장음표시 사용
91쪽
s r C A. ficatur,ut ait divistis , tum qualitas tum etia luantitas morborum. Quamuis naturalis
colli tutio corpora vario mo o disponat adsit scipiendos morbos, ideo qualitatem
quantitatem morborum significet Galenus tamen' Meth. i . statuit, naturalem con stitutionem sui conseruationem indicare. Inquit enim geminam constitutionem auxilia indicare, praeternaturalem scilicet in
dicare sui ablationem, laturalem sui co seruationem. Hinc colligere potestis ex
Caleni sententia, virtutem Osistere in coiυὶ stitutione naturali, in temperamento scili cet, compositione, initate. Qi are eo. rum sententia est rejicienda, qui voluerunt virtute in qualitateri quantitate contineno tum: spirituum reperiri. Caeterum con- .stitutio naturalis , quae sui indicat conser vationem, est praesens de qua quidem mentio no habetur in methodo semiotica Prae terita enim est quae cum ad varios morbos suscipiendos corpora disponat, diuersorum
quoq; morborum signia dicitur demonstra itiuum. Idcirco '. Heth. is inquit
Cal. sciri non potest, quantum recesserit corpus a naturali habitu, nisi innotescat, prius, qualis fuerit naturalis habitus, qui praecessit. Idcirco hic naturalis habitus, quio praecessit, potissimum significat, quantus iit morbus, utrum magnus vel paluus e. sprα-
92쪽
s praecessit temperamentum frigidum, di
introducatur in corpus eiusmodi tempera. menti febris ardens, significatur ex tempe-ixamento, quod praecessit, maximum
Dum esse reces uni per caliditatem a statu naturali, vehementissima esse ardentem ms n. febrem Posteaquam constat, quae rixi te es en sint signa a causis desumpta , nunc de gi is
r aliter in ab essentialiter inhaerentibus sermo ei ah rrexti ciendus Quemadmodum autem,Ut colligi tu rex Galeni lib. ari med essentialiter inhaeret optime institutioni. naturalis em peries, compositio a. unitas, quae tamen a i Cal. eo in loco tanquam conspicua non recensentur: ita constitutione p. n. seu morbo essentialiter inhaeret es intemperies, vel mala compositio, vel solutio unitatis. Atq;
haec essentialiter inli rentia morbos prq fer tim exteriores signiticant, quales nam quanti eiusmodi morbi existant. Qui qui dem morbi quoniam sunt perspicui, non laboravit Galenus in tradendis eorum tignis demonstrativis, quando quidem signa qua plurima locorum assectorum internorum in libris a loc.aff. proposuit verum het esse notialiter inli re tui demonstrant quoq; morbos, qui externis .internis competu nil parcibus veluti est febris , quae omnitin partium est morbus. Ea enim denotatur illectio calidari sicca , quoniam tibi ellentia liter
93쪽
ectus ex quo etiam calore denotatur quanis litas te biis. Prout enim vel malor vel minor extulit, ita quo o vel ina orem vel mi- rnorem febrem significat. Et quatitialiter inhaerentia immedia i ternarum partium non demi
i diantibus tamen externi pa L OL.
gnificant. e. . quamuis tumor lienis imme diat non fit conspieuusci hic tamen appa. Iet, quoniam quoq; cutis tumida supra lienem conspicitur Demonstratur quoq; ex ellentialiter inhqrentibus, mediantibus par-ltibus externis , quantus morbus exsistita
Nam si g. e. maxim ex te adatur cutis ab Aominis, maximus quoque hydiops, qui diicitur Ascites, significatur ex minora cutis extension minor quoq; tumor abdominis
indicatur itaq; nunc loquamur dei nis 'MMς-piuntur ex symptomatibus S,mpM :xomata autem vel lunt operatione , et ' qualitates, Vel excreta aut retenta p. n. No 'naque vero operationi intelligimus omnes
operationes p. n. , quae quidem symptomat l. dici mereantur: cuiusmodi ope iatio is noest coctio ventriculi, quae ob usum vel pra. Morum vel muliorum ciborum vel vigiliarii ri tingit. Haec enim esse operatio cum non sit symptoma, neq; item morbum sequa tur, eulidem quoq; nullo modo significat.
94쪽
symptoma ergo in operatione laesa morbusignificat. Atq; hoc sympto ina varium est pro di, ersitate operationis laesar, iro diverso modo secundu quem operatio laedi.
ibisultate faculta tu,quae custantur. Et quia Duram matur iacultates naturales,animales vita. I les; idcirco operationes quoq; leti et vel natu trales vel animales vel vitales nuncupantur et huiusmodi operationes esse in alias quo que dividuntur.de quarum disserent ij non licet in praesentia exacte loqui ; quia eorumidoctrina in parte physiologica exacte est de claranda. Dividuntur quoq; operationes leti re, quemadmodum Calenus docuit . de sympi, caus. cap. I. pro diuersitate modi a quo eas laedi contingit vel enim operationes non sunt, vel male sunt Atque hoc contingit, quia vel deparate vel diminu- te prosciscuntur. Dantur quoq; nonnulla symptomata in operatione laesa,quor tamenia nulla facultate animi dependent, cuiui mori di sunt motus convulsiiui, quales in pal-h itatione apparent, qui quidem motus operationis et se a caula morbifica productae di ci debent,ideoq; a Galeno inter symptoma ta ab operatione si a recensentur. Ex omni lbus ergo operationibus i sis moibus lignis catur. Nam si morbus fuerit in intemperie Ogida,&. ex operationibus lublatis interstui tu actio. ex operationibus imminu is
95쪽
n ut is ablatis morbus in intemperie frigida significatur. Si enim operatio fuerit diminuta, morbus non valde frigidus si ablata, admodum frigidus indicatur: quemadmodum quoq; fiuctuum maturatio a mode. rato calore eorum cruditas vero ab intensa frigiditate seu valde diminuto calore pro cedit Diminuta vero coctio a minori seu minita remisi calore procedit. Idcirco sub lata sanguificatio in alcite valde diminutu calorem seu intemperiem admodum frigidam lignificat: Sangviscatio diminuta,qua. lis in caciae xia dc in anasserca reperitur, mi norem e pati frigiditatem indicat. Stupor seu imminutio omnium operationum a cultatum principum non vehementem cerebri frigida tem significat. Amentia,quae stuIticia abolitio operationum facultatu principum appellatur, intemperiem admo- dum frigidam cerebri demonstrat. Verum non solum ex operationibus diminutis&s
ablatis morbus signiscatur, sed etiam ex ij Idem vario modo genitis. Nam si consertim tollantur restituantur operationes, ut a cidit in Epites hiat poplexia levi, morbus significatur non in intemperi sed in obstructione: siquidem intemperies ne ius. cito sit, neque cith desinit atq; ideo neque causa symptinatis, quod citd fiat citis desi- nrt eis potest. Obstructio autem a salibus crassis genita cito fieri potest' cito tolli, V s
96쪽
idue ausa symptomatis, quod cit δ su cit desinat esse potest. Si verotina operationes tollantur diu ablatae permaneant, significatur intemperies ita
cida ut si post immodicum uxum a tui ui fit trophia , quae perseuerat nutritio ablata appellatur, signita catur ex ea
intemperies frigida, a qua fovetur. Tot litur enim ut titio iii imarasmo seni', Qui quidem intemperies rigida de sicca totius corporis exsistit. Operationes ve/ ro deprauatae sitiscant ut pituimum in. temperiem ab Iam , veluti est putredo, Quae deprauata coctio dici potest. Haec enim calore extraneo proficiscitur. Ima Dinatio laesa cum furore calidam cerebri intemperiem denotat. Productio Ieros an quinis bilios vel atrabitan cum a calidi at jecoris dependeat, eundem quo Que significat. At i ut uno verbo dicam,
operationes et set, prout a variis morbis, pendent , ita varios quoq; morbos ignil aut si tamen ob morbos non bant, sed ob causam morbi sicam , eam quo jque signiscare valent. Imaginatio cum ii moret quoniam spiritu Orebroso pro ducitur, eum quoq; immediate significat non autem moibum. Retentio tecum
97쪽
s TMIOTICA. an marasmo significat intemperiem siccam intestinorum, citia ortum trahit. Eadem
pravata operatio post usum ciborum
ccorum ilicidorum significat excremeta iccam viscida intestinorum, a quibus proficiscitur. Nunc loquamur de qualuati bus mutatis; quarum nomine intelligimus omnes qualitates . . praeterquam eas, qua rationem habent morbici nisi tamen contigat dari morbos , qui, symptoma in qualitate mutata dici mereatur, quem , admodum e g. est febris consequens in flammationem, quae eandem quoque signi, acat. Qualitas enim mutata rationem moro
b duntaxat habebit, veluti est febris prin- cipalis 3 seipsum quidem ignificat , velut
fellentialiter inhaerens . non autem an quam necessario consequens, aut tanquam
pymptum taque mollities, cum sequa. tu humiditatem . morbum in intemperio humida significat. Non est igitur mirum,
si patientes moibos humidos veluti est alasarca cach exta de huiusmodi morbi, carnes quoque molles habent veluti quo/que lint qui cede male detinentur faciems admodum tamen durities est multiplex,
ut patebit postea ita quoque mollities duritiae contraria multis modis dicitur.
98쪽
Aliquando durities significat renitentiam 4 mollities verbii si contraria coincidit culi
prehensibilitate,g. e. dum comprimitur tumor indemato ius, in eo fovea inducitur, manetq; compressio g. e. a digito iacta, ct compro lsio permanens mollities quoq; nu cupatur, significat non tantum humidistatem,sed tumorem frigidum tumidum, qualis est aedema, qualis quoq; in anasar care peritur: durities vero prout a multis caulas producitur, ita varios morbo significat. Si fuerit siccitate, veluti est durities eorum, qui patiuntur hecticam febrem, significat quoque siccitatem.Si fiat propter congelationem, summam denotat frigiditatem, qua
lis est durities tophi, qui aliquando poli '
sum repercutient tum in arthritide contin sit. Si sat a repletione morbum in magni Midine aucta demonstrat. Talis est durities inflammationis, quae potius proprie re nitentia dicitur ut colligitur ex Gal. . simpl. s. si durities sat ob siccitatem dc o s elationem, morbum valde frigidum tic cum denotat. Talis in arasmo confirma,to, eo cis senili, reperitur. Durities etiam producta ob repletionem . igiditat eni ongelantem humorem frigidum siccum d norit veluti est durities sciribi. Tenui Ias varios morbos tignificat, prout vasi si morbis pendet. Eandoq; ca Pitur
99쪽
pro extenuatiosae in in hunc sensum sum I pia tenuitas intemperiem siccam,d magni l
tudinem imminutam indicat. Et in hunc quoq; sensum corpora aut eorum partes asliquae tenues emaciatae dicuntur. Accipitur aliquando tenuitas profluiditate , inthunc sensum tenues dicuntur humores seu fluviles atq; huiusmodi tenuitas non mor bum sed causam morbi indicat Aliquando
substantia tenuis nuncupatur ea, quae con
stat a prae dominio ex elementis tenuibus, Et in hunc sensum tenuitas significat in- aena periem vel calida mi humidam ves calidam illic cam. Et in hunc sensum cor .pora, laborantia ardente febri, dici possent tenuia, quali a praedominio constantia ex e. llemento tenuissimo, igne videlicet. Et in hunc quoq; sensum Cal. libr. art med. a. acumen ingeni j sequi significare cerebit substantia ubtilem seu tenuem dixit Crass)sties vero opposita tenuitati oppositos quo=lque morbos, quibus pendet, denotat. si tu crassities prout aduersatur maciei, signi ficat morbum humidum, in magnitudine aucta Crassities sumpta secundo modo, o non significat moibum , sed caulam n orbi in obstructione Crassities ut opponitur te. nuitati tertio modo sumptae, indicat morbum vel frigidum iccum, vel frigidii inta humidum, Si considerantur aliorum sei
100쪽
bium qualitates, it sensus usus,auditus, ρο-llstiis,& olfactus, hae pocius morbi cautum
significant, quam morbum tu color vario iis abundantiam diuersorum humoriam li-
nificat Pariter qualitate; senius gultus
dii ei sae, liversos humores, quibus penin derit indicant. Qualitates quoque en ius oliacis humores significant. Nam cetor humorem putridum, bonus odor natura lam denotat de tinnitus abundantiam a buum signiscat. Quare his qualitatibus di
litiis ius ad exeuntiam retenta deveniamus. 'raeter operationes laesas inter symptoma ta consequentia morbum, habent locum excreta atque retenta, sive illa excernaniatur per alvum, sive pervias urinae Iave per ambitum totius corporis, iive etiam per a
Iiam regionem. e. utina flava,& siccaliter xora,morbum calidum significant Excreta iscida. crassa , frigidum, lapis exiens e esica, calculos producentem intempera- subesse demonstiat. Sanguis p. n.e Ai
vns,aut morbum in raritat aut apertione,
ut asorum disruptione subesse ignis leat. Et ne vos diuti iis detineam , in hii Musmodi signis, statuendum eis, prodi vern state execre ortam diversos moibo signi 'scuti iascendamus igitur ad quar rum iontem