장음표시 사용
51쪽
res lutei, spicatim digesti odorati quam Genista maiores, Otiou quatuor constantes, superior quidem maximo, Loblon- Pori rotundo in sui medio lica caracterem seruante latera libus vero duobus alarum modo subiacentibus, interiora veru in cochlearis formam incuruis,quae paucis ad basin venulisiaturatioribus in signiuntur Inferiori denique carinato, cuius datis est neruus albus tandem in exertum mucronem desinens mediocriter longum, mollem ex illo foliolo sursum versu reti ex iurgunt stamina , ex quibus inferiora sunt reliquis longiora, atterum suam originem ducunt a membrana quae Vmbilicum vaginae instar continet; stylus superiorem sua reflexio ne affecta sedem. succedunt siliqua phasiolorum siliquis similes non quidem magnitudine sed rina sunt enim multo minores i qmb. semen rubrum lenti simile, nisi minus esset, nullius saporis,aut saltem exigui, nec ingrati. ΥΠΟ ΣφAIPO AOBIO
Hoc nomen ipsi tribui posse iudicaui quod siliquas
inita γα ρος rotundas fere producat, siue i. sub- rotundas Non est spatium Dioscoridis, ut quidam hallucinantur, nec enim' u QE 4. semina lentis similia profert Vt mox dicetur,deceptis ortasse Edo, quod manifesti muni
Quam superioris paulo durior est radix stipes crassitudinem pollicarem superat scabro tectus cortice, qui iunceas quotanis virgulas profert in quibus folia sunt quadam exilia, quae cum nos oritur decidui, nullaque sui vestigia relinquunt, ex vir arui tςribus proferuntur longi tanqua ramuli in quibus flores ly-
52쪽
D PAVLI RENEALMIcyrrhietae similes, at lutei in odori quibus excussis succedunt siliquae subrotud parua ex fauo rus escentes liquibus unicuaut alterum semen continetur, renis figuram quod amodo reserens, durum, & nigra, exile quod in concustis lobis sonitu edit, Alterii obseruauit in stirpibus indagandis sagacissimus Clusius, sed cum solumodo magnitudine, sicolore differat scilicet hoc sit altius siliquas ferat minores viviseriae fores vero cadidi coloris,quae alia speciem sola costituere nequeunt, donec nobis aliae innotescant disserentiae, diuersas specie non iudicabimus.
Radicum cortex fores calidi sunt in primi gradu sine, sicci
vero in secundo, ut semen vomitumque cientit Elleborus, verumtamen sine ullo periculo, quare ad febres intermittentes praestantissimum est remedium praecipue ad tertianas nothas, Led sex horis anteparo xysimum exhibendum: ad peste praeterea
non solum vitandam sedri curandam mirum quantum posit: ad Cacochymiarn, hydropem nullus sine magiro commodo
Vtetur. ad arthryticos dolores praecauendos, semel in mense debet sumi, nisi enim omni ex parte deleat saltem mitiores multo reddet. Sed ne decipiaris cauendiana in hac enim planta duae
sunt partes catharticae, altera per vomitu, altera per urinas purgat per vomitu prima corticis floris seminis nodum quadrimi decoctio, i. stiperficiaria substantia de coetione elicita in semine sinis decoctionis este debet curia ruborem in pallore mutauit corticem leuiter ebullire oportet forum vero solus vii bilicust calyculus hanc vim.habet. Separata vomitoria facultate superet diu retica. ti in foliolis florum, quae no est parua. solo usus sum macrolobio, do sis est adrachma unacu semisse, ad duas, si pulueratum capias corticem, aut sernen: si decocturria tribus drachmis ad quatuor. potiores obtinet partes semen. B AEN-
54쪽
PAVLI RENEALMIBA ENNOX OIΣ. Antiquis incognita Graece vocari potes γεννοχίς, quod scilicet pituitam e cerebro fundat Mehciat Indis quibusdam, ut testatur Manardes, Piciest aliis vero, ut fere omnibus nationibus Petun, Tabac, sive Tabaco tamen nonnulli Tabaco non Petun,sed tubulum,quo illius sumus excipitur,appellari volunt,&hac in re Hispanos deceptos qui insulam, in qua frequentissima nascitur haec planta, vocant abaco Gallis, Nicotiane, a Nicotio Regio in Lusitania oratore, qui inde semen allatum Galliae Regina Catharinae de Medicis obtulit, unde herbe a LRune, fuit etiam nominata. Species. Tres huius species obseruaui. Prima generis nomen retinet. Secunda . . Tertia et 'ς η.
BAEN NOX OIΣ. Prima, quod omnium praestantissima sit, generis nomen sibi
Pro herbae magnitudine radix est parua multis annis vivax, si frigore defendatur, non quod ipsa regerminet, sed caulem quem prima aestate protulit conseruet, aut integrum, aut non omni ex parte marcescentem, alioqui repullulaturam sperare non debes Caulis ad hominis altitudinem assurgit, nonnunquam altior, teres, aliquantum flexuosus medulla candida plenus,densa soliorum, jamulorii luxuria stipatus. Folia sesquipedis longitudinem dodrantis latitudinem attingunt. quo tamen annosior est platheo angustiora profert, sic autem oriun
55쪽
tur ut latera infra collam iuxam cauli descendant, siquidem carent pediculo, illa vero parte latiuscula sunt, at cum aliquantulum a caule recesserunt, nonnihil angustiora fiunt, mox ubi
latitudinas suae periodum consequuta sunt ouatam figuram a nectant, postea in acutum mucronem, ut plurimum altera ex parte reflexum, sensim desinunt. Colore sunt e pallido viridi, per ipsorum medium ducitur costa pallidior,i crassa, unde nerui qui alter in altem incuruantur, quod etiam faciunt fibra ab illis ortae fastigium&caulis, ramulorum in forum petiolos diuiditur, semidigitum longos, qui caliculum sustinent amplui nonnihil gibbosum inferiori parte latiorem superior quin ciue denticulis crenatum in devios in latus aut oblique
iurium pectans, cuius ima pars tubuli speciem habet, colorem e pauido virescentem, longitudinem pollicis A media lacior est, calathique formam refert, non quidem teretis, sed angulosio in purpureum colorem tendit. tandemque in limbum expanditur dilut purpurascentem quinquan utarem. Quinque stamina continet pallida, inferiori parte lanugine pubescentia, stuperior glabra, apice cinereo capitata: ex his unum reliquis multo breuius, alia paris fere sunt magnitudinis ex ipsorum medio exeritur stilus viridis crassus culumque habens caput Tota planta tenui lanugine vestitur, pinguique succo ad digitos lentescit. Ex indicis regionibus allata, nostrum non dedignatur solum, dummodo illud sit laetum Floret Iulio donec gelu senserit, in calidis regionibus nulla anni tempestate foribus destitutum videbis. In usum folia sic parantur, mediocriter siccata imbibuntur aliorum succo, qui seu expressione seu infusione in vino pras
litissimo educitur,ri infuniculos contorquentur, aut in globo , conuoluuntur, postremo recondita loco humido, itaque
56쪽
conclusa,ne aliquid exhalet, seruantur, Vires enim alioqui breui euanesiciant. Probantur denique non solum acri sapore, odore quodammodo fragranti, sed fumi in eliciendi sphlegm, tis efficacia. MIΣXΩTH. Sic appellatur quod folia subvehantur pediculo, quem Graeci, in Vocant.
In hoc differt a superiore quod folia pediculo ad nascantur; o angustiora, quodque flores saturatiori colore sint ditati. PAXΥ ΥΛ AH. Quod crassioribus sit foliis haec es p. M vocatur quidam inter Hyoscyami species recensuerunt, sed qua ratione, non Video nihil enim cum illo assinitatis habet.
Radices sunt innumeris fibris capillatae, caules sesquipedales, striat virides, ramosi,unde folia Solani, quod Bellam donam vocant, similia, latiora tamen, paulo viridiora Missa lanugino sa, succulentari caulium in ramulorum fas figia flores ornant, calathi teretis ad basim paulo angustioris speciem,prae se sua eam
tes: antequam aperiantur, superiori parte crumenae instar, plicatim clausi ubi expansi fuerunt, pro plicis limbum habent paruum orbicularem, in viridi colore pallescunt. Stamina continent quinque Biennochoidi similia sed minora, stilumque non dissimilem sed vix sese exerentem Calyculus subest mollis, bliaceus, cuius fastigium in quinque partes diuiditur, basimque habet rotundam fere Floribus succedunt pericarpia rotundis
57쪽
m. immo ossulam habentia ob vique ad basim, qua croceo circulo est cons laua semesi
Virescentia solia temperamento sunt calido, sicco incundo gradu continent tamen humiditatem es ta cito ad cicatricem perducunt, arthriticos dolores ex causa calida, ratione queae substantis, de qua postllac, si hinbricos exhellunx sustocationibus abutero medemur via lco admotam capiti pediculus insestat apponamur, luco uniue
sos interimunt, uti dolore, it , utc dita T, o
tos solantur, ii cales acta utrique, anteriori, posteriori reaio-m admoueantur frequenter , perniones sanant, veneris stimulos retundit succus idem praestat. Virum ego vidi in lati capitis dolore vexatum frustra multis usum medicamenti cucumhum plantae succum naribus excipiendum praebuissem innumeri verna culis mucco permistis delabentibus dolor omni ex parte sedatus in Sicca vero Alia temperamen o sumn sine em gradus calido sicco summasque vires habent in tergendis ulceribus, Quae fungos a carne sordescunt, alias en mutuam unam cum dolore exurerent. Oleum cui incoquuntur cum vino utiliter arthriticis doloribus ab humore rivido excitatis admouetur, tumoribus cedematosis Vin drachma duae lao rarum decem spatio insus vim insi
58쪽
42 PAVLI RENEALMI ferentem,in qua cathartica vulgaria exitio sunt certissimo. inus in quibusdam hoc ipsum praestat. Remedium est&inasthmate praestantissimum, si ex illorum decocto paretur syru-pus, qui linctus modo usurpetur. Nullum praeterea secundum habet ad crassa viscidaque phlegmata e cerebrori pulmonibus expurganda. In hunc usum foliis siccissimis, in puluere comminutis ignis admouetur,fiimusque ore excipitur; fit hoc facile tubulo fictili, aut ligneo ne ignem concipiat argilla munito,
cuius extremo altero in vasculi formam conformato imponitur puluis ignisque admouetur, ut ex altero in acutius desinente suetia fumus in os eliciatur, qui ibi retinendus, tantisper dum
exitum affectet, tum per nares aut os reiiciendus.
Fiunt ex iisdem foliis noduli, qui per horae spatium dentibus leuiter attriti, immensam profundunt pituitam sed si quis illis
uti voluerit, in lecto ipsum decumbere oportet, ieiunii esse, aut nil alimet a quatuor horis siumpsisse caput inclinare deorsum, ut fluentia phlegmata facilius delabantur& expuantur
nihilque deglutire saliuae, si vomitum, qua V Vlῆ profuturum metuat hora exactarii nucii iudor, ili terque ingruat, alacri animo excipere. Quare satis laudari non potest in doloribusvi morbis a pituita e cerebro delabenti inuectis. Vidi ego quibus dentiu crudelissimus dolor a oc medicamet fuerit omni ex parte sedatus vix horae tempore. Vidi hemicraniam, aliosque capitis dolores, ab eadem causa semihorae spatio curatos. Novi qui doloribus arthriticis vexati, continuo&fumi&nodulorum usu non parum solati fuerint adepti. Rhoeadas hoc medicamento exhaustis nil miri. Ferunt facerdotes indorum consultos de rei alicuius euetu. Biennochoidis folia urere solitos, fumumque excipere donec mens emota esset, exin quasi in ecstasin rapti caderent:discussa tandem temulentia, cum Daemone se contulisse mentiri, eo Iumque
59쪽
sPECIMEN Hari T. Petam T. 3rumque ab imperita multitudine haberi pro diuinis responsa:
mentem enim ad tempus excutit. Hic ergo habendus est modus: Cum mentem iam leuiter agitari sentimus, desinendum, tantillumque vini bibendum Cauendum praeterea ne mulieri:uffocationibus ab utero obnoxiae nodulos mandendos exhibeamus; summam enim habent vim ad sepelliciendae matricis folia inde fortasse Theuetus pro more cornicatur Americanas mulieres omnino ab huius litae, siti abstinere Nanari ab ipsis edocti quidam fumum ad superiora, prorumpetem matricem msede coercere monuerunt. Nos pissime cum maximo illarum commodo, quibus iamiam imminere videbatur interitus ab ter suffocatione testamur experti Quot vidi mulieres capitis, letium dolore,catharrho siue in pulmones, siue in alias partes delabent pene exanimatas, illico pristinae sanitati huius herbarus restitutas miror Doctum quendam virum senibus timuisse ab huius herbae usu, cum nullis experientia doceat utiliorem. Sed haec non mirida prae facultate sudorifica, quae tanta est in hac planta, ut si folia sicca nodulo inclusa delibus paulatim leniterque attrita retineatur in ore aliquo temporis pallo,totum corpus abundanti sudore prosundant. Indos perhibent longum iter per deserta facturos in quibus nec cibus, nec potus haberi potest, hac ratione sitim, famemq:1olari. Cochlearum quarundam testas in calcem exustas, huiusque otia pari pondere mansas, mortari pistillique desectu inpitulas consorinant is maiores, quas in umbra siccata reponunt,&cum sitis aut fames urget, nam inter labrum in serius&dentes continent, liquoremque inde manantem continuo
iugulat, qua absumpta alteram ingerunt,quatriduanamque peregrinationem sine cibo&potu alacri animo perficiunt, hoclium asserunt quidam de fumo.
Aquea substantia foliorum, ut ars Chymica postulat,distil-
60쪽
lata, ad oculorum maculas, hypochymato rudimenta non parum potest, ad pestem aliqui commendant, inflammationes tollit, arthriticos dolores ex causa calida sedat. Extrahitur, sal ex hac plata ciendis siudoribus aptissimum,&carcinomati venere curando utilissimum, dentibus dealbandis, gingiuisa putredine conservandis accommodatum, in reliquis proxime ad salispem naturam accedens, qui salis extrahendi rationem ignorat, utatur cineribus, minori tamen profectu.φAO T. Φλαξ a Graecis vocatur propter rutilum colorem Flammea latine potest dici, auctore Plinio at facilioris doctrinae causa' generis nomen constituetur,inque duas species diuidetur,
ta est calyculus longus cui subest hypocalycium, folia in caulibus bina, longa, duoque umbilico stili assixi. O Species.
A I A. Hanc solam fuisse antiquis cognitam sub nomineχει argui r utilus ille .lor, quo flos superibit notae praeterea, quas Theophrastus assignat bellὸ ipsi congruunt ait enim sei ιξυλωδη. i. siccam esse, radicem lignosam. Itaque surculo propagari non posse, sed solo semine, eodem praeterea locorio esse monet. Vnde Plinius libro xxi. cap. X. inquit colore