De arte poetica liber

21쪽

os XX. Dedissemitia actioni traseae et epime. -

-ntibus uitem, essitas manifestini facit, nihil posse liber

Deinde exitu Nam in factis et libertas et neeEsuas ad id, o humuis natura desiderat, perdendum eonspixant in mentibus uua- in eo elaborat, utid, Modonsequiti in stivit, effectum reis latur. Echis divibus actionum e formationibus, quibus a -- --ntium munitu tribulavis ista vitisana pomisi, eventiis epiram si vindieanti In factis enim quoniam libertatis vim et potentiam drianonruare oportet, eam si narratione utifestam reddere vos. ut poeta, id ipsum, quod es me studeret, perituriu' indit. Quantumvis enim vivide aliorum cogitationes et dicta resera amniquam tamen is, quem introducit, ita loqui videbitur, ri, εὐ- diuisatur narranti Ae non istum bte s4lla et res altas, quae in colloquiis hominum tantam ad animi sensuatam Uai in los vim halint, eam vim per narrarionen alius nutu 'sexum etiam Me quiui sis non ante Mulos Glloeatuuns ad expositione indigent, libertate quasi e conspectu rem enda.anetum, miserationem , admirationem, et quae sint

vita huiusmodi, Mnescae debilitati Contra in poesi dram cea ipsos animi morari, ipsas dubitationes, ipsa consilia, saepe etiam factis eius, cuius libertas animos nostros, ectationesispensos tenet, eminuis nihil, quod eum M t, pro aismitti nihil, quod ad agendum impellat, latere potestι dimicario , quam libertati eius imminere videmus, eontentio. Moria denique imitatis et elerrinis et vellenientissimo melitibus Is nostris simiat; ipsi, quae ille agit, agere ipsi eum malis conflictari ipsi animum ad ingruentem nee t tis vim obfirmare nobis id ruri Diversi ratis est e tisionis, in qu anagis ad necessutatis, quam ad libertatis admirationem animum advertimus:

22쪽

-a est, cogitati die eius oret Miseni motuet milbitri missqui crudelitatem eius experiatur. Quamobrem si quis nece statem --- sh an aum illustrand m Pataret, is uum abest utile essitatis ima uetonii, im ut es ais ei, gitatio non nisi propterea in mentem spectatoribus ventura H quod eos, quibus severent, nus eros reddi viderenti ou Mi Minio m si mr, secun larvis locus Messitatis, smino partes the tatis essent. Quod si hacatecessitati eo edi, cogitationem ante omnia animis fixam haerere volwiis, narrant..pus est, qui ubique necessitatis deeruta alii me los nostros adducit qui singulas parro eo tend*e ostendat, ut eveniat , quod necessitas iubet; qui animos narrationis quabilitate in mimio studio, quo timuin agentilato M. vix intenti orent, avocet, et .ad magni mundan semitust exspemtionem convertar. Narrans enim quoniam ab agem duis persinii versus est , quum minis, quae exiliorum personis loquitur, moderariora eruta, ut ipsem ubique -- Raunus, profert, tum finem, ad quem omnia spectant, et

rei sumin ni ex ipse temper mimo in m babet etae minis per i in puxin ostendem Huiusmodi illud est:

genistis unde Latinum,

Omino , ut pau*s hanc omnem disputastionem comu Gondamus, actio ies , prout aut iam, aut exentus primis Has partes tenent, eo differunt, quod eas, in quibus iactas 'riora sunt, imu i eas, in quibus Oenuis, cogitare eon', niti Facta sim ut animum commoveant, ostendi et amo 'culas exhiberi de ni, quia consiliis, stadiis, eupiditatibus. animi motibus continentur , quas res, ut quales sint seias, u pus est 'ventus autem x admiratione . in

23쪽

ras, finem, ad quem l it, ipse signi e poli, - - εmum finem , quo onsequendo fit ut sit necessitas, non ira Matione eo restendi me semperque praesens semii Minirique esse debet aliquis, quo monitore uti possimus. n. - varietate vel iucunditare distracti filem, ad qui monuitah inmit, qui si in amittannis rimessitatemque, mi qua mutante oriri admiratio debet, obliviscamur.

De unitato amonis tragicae et epieae. talitiae SV stare istis miser inmaritae et epirae poesis

disserentia. Etsi enim in utroque genere actio dehet una estae et pellecta, alia tamen ratione una erit, si eam intuemur, ueis poesi vitio; seam enitiuniis, ut inepto poesuNam ipsius quidem actimus eadem ubique est mitio Core stat ea e partibus quibusdam, quae neeessitate quadam ita in-- is nitimo ne ineque sunt, ut in te totvi quiddam emi tur sed ad mentem nostram et pereeptionesti milium in. terest , utrum eam intuendo an eogitando cognoscamus. Narras intuendo notionein actionis animo informa is, hoe modo debebit una esse, quo ea, quae intuentur', ima eta animais vertimui; sin eogitando, eo modo, quo notiones eogitationsiminas complectimur piae intuemur , e sunt una, quod temporis perpetuitate continuantiu quae eo tamus. eo , quod notionum inter se Opulatione cohaerent. Quae quum ita sint, in dramatica actione temporis perpetuita re quiritur, quam unitatem temporis vocare silenti Huius rei usum et necessitatem antiqui natura duee multo melius, quam recentiores , perspexerant. Nam steris vel actibus mutis

temporis aemu praeterire poetae fingunt, quid si

24쪽

miunt rati que eitui situendo, insequi periis a per ilia terri ris spatium poliunt spectatores, sed monitore indigeni, dia iliquid non intuendum, sed cog ondum eta inqiem Qui quidem monitiir perinde estuum apse poetii sat ut mepica poesi, an res , quae tractatur , natura et ratioeinati

laectatori . eius etiam seu tur, qui oriunitatem, quan in ramisti in ovis Mit sic , ut Drimit, nee an putant, aut ita negligi posse censent, ut eerte non in ipsis actibus mutetur loeus. Vtrumque ineptum est. Quidiuenin laeus num i possit; si modo renis tuis perpeti ita manent Nam si rection in theatrorum angustiis ageretur, histrionem se alio loco in istium prosequi spectatore possent. Quod si in is uis laesus nisi iur, id aurii propter loci mutationem reprehendi debet, sed quia temporis p.rpetii ineare tollitur. . Epime ad vis alia unitas est. Quoniam enim epi actio non agitur coram nobis, sed nari mare honinemitur, ω ogitarer nil in aliud requirinnis, nisi uilias eius partoc Mioseamus, quae cogitando intelligi eompreheladique pos, sitit. Iimo non modo temporis perpetvitas recte negi gitur, qui , etiamsi tempus non unum sit , notio tanis actionis una est; sed etiam plura limul gesta nari alii deinee possint , neque ordo narrauionis idem est, qui rerum g statiun, sed quem perspicuitas exigit. ob eamore eiussam

alienas Iesci quae pus odia voeaiatur, addere licet, quarunxive usus est, ut vel praeterita vel futura, quae aliquam illustrando argumento vim habeant, in lactorum notitiam

adducantur,

De Primarum,partium persona generatim. Tragicam atque pleam actionem in libertatis et necessitatis contentione positam esse diximus Quae contentio si pom

25쪽

s inulli expliearida at- illustiamia es noli pussam si te me indae interii, eo sint libertas et necessitis, quia talia ontentio id eogitationem , non ad sensum apta oret, sed pei imagines qua clam et simulac in quibus ea vis exsinina sit, ii Musis subiici et ad mis- - - eommodari debent. Atque ut primo de libertate diramus, ea ut sensu equerebendi possit' non omnimo liberio, sed si risius libertas se neeesse est o litis autem eum, ptii editus est libertate , personam ieri.nis ergo nec trargica neque pica poesiccarere poteriti. Sed quaeret Mimn est aliam Misius, utrum indebeat periesia in , cuiuslibem dis in dimicationem ad tur, an plures esse positati a. Tum vero est , non recte plures adhiberi posse , nisi sies, ut una in his emineat, evius infinis usta actionis versor. Nam si ires Mnt pari dignitiae, et quae eunuiem finem sibi propositum haberent i ut si quis cladem Spartanorum ad Thermopylas vel f rae Thebanorum cohortis ad Chaer nexiveaimine tractaret . quidquid hi miter et siremi sine.

rent, non posset id aliter una itolioli comprehendi, nisi mnerali cogitatione libertatis Atqui sic illud ipsum inire evius mussa personae adhibita sussesiti Adhibentur enim

Propterea, ut generalis notio libertatis per singulare exemia Plum exprimatur , non ut per generalem notitiam explicet setur exempla singularia. Nost cito vocant in iurii VIdque proprium poeseos est, quae generalia ubique usum paret, eogitationi, non sensui puleritudinis inserviret. Quod generalia intelligit quidem , sed sim uaria non, at , id consequitur , ut adiunctis obscuris cogitationibus , quibus puleritudinem 'res supra ostendimiis, animum tangat et mo aet

26쪽

neralis notio foret liberaelaturae verum aceedere debet it

quo disserunt livet se naturae illismiis partiripes. Id vero hi geris, β Me. - e iii ere Itaque etiam insete intimi lea atque epiea poesi neeessarii sunt Sed quoniatu utrumlue poeseos genus sublime est , moribus utendum est ii, qui ad sublimitaten, apti serit. Hos qui negant dies viscnisi probos, quae etiam Aristotelis sententia fuisse videtur, non plane rem perspexerunt ' Nam etiam minus probi mores, immo scelerosi , si ij: haud eriguam 'Nimiquem habetiti Etenim hoe tantum ad sublimitatem requiritur, ut indolestis stinis alta, nee fortitudinis et eonstantiae expers sit. Qua in - -Waeditus est, is quo atrocioni scelera perpetrabit: asi in i semius tincta miIn Abeundi pelli in sis; inia dia malis, in obstinata adversus poenitentiam pervicacia os uillat. - mane etiaris si H 'vel narcimi, oderiis , i ista irinen non admira in minet eniti, omnia, quae hiraestatem, in qua summa hominis sublimitas est, neeessaria

sim id quod male iis utitur. Quare hoeinua hominuiti 1 iti pilavum est, mi ubique keistasse praebeant. sed

intilia recte , honeste , generose facere blent. Quippe osa illi; si vestent, posse se esse probos eamque ob avs iii illo tauri, minantis es illis , qui nihil turpiter esunt, quia non possunt isee turpiter quidquam, nequea heste facere. Cuiusmodi mores quum suis omni sublimitate experias, a nisiaria per dina Me in tragoedia sive in vii earmine arceri debent. r tam quae hactenus diximus, non nisi ad personam primarum partium spe tanti Quae praete ea persenae intri,ducuntur, earum mures ita diu,enim,

27쪽

318 Mau. De or. XXIV De animi in monibus.

rami eta, ut et raristare ad interipidi m aptae sim, corrumpant. Etenim, ut supra, ubi do illeeebris disputaba. , ter Minvia, multa, i .pexis, sublimitate

laeda, deformia. Itaque venustos mores, ut hoc utar exemplo,

non modo non improbamus in tragoedia atque epim n, it primuis persiniae, sed tis sublimitatis habemus, ut Chrysothenii in Electra Sopho. is. Sed idem in Antigona eum ali is ut insitius danaino misymbra in aut vi lena 'h e V n.

XXIV. De animi assectionibus.

Aristoteles quum ποι Si in tragoedia atque epico earminen 'voco et auras, innutares im

esierit. At non has res, sed in ud a re debebat, quod per has recessiceretur Die autem amnia assectiones ad sublumi rem aptas Etenim Munim ι--ntio libertatis et neces re aliqua indiget, in in omni me scuti 'Miueimp. tium ea res quum sit ipsa hominis natura, in hae eon iis am fieri isti eontentionem par est. Iraque riun ab necessiste iactatam, uim a libertate donuvina ostendi par est Idae vero agitatio continetur animi assectionibus et pertum bationibus, . quarum magnitudine et vehementia vel ne s. ta tis potentiam , vel vim libertinii metvuur mania ut ast et quam potens animi concitatio, id non euitatione potest inteuigi, te sensu percipi debet. Qui quum ii aliis non possit nisi per θ aibiam excitari, in hoe maxime elaborandum poetis est, ut, quemadmodum personae, quas introdo eunt, animo assectae sunt, eodem modo etiam spectatores et bictores nitentur as moveantur. Sunt autem muni assectio-

28쪽

IV Demium assectionibus . ass

eundi uel iniucundiamsi ---- misissitas pectationaeius. Ac motu, quia hie in sensuit radit, per sympathiam is murin M. Cupidinui autem, vis vim ipsi est motuustis emta inesinini, vim aliter eadem eupiditate nos hiremdet, nisi si id per motum fieri queati Id vero fit dupliei modo. FU Haesetitione quadam rei cupis, iis aliquis utimi

sim praeeipit, noverurque, et eo motu alios, ut idem se. crux sentiant, excitat aut aliud, ae futurum est, exspectans, vel plane quam de futuro nihil lassicitiis, aliquo animi motu amplet alios, qui frines ad sympathiam exstati , viam eo intraria eventura sciant, pro illo eupiunt ea , quae ipse, si matum statua et Ognitus esset, expeteret E priori genere Orestes est in C ephoris et in Sotai lis Electra ex altero Dedipus rex, Deianira, Philoctetes. orum Oedipus elui . tatis se vandae studio, iustitia, strenuitate favorem sibi spe Hatorum comitiata nunc perplex Tiresiae dicta maiore metu*emtorem, quam Oedipum implent. Deianira amore erga Herculem, Phil res miseria animos spectatorum moverant.

incubi metuendun est, maiψis spectatores quainissae per satine, metutini duod si qua persona sine onmi motu, ius alios possit partieipes facere, ostenditur, non habebit illa omnino, queu eupiditates suis aliis imperiisti Exemplum inhibuit sophocles inBaemone. D si amorem erga Antimmunita patefecisset, ut ea re moverentur spectatores haberet,

, ei cum patre alieremi siverent; qui intellis ent, quare se interimeret; qui de viis eius essent sessiriti qui denique

mortuum dolerent. Nunc horum nihil est. Faeere eum multa

videmus, sed quid sit, quo compulsus ea siciat, tintelligero possimis , a semilae, probare, una cum eo ruere nutipossumus.

29쪽

a 6 XXV. De dissi primaria eius inu media eici me disser tia prima te peisonae in tragoedia '

et carimne PHO. Demonstratiam est supra, aliam esse libertatis et neeessitatis contentionem in tragoedia, aliam in carmine epic in foedia enim praecipue libertatis invictam vim in pie cadimine necessitatis potentiam illustrari; in D agoedia libere fieri, quae humana natura lagiar, in epico earmine necenitate per fiet, quae humanae naturae vires excedant in tragoedia id, quod homo desideret, ei eripi, in Pico carmine concedi

Pro his diversitatibus non poterit mon ea persen, ii ine pii, nias partes tener aliter in tragoedia se prae in aliter in

carmine pleo.

Atque ut summam horum brevi complectar, tragoedis in selieem , epicum armen felicem exitum habere debet. Feliem enim vel infelicem pro consiliis et desideriis prim Hae personae vocamus. Quod si felix est tragoediae exitus finis et natura tragoediae evenitur. Flam quum eo maiumeelucescat hominis libertas, quod malis frangi se non patitui ii ii denique sequnda uteretur seriuna, libemineiM, Maiam non haberet , ubi resistendo se proderet, latinita eicit: quo fieri non posset, quin ea, quae maxima tragieae poete virtus est, ut libertatis sublimitate animum commoverat , aut debilitaretur, aut plane periret. Parite, in epiea poesi, si denique infelix evaderet primaria persona, natura huius pomseos corrumperetiar. Adinirationem enim non necessiti, mi neret, sed libertas in se converteret, quae se non pina necessitate, eoque maiorem illa est Ostenderet. Quamobrem si idem argumentum et tragoedia et epim carmine e punitur, non eadem manebit primaria persona vineisAMLIes Hectorem, patria potitur lysse , Latio Aeneas. Hae

tabulae si ab epico poeta tractantur, primariae Persenae sot A lles,Vlysses, neu; sin atragico 'ector Aniuisus, mi

30쪽

tragoedia et epibam catine iusseriam, . ita etiam pro diversiistat rei, in qua haec sertuna versatur, essectum ad altim

lectorum habent diversum. Tragios euim persenae r in ius est dolor, epirae labor. Expqnam ine alieni verbis Ita igitur Aeschylus de tragicis Pelopidarum satis:

1---goediis exitus proprius est dolor, ieri omni et mis

rationem meliabit Dolor enim imminens terrorem facit., Nam terror est timor eum adrniratione eommctys. Aestim

rem affert immino orireptet ea, quia inaus omnis

inevitabili decreto, et libertati pervicaci obstinatione addunestor Deinde anis Mus vi miserationem sint, quia Miaim et alia indole praeditum affligi iidemus Epic eaD. minis est labori te pro eo, quod in tragoedia est terror, Onirationem mimheoniunctam affert. Ae spem quidemsqvis et Minnis et nee tas ad susim antium laborem vires, suas conserunt admirationem autem, via ad eum finem etilium ris sirinnia mirentione, et necessitivis auxiliis assiariis eo isto, in sanu Momiti nostraeuo in epico eam