장음표시 사용
51쪽
plurimis , ut verissime dicatur, nihil pensi umquam , ac veri nobis ferme adferre. In Timaeo ab eodem Platone statuitur, neminem sponte esse malum sed ob prauum corporis
habitum, itidem educationem . quae sententia ita ut arbitror intelligenda est, scilicet neminem ex electione tantuerrares sed etiam ex propensione quadam , e mala corporis temperie procedentes. Insuper authoritate Aristotelis
eadem veritas confirmatur. Etenim, quantum ad more at Aisthopia tinet, variantur incitationes ad mutationem temperamen-t.' Moti corporei ut ipse confitetur primo de Anima contextu 14. qui abunda bile flaua audax est, qui atra timidus . Quantum vero ad intelligentiam spectare videtur Molles carne apti mente, duri carne inepti mente, secundo de Anima Contextui . Paulus Apostolus, cum stimulum carni ad auxis,, peccandum sentiret, appellabat suum corpus, morti corpus soli dicens nitali homo, qui me liberabit e corpore mortis thqr huius Ratione vero hoc idem demonstrari potest, quia cum corpus hoc nostrum instrumentum animae sit sit bene dispositum existat, perfecte illi deseruiet, sin minus perperam; quemadmodum Artifex, ut excellens Pictor ex arte, eXempli gratia, Alexandrum agnum representabit, aut Helenam,si penicillos optimos habeat, sin minus imperfecte Ataue multoties contingit corpora hominum male contemperata esse, ob malum parentum temperamentum, aut loci, aut etiam ex certa astrorum dispositione in Natiuitate Vigente Quamobrem praeclare etiam Plotinus a materia Omne malum oriri vult in non minus scientifice, quam ut Vere, Magnanimus indignabatur, cum animam rem ita prς- claram, speculationibus diuinorum idoneam, esse corpori addictam, ut rei imperfectae,in corruptibilis quod a contemplationibus eam distrahit, perspiciebat Paulus iterum diuinius de haec re loquutus est, qui diuiniori amore flagrabat, inquiens . Cupio dis tui, esse cum Christo. Sed hic opus eii primo, nos non latere; ne decipiamur, animam nostran,
52쪽
strana ex eius unione cum corpore non contrahere impedi- naenia ad bene operandum in intcssigendum . Vitio namque corporis id nequaquam primo contingio sed Ob peccatum a primis parentibus commissum . quemadmodum Doctores Catholici ex diuinis titeris eliciunt, quas Plato, Ἀ-ristoteles non viderunt; aut si viderunt minime intellexerunt, ut infideles Secundo animaduertendum est temperamentum corporis prauum nos impedire quo ad propensionem: quia nos ad contrarium propensos reddit, non quidem cogendo ii quidem intelleccus in volunta cum potentiae immateriales sint, non subiiciuntur per se in proxime causis corporeis quemadmo dum, vere in pie a Diuo Thoma a Physicora, in sua summa, sicut Matibi determinatur; cui veritati conformiter Toroaster locutus est, quando suis in sententi j praeceptis dicat, Ne fatum adaugeas, idest ne causis naturalibus ordine quodam se habentibus,vlara uires animae materiales, organicas, insuper intellectum, ruoluntatem eisdem sub ij cia. Ita nimirum ueritati conformem, ridet Ptolomaeus illam uulgatam sententiam protulit Sapiens dominabitur astris Tertio scienduest, homines sine gratia consideratos, liberae esse electionis, quo ad actus virtutum moralium,in ciuilium , quippe quiuiti j opponuntur. Sed quo ad actus meritorios aeternae beatitudinis, ac Deo grato , Opus est, ut cum libero arbitrio adsit diuina gratia, quae per Christum Dominum nostrum nobis largiatur nobis tamen consentientibus ut actiones promere possimus meritorias quemadmodum uete, ite nos docent octores sancti, atque Catholici. ista concluso de animaprobatur p. X XII. Vinta, postrema conclusio , quam ex naturali Phi- losophia Plato, Aristotes es reperierunt silia c.
Anima nostra postquam a corpore fuerit separata, aut taetici ter
53쪽
liciter Deum contemplatur, aut infeliciter vivit, idque non minus secundum Naturae leges quam diuinas, Si enim N a gasi iaturae leges spectemus in corporibus ipsis primis, ac simpli clusi V
cibus, in supremo loco corpus ipsum caeleste est, velut Omniti praestantissimum . In secundo loco descendendo, ignis clementaris constitutus est, qui aere, caeteris inferioribus nobilior existit. In tertio est aer. In quarto aqua , terraque, dc eadem in infimo loco,in quasi , ut materia, quae desuper Omnem perfectionem recipit, collocata est . Ita namq; ratio, dex naturae requirit, ut ex animabus nostris , quae
cum prudentia, iustitia ac sanctitate a corpore caduco separantur, locus illis conueniat, ubi Deus est sapiens iustus, ac sanctus, illoque sempiterno tempore fruatur. Illis vero quae impurae sunt, iiiij obscurae, sicut a iustis maxime mori-ribus distant, ita nimirum locus infimus,&impurus,&obscurus eisdem congruit, ubi semper infeliciter vivant, Vnaque torqueantur. Caeterum eorum animae, qui penitentia ducti sunt ob commissa scelera, sed tamen sine purgatione. perfecta satisfactione moriuntur, locus purgationis manet atque ita secundum Naturae leges Plato Paradisum , Purgatorium,in Infernum confitetur, cum in Phedone, tum in decimo libro de legibus Aristoteles vero horum trium locorum Animae non meminit in sua Philosodhia; verumtamen haec inde deduci possunt.ratione sumpta a Naturae legibus, quandoquidem ipse anima nostras remanere post corpus confiteatur,&numero multiplicatas existere, quemadmodum superius demonstratum est. Ita ex diuinae Iustitiae secundum catholicam fidem, haec tria ammarum loca ponit, Multerius limbum Sanctorum Patrum, limbum puerorum, qui sine baptismo moriuntur. Haec de veritatibus ad animam nostram per se conssideratam
quatenus a Deo est dicta stat satis. De
54쪽
De anima, virtutum generibus informari potes scr/'
habetur, ac numerus ligarim proponitur. p. XXIII.
Modo de eadem dicendum est, quatenus ipsa omni ge
nere virtutum informari ac perfici potest. At quoniam partes anim. e virtutibus XOrnandae sunt, aut mente Dei opera ac Deum ipsium contemplamur cognoscimus Ope sensus, discursus, aut voluntate in actionibus ad appetitum moderandum ducimur rudentia , cui, aut de eruit Iustitia, quae ad appetitum intellectivum pertinet, idest ad ipsam voluntatem , quam etiam vim electivam nominat, aut fortitudo affectus,&actus appetitus irascibilis regendo 'ut temperantia gratia ipsius appetitus concupiscibilis temperandi. Propterea ex naturali plailosophia ostendam nos cum dirigi, tum inflammari ad omnia haec virtu
Ex naturali si ologia ad scientiam contemplatoriam , o praecipv. ad sapientiam nos, dirigi, ct in
ira mari. AIIII. QVod autem ex naturali philosophia cum inflamme
mur, tum dirigamur nunc Ostendam. Primum ad 1 cientiam & virtutem contemplatoriam , praesertim ad ipsam sapientiam , quae in Dei cognitione,&irraitione coni Aati altit. Cum enim cognouerimus omnia bona, quae sub luna sunt inter tui obnoxia existere, superiora vero perpetua diuinaque, ad h. ec in nobis esse corpus, quod corruptibile it animam vero sempiternam merito his terrenis atq; caducis boni quantum necessitas postulat, utemur, ad supremum inde , sempiternumque bonum cognoscendum,
. . . . 'ς ψ myxRndum Omnibus, tum internis , tum externis actibuS, toto animo conuertemur scilicet ipso tandem
55쪽
dem una cum diuinis mentibus feliciter frui nobis diuina
gratia fauente4 supernaturalibus adiuti virtutibus, in aeternum liceat. Ex naturalium itaque rerum cognitione de recto harum rerum inferiorum usu admonemur , simul ac ad eundem seruandum accendimur: dein malis cogita tionibus,in operibus, quae nos remorantur, ac praepediunt, abstrahimur & ita sapientes efficimur . Namque munera, quae decent praecipue sapientes, haec duo praecipue sunt, scilicet recte uti caeteris bonis, quae utibilia sunt, ad Deum fruibile bonum toto animo, atque ardentissimo desiderio adspirare. Secudo cum nobis per philosophiam naturalem a Ratio. ipsam innotescat quamlibet rem naturalem tunc esse perfectam ibi perfectam operationem 1ecutidum suam propriam formam aedit, ut equus cum uelociter currit, isculus, cum perfectam praestat uidentibus uisionem, Hinc concludimus hominem , cum ipsae humana, ac ciuili uitauiuere potest , tunc persecte ac feliciter uiuere, quando ita secundum rectam rationem uiuat, nam hoc idem est, quod uiuere secundum uirtutem δε praecipue secundum prudentiam longo tempore . Sicut enim neque unus dies, quoad essentiam facit pulcherrimum, atque desideratum tem pus eris, neque una hirundo nobis, quod dici solet, certo uer pollicetur, aut ostendit cita neque felix felicitate activa re uera aliquis est, aut existitia atur , quod bonum tum pulcherrimum, tum iucundissimum est Si unam tantum actionem secundum uirtutem edat . Amplius . Ratij. quoniam ad bene agendum non satis est intellectum prudentia esse informatum, sed etiam , Iustitia ipsam uoluntatem, fortitudine irascibilem appetitum , ac temperantia concupiscibilem. Ad Iustitiam itaque perducamur Oporter. Iustitia in operibus Naturae cognita, ut pro formarum praestantia aut maiori, aut minori, materia melius , aut dete
56쪽
pars elementa simul contemperatainiqualia continet, non ad pondus, sed ad iustitiam, idest non secundum arithmeticam aequalitatem, sed geometricam. Ex his in conceptum,&desiderium Iustitiae destributiuς deuenimus. In cognitionem vero atque amorem iustitiae illius, qu sequalitate arithmetica utitur,in qua iustitia in commutatione utendum est eam in indiuiduis eiusdem specie reperientes, ut in Omnibus hominibus ea, quς speciei necessaria sunt, adsunt, ut anima cum omnibus facultatibus,4 corpus cum omnibus eius partibus Fortitudinem uero ex naturali philosophia consequimur magis quam ex sela Moralici quia cu sciamus corpus nostrum necessario morti obnoxium, ob id, quod materisprinas sit particeps, ac elementorum adinvicem pugnantium mortem minime timemus in ita ad fortitudinem disponimur. Tandem cum delectabilia ipsi sensu ad conseruationem corporis faciant, illi mediocriter adhibita, quae dolorem adferunt ad destructionem huius mortalis corporis tendant, hinc fit, ut moderate quaeramus assuescere delectabilibus,in circa fugam dolorem adferentium mediocriter intenti sumus, ac ita demum ad temperantiam
ducimur ' excitamur naturalis philosophiae subsidiis huiusmodi tope sub idio mathem carum in niuersiti,ad diuinorum cognitionem nos deuenire. Cap. X XI
CVm itaque fatis de philosophi naturalis ueritatibus.
lide Christiana, simul ac de bonorum Consensu morum dictum sit in presentia docendi methodus expostulare uidetur, ut ad secundam philosophiae contemplative arte accedamus quς Mathematica dicitur . Hς porro , Iemadmodum superius xplicatum fuit, in plures distribuitur
Partes . At, ut in communi prius omnium Mathematicarus cientiarum utilitates tangam, ad Platonem , atque ploti
57쪽
hum, at e teros platonicos accedo . Hi sane unanimiter, quatenus ex eorum riptis colligere licuit, aperte nobis Ostendunt Mathematicas philosophantibus conferre, qua Subsidiν tenus adsuescimus harum interuentu considerationum ab - - ἡς stractionibus , quamlibet ab animo confictis AEquidem Quantitas imaginatione dumtaxat, non autem ut ipsa di-tioi. ducatur a subiecto scilicet, ut inde demum ad ea, quae secundum rem abstracta sunt, erigamur . Quemadmodum enim ex maxime tenebricosa domo, ille qui exire voluerit, in ea morari prius debet, in qua mediocre lumen sit,&in lucidissimam subinde transire , sic Iuvenes antea quam a naturalibus ad diuina ducantur , in Mathematicis prius exerceri debent, Ita enim fiet, ut a naturali scientia, quaere naturae a particulari materia tantum abstrahit, ad Metaphysicam , quae a Platonicis Dialectica nominatur, quae scientia diuinarum rerum , poenitus a materia separatarum per medias scientias ascendant quia mathematicae magnitudines in numeros, quae in rebus sensibilibus sunt, non solum absq; particulari, ed etiam absq; subiecto tantisper uniuersati,considerant. Facilius itaque rerum poenitus separatarum cognitionem capimus, credimuS,Mathematicis disciplinis assueti prius. Si deinde bonum aliud Rini quod nobis hoc philosophia contemplativa genus praestat, Ex Aristotele scire volueris, ipse a libro Metaphysices capite tertio nos illud edocet, nempe ipsum pulchrum. Mathematicae enim ordinem, commensurationem , atque fines , seu terminoirerum X a musam contemplantur, quae
species pulchri sunt. Si itaque ex pulchritudine rerum , extra Deum existentium, ad diuinam pulchritudinem ascendere volumus, ad id nobis utique conferent ipsae Mathernaticae Proinde falsum dicunt illi, qui has scientias nihil de bono, aut de pulchro docere aiunt. Sed dicet aliquis 3 Si . Dubia Mathematica, ad poenitus separata cornprehendenda ipsis
58쪽
3 Philosophia rasantiai philosophia, cur est, quod sapientia in prima philosophia
: . .' non dicitur ab ordine addiscendi Mathematica, sed Meta- physica 3Secundo Mathematica abstrahit a motu at finem, bonum motu consequimur. ergo Mathematiciae de bono minime disquirunt; sicut etiam dicitur ab Aristotele tertior.Soluti Metaphysices contextu. 3. Ad primam obiectionem. Si quis a ' cum Platonicis entia Mathematica, substantia re, ratio-iiunci: mea diuinis in a naturalibus distinctas opinetur ac sustinere velit, aut dicet diuinorum scientiam potitas Mathematicam dici debere quam Methaphysicam , aut sic appellari potius, quia prius a naturalibus, velut a minus abstractis exordiendum est. Unde implicite indicatur secundo loco a. Sonitis ad Mathematica entia deueniendum esse. Si vero cum Aristotele, reliquis Peripatheticis tu veritate ipsa statuamus easdem esse magnitudines Mathematicas, laturales quemadmodum in libris Metaphysici demonstratur, tunc facilius prima dissicultas tolli potest, nempe dicendo, quantitate mathematicas naturalibus rebus inseruire, uratia naturalium esse considerandas Secundo denominationem
fieri a nobiliori ab eo quod per se tale. Et propterea prima philosophia potius elaphysica, quam Mathematica dici
debuit: praeterquam quod si denominatio ab eo, quod in repraedominatur, multoties fiat, in multo pluribus naturalis philosophia primae est utilis, quam Mathematices, merito hac etia ratione potius Metaphysica, quam Mathemati-Dubita cadici debet. Ad secundam instantiam respondet Alexan-
- Qi tertio Metaphysice loco citat , dicens bonum esse duiuii, APpis X, ali 'd 'xi 'd motum terminat, ct motu acquiritur ut xandri bona quae artifices per artes consequuntur suis artificiosis operationibus, ingentia naturalia motibus ipsorum naturalibus. Huiuscemodi bonum in Mathematicis , atque in immobilibus esse non potest. Aliud est bonum quod motum non termistat, sed contemplationem. Istud, ad distinctionem illius,pulchrum dicitur ab Aristotele a 3. Metaphysices capite
59쪽
capite . Marcus Antonius Timara ex Averrori senten' '. tia dicit in Mathematicis non esse bonum per se, sed per accidens quatenus bonum quod cotemplantur quantitatum, est rerum naturalium . At responsito Alexandri, vim argu 'c' menti de medio tollit obiectio etenim fuit Mathematica ii ἡ non esse de bono, propterea quod ipsae a motu abstrahunt;
bonum motu acquiritur. Praeterea in diuinis bonum per se reperitur: nihilominus non terminat motum proprie dictum , sed motum Metaphoricum, scilicet ipsam contemplationem. Arithmeticam ad notitiam omnitim furorum , ad intem gentiam Dei maxime conferre Cap. XXVII.
SEquitur modo , ut particularius nonnullas utilitates
cuiuslibet scientiae Mathematicae declaremus, primo ipsius Arithmetices: haec etenim numerorum scientia existit, principia , atque affectiones ipsorum considerans numeris vero formae ipsae assimilantur, ac definitiones ab Aristotele octauo Metaphystices contextuis secundum Ale- xandri diuisionem; forma vero diuinum quodam est parti- .cipatione atque imitatione primo Physicorum 8i. Conueniunt autem formae ac definitiones cum numeris in tribus ,
quorum primum est, quia quemadmodum ny merus diujsibitis est, ex indivisibilibus componitur , ita forma ex indivisibilibus gradibus constat, ut ex generico, specificis&non in infinitum Secundum est quemadmodum sinu-naero adda unam Vnjtatem aut remqueatur, iam non permanet eadem species priveri, sic si definitae rei, essentis. aliquis gradus addatur, aut dematur, non remanebit eadem. Tertium est, quia sicut una species numeri per aliquid est una,sic fit per aliquid una,& distincta ab alia erit iano pa- autem formas substantiales per similitudines specierum
60쪽
numerorum intelligemus, numeris ignoratis, circa quos arithmetica versatur 3 Praeterea numerorum scientia in cognitionem Dei, o productionis rerumos ducit nam quemadmodum omnes numerorum species ab unitate dependet, ita omnis numerus specierum substantialium a prima nitate substantiali ortum ducit. Verum numerus de praedicamento quantitatis existit; quemadmodum species suorum numerorum sunt. At Deus unitas substantialis, aut potius supersubstantialis est, quemadmodum species rerum substantiae sunt, licet numerorum unitas praeter numeros non existat, Deus nihilominus praeter speciem, extra species rerum' substantiarum existit. Ex ijs igitur patet, numerorum cognitionem tum ad notitia omnium formorum a prima dependentium conferre, cum etiam ad inteuligentiam ipsius primς formae, quae est Deus benedictus.
Geometris ad animae ct Dei, Gratiarum Ormarum Sm-Don m nonparum conducere: Cap. XXVII.
Eometria similiter nonnullae utilitates sunt, quarum, inici Vn istCundum Platonicos aliquos est illa , quae ex pr ,- ., Fuklidi in primo Elementorum demonstratione coli
metria gitur. Qilemadmodum etenim super linea recta ope duorum circulorum se inter secantium triangulus aequi laterus constituitur at in corpore humano erecte staturae anima
procreatur Ope duorum circulorum, videlicet Dei, qui circulo similatur, quo ad intellectionem in ope Caeli, quod corculare est Dei quidem beneficio,quo ad eius creationem, Ope vero Caeli, quia eius motu in lumine virtus horum inferiorum construatur , ac dependet. Anima item nostra quodam pacto ipse triangulo consimilis esse videtur, cura quemadmodum in ipso tres sunt tinei, ita in anima nostra
,- vulva Gcom tricarum cognitionum est, quia quo pacto meodem