aetextu talis actio infringenda fuerit,aut habenda invalida, sed bene leuissimae culpae. Glossa est cerebri ini. Quicquid, in uerb. 7 l leui.&ibi. Cyn. scribentiumque plurimi. C. Arbit. tutes.
ris signanda est ratio, quia tutoris atque curatoris ossicium, nouoluntarium, sed necessarium est censendum. Atque hac χῖ ratione c5plectitur .l. Tutori. C. de nego.' gest. Necessarium autem ossicium tutorum dicitur. Primo in subeundo , quia ab inuito plerunque assumitur & peragitur, uti supe rius comonstratum est. Secundo necessarium dicitur, quia e3 quo tutor aut curator tutelae, curque sarcina grauatus est, tenetur officio suo durante necessatio omnia atque singula, tutelae
163쪽
tutellar curaeve oneri congruentia gerere & administrare, mest in d. l. Tuiori in uersi. muneris,& Glos. notat. In l. Procurator qui pro euictione in uerb. non releuabitur ad fine. eff. de procurato. Cui seruit. l. Post legatum. f. ad notatum. E. de his qui b. ut indignis. ita Bart. ini. Quod Nerua. Edeposit. uersi. Quaero quid ueniat in actione tutelae, &c. Verum istud exceptione gaudet, quippe quum ultro sese offert tutor aut curator ad id munus, oblatio enim isthaec siue prae- et assentatio ciscit, 'ut quis leuissimae culpae reus, obnoxiusq; censeatur,l. I. g. Narpe,& ibi Bart. T. deposit. Cui nec dissonum est, c. x. extra de deposit. ubi Do. Abbas Panormit. Notatur per pl. in L Contractus .ff. de regul. iur. Meminit Bart. doctor insignis, in d. l. Quod Nerua colum .fi. in uer. I 2. quae e 3o ro. T deposit. Aduersus illos enim qui uolunt ' ini j cere uel ingerere seipsos ut creentur tutores aut curatores, sinistra semper& fraudis militat suspicio. l. Scire 9. f. F. de tuto.&curato. dat. ab his, quod nec displicuit, imo arrisit Philippo :Decio iurisperitorum haud minimo, suis incbnsiliis, consilio cclxxiiij. in 1. parte. Extremam huic materiar manu his imponere constitui, tamen si quis cidem materiae haud incongruentia plura desideret, nempe quid fraus, dolus, siueuerus, siue praesumptus, culpae species, quot, quae atque quales, uidelicci, lata latior, leuis euissima culpa, atque id genus alia, is Bariolum consulat moneo, qui no minus pruden ter, quam facunde ea depinxit, iii d. l. Quod Nerua. Consulat & Baldum doctorem insignem, in l. Quae sortuitis. . de pignora. actio. Consitat& Dominum Andream Alciatum, nostrae tempestatis eximium Doctorem, ad L Magna negligentia. T de uerb. signis.& ad. l. I. C. de transactionibus. Co et sulat praeterea complures alios uiros &doctos, qui haec sceliciter tractarunt, quos breuitatis gratia in medium producere nolui. Porro huic materiar interim obiterq; aliquot quae a 3i stiones prius annectere placuit. Primo an 'negligetia aequiparanda sit latae culpae λ Secundo an Tutor uel curator ratione negligentiae obligetur, sicut obligantur ratione latae culpae, uti paulo ante monstratum est. De quibus quaestionibus
subtilem Dominum Balda uidendu suadeo, in c. Plexui
164쪽
ad snem tertiae colum . de rescript. ubi uult latae culpae negligentiam esse comparandam,& pari poenae subiectam, ob id 3α quod rationi contentaneu sit,& t squitas requirat, unumquemq; in suo ossicio diligente ac nequasi negligente esse
debere, uulgata l. Diuus Marcus ad fine fisside ossi c. praesi. Et l. si duas. 6. Minuere. fide excus. tu. S cur. l. inum plures. 6. Nimiu. F. de adminis i. tuto . R cura. l. Si quos C. de ossi c. 3 3 praesect. praeto. torier.& Illiri. Praeterea negligetia omnis laedit, iuxta tex. in Authet. de quaesto. in prin. collat. 7. Nec praetereunda hic est .l pe. C. de ann. excep Hinc ait Iac. Re-34 bum in l. t Purpurae, de uestibus Holofer. lib. I i. C. qa qui negligenter se gerit ossicio debct & honore & administratione priuari d. l. Si quos C. de ossi c. praesect. Praeto. Orici. Silliri. A pari ratione,tutor, curatorve negligens atque segnis, tutelae curae ve ab onere, ossicio, siue munere uenit priuandus, negli pentes enim atq; segnes admini stratores, pupillo, minori atq; id genus perlonis, prorsus inutiles censendi sunt, Sppetuo miserabilibus personis, nepe pupillis, minoribus, furiosis atq; alij s nequa et absimilibus) incommodi plus si comodi adferetes, uti hac nra in Delicissima tepestate
3s is pluscule est cernet e. t Praeterea, tui. aut cur. muneris Offici jq; siui rone quo fungit, reru pupilli aut adulti fructus is e36 perituror quos uulgo i appcllitant fructus, qui seruado servari nequeunt ea sub aestimatione, qua ad prssens coiter ueduntur in eo loco ubi sunt, distrahere Obligatur, quod ni faceret ipsemet in periculu ac detrimen tu caderet, debuit cinconse thim ossicio suo fungi, l. Tutor qui repertor tu, g. Si tutor cessauerit crebro praeall. Sc l. fin. T de administrat. tuto. uel curat. Cui seruit quod alibi notat Bariolus ille sit namus legu interpres ad i. Iubemus de erogatio. milit. anno. lib. m. C. contra aduersiusq; tutorem, qui post Kalendas Nouebris potari facit per familiam sua uinu uetus , ut de suo teneat resarcire, quia debebat sacere bibi uinu nouu, quum erogatio ueteris esset damnosa, ratione cuius pupillio, ininoriq; competit actio tutelae aut curae directa, aduersus tui.aut cura. in
37 quorum friactuu atq; aliorum ' bonoru non dissimilitim pupilli aut adulti alienation inspicieda oino est,patris pupilli F aut
165쪽
aut adulti cosuetudo, per facile enim ruerent in stopulos pu38 re nequirent. t Debet praeterea tutores ac curatores pupillares, ac minoru debitores, mature, tepore, & loco admonere
de debito, illud diligenter exigere,& per iustitiam exoluendum curare. Nam si ob suam negligentia in exigendo commissam, effecti sunt illi debitores in idonei, & no soluendo,
a tempore susceptae tutelae, aut curae omne damnu quod excessatione pupillo, minorve accidit, praestare & reiarcire tenetur. l. h. C. Arbit. tutet .ubi gl . in uerb- Negligentia, inter, pretatur negligentia, quae e it lata culpa, cui interpretationi
iubscribunt non pauci. Accedit quoq; dilucida claraq;. l. Si
tutor constitutus. ff. de administra. tuto . uel cura. Caeterum
si nulla pcedente tui. aut cura. negligentia statim post assum 3s piam tutelam aut cura casu fortuito 'deficiat, si ue desinant debitores esse soluendo & minus idonei, id periculum tutoribus aut curatoribus non erit asscribendum, secundum. I. σ Etiam contutoris. T de administrat. tuto .uel curato. Cui seruit.l. litis. 6. Si pecuniae .sside nego. geit atque. l. Si sine haerede . . Modestinus priori. f. de administratio .luto. uel cu-4o rato. Quini mo si tutelae, curae v e munere finito & t absoluto desierint hi debitores esse soluendo, quos tutor aut curator eius ossicio durante non exegit, tunc tutor ipse , aut cuiarator ex tunc periculo absoluitur, quod attestatur. l. Quum post mortem in princip. ff. de administrat. tuto. uel curato. I Atque ob haec' caute ac prudenter hoc inscelici seculo ambulandum est, uidelicet cum personis qui soluendo sint idonei, a quibus tutores aut curatores, citra periculum S damnum debita recipere possint, uulgata. l. Tutor qui repertorium .f. competit. saepiuscule praeallegata. Alioqua ipse tutor
aut curator conueniendus esset, modo quo supra commonstratum est, ct ad damni reparationem, Sc. Necessum etiam i est, actui pupillari aut minoris quu t expedit, auctoritatem suam tutore aut curatorem prestare. i. Si tutor pupillo nolit. -- ff. de auctorit.&consens tutor. uel curator .ad quam aut horitatem tu proeliandam per Iudicem, Praetore, aut Praesidem
166쪽
cogi compellique minime poterit, quia iniquum est, etiamsi non expedit pupillo aut minori auctoritatem praestare . Deinde & si expedit, tutelae aut curae iudicio, pupillus aut minor hanc iacturam incommodum, & detrimentum consequitur. l. bi tutor pupillo nolit. praeallegata. Et imperator institui. de auctori t. tuto . ad principium,quo quidem in loco rationem annectit ac subiungit. Nam placuit meliorem quidem conditionem licere eis facere etiam sine tutoris aut
curatoris auctoritate deteriorem itero non aliter, quam cu
tutoris uel curatoris auctoritate, unde in ijs causis, ex quibus Obligationes mutuae nascuntur, ac prodeunt. ut in emptionibus, uenditionibus ocationibus, conductionibus, mandatis, depositis, atque id genus haud d ills milibus: si tutoris aut
curatoris auctoritas no niterueniat, ipsi quidem qui cum his contrahunt, obligantur, at inuicem pupilli, minoresVe, non obligantur, nec astringuntur. l. Pupillus. g. Pupillus. ff. de au6 cto. tuto.&curato.' Ex qua . l. notandum cst contra Contractu, quos practici contractus claudicantes appellitant) nonnunqua uno ex latere conflare exempli causa . Si quis a pupillo aut minori, sine tutoris, aut curatoris auctoritate quid emerit, uno ex latere constat contractus. Nam qui emit obligatus est pupillo aut minori, pupillus uero aut minorennis non obligatus est emptori l. Iulianus 6. Si quis a pupillo. T. y de act ion .empl. quod speciale est,t Angelo Aretino teste, ad initiu tituli de auctorita. titu. institui. pupilli, minorisve fauore cui ius coe in contrarium est, ac repugnat, i. Ratas 46 C. de rescindend. uendit. t qui quidem fauor non restringendus, siue coarctandus, sed ampliandus ac dilatandus perpetuo est, sua uulgatam ac tritam iuris pontifici j regulam. 7 Odia restringi, i fauores couenit ampliari, nisi pactu seu co 3 tractus sint iura meto firmati ac muniti. t Nam tum iurametum reddit eu in maiore ac firmiore, pulchre Innocent. in c. 2. de iureiurand. Paul. Castr. cons. ccxvij. incipient. Si non interesset iuramentum, quod quide procedit quando li ' cite ac sponte praestitu i fuerit sccus si ui aut metu praestitu
extiterit, tum cnim minime consirmat ac ualidat eum cotractu, cui ad poni sed id iurametu,per Authet. Sacram .pub.
167쪽
C. Si aduer uend it. reprobatur, nulliusq; esse momenti aso perto statuitur.' An autem & quando contractus uno ex latere consistere queat, siue claudicare, ad plenum D. Cynus Doctor insignis ad i. unicam C. Si seruus extero, se emi manda. Sed quaeret sorte aliquis. A n sussiciat,ac ualidae fatis sints i minorum ' actiones, sectar in tutorii aut curatorum praesentia, si illi obticescant,& minorum actibus uiua uoce non Obsistant. Ad hanc quaestiunculam uarie a iurisperitis responsum esse comperies ut ostendit D. Bariolus in l. t . f. tutor si inuitus,& in l. Etia is de aucto . tui.& curato. Sed reiectis eoru opinionibus ac sententijs qui assirmativae parti assenti utrego eorum opinionem sequendam atque amplectendam cesto, qui negatiuae parti adhaerent, quorum e numero est Dominus Dynus, trita in regula. Qui tacet,de regii. iur. lib. sexto, inquiens licet tutor sit praesens his rebus quae per pupillum aguntur,& quamuis ita praesens taceat, ob id tamen noest dicendus consentire in eodem pupilli aut minoris actus, nisi expresse loquatur,& dicat sibi gratum & ratu esse quicquid per minorem agitur aut actum est l. ι. f. tutor si inuitus, S l. 2.& l. 3. is de auctoritat.& consensu into.& curato.
Neque huic repugnat, tametsi prima fronte'ita appareat communis iuris canonici regula. Qui tacet, is consentire uidetur, sicut expresse demonstrat Dris Dynus, in praeallegata regula, is qui tacet,ad quem breuitatis gratis gratia lecto 'rem remitto. Huius Dyni opinioni aperte subscribit D. Bariolus in l. i. g. Tutor si inuitus, & in C. Etiam prae allegatis.
Secus, inquit, ibidem, Mutus tutoris munere fungi quiret , & auctoritatem consensumq; praestare haud prohiberetur, cuius contrarium expressim statuit l. i. g. Mutus tutor. T de tutel. Quoru opinioni negative tanq aequiori ac receptiori proris astipulor. insuper perspicuti est, tutores uel curatores adolet centium, si nomine pupillorii uel adultorum scientes ac uolentes calumniosas instituat actiones, aut si a iusta sententia contra pupillum aut minore lata obstinate appellent, eosde tutores eode nomine condenari oportere, quod
sub nomine & praetextu pupillorum suas simultates, odia atque propria litigandi libidine exercere prae sumatur, ideoq;
168쪽
R expensas a condemnatione e propria crumena & marsu- pio persoluere compelluntur,atque breuiter omnem iacturam, quae hoc quoque pacto oritur, ad tutores, curatores,& fideiussores eoru , haeredesq; & res eoru , & ad oes quoru in causa legitime interest redundare, legibus Lancitum e1t, imo
si non sufficiat pupillis, uel minoribus eorum substantia, tu cs 3 in id in quo fuerint i detrimentum perpessi, in integrum restitutionis auxilium eis superesse, uulgata l . Properan- ι34 dum C. de iudi c.' Nec eas pupillis uel adultis in reddendarone copulare queunt, imo aperto eis prohibitum reperitur, vulgata l. non est ignotum C. de administrat. tutoru &curato. Cui nec discordat glosa, in c. placuit, in uerb. caus 3 is xvj. q. vi. Quae tamen 'o extensione gaudet, ut ad Praelatu ecclesiae quoq; ex simili ratione intelligatur, qui ecclesia indemne ex suo proprio patrimonio conseruare obligatur , & astringitur, glosa est celebris S ordinaria, in uerb suas in d. l. Non est ignotum, cui assentiunt ibi de Cyn. Bal. 16 Ang. Salic. S doct. ali j multi . t Similiter dicendum arbitror de hospitalium rectoribus, fabricae magistris, musς sancti Spiritus prouisoribus,ac similibus pioru locoru admini sy strationem habentibus, imo dice dum ' puto de procuratore generali, qui speciale mandatu ad calumniosam actione . intentandam non habuit. Ita singulariter D. balice . in d. l. Non est ignotum praeallegata, quem insequitur clarissimus uir D. Nicolaus Euerardi a Middel burgo, in ligni si ovante sis Academiae quondam. I. V. Doctor, suo in Topicorum libro, in loco, A pupillo ad Rempublicam, solio trigesimonono. Quae omnia ac singula momenti quidem plurimum habent, contra tutores, curatores, ecclesiae praelatos, hospita
liu rectores, fabricς magistros, siancti Spiritus prouisores sinistros adulterinosq; , qui rixis atq; litibus P petuis gaudet,& ijsde ita oblectantur, ut sine ij s omnis uita ipsis parum dulcis uideatur aut suavis. Talemq; uoluptate ex litibus capi ue quas plerunq; cu alienis pecunijs ac sumptibus instituunt ut ex ijs quodamodo uiuat,&si suis litibus diffidant aut cotrariasmam mel nant, sium mus meroribus sese maceret, aut
duram mortem sibi ex iis plerumque contrahant. Sed quia
169쪽
istis quaeso hominibus misellis insulsius p quid deploratius paut quid magis impiis: Na iura omnia, & naturalia,& genitu,& ciuilia seu caesarea,& canonica siue pontificia, similiter sacrosancta Euangelia, nihil praetcr pacem, ' nihil praeteranimorum, mentiumq; amicam tranquillitatem crepant, S pigcipiunt, quapropter eos fatuos,uesianosq; arbitror, qui rixa saluti suae anteponant, quales sunt quorum iamiam meminiso mus.' A iperioribus no extranea erit haec quaestio. An pupillorii, minoru, aut etiam prodigorum bona delata in conductam aliquam domum, tacite obligata sint pro domus pensione Pro huius quaestionis elucidatione animaduertendu,
Quod res quae alienari nequit quia prohibita est alienatio
no pol expresse obligari pignori, cum subalienationis nomine etia pignoris obligatio haud dubie cotineatur,uti placuit Imperatori Iustiniano in singulari ac notabili. I. Sancimus.
C. de reb. alie . non alienand. Ex qua nonnulli colligere u lunt, quod si pupillus, minor, aut prodigus,autore tutore, aut curatore domu conduxit, S in ea pupillus, minor uel prodigus res suas intulerit, suod tunc res illae tacite obligatae non erunt. Na sicut expressa obligatio no uidetur posse ualere in rebus istius pupilli, minoris aut prodigi, ita nec ualebit obligatio tacita, fim l. i. g. ultimo &l. sequent. ff. de reb. eod. qui sub tutet . uel cura. sunt. S ed tamen contrarium istius sis ineri potest. Quia sicut per aut horitatem tutoris aut curatoris cum adiuncto iudicis decreto, pupillorum minoru, uel pr digorum res alienari permittuntur. l. i. C. de praed. & aliis
rebus minor. nec non. l. Lex quς tutores. C. de administrat.
tui. Ita quoque uidetur, quod auctoritate legis l. Item . T. depact. tales res alienari possint. Quia tacite pupilli ac similiupersonarum res obligari possunt, Praeterea si aliquando autoritas solius iudicis sufficiat,ut. l. Bonoru. C. qui ad i. ad bo .pos possunt. multo sortius uidebitur, quod ipsius legis auctoritas sufficiet. Praeterea quia praedictus pupillus, ac minor in praedicto facto usus est non iure pupilli, sed minoris, sed iure maioris uel iure communi,ob id non uidetur iuuandus quin ipsius bona ita alienari possint,& per tutoris auctoritate defendi non possint.l.ultima C. de in integ. restit. mi
170쪽
nor. Sed prior opinio communiter a multis approbatur, tametsi Diam Rohedum pollemorem opinione magi S approbasse compererim. Nant ex sola inductione sue potius ex so' la illatione,rem suam obligare pupillus non potuit, qui eandem re prius simpliciter,& per se obligare no potuit.l. Obligatione generali. aede pigno .ct hypote .
I Prodigorum ubique terraram magnus es numerus. a Pupiuortim minorum,prodigorum eadem es rasio. 3 Predigi desinitiones. a Prodigus ex factis, mn ex uerbis,censebitur. . . - 1 Quae requirantuΥ,ut quis prodigus habeatur'
6 Tes caelo de animi qualitare sieri debet per actus exteriores . 7 Curatoris darione aliquis prodigus uel furiosis probatur. 8 Prodigus quando a foro seu iudicio arcendus.s Prodigus ante iudicis intemdictionem contrahere, Obligare se ac sua potest,antequam ei expresse interdictis a iudice sat . IO. Non es facile recedendum a uulgata, communique Doctorum via
II Fredigo bonorum adminis lisper iudicem inferdicitur. Auctoritate legis sit interdictis.13 Prodigia ite interdictionem an ualeat donario er . I' Prodigus notus licet ante interdictione,contrahere alie req; possit aesus tamen restitutionem tere poteris. Is . Prodigi curator per resilutionem reuocare o infringere Potreis quod in titiliter antea fecit prodigus aut male peregip. Is Lex actum prodigi ante interdictionem ratu habet, tametsi post subsequatur intredictio. 37 τ samentum a prodigo conditum ante bonorum intredictione , uades. Is Notoriapriagus ante interdictionem contrahere potest.2o An praeco via iudicis interdictissufficias, ne quis cum prodigo com
ax Prodigus ex matificio obligatur ut quiuis alii . - i pa a Vittam uitio coniunctum, malefium non excuses.
3 Alienario quando prabbita est, Duore alienatis , tune alienaris quae I p