장음표시 사용
491쪽
morosis hominibus morem gerere,& multi temporis iactitram facere,ne aduersarioru calumniet pate rent, tanu qui cause diuiderent. Hoc omin vulgus sparserui de Catholicis, cum ipsi potius hac scribe ci importunitate diuerticula quaererent, tempusq; omne nullo fructu extra haerent. Quinto demum hic ρσω
. 'bruarii die colloquium a Maluenda Catholico Collopulua heologo inchoatum est, qui inter cetera, suo &sociofra Catholicorii nomine testatueest, si quid ab ipsis in hoc cogressu fortassis dictu fuerit, quod sacris scripturis,aut Apostolicis traditio ibus, aut Ec- Hesiae Catholicq decrctis aduersetur, id se irrito& no dicto velle haberi: deinde,ut quq inter partes
ς5uenta fortasse vel costituta fuerint, ea non aliter valeant quam in cogressu familiari,nec ulla vim haisbeant detinitionis,aut placiti, aut determinationis. Hoc quide sapienter Catholici,ne Synodo Triden/time piudicasse videretur. Protulit deinde Maluen- - da Consessione Augustanam,Cqsari anno Isso. Augustae exhi bitam, cum eius Apologia, cuius utriusq; architectus suerat Melanchthon: percontatusque est ex Protestantibus, num in eius sententia permanerent, scripta vero alia quaecunque, etiam sua ipso rsi,illi cotraria damnaret. Bucerus, qui primas apud Protestates obtinebat,primo quide hic herere coe- pi sed demum responae se damnare scripta cotra ria, oprio se ense iugulans,& sitos pariter symmystas damnans, qui ab ea Contemone in pleritq; vi ciueadeo defecerunt,ut hoc nomine inter se Luteri discipuli hodie miru in modu tumultuentur. Longum esset omia huius Colloqui j a cta referre. Apparebat facile in Bucero & eius socijs quaeda animam acerbitas & amaritudo,quq identidem verbis ex priomebatur & moribus: cum Catholici se ubique pio
492쪽
cidos & commodos exhiberent, ac propemodum Vltra quam oporteret, morosis hominibus in age di ratione concederent. Multis enim modis hoc captabat Bucerus cum suis, ut occasionem haberent a
Colloquio discededi: sed ita,ut cius intermisi culpa omnis in Catholicis haerere videretur.Vicesimois Buceriab, primo die Februarii Malueda extemporali disputa fundisiimae tione ad eas absurditates adegit Bucerum, ut in illo sertiones. tot doctoru viroru consessa non puduerit eu affir mare, Eum qui mortali peccato tenetur, fidem Catholicam amittore,non credere DEUM trinum &vnum esse,neq; Christum cse filiu rici,neque redem plorem humani generis, neq; natum, neq; crucifixum, nec rediuiuum Sc. Omnia peccata osse incredulitatis, nullum imbecistitatis yel ignorantiae, sed
omnia ex malitia & contra conscientiam dona mitti.
Eo enim impudentiae adirit id genus homines ob stulata animi clatio, ut malint qua tun uis impias &absurdas opiniones pertinaciter tueri, quam se vuctos viduri. Et interim spargebatur longe latoq; vi Rumor co, mor,idque contrae fidona secreti, Catholicos victos 1 entii tu . a Protestantibus, &Maluendam a Bucero in sum mas adactu angustias. Quid facias hoc hominu g nere Nimirum ab ijs nobis expectandum est studiurcclesiae reformandae,& hominum saluti consulen-υ-di,quos adeo nullius pudet mendaci j & calumniar. Vicesimaquinta Februarij venerunt literae a Cres re,quibus Colloqui j habedi forma praescribebatur: volebat enim prqsides certius cognosccre eius hac
in re voluntate Bucerus cum suis eam formam non ip bauit. Denique,ne sim longior, ex multis verbo
rum ambagibus aliud nihil intelligi potuit, quam cos Caesares Maiestati ita obtemperaturos esse, si omnia quae vellent, ipsi statuerent de Colloquio,
493쪽
de C sari etiam atque Catholicis leges serrent. Nec
adduci potuerunt,ut Caesaris voluntati morem . Terent,ea,quam diXimus, sorma amplectenda: sed non diu post ita se clanculo subduxerunt,ac prope- σι modum ex oppido eiecerunt, ut non tam profecti Colloquio Onem quam fugam adornasse vidcrentur, magno te ducunquidem Praesidum dolore,quibus iam Iulius Vibiu
Numburgensis antistes,ex volutate Caesaris adiun-
ctus erat,qui indignitate moti,illos quidem retine re conati sunt,sed frustra: Porro scripto edito satis declararunt per ipsos minime stetis quo minus &C saris & Ordinum Imperij expectationi satis si re cum presertim ipsorum Protestantium Collo cutorum consensu ad Imperatorem scripsssent, &eius responsum in dies cxpectarent. Ita demum oti am hacvice res ipsa probauit, non esse in eiusmo- di Colloquijs expeditam & certam pacis compon
dae rationem maxime cum religionis negoctu omi no maturiori & augustiori deliberatione tractan dum si nec in paucorum hominum priuato tractatu ponendum: tum quoque qa sit sectariorum per- i . .
uicacia,ut vinci quidem facile possint, sed nec victi
Vnquam cedere velint,ncc victi videri. TInterea Tridenti patres Concilium inchoant. Lesgams eo miserat Pontifex Iohannem Maria Mon Traue/itiit ranum, larcellum Coruinum,& Reginaldum Polu ς μ μ Cardinales: sed cum rari adueniren aliquandiu parum admodum constitui potuit.. Tristissimum autem sub ipso Ratisponensi Col loquio ad Protcstantes nuncium allatum est de oblatς tu sanctifimi Patris sui Luteri. Is litis cuiusdam coruponendae causa ab illustribus Mansfeldensibuς co mitibus Issebiu,quae fuit illi patria,honorifice euo catus,eo venit cum magna pompa, tribus stipatus
494쪽
silijs, ex pr claro monachi Sc monachi concubitu in procreatis.Obviam illi inissi sunt ii3. equites hono tris causa.Itaque die i7. Februarii, in laute & sple dide camatus esset,& facetijs fio more hilariter tu sisset,eadem nocte sublatus est e medio. Eius obituς non eodem modo a Catholicis & Euagelicis id te poris roserebatur.Ionas Cocus, qui se Iustum Iona vocat, eius morti interfuit,sed ita eam describit, ut apud cordatos maiori eum contumelia quam laude Λυς, 1 affecisse videatur.Inter alia scribit cum ipsi Iona, Sc Caelio & alijs circunstatibus dixi se,Orate pro Do mino nostro Deo,& eius Euangelio,ut ei benesu ceda quia Concilium Trideti &abominabilis Pa.
pa grauiter ei aduersantur. Haec suit egregia mori turi hominis poenitentia. Sed cur tantopere metu bat Domino Deo,& suo potius quam Dei Euage Ilo,cum prophetare non dubitarit,
Pestis eram vium,moriens tua mors ero Papa'
Quid vero dictura cst posteritas, cum haec legerit Hoccine cst,ad illud tremendum Christi tribunal sese prsparare Scilicet moriente Lutero Pontifex
mortuus est. Eius quoque precationem supremam De tMI fit in haec verba: Pater mi caelestis,Deus Paterpreto LM Domini nostri Iesis cbristi,Deus totius consolationis, gra tiis, tibi ago, quod mihi dile sum filium tuum Chrisium reuela in quem credo,quempraedicaui in confesius sum, quem a=natu σ laudatu: quem abominabilis Papa in omnes impi, vituperan persequuntur O blasphemant. Et sic ille mortuus cst. O vere mortem expauescendam& horrendam : ita obstinato in Pontificem & tholicos odio cxhalare spiritu, atq; sic proficisci ad illum squissimum iudicem. Cadauer eius staneo in Iclusum loculo,cum multa equitu & peditum turba de pompa ingenti Vultienbergam no sine multorui lachry-
495쪽
IN ORBr cvs TARvM, 671 lachrymis perductum est. Ille quidem sic mortuus est,sed post se in multis Europq amplissimis regnis
& prouincijs supremam sere reliquit vasti atem,re ligione miserabiliter cosusa & perturbata,innum ris euersis ecclesijs,destructis monasterijs, omnibus Pijs abrogatis c remonij si& ritibus Ecclesiasticlia sacramentis horredum in modum profligatis, ut ad Maho metanam constituendam impietatem parum aut nihil supertae videatur: & certe quibusdam in locis,ubi eius regnat Euagelium,homines in athei sinum atque etiam cthnicismum prolabuntur. Eos nobis Victus affatim produxit miser ille, & mortalium omnium longe infelicissimus,qui Vtinam num . . . quam natus fuisset,aut certe solus perijsset. Nullum Misacub quidem unquam miraculum edidit, quanquam mi- Luteri D, M.
xacula omnia facile vincit, quod monachus aposta gii Q,incesto monachae concubitu toties pollutus, tot iam olim ante mille annos damnataru heresum in
flaurator, tot flagitijs coopertus, homo importu nisiimus,audacistimus,maledicentissimus,qui nulli
omnino parceret,omia sursum deorsum misceret,
tantam sibi apud c cos & miseros mortales existi mationem conciliare potuit, ut non alio ci apostoli
ει tertij Helis loco haberet. Conatus est quide ali
quado daemone expellcro,sed frustra.Id in Lectoris gratiam huc breuiter adscriba.Anno Is s. puella qα LMerusa dam daemouiaca e Mi ia adducta est Vultienbersinonem viasgam ad Luterum,ceu teritu Eliam,ca spe,quod Lu- expellere,
verus daemopem esset eiecturus. Ille quide*,utpote Iod si stra. male sibi conscius,principio valde se diincilem prγ 'buit, tamen tandem iussit puellam in sacrarium parochianae Ecclesiae introduci. Ibi suis qui Dusdam exorcismis adiurat daemonem, sed dimoneius exorcismos irridet. Tum vero Luterus miro
496쪽
os COMMENTARI Us BREVIs RERUM an i,discruciari,& e sacrarij ostio se proriperc. At malus daemon adeo . . auxit ostium,Vt ncq; foris, neq; intus reserari C. tuerit.. Ea res etiam in malo res illum.miserum angustias adduxit, iamque per se
nestras erumpere conabatur,sed conatus eius cancelli ferrei retardabant. Denique securi serr a per cancellos immissa ostium perfringi oportuit,ut Lutero pateret exitus. Faxit Dominus Deus noster, ut ad sanitatem redeant,qui eius hominis, nulla vitae sanctimonia, nulla miraculoru efficacia sussulti, in- faustum Euangelium magno totius Europae malo complexi sunt. Co iutatis, Hoc ni O Carolus Caesar Traiecti habuit Conta ui es , lti Wς tui ure V dcriS,&Italiae,Hispaniae, Germani . . Flandriae principum aliquot noua electioe illud auixit sodalitium.Inde Ratisponam ad Comiti .ituruscumTraiectu stuperius venisset,Legati aliquot Principum & ciuitatum Germaniae occurrunt,ut certius cognoscerent de fama, tua iam vulgatum era Cae- sarem militem conscriberc. Sed eodem quoque tepore rumor erat, Protestates nescio quid moliri in Cisarem,sua habere coniiciaticula, R id genus alia, quae non immerito Caesarem ad arma paranda mo uere potuissent. Vbi autem viderut legati, C sarum, ' nullum circa se inusitatum habere militum pressidi .um,melius sperare coep*runt,itaque discedunt. Erant. l . cu Cesare custodiae causa equites cataphracti quin-. genti.Vbi C far Spiram venit,Palatinus cum uxore li. Caesaris nepte cum ad ijt,venit etiam eo Lanigrani' Hastiae:atque uterque non diu post discessit, quod Caesar non usquequaque votis illorum respondere Feral9ussus videretur. du F elocat Dum Rati sponte Comitia aguntur,quo iam C. ser peruenerat,Ferdinandus rςx duas filias suas clo-
497쪽
ORBE GESTA RVM. q77 eat, Annam Alberto Ba uariae, Maria Gulielmo Cli uensium Principi.Interim Caesar ad se tribunos &ceturiones aliquot clam euocat Italisbonaria,neq; id latuit Protestantes, qui omnia accuratissime cxploraret. Itaque C Carem adeunt,scire cupiunt,cui bellu tu facturus sit, se quidem paratos imperata fa cere. Cesar non negat aliquot cohortes co scribere in quosdam refractarios & rebelles, quos edomare
constituerit qui ipsi auxilio sint, illis te benignu &esementem dominum fore, caeteros non alio quam
hostium loco habiturum. His auditis, Legati domum proficiscuntur. Hoc belli Germanici inter alia quoddam fuit initium : Cesar diu multa disii mutirat,sed pactis cum Turca inducijs, pace quoque cum Gallo N Anglo consecta, noli putauit sibi vi terius disiimulandum,pr sertim cum vir prudentisssimus non ignora se videatur, quid pleriq; molire
tur. Erant per id tempus Luteranorum siue Protestantium magnae vires, porro C faris exiguae copi ,& magna gerendi belli in ipso initio impedimenta
ac disii cultates,praesertim quod C saris co silia cliam ab amicis ad hostes perferri dicerentur. Augustani omnium primi ad arma concurrunt, ea tamen moderatione,ut Cosarianos urbe non arceant, quominus ad bellum necessaria comparare queant. VP' Copiae Ca, norunt autem ad Caesarem Germanorum peditum cohortos quinquaginta: ex Pannonia Hispanorum
duo millia expectabantur & octingenti, o Gallia Cisalpina ciusdem petis tria millia .Equitum ad nouem millia conscribi iussa sunt, sed locis valde di uersis, quod Cesari magno incommodo fuit. Proia Protesates testantes interῖm ex Augusta & Vlma & ditione obtinent Vuirten bergica Clusam properant,ut Italos a Pon- Clus, tifice missos excludant. His Protestantium copijs
498쪽
preerat Sebastianus Scherteius vir militaris. Itaque Clusa arx munitissima deditione capta est. sunt qui proditione' factum putent. Inde Oenipontem pe- . tunt, sed nihil essiciunt. Abeunt igitur, pretsi ato tem FNy imposito Clusae & Fiessae, que diis omnino Vi erat, quibus ex Italia in Germaniam veniretur. Si Scher telus cum suis copijs recta peti j set Ratis ponam, ubi Caesar tum erat rebus omnibus imparatissimn melius suorum rebus consuluisset. Sed eo consilio. Deus illos tum priuauit. Fuit hic primus illorum
Dum liqc geruntur,Saxo & Hessus scribunt Caria sari literas, quibus se testantur in ossicio permansu. ias,aut si quas iniurias intulerint,de illis velle si iis facere, si lege agere sinantur. C sar illis nihil re
spondit, quippe qui sciret eorum' exercitum omne in unum locum conduci.Nec diu post omnes eoru Copia inge' copiae Dan ouertum cum Saxone & Laigrauio per uenere. Erant peditum ad octoginta, equitum ad decem millia: porro tormenta bellica Iso. Caesar tum admodum immunitus fuit. Atque hic quoque summam rei bene gerendae occasionem Protestan tes amisere,dum nos vident, quam facile Caesarem vel e tota Germania excludere potuissent, si cum omnibus copijs recta Ratisponam contendissent. Non est igitur dubium,quin a Clsare steterit Deus. Et hic eorum secundus est error. Interim Ferdinandus rex Pragam perueni cum Mauritio Saxone acturus de bello in Electorem Sa Noniae concitando. Fuerant Mauritio cum Electore
eo tinentes inimicitiae,sed es paulo antς sopitae erat At postquam C far proscripsit Electorem Saxoniae S Lanigrauium, Mauritius inimicitias repetit, Secum Fcrdinando rege coniunctus,Saxonis ditioneς
499쪽
vastare instituit. Porro vero Saxo & Lanigrauius puerum cum aeneatore ad Cis rem in -stra mittui, qui epistolam perserunt ad teli amentum. deliga tam .Hic vetus Germanorum mos est belli denuntactandi.Videbantur illi digni es o supplicio, sed inta Ut μ
columes dinussi sunt cum tabulis proscriptionis, nullis preterea literis aliji additis. C sar ouidem eorum epistolam nec inspicere voluit. Sub idem l - , .seriapus veniunt ad C sarem a Pontifice peditum circi ter decem millia,cquites leuioris armaturae septin genti. His alij duceti equites a Cosmo Medice Floren tino Principe, & centum a Ferrariensi ducemissi acccserunt.Venerunt&Hispani, pr stanti virtute& veterani omnes. Erant iam cum C sare 16.millia Germanorum peditum,Italorum decem,Hispano rum circiter otio. quites hastati mille sexcenti: αpreter hos alij,ita ut in summa essent bis mille cat
phracti,& mille leuioris armature: omnes vero copiae prisertim peditum,longe selectissimarmecismo ' .aderant,quae in Belgio a Burano conscridebanturi Cum hoc exercitu &trigintassex tormentis aeneis
C sar ad hostem contendit,qui tum circa Ingolει- dium stativa habebat. At Saxo cum Lanigranio R tisponam iter intendit,prudenter quidem,scd sero. C sar enim mox Ratis ponam subsidia equitum &peditum mittit. Itaq; ingol stadium Protestantes re u zrtuntur,quo se etiam C sar contulit. Nini defu- isset tum Protestantibus occasio rei bene gerendae, si totis viribus Cesarem oppugnasicrat, aut illius ad Ingol stadium iter anteuertissent: atqui certe non in multitudine exercitus, sed in Nu minis fauore,certa est belli victoria. Igitur Caesaris era
Caesar Ingolstadium praeoccupat, & opportuno stra ad In loco castra metatur. Loci natura haec erat: sebiadi
500쪽
Sinistrum latus ripa fluminis & loca palustria tuc
bantur: a tergo quae erant, oppidum ipsum tuta ab hostibus redciebat:a dextra & a fronte, aperta planities,sed leuiter fastigiata. Ab hac utraq; parte Priaccps Albanus,quem Cesar eius belli summum Itia . iperatorem esse voluit, incredibili celeritate trans uersam sollam & vallum perduxit. Non diu postr utraq; & C fuis S hostium castra ea propinquitate inter se coitincta sunt,ut tormentorum pilis Cois Cie arbora tingi possent. Ibi CPsar equo vectus suos obequi- μιμω - - tabat,nequicquam pilarum densos i vibrec refo ' midarent adhortans,& ut psenti animo,pristins vir tutis &secundissimorum pr liorum memores, ho- .stis impetum feran locum quisse; suum strenub tu eatur.Quae Cis aris oratio & psentia dici vix queat, quantum alacritatis & bonae spei militi attulerit. Atqui hostes ex alia parte horrcndum in modum tormenta displodunt,& pilarum imbribus vallum S acies Caesarianas complent: sed paucos admodu, DEO suum Cesarem cui dentissime protegente,il dunt. Caesaris agmen saepisti me traiectum est,etque circa cumi sim tam densae volitabat pilae, ut in ma-C uri. δ-ximo discrimine versaretur. Accidit quandoque,ut
stlobus directo in illum eiaculatus, ita prope ad p des eius decideret,ut pressentisiimurn illi immineret periculum,si vel leuiter resultasset, & non praepotenti; D E I iussu eodem loco defossus & immersus
haesisset.Saeui 1 si ina illa tormentoria tempestate,quae octo amplius horis colum commouit & undas,in ea Caesaris acie unus cx stipatoribus pereptus est, equi duo,&signum militare Unum discerptum : nullum
aliud grauius damnum datum, singulari proculdu- constatuta bio beneficio Dei, ut seruat sperates in se. Fuit au- Caesari rii. tum in Caesarianis hoc vici natae constantiae & inuicti