장음표시 사용
11쪽
A D LECTOREM Iamquod adperegrinarum nationum historia attinet, vix reperiasaliquem, quinon cognoscendi eas dio aliquo teneatur, o cum
locorumsitum squalitatem, tumpopulorum mores,religionem,
ruus us variosperius re expetat praestertim domisua teredestripta isthac omnia cognoscendi non desit ei occasio. Omnibus enim nobis natura inditum est, ut nouitatis petentes in praesertim ex nouarum istarum rerum cognitione utilitas aliqua deprehendatur. Vuod in histori fore barbararumgentium occurratforsitan aliquid, quodUfenderepudicinaurespositi, non tamen vel mi-psumpropterea reiiciendum, vel leuitatis alicuius autori impingendum crimen est. Puid nim quia se si, V
a mafZHaude idem reor,cum eo quidems neconstris pias consignata asanctis Dei hominibus nonsint, videlectimuri Daut in exemplum eas trahamussedcognatistenebris Solem amemus magis, eique implorato auxilio, tenebrarum opera uiteminrectius ivdsiquidigitur indecens sab honestatealienum,in hi-soriis hisce occurrat,nonpropterea consignatum sannotatum putandum est, ut eo delecteris ei ut dignitat tuam nostas cui hoc pra miseris illis, excaecatis hominibu ratu diuinum datum GP, wtquodbonums honestum malos turpi disternere svirtutem eligere, vitia vero vitarepsis. Vnde causatibinonleuisexist νedebeat, diuina hoc in te misericord opus agnostendi, quod admgnitionem lucis, veritatis nullo tuo merito perductu sis, Deum
rogandi, vite in omnipietate construare adextremum mira
stiritum velis quo eum sin hac sin alteravitassignis eueheres celebrare Laudibus indesinenterposiis. Valeta.
12쪽
sITANISQUE IN REGIONIBvs ILLIS
scripta aB. . . M. D. IIII dubitamus, Lector benevole, foremterextraneos,ma-
ime Dero interisios, quibus administratio di flatus P elic rumprouinciarum, non que adeo cognitus esto perfectus,
vivarie de naumationibus hisce Hotandorum,quibus naues
' Lusitanicassubinde aliqua expugnas seboni cuasset ' E pres guntur,oelocuturi, iudicaturisint. Rogatum te igitur,quis
quis es, συι onitum Nolumus,Υt causea nobiscumsi ceptarum harum naui istionumperpendere, re ipseorummet Lusitauorum,quibus naues istae ablat --runt,ex quibusdam eorum ad Hotandos literis cognscere desecto hoc iudicium, ne graue s. o Sciendum igiturest, uolundosuperioribus annis nauigationessuas in Hispania olummodoLusitaniamque 3tabam instituere con ut post exortum Eud amgraue betam , quodinquisitioni istanicae repugnantes Hodandi,pro libertate consectentiarum priuilegioremqueseuorum conseruatione otannos iam gerunt, nauibus seu is in fissani ubindesoliarentur Tamesi rei initio dissimulare, patienterbo uum incommodumserre Niderentur, nec propterea nauigationes insistermittere meden sortuna ingulis melioremsibi promittentibus se tum tamen tandem est,ut insigni multarum nauium classe, inportu quodam Hseanico detenta,mercede uam sit acciperent, qui mento in rebin aliis antis His anorumsepe necessitatibus=buenerant i - - - - -
qui victum sevum multo cum labore Mericul terra marique conquirere necesse haberent,
13쪽
haberent,quos adtriremespartim His ani condemnarunt, partim vero asinis algi gatosflagelgis virgisque tamdiu caedendos putarunt donec inter cruciatino do lores exquisitissimos animam tandem efflarent atque morerentur.
Hoc igitur videntes Belgicarum provinciarum ordines, cumsalute uam in
negotiationibin partim maritimis,partim Nero in piseationabin totam versari nonnsirent, permiserunt ciuib quibmcunque rationibin honestepossent, nauigationibis darent operam edi nauiculariam facere nuda ratione cessarent. Cum igitur fisanin ale quidem Hotandupermittere e gent, quo adcondiendos piscessivos uterentur, Dein ipsis praeter omnem expectationem Niam quandam adnoua lassias monstrauit, Ῥbisalingentium petrarum instar abundeprouenit,m quamuis maiori cum periculo: longiori interuasio, gratis tamen o nepretio eo iam potiri magna copiapossint, sed μωρ επιρα--- xii elit ratiuisis sit uit quin leum, u=ει fm -έ v Ni n. et spe e Ge ardum Pistorem, Consilem olim Amstet damium, Rodigerum Paulum,eim-dem loci Consulem alterum,Petrum Theodoricum Haselerum, Iohannem Ioannis Campium, Albertum Lucae, Arnoldum G Shusium,Sigebertum Petri, alios e citauit, qui vastum Eud Atlanticum mare pervestigareaudentes, Gumeam primo adbarbaros AEthiope postea vero adureamque Indiam, ad Aromatica insis-las , quae nuta hactenm ratione Histanorum dominiosubiectaesuerant, nauibis excurrere non dubitarunt, idque nusio ab ne , quam ut honesta cum ipsis commercia exercente acultate uasa uo modo augerent..
Non poterant hoc di erre glani,sed Lusitan statim in notandorum odiis excitates, omnem uti eos ho uctuseoliarent, scemaritimis oris excluderent , lapidem mouerunt Lusitani igitur, Utperfidos eos inimios nunque bonesti viri conuersatione amicitiaque dignospassim proclamantes, inuidiam ipsis apud Reges Orientales conciliarsummo iudio conatisunt, quemadmodum expublicatis hactent Hotandorum nauigationibin constare satis omnibmutamψ. Cum igitur navigationum harumpraefecti insidia uisnauibψ passim parata cognosterent , maioriq;adcontinuandas nauigationes robore opin esse,ideren ante annos quin que, vel ex classe ais magnam, octo nimirum onerari, nauibi constantem, adornarunt, rebique necessariis omnibin instructa ub Iacobi Hems irohθρ se iura ad loca in Orientalia,N cum consensi edi permissu G gum Indicorum,
gotiationessuas Nelmercium permutatione Nelpraesentipecunia ro cuimcunque Regis arbitrio libituque,ibi exercerent, destinarunt. Vt autem eo mellino tutiis hoc iter absiluerent,non Maurit selum g ordines iisdapprobarunt,sed diplomate uterisque nauigantes instruxerunt praecipientes vipsulante ira necessitate contra omne se externam Nim opponerent, o iniuriam ab hosti seis sibi datam vendicarent.
Naues hae vix dumseveratis Insulis Canari', classem istanorum , tredecim nauibin constantem, armatisque in rebin ad munitionem vari, i ructa ibi
14쪽
aduersantem habuerunt,tanto cumfuroreσimpetu, Nna ex His,cui rub Leoni
nomen erat, crebris iacerata tormentorum ictibus, conuerso itinere domum redire coacta fuerit, plerisque nimirum , qui in ea erant classiari s Praefectoque ipsemet interfectis, Ut tesuum continuare non posset Non parum quidem Hems irchius in hoc confitctupericu ustinuit, nauem tamen ista ubleuare non potuerat sed
cogebatur eam postmodo volens nolensque dimittere, eius in continuando itine revera carere Iam cum Bantamum,enisse de nouis Lusitanorum contra ciuita temisiam tentatis molitionubus edoctisiunt. Cum enim negotiationes cum Hotandis Incola isti hactenus exercuissent, a . Decemb. Ann. 160I.seubgubernatore Andrea Fortati diassendox cum triremibusocto remibus Nero aa. ciuitatem oppugnatu aduenerant. Haeserant tum quipatrocinium Urbis usiciperent in portu adBanda
quinque naues Votandic ub obsiere Hemanno Procto, a quo quomodo Lusiani exceptisuerint, in historia quidem seu loco annotatum est. Nam aduenerant Lusitani cum expresso mandato, nonsulum Hotandos dos opprimendi, sed, in Bantamios aliosq; Hodandisfauentes ita animaduertendi, imposterum inrums ubtrahere consiuetudininon dubitarent. Cum autem nihilproficere contra Hol landos potuissent, irati admodum adItoNam Amboinae pro insunt, incolisq; eius loci misere contrucidatis arboresga ophysiorum terra eruerunt,neHodandis uiessepossint. Muin imo ad Machiam, etiam Regis Ternatensis oppidum progressi,omnia,crudebissime in incolas ientes. astarunt Usiubuerterunt. Sedin Ternate prouecti,ubi exMoluccensium harum Insularum habitat, eade uire crudeli
latesatuerunt.Haerebant tum inportu duae naves Hostandicae,quae licet iurori eorum initiose opponerent,cedere tamen tandem Nix dimidia Ne Iura accepta coa te sent,relictis ibi qui negotiatione continuarent, in donec naues aliae aduentarent, mercium aliquidcoemerent atq; comportarent. Hos autem persequi nudo modo cessabant. Cum enim inter eos iuuenem insignifortitudine prudentia Francisium Verdosium nossent,inuidia eum premere, es in odium apud Regem adducere modis omnibus nitebantur Transierat aliquando ex Hotandorumsecietate ad Lusi tanos quidam Henricus Hamburgensis hoc acto iteraspar iterad egem es ad Holiados dederunt,Hotandis quidem condonationem omnium,quae contra His a ni Portua que Regem deliquissent bonorumque omnium restitutionem Uum mamsecuritatem promittentes si tormenta Regis Nipodiciti essens primo quoque tempore adste delaturi essent Regem vero,videret quales in terra' fouere hos i-tes monentes.Salutem enim suam suorum eiusmodist credidisse hominibu qui tormenta Lusitanis regia o ferre decreuissiui, uigilare igituriandem, inmeiusmodi proditorespersidos Neli emet animaduertere NelLusitanorum potesta
Caeterum in transmittendis literis itas hac Niebantur algiditate , ut quae ad Hosiandos criptae essent, qua ber errorem ad manus Regis prius peruenirent, ex quibus illacosigeret, transtitorem illum data opera a Lusitanos, Ni de traditione
15쪽
tormentorem regiorum eos certiore aceret, ablegatum esse Verum udis Lus tanticae non ignarus, non ignorareste res ondi quibusfides habenda esset, eos vero, qui non mancipias essent,sedlibertate aeque, Ni Lusitanigauderent, Lusitanorumfurori exponere uam quidempersonam minime decere. Postmodo vocatis ad
se ZAEandis literis ad S ad Holiando riptas eis obtulit, quaerens an literarum aliquidi adLusitanos antea dedissent, quis plici negationestaudem haeresutantes,side acile apud Tegem inuenerunt'. uide insidi, sanci, Lus tanorum conquerens suos quifacile crederent deceptossise ab ipsis, cireumuentos esse dixit. Videntes igiturLusitani tibi se velaperta vi vel insidi, etiam suis lucommodare Holgandisposse, cumpraesertim Tidorensis I egissubditos apam tibvssu si haberent malis quae inridorensi alijssinitimis locis obtinebant casterii, abis me. Nihil quicquam autem de,--- remiserunt edin omnes intenti occasiones adimplere, quodvulgo dicitur Doluae , Ninus, quis in hoste re
quirat, modis omnibus imum Nelut hoc inre alios mense Septembri, An Iσοa. egiam Iacobus Nectius expertus est. Cum enim is a Maca, inae ciuitatem duabinnauibus appulisset, Lusitan alim commercia sua cum Chinensibus ibi exemcentes,urbe egress exi mpacis praeferebant,o ub amicitiadeciscapham cum viginti Volgandis M. Lintemperunt, quorum postea septendecim, qui linguam Lusitanicam inoriantes innocentiam suam binensibus aperire non poterant, in crucem egerunt, tribus reliquis Goam translatis.
Possem hic commemorarehistoriam demiginti Hotandis in cochuchina, quo commercia exercendi gratia duabus sapias ex Vroniberti praefectura concessis rant admandatum Regis instinctu monachi cuiusdam Lusitani, partim trucia datis,partim in captiuitatem abductis. Posse militer, aliam asi are historia
detribu Hotandis, quia Hems irchio Bandae redimi Amboinam commerciorum promouendo gratia concesserant, quomodo nempe capti,partim adtriremes condemnati partim Nero interseros ignotarum Insularum homines lucrarivisam suam coactis ni ita meropraeterires lentio nonposum, quo in Tidore ad-- luccas pertinentelasula, ibi castetam Lusitani habuerunt, Balthasar ordesio, quiperfretum Magedanicum in Orientalem India enetrauerat , accidit Eumenim promissisi ollictitationibu/b lendidis in terram,ut mactatumsuo iussus
halum adnaue ecum abduceret inuitatum , cum post moram aliquam adnauem iterum redireparare trucidatum in mare abiecerunt,sociosque eius, manibus psdibusque prius mutilatos obtruncarunt.squosam nauem quidam constenderunt, quinquesaltem personis, quarum operanauem adlittusproducerent, exceptis, Hotandos qui in easuperfuerant omnes interseterunt. Non libet nunc commemorare,quomodo duas adlacobum rerumpertinentes naues incendio ma re conatisin nec Eudesiam addam,quomodo autores Teo in Achin fuerint, ut ni ue aliquot Selandieas , qui commerciorumgratia eo appulerant, impetu aciens
16쪽
, PRAEFATIO. Ais igitust similibusfactis Lusitanorum excitati Hotandi consilium coeperunt, quomodo iuratis Nauigationum, uarum hostibus armata manu
Mauritio acceperunt,quibussis secreutra talia tuerentur,namgationisque cursum indies magis magisquepromouerent. Rebus igituritaperfectis, cum Iacobus Hems irebius, duabus nauibus ex Bantam oluens,locum quendam alium. b/mercium aliquidinueniret pervestigare moluit,cum ei oportuno quodam loco, mr Vo nempe or riens Lusitanica nautis, qua Nitra oo homines, maximaparte Lusitaui coniurati negotiationumsuarum hostes vehebantur. Hanc igitμr avempraestente Jectantei o Tege in oraggressus,tormentorum dis Asiora ita sta gustauit, taeditione acere pol parietisse permittere Lusitant,simmstri Uitam consteruaressam edent, cogerentur. Scaphis en paulops omne ad littus,inde Malacam commodeperuenirent,sunt expositi.
Jam quid Lusitanii me de nauis huim expugnationesenserint, aequus lector
ex literis, quasi meta Hema sechium exararunt cognosce facilepoterit, quarum ego tenoremia ubjciam Epistola igitur ipsius Gubernatoris in Malac ad quatuor Holiandos, qui in bomitatu Lusitanorum captiuorum Malacam Nenerat,
fripta, talisfuit. Vetus est conssetudo, i Regibus Principibusque moluntates opiniones disicrepantes inters ouentibus Jubditi damnum in corporeo fortunis patiantur. 8uandoquidem igitumortem fortunam tam benignam Generalis noster expertus est,Ῥt ex nauichinensi dimissiussit , quodquidem no nesingulari Deiprouidenti actum putandum est, mittimus Nobis hanc refectionem in testimoniumgratitudin spropraestita Lusitanis nostris beneuolentia,cuius nos quidem semper memores erimus,Ῥt insimili caseu es m etiam nos declaremus. Valete. Datum in Cameraperme Paulum Mendes di Vasicolas,die, Mariij, An. 6G. xMalaca,nomine Dominorum Ruglosii 'ammanis, Andreae Fernandis, Dominicide
Monte, F Isaaci de seu ago Epistola Praefecti Malacensis tal Huit Exitus besiorum dubiussi ero in
certus,in manu enim Deis eum elbonum largiri velmalum, hominibus tantum velut instrumenta adi mpromouendumst habentibus. Pona Dominussortuna in si quod in ditissimam,siam nauem multis mercatoribus,mulieribus, ijs, qui pugnare no modo non alent sed pedimento etia pugnantibu epe maximo existunt,onusta inciderit. Se Dominus ea expugnatas honeste acquisita merito iafruitur. Hoc aute mihi dolet , quod Dominus non in meam incideri nauem , id sensionis inpugnae disserentiam animaduerterepotuisset Hotandor in Chinatam male acceptos doleo,idque eo magis,quodnonsuerit causasius ens,curia eueriter in eos animaduerteretur. Verum tominuspro certosatuatauctorem huius
17쪽
qui tam ex China quam ex Moluco huc enerunt, onereseu leuatos vari, beneficiis assci emitto autem nauem illam,quae concomitata est Lusitanos ex comprehensanam dimissos, magni benefici loco habebo,si Dominπι mihis trem Antonium, Praesectum item nauisse reliquos,qui adhuc apud Ossupersunt Lusitanos transmiserat. umque Rege geri Ni restituat mihi incolumes,quo ex nam quadam Chinensi Malacensis abduxerunt. Hoc ipso Dominin promissiones, verba cum re ipsa fueritate conuenire ostendet. Valeat Domini. Datum Malatae, Mamiij. An. Iσυ per me Ferdinandum deis,querque. Tertia epistola a Gubernatore malaccae ad Hems archium scripta ita habet Literas mestras accepi fueruntque mihi maximae Noluptati, cum de beneuola e si erga Lusitanos in magna naui compraebenses a sectione testimonium mih per hiberent. Eam enis a tanto Praefecto generan omnes expectant. ego vicissim eandem erga otiandos, siforte aliqui ad arcem hanc deuenerint, declarabo. s fodde ahquibi in vania detentis Domin cribit nouerit, Pro regem in bene v re, 'Traefectum Chinensem in mincula obj postere iudicatos, damnatos Chi nae aliquos coniectum esse. Dipoenam temerariitudici erat. Cum toturnemosi
qmfactum Pudapprobet, Lusitanos quidem seu inos ingenere omnes non habe bit μω attineta ossicitudinem , quam Dommisse habere affirmatpro omnia bru in miseri 'monibi constitutis, bonam inde Cossem concipiosore, mi
hanc mihi amicitiam praestet, incum Regelarensi oratrequerim Ras Bonssa' gat pro dimittendis Lusitanis, quosseu ectepacis hactenin detinuit Bona, quae in naui, quae Lusitani in vehebantur, fuerunt, restitui non expeto, cum inter milites ilia varie distributa non dubitem dio altem Nolo,Ῥt Lusitanos captiuos dimittant, quos in exigua apudMalacenses existimatione esse constat quom qu dem Phi pum Lobum retrum Mascaream duos mitto, petoque, ut eos Nobis commendatos habere, es quo adLusitanosperueniant operam dare melius. Bene Naleat Domini j ad uos aliquando salum redeat. Datum C lacie. Marti,
Placet hisce duas adhuc subjcere epistolas ad Hems inchium missa Grandi
Malacca in hanc sententiam datas. Omnes nostri Dominimemoriam consim uant beneuolentiae a Domino nobis p it . mane ab immodipersona nihil mliudexpectaripotuit. 8uodHotandis,quo tominin nobis comites adiunxi promerito i orum satisfactum non est, temporis huim ratio fortuna nostra nosse cite excuseabunt, cuti quidem rei ipse et testes erunt. Nauem citim ad os redire
impossibile erat,sed quandoquidem iam beneuolu est Dominin hactenm exhibui istud it verioribi adjciat beneficise rogamm, supersites Ai,qui Nobs
cum adhuc manent salui etiam ct incolumes adnos transferantur , atque ita d sensionem, atrocinium ii experiantur, in cuim manis atquepotestatempe uenerunt. Valeat Dominin. n. Mariij.An.1συ ex Isia Grandi.
18쪽
IL PRAEFATIO. Visium est De Malacam me reduceresubpatrocinio comitatu eorum, quos Dominus mihi adiun,it, quem quoad Dixero, dicare non desinam, propterNe ritatem Usiummam beneuolentiam, quam tempore captiuitatis meae nasum reliquisso js apudNos expertu M. Optaueram inice aliquid sectionis hic inueni re, quo declarandaegratitudinis ergo a Nos mitterem, erum paupertate V Inopia in peregrinu hisce locis impeditussetisfacere votis j optatis me, siquoddoleo non possum Caeterum cum vestes praeterquotidianas ita laceras non habeam, D' vero nuditatem meam, is tegere amplius Nix possim, rogatum Nolo Dominum,Ἐς adseveriorem beneuolentiam hoc adhucaddat, et holo stricum mel pannum alium, nis Nestem mihi conficiam ono mittat. Ego,s mihi Dominus hac in re gratificabitur, hanc quasieleemosynam maximi benefici, loco habiturussum Dominu reuoce bi quaese in memoriam, quostatu in manus,estras deuenerim, rquo iam a vobis dimissiussim. Si Dominus mihigratificari. γ aliquid mittere πο-
tuerit, cum praesentium latorei facere commodepoterit. Ego interim Deum preca bor, tinpatriam Dominus6Lusperueniat. Datum Malaccae. . Mariij, Auno i συ per me Sebastianum Sernaon.
Ex his igitur, quae commemorata seunt hactenus, quid de toto nauigationum Isodandicarum instituto inde nauium quarundam Lusitanicarum ab Hollandisfacta expugnationsentiendumsit, aequus lectorfacile animaduertet, quem diuinaeprotectioni commendatum bisce
19쪽
TIONIS, A IACOBO 'ECCIO CUM NAVIBUS ALIA VOTin Orientalem India septae, , ab Anno 16ο r. sique ad Annum I 6o . 'ra Iae, addita omnium, quae hoc et tempore obtigerunt anno atione. ηα OLLAND 1 cum nauibus aliquot, accepta a Praepo Naia, Abia sitis, Principalibus suis in Orientalem Indiam naui iandica urgandi licentia di potestate, sublatis r. 8. Iunii, Anno do exeliai 6o I. anchoris, itineri sese dederunt. Ventum habe fluerint.bant satis comodum, cuius beneficio in mare septentrionale deferebantur, ut progredi iuxta littus Belgicum sine o irini periculo tranquille posmeni Elapso autem biduo venti exorti sunt contrarii, quibus non parum retardati sunt. Quarto tamen die postquam ex Texelia soluerant, in portum quendam infra Angliam delati, quinq; ibi subiistere dies, &ventum itineri suo conuenientem expectare coacti sunt, postmodo cum ex Oriente commodior vento progredi sese iam tranquille posse putarent, mare vix iterum ingressis ipsis, tempestates exta rerunt tam validae, ut ad machiam apphcare, aeris ibi ventorumque mutationem expectare cogerentur. Soluentes iterum 1 o. Iulii, cum vix diem noctemque nauigando eXe-iusditumstrugissent, anchoras rursus ad Porte landiam iacere coacti sunt, Vbi infortu adportela,nium aliquod passi sunt. Cum enim ingratiam quorundam, qui honoris diam.
ergo naues eorum conscenderant,displosionem tormentorum facerent,
tormentum quoddam cum horribili fragore disruptum&in tot disiectum partes est, ut vestigia eius superessent. Commouebantur hoc casia omnes, at vero dissipato paulo post fumo, quatuor fortissimi viri in naui trucidati depre hensi sunt, tribus ad mortem, pluribus non usque tamen adeo lethali ter vulneratis. Prolatis igitur in terram mortuis illis, ut ventus paulo melior adspirare coepit, infaustum illum locum reliquerunt, atque ita I . Iulii inde iterum soluerunt. Post dies quinque in mare Hispanicum delati, vento vario, donec ele Superant inuationem o graduum assequerentur, usi sunt. Ibi enim ventum nacti ne ' Ptenrrionalem, cum ille sine intermissione aliquamdiu duraret,sub .Au gusti, Canarias, subria vero, Capo Verde Insulas assecutos sese esse depre:
henderunt. Cum ad 1 . gradus venirent, ventos mutari contra quam opinarentur viderunt. Existimauerant enim hanc tempestatem eousqueduraturam, donec ad eleuationem sex vel septem graduum venirent, sed cuDeum ita disposuisse, contra quam ipsi sibi proposuerant, acquiescere diuino arbitrio cogebantur, quamuis non exiguum inde sibi imminere peri-
20쪽
i DESCRIPTION. INDIAE ORIENTALIS
culum nequaquam dubitarent, scientes nimirum se nimis sero Bantam umas ecuturos, Monsonio nempe vel occasione Bantam una &Temate proficiscendi iam pridem elapsa. Metuebant aute sibi ad modii a Scorbulo, quo infectos iam aliquos videbant, Tabacco, Cuius satis magnam secti assumpserant copiam, nihil aduersus morbum illum valenoe Verum enim uero ut semper diuinum auxilium proximum esse deprehenditur, ubi ad extrema quaeque peruentum est, cum vario vento sex vel septem septimanas ex occasu in ortum, S inde in occasum iterum iactati fuerant , apparuit illis tandem eminus praeter omnem suam expectationem terra quςdam, quam initio desolatam quandam Insulam S. Mattha isse putabant, propius autem aduecti, Anna bonam, paruam Insulam, Σ .leucas a S. Thoma distantem esse, non sine admiratione cognouerunt, cum ex nautis nemo esset, quin ducentas vel circiter leucas eam adhuc abesse putaret.
p. veniunt Ad hanc igitur insulam primo Octobris summo diluculo venientes, ad Insulam offenderunt ibi duas peregrinas naues ex aquila nigri albique coloris sibi
'νδ ρηψm aliquo modo cognitas, nam non procul ab aequinoctiali eas similiter viderant. Naues hae ex portu istius Insulae iterum egressa aliquot aurea mala ad naves Hollandorum proiiciebant, atque ita Cursum suum continuarunt. Caeterum Hollandi proiectis anchoris, nouem tegros dies in portu fructiferae huius Insulae substiterunt, ut Scorbulo medicinam pararent , qui morbus adeo inter eos inualuerat, ut nisi per singularem Dei prouidentia ad locum istum deuenissent,pereundum plerisque sine dubio fuisset. Exponebant autem aegrotos in terram omnes, offerebantque ipsis mala aurea, quorum prouentus ibi maximus est. Hinc breui tempore iterum conualescentes, amissas suas vires recuperabant, fructu hoc infectum eorum sanguinem breui tempore ita reparant evi purgante, ut muti loquerentur, iacentes erigerentur, claudi ambularent,& quibus omnes labefactati dentes erant, cibum iterum manducare possent. Postqua igitur melius habere coepissent,ide recenti aqua sibi etiam prospexissent ut gratos sese Gubernatori Insulae hospiti suo praeberent, praeter illud quod debebant &insumpserant adhuc octodecim Realc siue Ioachimicos S panni vinas aliquot donabant, qui omnem ipsisse se imposterum beneuolentiam declaraturum promittens, uti in reditu ad insulam iterum reuerterentur multis expetebat precibus, operam se daturum pollicitus, uti&se S omnia sua patere sibi cognoscerent.
h.ὐι... Praedicta hec Insula aperta olim est Calendis Ianuarii, quo die cum no
iusistiti uum annum inchoare soleamus, nomen suum inde accepit, quod na scriptio. n Lusitanica lingua, siue bonus annus cognominata est. Sita est in parte australi, r. fere gradibus ab aequinoctiali circulo, pulchra admodum S fructifera, aere cum primis salutari. In circuitu leucas fere tres complectitur, montibus vallibusque pulcherrimis distinctari fontibus ornata plurimis, ad quorum ripas natura palmas plantavit vini feras quam plurimas Colles autem arboribus aliis Bananas partim, partim vero mala aurea praestantissimi saporis ferentibus consiti sunt flores praeterea suauissimi odoris passim crescunt, quemadmodum etiam Tamarindi, nuces Indicar, tarta,&id genus alia Sed fructum gignit dulcissimum, quem nanassen vocant, habetque cucumeres, melones, pepones, varia fabarum genera alia Gossypium mittit optimum, habetque capras fue magna copia. Abundat gallinis, columbis&auibus aliis . Gubernatur autem quatuor vel quinq; Lusitanis, qui imperium in incolas reliquos omnes exercent.