Pauli Renealmi Blaesensis ... Specimen historiae plantarum. Plantae typis aeneis expressae

71쪽

putaui.

radicibus exiguis, longis, fibrosis, cortice ex phoeo rubeccente contectis,cauliculi multi exile reues,geniculati subrubentes fores non sinu producturi in autem virides, inferiori parte teretes. In his liac geniculis bina, gramini similia, sed vix pollicem longa, singuli flores insident fastigiis,nonnunquabim, exigui,quin tu soliis constantes, rub purpureo misticoloris, macularum albarum elegantia decoris, per ambitum renatis, odore superioribus minore stimina multa fores coniment capillacea coloris albi, supra calycem vix sese exerenti, his supereminent stili umbilico impositi eiusdem prorsus coloris, sed triplo crassiores ad Oxtremum instar capreolorum conuoluti Calyci fio imponitur subrubenti, hypocalycnim subest quatuor liis constans quorum duo aliis maiora, mucronibusque suis calyci incumbunt. A O AH Σ.

Αἰολιι vocatur quod fore nutriplici colore varietur,eiconem

vide supra cum th,rside.

Forma.

Foliis est longioribus quidem, quam thyrsis, sed multo angustioribus, coloris virescentis, foribus ut illa conlertis quorum singuli foliolis quinque in tenuissimas lacinias dissectis contant, e rubro candicantibus media sui parte purpureis ad unguem virescenti macula variatis exigua stamina, nunquam m apertum prodeuntia cotinentur, umbili umque circundant

72쪽

maiori ex parte album teretem, longum, tenuem, cui adnascuntur duo stili, supra florem prominentes,m corniculorum modo ita recurvi, ut extrema longe a sese distant. O in Am m. Hoc nomen isti λγο speciei conuenire iudicaui, quoiussos in lacinias tam tenues, S profundas sit dissectus, ut vere Ob .i crispus dici mereatur,

Forma.

Radix est aliqnim similis. Folia pro longitudine latiora, vi-

1idiora. Flos tenuissimis, sifrequentissimis incisuris crispans, coloris aut albi, aut e rubro purpurascentis, odoris parui Semealiorum simile. Eodem omnes tempore florent, nostrisque

in hortis coluntur. Cultus.

Ammo genea solo semine, reliquae omnes phlogos species etiam surculis propagantur , qui etiamsi nullas habeant fibras: tamen depacti radices emittunt, qua primis annis tantam alimenti ubertatem suppeditant plantae, ut in eam herba floris luxuriem vehant, quae elegantiae foenore laborem cultoris compenset. At ubi quadriennium attigit, iam indurescentibus radicibus tota imminuitur planta itaque si quis illius decus conseruare, augere voluerit, ut post biennium renouentur fibrae laborandum Hieme illi iniue sim uribus timendum.

Ten 'eramentum, Vires.

Flores temperamenti sunt calidi in primo gradu, sicci initio secundi arcent a corde virulentum pestilentemque halitum: iam obsessum a maligna qualitate vindicant, deliquiis meden

tur.

73쪽

tur. Aduersus venenatorum animalium ictusnaagnopere pro-i V. Cerebrum odore suo exhilarant In eos usu: o diti a charo seruantur lases aceto Solis ardoribus exposito, easdem vires ipsi communicant. Alias enim marcescente flore breuicuane cere cum odore videmur Radicum, Q liorum usus

mini nondum exploratus.

ili tuu ip ocrates unam appestat O limbuciter, aut addito epitheto ς.sSim, alteram vero M . Theophrastu Mocidem statuit, nam quam ait, alteram

Axilio tu longe aliter. Itaque cum tam

discordes auctorum sententia componi vix, ac ne vix quidem posse videamus summum in Medicina dictatorem seu uturi primum in eas quas dixi species diuidemus has rursus in alias' vires postulare videtur ubi genericas notas dixerimus; quae sunt odoris ait initas,capitula quam mulis compacta,&Horum

limilitudoc capitillis orientium.

74쪽

1τ P A v I RAE N E A L Main copia nascituri optima non quod genere disserat ab eo quod in aliis regionibus passim luxuriat. Itaque donec sagacius aliquis indagarit, nil videtur impedire, quin origanum vulgare heracleoticum appelletur.

Forma.

Per summa cespitum radix serpit hinc inde germinibus luxurians frigora tolerantibus, qui vere in caules attolluntur ses quipedales, interdum minores, fere quadrangulares, pilosi, subrubentes, geniculati ramosi e singulis geniculis bina folia breui, tenui,pilosoque pediculo subuecta,in basi pene orbicularia semidigitum longiora, in mucronem obtusum desinentia, multa lanugine obsita, supina facie viridia, prona Ver nonnihil incana Caulium fastigiis insident capitula multas quammulis compacta laxa, in umbet Formam digella, unde rubentes flores, Mari non dissimiles, sed maiores, coloris dilute rubet. In his stamina quatuor binis apicibus capitata, ex his duolatioris folioli oras non praetergrediuntur, duo per maiorum incisurarum spatium ducta instar corniculorum, prominent. stilus et tabulo nunquam exeritur. Reliqua Maro similia. Floret Iulio ad O et ob rem. Nascitur in incultis, pra sertim montosis. Aliarum duarum specierum memini Dioscorides Jὸς scilicet, οἰ e ne γανου qui quia nobis nondum innotuere, descri

75쪽

Cum primum planta innotescere coeperunt, multae sub qui' busdam generibus solis aliquibus disserditis distinguendae pro' ponebantur, quae postea augescente: χα- 'ia sagacia indi uerta distractae fuerunt, aut saltem aliis nominibus, ut facilius distinguerctur, donatae utrumque accidit Origano, quod Hiprpocratis temporibus duabus differetiis discretum erat, alterum pa , alterum at ollariora saecula latuerunt diuersa genera, confusionis vitandae causa minc factum ut Dioscorides aliud origani, aliud Mati genus constituerit, etiamsi notae geneticae ad idem reuocanda postulent, sed illis temporibus nondum tanta Te poterat in plantis obseruandis perspicacia. L

Marum antiquis incognitum quidam recentiores contei dunt quod Marcellus auctor sit Caput de Maro non haberi in duobus vetustissimis codicibus Dioscoridis, auget praeterea si spicionem, quod Dioscor. leat recensere uno loco plantas congeneres, harc autem ab Origani familia explosa sit, denique postrema verba primis non respondeant nam capitis initio di Attieri potest ut librari omiserint in utroque vetustorum codicum, urinalterutro, ad eius fidem alter exaratus suerit

Si ab Origani familia sciunxerit Dioscorides nihil contra suum

institutum fecisse videtur qui congenere plantas uno loco re censet: nam una cum ampsycho illi genere proximo &acinorecensuit, denique verba Diosc. nil habent λ , quidni enim cognata esse potest herba, cum ob medicos usus, tu quod imicatur multis in locis tamen maxima in copia circa Magne-

76쪽

PAVLI RENEALMIsiam caralles reperiri Meliloti historiam potius inter utramque insertam censerem postponendam nil ergo impedit quominus genus laoc plantae Marum vocem US.

Duas Mari species obseruauimus ri e Giία T E N O H. Tθ vocatur haec species quod, dum e cerebro pellit caliginem, quam induxit pituita, expeditius reddit ad stas sunctiones obeundas, mentemque ideb exhilarat.

Forma.

Radices exiguas demittit lignosas, unde cauliculi quamplurimi, lignosi, solidi,geniculati, quadrangulares, tandem rus fescenti cortice contecti, in nouellis enim pallescit Geniculis adnascuntur liabina, ex aduerso posta,mollia, orbicularibus oblongiora, quorum maxima vix digiti quadrantem latitudine vix semissem longitudine attingunt, breui, sed densa lanugine incana in summis cauliculis capitula profert bina, ipsorum fastigiis tria insident:omnia sunt oblonga, squam marum foliacearum ordinibus co inpacta, ideoq; tetragona, loga deinde serie flores laicutu atrii inter subriabentes, exigui ροτομῶς tubuli formam referentes, in quatuor foliola suprema sui parte diuis,ex quibus via si latius incisuram mediam habet, e mediis stilus erigitur bifidus in extremo, obseruet alius stamina, nam aut nulla sunt, aut pra exilitate oculorum aciem effugerunt. OPIT ANIΣ. Altera species οὐ Gu vocatur ob magnam quam cum ori-gano similitudinem habet, quamuis Dioscor hoc nome Maro tribuat,

77쪽

sPECIMEN HI s T. Param T. tribuat, sed ex multis nominibus uni eidemque rei attributis, Sup dam a m non absque ratione impertiri, quam multas sine nomine relinquere fatius est. Multi videntu fi lium . MVocasse, ed his nondum assciatiri possum cum specifica notae ad Mari genus potius reii ocandam postulent.

origanum heracleoticum nominant. Forma

A superiore eri quod folia majora paulo habeat, capitula pro magnitudine longiora, caule rubellos, flores eiusdem coloris, sed diutioris; quibus exeritur stilus ad extremum bifidus. In tubulo latitant stamina pro exilitate vix conspicua illa tamen exeruntur interdum cssore, ex illis duo sunt reli- qin ongiora Dividitur floris tubulus m ttatuor foliola,quorum latissimum mediam habet, at non profundam incisuram est huius speciei annua, qua nonnis quotannis fata potest ha- ΠΟΛΙΑ. Effecere incana folia, hoc nomen ipsi tribueremus.

. Forma.

APrassine in hoc tantum differt, quod habeat densiora nugine magis incana selia, oblongiora, ter margines nonnihil denticulata caetera Terpsinoes milia. '

H iij

78쪽

PAVLI RENEALMI

Temperamentum O vires Origani. Temperamento est calido, sicco in tertio gradu, ideoque extenuat crassa, visci laque obstructiones viscerum tollit Columellae affectus Litini illarum ab humiditate nimia, aptitas curat pruritum, impetiginem emendat Hydropibus commodum in potu lacti permistum aurium dolores ab affluxu

pituito si humoris dena ulcet, Ruptis conuulsisque utilissimum tam admotum quam assumptum menses prouocat, 4ri nam, inlinctu usurpatum vindicat a iusti, cluam crassa viscidaque pituita excitat, venenatorum animalium morsibus conuenit, ut, ij qui cicutae succum aut meconium biberunt: prodest, suffocationibus ab assumpto colchico , aut gypso, sed melli aceto admisceri debet: succus naribus infusus cerebrum expurgat oleum chymica arte extractum dentium dolores ex frigida causa sedat. Tam folia, quam flores pulices ligant serpentes. Marum eadem potest, nec imbecillius. In Mari autem genere primum Terpsinoe habet locum, praecipue in cerebri ro

boratione.

80쪽

6. PAVLI RENEALMIGENTI AN A.

A Gentio rege Illyriorum primum obseruata fuit, nomen' que habuit λαπι ergo Graecis, gentiana Latin Gallis etiam Gentiane, Germanis Entria bile ouri , apud Apuleium nomina quardam alia reperiuntur, scilicet- ιος ib, o inm, P

Species. Maior est, minor quam gentianellam vocarunt recen

tiores.

MAIO R.

Solam maiorem antiqui, eam quae esset floribus luteis, cognouerunt. At recentiorum sagncia plures esse comperit. Itaque generis nomen erit Gentiana, dein tres species diuide-AΣTE PIAΣ. Acili ι j nomino quod in stellae modum flos explicetur.

Forma.

Radicem alie demittit crassam , buxei coloris, bifidam, aliquando trifida saporis amarissimi. Caules inde surgunt sesqui- cubitales, teretes laui in his autem folia sunt ex interuallis bina opposito sit tu nascentia ellebor albi similia crastiora ruiridiora, caules a media fere parte ad fastigium cingunt, florum multi ordines verticillatim dispositi, singulis ordinibus bina subsunt folia parua, e quorum lanu petioli nascuntur pollicem longi, florib infixi, qui quinque aut sex foliolis constant, digitum fere longis, triente angustioribus, in radiantis stellae figu