장음표시 사용
31쪽
tinet, eorum exiguus quidem ibi prouentus est,sed mala aurea saporis prcstantisti mi reperiunt tuta Incolae harum Insularum staturae mediocris, sed melius proportionatae sunt respectu aliorum in India populorum, qui staturae longe sunt minoris quam hi , qui Septentrionem versus habitant.
Membra bene sunt decorata, colore fusco, non omnino nigro nec etiam
fauo Baibae habent plus quam alii,&senes quidem eam magno studio nutriunt, ut authocitatis inde aliquid acquirant. Vestitu utuntur admodum decoro, honesto, tunica nempe oblonga ad genua usque demissa, e eleganti panno, quem ex Beriati acquirunt, quamuis habeant etiam pannum peculiarem, quem ipsim et ex arborum corticibus eleganti admodum alti facio contexunt Adolescentes viri iuuenes annulos in capite gestant ex oslypio conuolutos, quos diebus festis variis floribus ex- Ornant. Vestitus superior totus pellucidus,&in pectore apertus est, laxis manicis, quas ad li umeros usque protrudere inuolutas possunt, ut plerunque brachiis nudis incedant. Vestitus inferior ad genua usque demissus ex holo serico vel alio sericeo panno qualis ex Bengata affertur, constat Diz-bus autem festis vestimenta sua iucundo fumo imbuere solent, ut bene olentes inueniantur,&eo gratiores puellis habeantur. Religionem fovent alio meticam , naturae autem sunt humanioris, tiligio, b.lla affabilis, non superbae aut contumacis, unde vitam quietam&pacificamisarma Μο- agunt, maxime qui ex una sunt ciuitate&societate. Cum vicinis autem lucensium. alterius cuiusdam Insula habitatoribus crebrae ipsis lites, contentiones&bella intercedunt. Armis suis uti nouerunt optime, suntque tam fortes in pugna, ut sui similes per uniuersam Indiam non habere dicantur. Praecaeteris autem Ternatenses hac in parte excellunt. Dedecus enim maximum esse putant, si quis hostem suum fugiat, etiamsi is viribus praeualeat,
tum enim mortem pugnando oppetere honestum admodum existimant, quemadmodum etiam honestum ducunt contra multos simul pugnare.
Arma ipsorum sunt gladius clypeus Caput vero galea tegunt, gladios habent praestactis quas cultris similes, qui ad cotem rursus eXa-Cuati fuerunt , circa manubrium tenuiores sunt. In extremitate autem lati admodum graues, ut mirum sit, eos tam dextre eis uti posse. Clype ipsorum ex leuissimo ligno sine omni ferro constant, duas spithamas lativi quatuor pedes longi, ut totum fere corpus eis tueri possint. Hisce armis tam prudenter, dextre uti norunt, ut omnem in eis exercendis vitam posuisse putentur Bella maxime maritima gerunt, triremibus renaviculis aliis, quas ipsi Corcoras vocant, congressi. Naues istariam angustae sunt, ut vix sine uersionis periculo, non nisi multorum remigum opera promoueantur. Itaque in nauibus illis interdum plures, interdum pauciores inueniuntui serui remiges,qui partim in naui,partim vero extra eam leuibus transtris siue subselliis exarundinibus factis,insident,ut su-gnantibus impedimentum nullum faciant, Mnauem tanta celeritate promoueant, ut vel sagittarinstar in mari feratur,&celeritas eiusmodi apud nullas nationes alias inueniatur. In bello tympanis utuntur minoribus,
quae omnes remige pulsare etiam in ipso opere possunt,4 potest facile ex
Cocentu, ubi domum reuertuntur, de fortuna eorum iudicari. Cum enim Victores sunt, cum ingenti strepitu reuertuntur multis hostium trucidatorum capitibus ad proram triremium appensis. In medio triremium to menta duo ea constituta habent, quae ad partes varias conuertere subinde norunt. Sub pugnae initium iaculis utuntur, quae proiicere magna& celeritate, dexteritate possunt,postmodo adsiclopeia progrediunrur,
32쪽
ic DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
quae in magno precio habent, tandem gladiis magna agilitate inuicem
Muluccensibi ἔeterum populus iste otio quam maxime deditus est, nec facile aliquisi nisu otio laborare ibi, nisi seruus mancipium sit, inuenitur. Opilices plane nul- deditis ni los habent in omnibus enim mancipiorum opera utuntur, nec de ullis rebus aliis, praeterquam quibus ad sustentationem vitae opus habent, solliciti sunt. AEdificia sua mancipiorum opera extruunt, materiam nullam praeter ligna&arundines ad ea adhibentes, ita ut ne clauus quidem ferreus praeterea accedat. Supellectilem domesticam non habent praeter ollam&patinam unam atque alteram fictilem, quibus carere nulla ratione possunt, item questoream Vnam atque alteram ex arborum corticibus contextam, in qua dormiant, tam Nobiles quam vulgares alii. Diuitias enim
opes colligere plane nullas expetunt, sed vitam tranquillam securam degunt, nullis etiam commerciis rem facere expetentes. Nam commercia omnia peregrinis relinquunt, qui in Beriata, Pegu, Delyri alibi locorum habitant. ΑLussitanis autem, quae desiderant, mutuantur, data ipsit hypotheca, quae precium istius rei duplo superet, precium vero tempore, quo fructus Caryophyllorum colligunt, persoluunt, atque ita semper pauperes manent , nec meliorem facere conditionem suam unquam possunt.
De pecunia, Pecuniam nullam habent, sed opes &diuitias suas ex abundantia Ca-bngua ryophyllorum aestimant, pro quibus etiam quod opus est comparant Cae- moribη Μο- terum ad emendas res viliores Sagustuntur, qui panis eorum est ex radi-- cibus arborum confectus. Argento interdum delectantur, sed nullam alia
sis ob euufam, quam vi inde vasa varia,&alia quibus opus habent parent.
Lingua eorum peculiaris est, & nulla cum aliis per totam Indiam affinitatem habet. Scribentes vero literis Arabicis utuntur. Uxores quidem ducere ipsit licet, quotquot sustentare posJunt, sed paupertas, qua premuntur, ipsis facile modum hac in re ponit Zelotypia autem suarum co- iugum liliarum ardent maxima, nec quenquam ad eas visendas domum secum adducunt, quin imo si quis eos conuenire velit, in vestibulo aedium manere cogitur, nec ad interiora adrmittitur Ducturus puellam aliquam, spectatum eam nequaquam admittitur, donec inter parentes&consanguineos utriusque partis de doleri donatione propter nuptias conuentum sit tunc enim puella ipsi per parentes offertur, qua eum vel nunquaantehac visum habere cogitur Sunt mulieres horum locorum staturae, M si μ i resis ciliarum per Indiam mulierum, mediocris, vestitu non tam decente quam viri utuntur, capillumque Varie circa caput conuolutum,&
in nodum posteriore capitis parte colligatum gerunt, ut nullus in eis ornatus conspiciatur: interim tamen natura admodum lasciua sunt, unde licet diligentissime domi custodiantur atque asseruentur, viris tamen suis
fideles raro permanent, penes quos eas tali casu vel interficiendi,vel quod plerunque fit a sese dimittendi, potestas maxima est. Insulta hae omnes ante haec tempora suum quinule peculiarem Regem q/ δ' habuerunt, hodie autem duae illae Mahian&Motier ad Regem Ternaren- ., em pertinent, duae autem reliquae Tu re nempe&Mtransuos adhuc peculiares Reges habent. Reges autem hi omnes quoad recordari subditi possunt,ex una semper &eadem familia originem traxerunt Permagni n. id faciunt & multum eo sibi placet, quod stemma suum a Regibus derivare sciunt. Quinimo hodie adhuc consuetudinem istam habent, ut matrimonia
33쪽
monia inuicem contrahant, atque ita liberos accipiant haeredes ex regio stemmate, tam quoad patrem quam quoad matrem prognatos hi enim eo facilius ad regnorum gubernacula, defunctis parentibus promouentur,siquidem mortuo Rege, filii eius succedere in regno non potiunt, nisi ita populo placeat, penes quem postmodum potestas est, Regem aliquem iterum eligendi, sed ita tamen ut a Regia familia non aberrent. Ternat enses semper potentissimi fuerunt, unde Lusitani eos primo o Din ηρrumnium accesserunt, qui Chaiani etiam, quem Regem tum habebant, h
humanissime sunt excepti, facta ipsis potestate castellum aliquod in terra' ' 'ista extruendi. Non multo post autem, quam sese rebus omnibus munierant cristas erigere, Regi subditisque se opponere coeperunt,libidinem
impudicitiam cum mulieribus exercentes, ut deceptum sese horum populorum consuetudine Rex breui animaduerteret,i valde doleret, quod tot immunitatibus Lusitanos donasset Incolae similiter abhorrere ab illisi incipiebant, quos paulo ante omni honore&fauore dignos putauerant. Cum enim in opere essent, castellum suum extruerent Lusitani, nemine qui aedificationem vel lapides asportando vel aliud quid agendo iuuaret, sine munere aliquo non dimittebant, finito autem opere, verberibus eos non muneribus amplius decorabant, nec quisquam incolarum appropinquare ad arcem audebat, unde tingens ipsis odium conflatum est, quod in dies magis auctum est, donec Pra ectus Lusitanicus Regem in arce nefario scelere interfecit. Cum enim is aliquando paucis stipatus comitibus,ad castellum profectus, de quibusdam rebus cum praefecto sermonem instituisset. vero verbum aliquod duriusculum inter loquendum protulisset, arrepto ex feruore animi pugione semel atque iterum eum confossum, in terram prostrauit, ut paulo post inde moreretur. Incola igitur hoc intellecto,varia, quomodo mortem Regis sui ulcisce rentur, Consilia ceperunt, cumque impossibile ipsis videretur castellum
ferri permitterent. Factum autem tum temporis iusto forsitan Dei mali tur. tiam hanc punire volentis iudicio est, Vt integro anno nihil ex Muacca nauium adueniret, itaque diuturna fame pressi Lusitani, castellum deseruerunt, quod, si diem adhuc unum tantum expectassent, retinere facile potuissent, cum triremis ex Malaeca adueniens eos subleuare facile potui et Verum enim uero cum locum istum castello egressi iam reliqui .sent, recuperare eum&occupare amplius non poterant, sed normistatim sese contulerunt, ubi castellum suum hactenus habuerunt, capitalem
Ternatensium inimicitiam haud semel experti. Rex Ternatensis Scipidinus hodie vocatur, estque multarum Insilia k-Li iarum Dominus, quarum praecipue sunt Ternate, uachian, Morier. m tensi munibom, Giolo, Vocat te etiam Regem in Ob , quamuis nihil ibi, prae rari ter loca quaedam bello acquisita, teneat. Similiter cin Maonado strue -- danao, Solent, Menosvi multis aliis Insulis. Filius est Regis, qui ante ipsum ibi mit, nomine Saxa,quae dictio patrem sonat in summo autem sunt apud subditos suos honore, authoritate, qui sese omnes mancipia&seruos
Regis profitentur, cumque bellum Regi gerendum est,coguntur quilibet propriis sumptibus eum sequi, nec quisquam est, qui vel hiscere contra
audeat. Si forsitan domo vel fundo alicuius delectetur, potest ei imperaro ut loco cedat, & domum illam sibi permittat, itaque cum Generalis domum aliquam pro sociis suis ibi relinquendis peteret,iussit statim aliquem D a domo
34쪽
18 DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
domo cedere,deditque potestatem Hollandis, eam suis commodis aptam faciendi. Non placebat id quidem aedium Domino, sed dissimulare tamen id cogebatur, itaque Generalis Quaestori suo in mandatis dedici ut cum eo clam transigeret, quod quidem difficile non fuit, Domino aedium facile
oblatis muneribus acquiescente. Multas plerutaque Reges uxores domi suae alunt, cum quibus etiam maximam partem vitae sua transigunt,cum Pin mari adsclopi alicuius maioris ictum, remotas quasdam a littore aedi'culas habeant, voluptatis causa eo saepe cum quibusdam suis uxoribus excurrunt, per dies aliquot ibi commorantes ksese cum illis oblectantes, quae quidem summa in calidis istis locis voluptas est, unde ad littus maris plerunque etiam habitare videntur. Reditus Regum in Ternate sunt decem de Centenis , nempe in fiuctu Et it Caryopnyllorum, quod loca illa Ternatem, Emboin, achian 6c Motier g attinet, reliquie enim Insula aurum persoluunt Mercatores vero pere
ghini eo aduenientes coguntur vltra decem illa de centenis, adhuc quinq; Sabandari persoluere, quod quidem vectigal satis graue est, de illis tantum bonis numeratur, quae ibi coemuntur: nam quae eo aduehuntur, plane libera sunt. Pecorum, autum,pisciumque ingens ibi penuria est Bubalos quidem habent,sed raros admodum, capellae similiter rarae sunt. Aprorum autem magna copia est, quorum quidem carnibus vesci lege Batutis prohibentur. Conficiebant autem non paucos in Hollandorum gratiam, qui eos ad naves suas postea traducebant Gallinarum ibi ingens est copia, vivi columbarum,gallina magnitudinea quantium,quarum haud leue aucupium est. Psittaci varii coloris ibi conspiciuntur, ut genus νιωινι, in quoddam auium, quas Paradisi nostrates vocant, tametsi ibi non capian-eternate. tur, sed paulo ulterius versus Orientem in Insula quadam, quam Papouas vocant. De his auibus Europae passim credunt, quod semper in aere vo-νοlucres Pa litantes se contineant, nec unquam in terram ferantur, utpote quae pedi τε iβψ'si' ous careant, quos in eis nunquam cernere est. Verum opinio haec falsa cpia si Τη inanis esst habent enim reuera pedes, ut aliae volucres,binos sed ipsi illiss ε' quam primum capiuntur, una cum potissima corporis parte praeciduntur, ita ut nihil praeter caput collumque cum exigua corporis particula plu'mis vestita, amplius supersit, quae omnia cum ab aestu Solis indurantur δίexsiccantur, fit ut ita creata esse animalia illa appareat. Quod quidem hic
pro refutatione erroneae illius,de his auibus per totam fere Europam opinionis,asterre visum est. Piscium in hac Insula magna etiam raritas est, praeter Bonitas enim vix
pisi tuetivam niseium reperitur. Duplex autem ipsis pisces capiendi modus
diu Thiaa ratio et r. Primus modus tali est: Bini semper nauiculam plicatoriam in
ibasti gressi ad littus maris oberrant, altero in posteriore parte considente, ie-
monauiculam quocunq; velit propellente, altero vero in anteriore parte 'constituto,&arundinem acuminatam manibus tenente, quasi quando
piscis aliquis sese ei ui conspectum dat, eum statim conficit, doconfectum in nauiculam suam recondit Alter modus ita habet Herbas quasdam musco,cuius in coarctandisac obturandis nauium rimulis usus est, similes, in fasciculu collectas, funiculo satis longo colligatas in mare abiiciunt. Pisces igitur escam subesse rati, magna ad fasciculum istum impetu feruntur, verum cum dentibus eum mordicus appro enderunt, exsolvere se tam cito nequeunt , atque ita cum fasciculo illo ad littus protrahun
35쪽
Sed haae hactenus de Moluccis Insulis dicta sufficiant. Caeterum Hol L
landi postquam in nate soluissent, ad Insulas C G comodo Vento pro ri, te=e uecti sunt, cum vero a Gganari non procul abessenta, Venti non solum re cedentes, nuttere, sedis fluctus ipsis in occursum tendere tanto ni petu coeperunt, quid expertivi non modo non promouere nauigationem possent sed&post dies ali-,t. quot regressbs sese adleucas quindecim animaduerterent. Cum igitur viderent nihil sese hac ratione proficere posse, statuerunt Septentrionem versus, circa borneum tendere, ad Delum Tigima cursum dirigentes. Vias secuti sunt autem 4 vel s. graduum altitudinem, tanta eos appraehendit ventorum& procellarum tempestas,ut subinde euersionem nauium timerent, propterea carbasa velaque omnia colligere necesse esset. Quamuis autem hon parum obluctarent, ad vadum tamen reiecti protinus in praesentissimum peruenerunt periculum. Cum igitur animum fere omnes iam desponderent, diuinam tandem opem liberationem experti sunt,
ut vento subito mutato periculum euaderent.
Postquam iam magno labore, periculo fretum agima superassent, russi talia
proiectis ad nsulam quandam DG orcados anchoris nautas Mercato de nauigati. IeSomnes Generalis conuocauit, cumque ventos omnes australes esse vi ne Chinam deret, quaesiuit ex illis, putarentn ventis hisce spirantibus ad Paran ve versu sust-niri posses qui impossibile id os ,nisi tempestas illa mutaretur, responde pi ueta
runt. Ignorantibus igitur quid acto optimum esset, vix enim decem de amplius septimanis mutatio ventorum speranda erat; deliberare eos iussit, Consul tum ne putarent, am versus, unde ducentas adhuc leucas abes.sent, velificationem instituere sibi enim ita videri non posse eos iter coh- uenientius eligere, quod nauigationi paranem versus, magis obesset. Nam licet, duas alias naues eo directas sciret, fieri tamen posse, ut vel nolidum eo peruenerint, vel non om hes merces inde abduxerint, ut si nihil aliud Lficerent, em smodi tamen saltem potirentur mercibus, quatin &Banta habitantibus accepta essent,& quibus aromata melius quam praesenti pecunia comparare possent. Cum igitur ab omnibus in hanc sententiam facile iretur, sublatis anchoris , iter iterum ingressi sunt, idque per innumeras Insulas vi fluctus maris maximos, non sine periculori metu maximo, cum praesertit in ignotis plane locis , ora numquam cognita versa
Nauigatione autem per dies aliquot facta, tandem ad Philippinensium peruenis. Insularum quandam Gysdicti, appulerunt Sita ea est sub eleuatione II ad Insulam gradu portu conuenienti praedita, qui Orgyarum i 8. profunditatemha cyo. bet Longitudo Insulae trium leucarum est, eximiae fertilitatis.Incolae Hispanis tributarii sunt, quemadmodum omnes fere alii in vicinis locis habitantes Hollandos autem amice admodum exceperunt,&oryzaeipsis aliquid obtulerunt, licet non usque adeo magna copia ibi crescat Substiterunt autem ibi per tres dies, donec meliorem nacti tempestatem, sublatis anchoris a8 Augusti die inde iterum progrederentur Sequenti autem vespera ad Insulam quandam appellantes naui descenderunt, visuri an homines ibi inuenire possent; sed neminem, licet hinc inde obambulantes,vestigia&signa humana viderent plurima, inuenire potuerunt.Tertio post suum ex Cost discessum, ad Insulam Mendare, non procul a sinu GJ nisi ' distantem appulerunt. Ventus autem semper contrarius ipsis erat, ita Vr quantum per diem progrederentur, tantum pernoctem regrederentur, consumentes hac ratione intercumdareti vicinas Insulas integruna
36쪽
3 DESCRIPTION INDIAE ORIENTAL Is
ochiduum cum perpetuo periculo ad scopulos impingendi, cum tractus
ille ultra Io. vel M. leucas non pateat. Cum igitur putarent se vento australi, quem per totum diem habuerant, in mare iterum peruenturos, sub vesperam ille omnino cessauit, &de praehederunt sequenti die, se ad quinque vel sex leucas regressos esse Parum autem aberat, quin ad C o Insulam iterum reuerterentur. Itaque cum quindecim dies in opere fuissent,&sapham suam maiorem vi tempestatis amisissent, in mare tandem 1ntermedias procellas, &ventorum turbines varios descenderunt, die postquam fretum Mandare superassent, undecimo ad terram sibi ignotam appulerunt. Die o. Septembris, cum iactis in profundum anchoris, nauarchus ra- τι estates ionem&profunditatem loci exploraret, certis signis &nutibus incola- experiuntur rum se via regia longe aberrasse deprςhendit. Declarabant autem inco- multas ct lae illi humanitatem erga Hollandos, offerebantque eis pisces statis copior μης - sos, pecuniam pro illis accipere nolentes, licet eis aliquoties offerretur, unde spem concipiebant, fore,ut ad locum optatum tandem perducerentur Sequenti igitur die, sublatis iterum anchoris, an labore suo nauigationem promouere possent tentarunt, sed frustra suscipiebantur omnia, sub vesperam enim ad locum unde mane egressi erant, reuertebantur. Durabat autem tempestas illa uno atque altero die, vento ex Septentrione fluctus maximos concitante, cumque ille in Zephyrum mutaretur, littus sese tranquille assecuturos putabant. Verum antequam illud fieret, tanta denuo procella cum turbine, pluuiis ingruit, ut quam extremum sibi imminere exitium cogitare aliter no possent. Erat enim tempestas ei persimilis, quam circa i 7 gradum in australi ab AEquinoctiali plaga supra
eos expertos fuisse annotatum est. Furebant venti tanto cum fragore Mimpetu, ac si omnia subuertere vellent, hinc tanti in mari fluctus exurgebant, ut malus in naui anterior undis prorsus obrueretur, latera nauium frangerentur, carbasiaquein vela disrumperentur. Non aberant a terra
iam longius, sed per tempestatis pluuiarum tenebras prospicere eam minime poterant,&durabat tempestas illa a media nocte ad meridiem usque cumque iterum desiisset, circa vesperam tandem as Septembris, littus assecuti sunt. aedificis Terra haec una ex Insulis erat ante Canionem sitis. Videbantur autem si-qμ Omma bici 1 vel ad summam s. adhuc leucasa Macao abesse, constituebantque ' η sequenti die progredi, quo locorum essent rectius explorare. Cum au- Hqν ' - , vel uuatuor leucas processissent, cernebant ad radices montis
alicuius admodum excelsi tuguria quaedam, quae magni alicum pagi spe ciem praebebant. Sed nauigia quaedam ipsis obuiam procedebant, in quorum singulis vir quidam cum muliere & paruis liberis sedebant, ut habitare quasi m illis videretur. Nolebant autem propius accedere, sed eminus subsistebant cumque linguam praeter vernaculam suam non intelligerent, respondere Hollandis ad interrogata non poterant. Cum tament umo ab Hollandis nominari audirent, rati eos de ciuitate illa inquirere, ad montana respicientes digitum intendebant in locum illum, quem pagum aliquem esse Hollandi putauerant. Non videbatur autem Hollandis verisimile ad ciuitatem Vacao aedificia illa pertinere, cum mari nimis vicina essent. Existimantes igitur significare eos nutibus suis voluisse, ab altera montium istorum parte ciuitatu illam positam esse, Cum praesertim naues nullie siue magnae siue parumn littorg
37쪽
littore illo viderentur, quibus emporia destitui facile non solent. Quaestorem suum cum armatis aliquot ad terram, uti locum illum rectius exploraret,miserunt, addito mandato,ne longius iusto progrederetur, sed quamprimum ad naves iterum reuerteretur verum de hoc postmodum cognouerunt, Deo uti reuerteretur visum non fuisse. Vt vespera autem facta est cum neminem redire viderent, nihil boni Inscii ama- cogitare poterant,& Generalis in varias curas distractus parum perno cast mi*tς
clem illam quieuit, sed&ventus paulo vehementior solutas ab anchoris I DV naues propellere coepit haerere enim in fundo paludoso, procellis resistere amplius non poterant Agebantur autem versus ciuitatem tanto impetu, ut antequam anchoras attrahere desese firmare denuo possent, littori iam iam imminere se viderent. Cum igitur dies facta esset, certis mdiciis pagum eum esse ipsam ciuitatem Macao depraehenderunt videbant enim templum in montibus Lusitanicum cruce caerulea insignitum, unde in sententia sua magis magisque confirmabantur. Mirari autem satis non poterant, quod redeuntem ex suis neminem etiamnum viderent, necdubitabant amplius quin ab incolis in urbe detinerentur. Nondum autem finis malorum, sed noua ipsis parabatur calamitas. Cum enim viderent se in maximo versari periculo anchoras enim fundo isti laxior inhaerere&nauem a subuersione prohibere, si ventus paulo maior ingruisset,impossi bile erat nauis suae recitorem cum c lore versus minores illas Insulas abi gabant, quarum ex opposito ciuitatis triginta septem plus minus cernebantur, exploratum profunditatem ii sum an stationem nauibus suis Comaenientem ibi habere possent Sperabant enim se ibi tutius subsistere posse, sed praeter breuia&syrtes toto isto tractu nihil depraehendere poterat. Quod si igitur anchora ibi proiecta substitisset, proculdubio tantum mah expertus nunquam fuisset, auxilio ex naui G a accepto; verum desiderio profunditatem explorandi nimio teneretur,4 iusto longius L nauibus prouectus esset. Cum igitur cursum vertereri redire ad naves vellet, aduerso apprehensus vento anchoram proiicere coactus est. Sub vesperam autem scapham ab urbe aduectam videbant, quam si non suam, amicam tamen certe putabant, cum praesertim vexillum album ei affixum esset. Verum enim uero scapham hanc paulo post quinque alia ab urbe sequebantur, Celocem Hollan dicam magnitudine sua aequantes. Simu Cesec msua labant autem fugam ab urbe , recta versus locum illum,ubi rectorem na sc - μ' utS cum celocellinere diximus,contendebant. Ille igitur dolum videns, leuata statim anchora, periculum euadere&ad naves properare frustra Conabatur. Superuenientes enim incolae, eum appraehensum&vinculis ligatum una cum celoce, sociis, antequam auxilio ei naues adiae venire
Commodi equidem parum cum ea celoce experti etiamnum erante praeterquam enim , quod magno labore ligna, materiam eius acquisierant, in Ternate Insula ad septimam usque septimanam subsistere, donec eam parare extruere possent, coacti fuerant. Sed&in extremum saepenumero qui ea vehebantur periculum inciderant,&ventos prosietilasque maximas sustinuerant. Iam autem cum periculum euasisse,&vtilitatem aliquam inde percipere sese posse sperarent, plane ea spoliabantur, amittentes simul praestantissimos quosque viros numero viginti, quorum quindecim ad Goudam,quinque vero ad Praetoriam nauem pertinebant, inter quos Quaestor erat, Rec quesupremus, tribunus militum,
38쪽
3 DESCRIPTION INDI E ORIENTAL Is
Nauarchi in celocemunere fungens. Vt viderunt igitur Hollandi sibi celocem illam vi ablatam, poterant facile exinde colligere, incolas illos ex tremam suam perniciem quaerer cum praesertim neminem se accedere viderent,tametsi pacis signum nauibus suis assixum esset. Itaque triduo ibi in extremo periculo morati, ventum Septentrionalem expectabant, postea progressi paululum, ut ad Insularum praedictarum aliquam extra periculum sese dimitterent. Propter tempestates frequentes hinc inde oberrarunt, donec tandem medio inter scopulum angulumque aliquem tramite prouecti, non sine periculo maximo portum aliquem assequeren
Deliberantes autem quid factu optimum censeretur, ut socios uos ca-DeliberatN-ptiuitate illa liberare&recuperare iterum possent; non audebant enim ης sti μ' aliquem ex nauibus ad ciuitatem mittere, quod is praesentissima morti ex- μ' sessi i positus videretur Literas igitur tandem ad Lorthios sic enim vocantur, ς - Magistratum gerunt,dare decreuerant, eosque verbis amicissimis O ' gar vi suos remittere ad naves vellent, siquidem mercatores essent, Mnullam ob causam aliam ad loca illa venissent, quam ut commerci negotiationes suas cum incolis amice exercerent. Quod si hostium numero haberentur, obseruarent tamen ius belli, precium redemptionis pro captiuis illis peterent, sit quidem id etiam apud barbaros quosque usu receptum esset. Nolle se quidem inuitis illis in regione illa commorari diutius, sed statim discedere quamprimum suos iterum recepissent. Has iteras uti in ciuitatem mitterent, statuebant cymbam aliquam ex vicinis Insulis L ferre,& hominem aliquem oblata pecunia inuitar ut lite is ad urbem delatis resiposum sibi afferret. Dum his cogitationibus occupati essent cymbam aliquam cum quatuor hominibus,duobus nempe viris & duabus mulieribus, ad sese appropinquantem viderunt. Erat inter illos,qui linguam Lussitanicam utcunque callebat, cum hoc literas suas commode delatum iri sperabant, sed frustra quanto enim plus pro deferendis literis offerrent precii, tanto illud recusabat vehementius. Delectabatur quidem Regalibus siue Ioachimicis illis,quos ipsi offerebant, promittebatque se aliquem ex Hollandis ad urbem delaturum, sed literas in ciuitatem deferre modis omnibus recusabat, significans se extremum capitis periculum, si hoc faceret,subiturum Nouarchus huic viro cibum potumque proponebat, rogans ut postero die reuersus, aliquem alium, qui ministerium hoc perageret,& cibaria quaedam afferret, qua praesenti redimere pecunia parati essent emmines in Cum per totam noctem pluisset,&iam illuxisset iterum,scapham tuam AEquis ηδ pro afferentibus recentibus aquis ad Insulam ablegabant, Verum cum do Ugii h hi lia aliquot repleta ad naves aduexissent, videbant triginta plus minus sca- phas aduenire, quae iuxta locum, ubi aquam suam hauserant subsistentes, totum illum diem ibi permanebant. Non audebant igitur scapham suam aquas allatum iterum emittere, quod fidere hisce populis non possent,
quid molirentur, ignorarent. Existimabant autem homines istos cum omni familia in nauigiis istis habitationem suam habere,& sese m aqua semper continere, domicilium suum ex loco uno ad alium transterenteS,&VI-
istum piscatu quaerentes, sic enim ex sermone hominis illius,de quo paulo ante dictum, colligere poterant. Postquam igitur biduo ibi subsistentes, occasionem nullam, vel iteras ad urbem mittendi,vel suos etiam inde recuperadi inuenire possent propterea
39쪽
pterea quo a licet amicitiae signa multa prafferrent ex urbe tamen ad se at .. licere neminem possent. Per vim autem aliquid ibi tentare idem fuisset ac si quis duabus nauibus instructus Hollandiam rotam oppugnare moli eiusui iij,
retur Moras ibi nectere diutius inconsultum putabant, nisi forte naues iterum in suas direptioni, se vero ipsos praesentissimae morti exponere voluissent, csi grediunturi praesertim quam profundum ibi mare esset nescirent, cibariorum praeter panem in nauibus nihil haberent amplius Ignorantes igitur, quid de suis sociis factum esset, sublatis anchoris, iter iterum sunt ingressi. Et haruquidem historia eorum est, quae ad Chinam Hollandis acciderunt. Ru dattinet autem ad loci fertilitatem, in Colarumque ingenia& mores, nihil eorum hic referre possumus, cum descensionem ibi nemo fecerit, quamuis ex illis quidem, quae Hollandis ibi acciderunt, de populorum istorum barbariae coniecturam facere facile possimus Peregrinum enim populumia male accipere,& sine ulla prςmonitione aduenientem detinere,no barbarum modo sed inhumanum planeque beluinum est. Illud autem Hollandis vel maxime dolebat, quod explorare de sociis suis nihil valentes, viverentne adhuc vel morim ξssent, nescirent. Insula illa, ad quam hactenus rubstiterant,nn nradicebatur. Itaque explicatis rursus velis velificationem continuaturi abierunt. Erat autem is iustertius Octobris dies, cumque paululum promouissent ad breuia delati, musthim vix trium horarum 1pacio inde eluctari potuerunt. Sequenti die ingruen plicantur. tibus iterum ventis, ad vadum Insula Cynon fluctuum celeritate abrepti sunt unde ne ad Cauchis cinam peruenirent, periculum erat maximum. Progressos autem adis. eleuationis gradum tanta tempestatum, pro- Cellarum vis appraehendit, ut carbasa contrahere vix labore maximo possent. Erant ibi syrtes, vastum nocent, cumque a littore non abessentiam
longius, periculum ipsis haud leue imminebat. Si enim ad littus delati
fuissent, salui quidem inde recedere nunquam potuissent Deus autem Mhoc in loco ipsis adfuit, fecitque viventus circa vesperam remitteret,&in austrum sese conuerteret, quo facto angulum superarunt,4 euitatis difficultatibus, cursiam suum optime promouerunt. Totus iste tractusscopulis repletus est, unde pericula infinita nauigantibus obiiciuntur. Cum autem dies iterum illuxisse aperiebat sese ipsorum oculis terra quaedam, quod quidem mirum omnibus videbatur, cum vix trium adhuc dierum spacio terram sibi promittere durantehac tempestate potuissent. Erat autem regi, uariati ad 3 graduum eleuationem sita, cum tamen ipsi ad Is etiamnum versari sese putarent. Cuius quidem erroris causa ex fluctuudependebat rapacitate, qui ad sagittarum modum austrum versus tendebant. Subierunt autem Insulam quandam paruam, &anchoras ad terram
diuam proiiciebant. Et Generalis quidem aliis ad ingentem quendam maris sinum dimissis, ipse in terram descendebat, visum an cibariorum aliquid acquirere posset, siquidem praeter panem in nauibus nihil amplius
superesset. Sed homines quidem nullos depramendebant, tametsi vestigia bubalorum , aliorumque animantium non pauca passim cerneren
Cum igitur praeter sylvas, solitudines nihil ibi inuenirent,vi vero eXacto integro biduo ventorum iterum commoditas ipsis affulgeret, subla 'Iμ m ttis anchoris iuxta littus ad C uariagam Fulcam cuius eleuatio estis graduu, tranquille progressi sunt. Non erat autem tranquillitas illa diuturnaeventi enim statim a meridie iterum ingruebant, eosque de statione quadam cogi-
40쪽
3 DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
cogitare compulit. Caeterum elegantem maris sinum ingressi cum ab o-mmventorum periculo tutos sese ibi esse viderent, anchoras ad Orgyas duodecim proiecerunt. Reperiebant autem ibi aquam potabilem, loco quem incolae ipsis monstrabant, qui ab aduentu eorum perterrefacti admodum, nil praeter fugam meditari videbantur, si Hollandi propius accedere non destitissent. Sinus hic ad quinque leucas in terram excurrit, multis anfractibus&obliquitatibus conspicuus, itaque non parum mirabantur, quod tam ingentem tantaeque commoditatis Moportunitatis sinum ibi inuenissent, cum praesertim&nemora ibi& valles cum altis montibus
conspicerentur undique. Progressus autem aliquando Generalis cum duodecim sociis in terram illam, vestigia quaedam animalium reperit, quae adhuc recentia videbantur. Itaque ductum illorum obseruans, Cum ad patentem aliquem campum arboribus circum quaque elegantissimis oblitum tandem delatus esset, multos ibi bubalos pascentes partim, partim vero ad fontem alique incubantes animaduertit. Erat ibi volatilium etiam ingens numerus Sperabant igitur, se carnes tandem accepturos, dc Generalis quidem socios
suos ad loca varia clam distribuens clope io quatuor, quibubalos aliquot conficerent, mittebat, sed frustra suscipiebantur omnia Simulatque enim vel odorem saltem fumigantium funiculorum nauibus percepissent, arrepta fuga in sylvas&nemorasse coniecerunt Progressi igitur Hollandi commoditatem aliam quaesitum, orbitam siue praetergressi currus vestigia conspexerunt,quibus insistentes ad agros quidem patentes Mnemora paciosa delati sunt, aedes autem nullas nullaque tuguria, sed vestigia tantum quaedam, ubi sub arboribus in umbra homines cum armentis, pecoribus suis requierant, inuenerunt, unde aliter iudicare non poterant, quam homines illos Tartarorum more in campis vivere,& mansiones suas pro pascuorum variatione subinde mutare.
ubra, ἡ Cum igitur praeter foveas aliquot, recipiendis aquis, uti videbatur, pa-
quasi mente ratas, nihil inuenirent, ad naves iterum reuersi, doliis suis potabili aqua, capti θfa quam ex fonte quodam non procul a littore pro manantem hauriebant, sinati miru repletis exsinu illo iterum, velificationem continuaturi, soluerunt. Voca- aliis octa rurit autem locum istum Diterum, idque non immerito maxima enim μμ pr* nautarum pars ex certo quodam fructuum genere , quod copiose nimis
ibi eo mederant, quasi mente capti & fascinati miserandum omnibus spectaculum praebebant. Quidam aduersus cubiculum suum pugnates multis illud repletum esse dicebant peregrinis hospitibus , qui introitu esse
prohiberent. Clamabat alter lemures ex cubiculo suo remouendos esse, qui se quiescere non permitterent, alter anteriorem nauis malum conscendens, sedere ibi Spiritum quendam seu caco daemonem, capiendis piscibus intentum. Conuersus ad clauum nauis alter, lignum uniuersum
peregrinis hospitibus oppletum dicebat Clamabat alter lari abundus se
Deum cum omnibus Angelis eius videre, alter contra tremen gemenso Diabolum sese cum uniuersis sociis eius sibi aduersantem habere dicebat. Erat qui obuium habere se dicebat aliquem, qui brachio altero Virginum, altero vero adolescentum cateruam gestaret Clamabat altera serpentib. se affligi&cruciari misere. Erant qui tot visiones se habuisse dicebant, ut libellum aliquem modiocrem earum consignatione complere in lucem postmod una emittere possent. Et sane eiusmodi ineptiae in ulta & va rimn nauibus turn audiebantur&cernebantur, quae quidem risum mouere