장음표시 사용
501쪽
IN ORBE GEsTARUM. 6 1 animi haud obscurum argumentum, quod nullus suum visus est locum deserere, licet nongentis ho stium globis terribiliter eo uno die peteretur. Alio
die rursus ad tormentorum crebriora, quam prius, tonitrua hostes redeunt. C sar ad suos alacriter a currit, eorum animos mirifice confirmat, contem
piis periculis,a quibus pleriaque non longe aberat. Quam fuerint hostes in displodendis tormetis per tinaces Se crebri,vel inde costare potest, quod prPter alios qui vel in castra 'o inciderint, vel reperiri non potuerint, mille nongenti & amplius globi re I9QQ- pila perti sunt. iv custra bCum autem C sar illorum castris in dies propid; C furis suas munitiones coniurigeret, multisq; illi quotidie ς
incommodis a cercntur,non sine magno dedecore eo loco dccedunt, cum anica comminati essent, se Caesarem brcui e tota Germania cXacturos. Per huc lepus Comes Buranus suas copias, quas: CYsari in Belgio coegerat, Rhenu invitis hostibus traducit. Ad Franco furtum postea cum illis leuiorico minis o prsito,non paucos occidit, reliquis Vsq; adeo perterritis & propere in fuga ruentibus,ut noprius fuga desisteret, quam in oppidia peruenissent. sar Buranum admonet,ut iter caute instituat: hoostes a se discesiisse,atq; ad ipsum .pperare. Progressi vcro hostes,ad Dano uertu castra locant,& Laigra Uius rei frumentaris cosulturus, Lauginga Batiariae oppidu deditione facta,in fide accipi atq inde Daσ nouertum redit.Buranus breui postea cum suis cota ημω cst pijs,quae erat loge ornatissimae,ad Caesarem Ingol- φ st. dium incolumis peruenit. Ea re fracti sunt noni I ς γῆμ' hil Protestantiu animi. Biduo post Clsar Neobur ' gum peti inter densistimam missiliu multitudinc, quae ab hostibiis e muro iaculabantur,loci natura Sc
502쪽
Neoburgi deditio. 432 COMMENTAM s BREVIs RERVH situm oppidi summo cu periculo,Albano comitat', explorat unde Ingo istadium redit, postridie castra mouet,atq; recta ad Neoburguin regione considet. Neoburgeses ad eum legatos mittunt,scq; eius Vo- . luntati permittui: idem faciunt tribuni Se ordinum
duces, qui illic prfidio relicti erat. Id quide Caesari
ob eius loci opportunitatem, como dissime euenit C sar hostili pr sidiarios milites omes pro sua es mentia incolum cs dimisit,cum iure in eos, ta quam qui in Principe suum arma tulissent, animaduertere rotis Cae a posset. Eo triduo C sar more militari exercitum si ris exercia um reccset: repertus est equitum numerus millium circiter nouem, peditu circiter quadraginta quinq;. Neoburgo Gesar Uuendingum cum exercitu sciscitur, atque aduentanti Senatus urbem deditu rus occurrit. Per hoc tempus nunciatur Caesari,hostes cum omnibus copijs ad ipsius castra conten d
ro,neq; iam procul abesse. Tum ille, licet dextrum pedem podagra affligeret, equum conscendit, pede linteo ab ephippio pensili sustentat, atque hunc in
modum tota die inter suos obequitat, contemptis acerrimis podagrae doloribus: verum hostes nebulae benescio usi, quae ea die densa admodum fuit, iter Nortingam versus conferebant. Cum autem ei ab Albano nunciaretur, videri ipsi hostes ad dimicandum paratos, ille respondit: Per me non stabit, quominus, fauente Deo, fiat pugnandi potestas Et mox Vt erat in equo, no enim podagra sinebat cum doscendere arma induit,& acies procedere iubet.Vetarum hostes coeptum iter Norlinga versus nihil intermittentes, Caesarianos pugnae auidos sua spe frustrantur.Videns autem Caesar ad pugnam eos elici non posse,ad alii consilia conuertitur. Mittit clam Octauium Farnesium cum Italicis copijs & Scham- burgia
503쪽
IN ORBE GEsTARUM. 483burgianis cohortibus, qui Danouertum urbem ad Danubium sitam rcpente occupent. Ea res prospe- in
ros habet succcssiis, & oppidani subita C sariano P 'ρη t
rum irruptione perterriti sese dedunt, non minori '' si hostium damno, quam Caesaris commodo. Caesar postera luce eo contendit hostibus interim nihil se mouentibus. Altero inde die Di lingam Augustani
Episcopi oppidum,sed quod tum hostium prssidio
teneretur, venit. Hostes mox sugiunt ex oppido,& ciues libentissimis animis tum Gesarem, tum Epi- , scopui ' recipiunt.Inde quoque Lauginga se dedit, licet initio superbe respondissent incolae. Idem facit Gudelinga .Ita paulatim Gesaris res crescebant, Deo illum adiuuante. Interea nunciatur Cesari,a Ferdinando & Mau ritio in Saxonia rem prospere geri, Saxones pulsos Saxonia a εἰ profligatos,& magnam eius ditionis partem in Ferdinando Vtriusque potestatem esse redactam .Hoc nuncio Cae, et Nauritiosar exhilaratus, multa tormenta in laetiti et signum S vexatur. ut hostes intelligerent haec iam ad ipsum perlata, displodi iubet. Iam hyems appetebat,nec deerant, qui Clsarem hortarentur, ut militem in hyberna reduceret, maxime quod castra loco admodum in commodo sita essent.Sed Caesar commodis limo cais stris locandis loco rcperto, eo traducit exercitum, cunctis usque adeo aratulantibus, ut eum locum ca- sera Cesaris appellarint. Ex eo loco uchementer a
pistis & leuioris armaturae,qui cos a frumentatione prohiberent.Inde accidit, ut in eas rei frumentariae Inopias angustias venerint,vi quinq; continuos dies mili- menti apudies frumento & pane caruerint. Protesines.
504쪽
Brandeburgici fratrem, de pacis coditionibus cum Cesare agere coeperunt: sed cum C sar alias propo ncret, quam ipsi vellent,nihil effectum est.Dolenduquidem est,Prrincipes illos suorum' cocionatorum malis consilijs eo adductos esse,ut tam se Caesari r fractarios praeberent,& demum etiam arma contra illum capesseret, ni raro soleat bene cedere,' si 'dcontra magistratum temere attentetur. Et hoc qui- dem bello, cum essent illorum loge auctiores quam Caesaris copiae, tamen quater muris excedere compulsi sunt Vbi porro Cadar intellexit,liost tu equi latum cum parte peditum in Franconiam iter habe re, omnibus modis anteuertendum putauit, ne tam opulenta illi potiti prouincia,vires iam non medio criter elisas redintegrarent. Itaq; licet difficili anni tempore,tamen nihil sibi cessandum putauit, donec Roten burgo ciuitate imperiali potiretur. In eo iti u , ἡ, bis ' nere dedunt se illi Bosfingenses orlingeses, Din-
uentum pridie obuiam progresti, magno studio se
t suaq; omnia illi permittunt: neq; enim illi reliquis
stathi foederatis consenserant,nequc auxilia illis vlla lup- ah tiriab, peditarant.Vbi hostes sensero Rotenburgum a CPsare teneri,non mediocriter perturbantur, atque . paulo post singuli domum reuertuntur. Lanigraui iis ubi Franco furtum venit,obsecrantibus decurionibus & ciuibus,ut quid faciendum sit edoceat, re spondit optimam sibi rationem videri,ut unaqusq; vulpecula suam caudam tueatur.
Saxo quoque,aliquot c5 tractis distersarum copiarum reliquijs, domum redit, & in itinere a cc
clesiasticis magnam vim pccuniae extorquet. vero Buranu in Belgiu remissurus,hortat, Vt exit' -
nere vel ad desectione inducat, vel ad deditione v adipi
505쪽
adigat Franco sordienses. Ipse Caesar cum reliquo exercitu ad foederatas ciuitates, in quibus hostium praesidium omne & robur positu in esse non igno raba iter statuit conuertere. Sed tantos iam omnes terror inuastra ut pleraeq; ciuitates a foederatis deis sciscerent,& ad eius amicitiam adspirarent. Roten- burgo discedes,Halam Sucule insigne oppida per 'uenit. Ea em tum recens C far in fidem recepcrat. 'Cum illic podagrae morbo impeditus, aliquadiu haerere cogeretur, Fridericus Palatinus ad eum veta 'eviapeiunit, & supplex cum multis lachrymis veniam petij tet ηους - α impetrauit,licet Cesar principio nonnihil asperia se non sine causa exhiberet.Miserat enim non paucos equites subsidio Protestantibus. Sed in Caesare hoc fuit admiratione dignum, quod non tam illatae
iniuriae, quam beneficij quandoque collati esset
Eodem tempore venerunt etiam eo Vlmenses,& Item Vtas
tandem admisit coram Palatino, qui grotanti Cae sus.sari aderat, capite demiso & vultu moestissimo ad C saris sese pedes abi j ciunt,& eius clementiam implorat. C sar qquc illis ignouit certis coditionibus. Deinde C far Hala egres ias,Hispanos & aliquot
cohortes alias mittit in agrum Uuirtembergensem, atq; mox ipse cum reliqua exercitus parte subsequia..tiar. Ea re cognita,Vuirtembergensis Princeps non sexens ditionis suae vastationcm, atq; animaduertes r ςVer omnes vicos,omnia aedificia & oppida omia,in saris potestatem venire,a C fare pacem petit,& im petrat non recusatis conditionibus, quas C sar prPscripserat. Interim veniunt literae a Burano ad Cae- osarem de occupata Francophordia. Postridie ad eu veniunt a septem ciuitatibus foederatis legati de deditione. Vt enim ad Caesaris gratiam propen
506쪽
qua in lato belli maximi successu utebatur.Iam Suco uiae urbes omnes in eius potestate erant: Augustani soli cunctantius sese dedidere. Caesar inde Ulmam venit, susceptus honorificentisii me & amantissime. Fuit enim Germanorum in Caesarem amor singula ris,ita ut eum patrem blandisiima voce appellarunt: quin & exterae nation & hostes etiam ipsi no mediocriter ipsi afficiebantur. Est enim ea virtutis Vis, ut in sui admirationem & amorem etiam improbos invitet. Augustani Caesaris exercitu aduentante, ad . Caesarem legatos mittunt,scd ijs conditionibus ip- positis, quas Caesar nollet, vacui recedunt. Indere ideliberata,& quod Scher telus, vir militaris & audax, ex urbe sponte excessisset, ad Caesarem redeu veniam suppliciter petunt,& a clementissimo Prin- cipe impetrant,adco ut mitissima consuetudine sua dexteram singulorum appraehenderet, quo honore etiam alias ciuitates affecerat. Postremo etiam Ar istratenses. gontoratenses fide publica ad eum veniunt, &se in pristinam clientclam restituunt. Hic nimirum fuit prioris belli Germanici, contra imperatore temere
iuscepti eventus,ad quod Imperi j ordines impiil runt impuri a potatae & seditiosi ecclesiastae qui sal-
ua C saris amplissima aut horitate,rcs suas saluas est tasse non posse facile per uidebat. Ex ipsis autem atro cissimis religionis & dogmatum disii dijs, quae inter Augustaui
redemit in graisam. Item Aretes
illos vigent, haud obscuro poto stanimaduerti, non
magnopere illis curq est e Reipublicς & Christianorum salutem, sed ut suis priuatis rebus consulant, .
quantun uis interim sursum deorsum moueantur
omnia.Ipse quidem Luterus in libello, que non didante obitum suu ad Saxonie principem & Lanigra uium scripsi ad hoc Germanis bellum classicu -- a
507쪽
IN ORBR GEsTAR v M. 87 ni dum inter caetera ait, Quisquis arma non corripit dum potest,is non utitur rebus a Deo collatis.
Quid vero hoc est aliud ,quam subditos in suos ma, stratus concitare Hoc anno pax inter Gallos & Anglos conciliat rues Asbf est ea eo ditione,ut certa pecuniῆ summa Anglii in- callo, Otra octauum annum numeretur: ea persoluta,BOlO- Ania ad Gallos pertineat,sed interὶm ab Anglis reti- neatur. Eam pace,ob diuturna bella & alias calami tates,ingens annonae caritas apud Gallos secuta os . Mech liniae in Brabantia accidit clades memorabilis 8.Idiis Augusti. Fulmen incidit in portam Are nariam, in qua asseruabatur pulueris tormentari jimmcnsa vis,quae illo caelitus lapso igne inflamma ta, tam horrendum edidit fragorem & tonitruum, ut pleriq; mortales putarent supremum adesse inu di diem. Fuit id reuera spectaculum horroris & ter roris plenissimum. Momento temporis horta illa mirabiliter disii patur,& no modo turris, sed etiam vicinorum murorum fundamenta revelluntur, &longe lateq; per aera iactantur: fossarum aquae vitanti ardoris exiccantur. Multi homines partim ex- tincti,partim grauiter saucij reperti sunt. Ludebat quidam chartis in caupona,sed subito oppressi per- eunt: materfamilias domus sola euasit incolumis, quod magno suo commodo in cellarium descen- . 3derat, reuisiam allatura. Quidam post triduum e specu progressus, sciscitabatur num mundus ad
huc subsisteret. Saxoniae princeps elector,ubi percepit Fcrdin dum&Mauritium ipsius vastarc ditioncs,nec a Cq-sare ea, qua vellet, coditione pax obtineri posset, co , pias dispersas partim colligit,atq;in itinere,ut supra atri imus,magnam pecuniae vim, praecipue ab Ec-
508쪽
clesiasticis extorquet: Gemudam Sueuiete oppidum ioppugnat,ciues le dedentes pecunia mulctat,a Fra cophordiensibus nouem aureorum millia accipit, a Moguntino millia quadraginta exigit, Fuldensem abbatem & alios quosdam Catholicos eodem odotractat, licet esset a Cesare proscriptus. Anno Is 7. die i8.Ianuari j Saxo Lipsiam Mauritatij principis oppidum grauissime oppugnat, sed re infecta discedere compellitur,quὀd urbs sortissime defenderetur. Crebris tormentorum ictibus e dissime urbs dilacerata fuit atque deformata. Inde profectus,amissa per Thuringiam & Mimiam,licet difficili anni tempore, recupera quin etiam Mauri iij oppida capit, pr ter Lipsiam & Dresdam, multa quoque alia ad se traducit,sed no diu 'ccupaturus. Per hoc tempus Hermannus Colotii cnsis Archia episcopus, cum nulla posci ratione a sententia inuehendi in suas ditio es Luterisini dcduci,iussu O mani Ponti scis & Caroli imperatoris, loco mouet,& ei Adolphus ex illustri & antiqua Scavuenburgestiurn Comitu familia subrogatur. Fuerat is aliquotannis Hermani coadiutor, multis pr claris dotibus Ornatus,& catholicet religio i addictissimus.Vbi aut ad eam peruenit dignitatem,mox religionem uete rem tota dioecesi restituit, Bucerana comen ta pro sus abolet,& verum pastore re ipsa declarat. Id quidem mature accidit prς clarissim et dioecesi, quae iam multis locis ita erat nouis dogmatis insecta,ut diffacilis omnino curatio videretur, nisi Deus manum apposuisset suam. eiusdem aute Hermani frater Fri- dericus Bonnensi pr positura exuitur,caq; clarisiimo viro Iohani Groppero pr ter omne eius eXpectatione cosertur. Eius viri P tu eda apud Colonia
Agrippina Se tota Coloniellam dioecesin catholic
509쪽
religioe suscepti labores usqueadeo cum celebrem reddiderunt,ut Pontifex Paulus IIII. eum in Cardi natium amplissimum senatum cooptasit.Fuit admirabili cloquontia,rara eruditione, animo imperte ritus,nocte ac die scripturae sacrae & sanctistimoru Exemps, patrum lectioni incubans,atq; a foedissimo concu- cpinentia. binatu, quo se plerique ex Cleto turpiter dehone- stant, queadeo abhorres,ut cum quodam die domum reuersus,famulam inuenisset lectu ipsius ste
nentem,vehementissime comotus, famulam reperio
te e cubiculo exigeret,& lectum e senestra cubiculi proij ceret. Quod idcirco commemorare volui, ut
tanti viri Oxuplo pcrinoucantur Ecclesiastici,& camnis petulantiam victus parsimonia,secret lectionis &seruentium precum assiduitat vigilijs opportunis, mulieru vitanda consuetudine,& id genus alijs pi tatis studijs cdoment, desinantque aduersum se pro uocare iram praepotentis Dei,atque procacibus liq- reticis veterem eandemq; Catholicam religionem lacerandi ac proscindendi praebere occasionem. Sub Ianuari j sine Heuricus Angliae rex,anno 38. regni sui vita excedit. Is Pontificem quidem Roma num ferre non potuit, ciuod repulsam apud illumρε, ιμ passus esset in approbango Annae Bolentae coiugio,
sed tamen religioncm veterem in plerisque retinebat.Successit ei Edouardus filius, nouem annorum
pucri sub quo paulo post Zuinglianismus in eo re
gno satus est. Protestantes ad regem Henricum legatos miserant, qui ab eo contra Caesarem auxilia
peteren sed id frustra fuit. Non longo interuallo, nempe pridie Calendas Aprilis,Franciscus Galliarum rex in arce Rambuleta Fracifici r tana moritur, quem itidem Protestantes de suppe- ais m-r . iijs ferendis solicitarant. Obht anno aetatis sq. re
510쪽
ginatum persecutor, fautor quoque praecipuus hominum literatorum,ipse non mediocri rerum mulistarum cognitione praeditus, qua sibi inde contraxeorat,quod intor edendum de varijs disciplinis capi dissime loquererii haberetq; in eum usum apud scviros doctissimos, qui ex Poetarum,Historicorum, Cosmographorum atque aliorum authorum libris semper aliquid in medium adferrent. Habuit quoque in Italia & Graecia, qui veterii monumenta cO-quirerent, confecitq; Bibliothecam optimis libris refertissimam, unde nonnulli postea in lucem pri dierunt. Poterat Ecclesia vel florentistima nostris temporibus euadere,si no incidisset inter Carolum Caelare & hunc Franciscit resem illa perpetua fere simultas,quq rebus Christianis,haud dubie propter
peccata nostra, magnam attulit calamitatem,pr se tim quod interim Turcam auctis sunt vires, Christianorum imminutae,&portento se haereses nurum in modum increuerunt,certatim aliae super alias ab inseris in orbem nostrum reuocatae ab importunis
ingenijs. Regi Francisco in regno successit Henric' filius,anno tatis su et vicesimo octavo, qui mox Annam Momorantium Conestabitum, quem Latine Magistrum equitum dicimus,in pristinam dignitatem,qua iam totos sere annos sex caruerat, restituit: porro quosdam alios masnos viros loco mo uit. Horum duorum potenti Himoru Galliae &Angliae regum obitus non mediocriter afflixit Prot
Mantes, qui se sperarant ab illis cotra Caesarem subsidia habituro S. Caesar cum adhuc esset Vlmae, & ex Ferdinandi fratris literis certior fieret de ijs, qab Saxone principe gererentur, & ut is Boemos tolicitaret, vulgus