장음표시 사용
11쪽
tionis postulatibus it historiae maturalis moti expleat tr. Non desuere quidem, qui historiae naturalis definitionem stabilire datumque consequi tentarint, Sed nullus de illa unquam inter omnes Consensus et cuivis quid aliud - uni coelitus evecta, penitus negleCta alteri non minus de illa, quam de aliis nonnullis scientiis Verba valebant, quae de illis non ultimus Germaniae scriptor protulerat
Sed tandem et illi Iux assulsit scientiae, et quid proprie Sit, quo tractanda modo, quid contineat, quid
non, OVitus modo inexpugnabili evictum est per methodum se sic ohistoricam , cujUS OPUSCante CnSe, Ut papaverum capita obvia argumenta fuerant demessa et humi vorsa. Illius quidem methodi principia, Vtrae negare et non intelligere est idem, primitus quidem immineralogia applicata suerunt, sed non pro illa quasi unice inventa valent pro historia naturali in genere ita, ut etiam de caeteris productis naturae non amplius sit quaestio, an sint illa principia, sed nonnisi Vtio modo sint in illa applicanda Debent autem applicari posse, quia Unica sunt, Sub quibus mens
contemplari valet naturam, alia men non menS, DR- tura non natura esse deberet.
Illa quidem nonnulli concedunt applicari possc
12쪽
principia iii anοΓganica concedunt, OStquam persectissimum ibi per illa systema conditum riuae magnaminitas, illam laudem), sed in organica, negant,
imo peculiarem logicam organicae naturae existere debere contendunt sed sere dixissem, neque logi-Ce neque naturae gnarissimum talia primo protulisse. Logica enim fuit, est et erit nonnisi una, mente laumana immutata manente Methodus autem etiam est una eademque, nam historia naturali eSt una semper et eadem cientia, si objectum quale Unque. Specialia quidem methodi diriguntur per proprietate entium, quae diversissima omnimodo sunt in Vari regno. Illa autem disparilitas nonnisi ponitur per illam qualitatum, quarum nisi conjunctiones haec ipsa entia sunt. Sic quot et quales disserentiae inter crystallum auri, rosam et selem et tamen, ceu productum naturae quod Vi in suo systemate physicotiistorico quondam apparere debebit eadem tractandum methodo generali, Singularia enim nonnisi methodi in illis productorum diversitatibus fundata sunt, dum in historia naturali hae tolluntur, ut communis methodus evolvi possit. Ouae et qualia praestare possit methodus hysicohistorica die naturhistorisclio Methodo assatim inmineralogia demonstratum Ambiguus Semper adhuc scientificus valor cognitionum in botanica, et desectus certorum immutabilium principiorum a phirimis non
13쪽
nili nichi austioren . . . . Et argutissimus de Can-dollius a veris cognitionibus physicohistoricis et alias naultas de plantis dependere sequentibus sere effert: 'An plantarum bona possibilis erit anatomia, Si non illae junguntur, inter quas Verae relationes ran Cie- n US, ad quod usque punctum observatione phySiο- λ' logicae generales erunt instituendae, si illud non Ha- dicatur per classificationem in familias naturale. An possibile erit, stabilire genera Vera, in medio nume-
TOSarum exceptionum omnium Characterum, quando comparamus. quae non sunt revera comparabilia. u,, An Stricta unquam erit omenclatura Sine Xacta en tium Similium comparatione e. s. p. u Firmorum hinc
illis principiorum Hesectum non negantibUS, quameam hinc semionem proserre USU Sum, an non
forsan per applicationem methodi physicohistoricae botanica Venire posset, quod tamen proprie esse deberet nempe historia vegetabilitim naturalis. Attentos hinc reddere nonnisi in methodum Phy SlcO- historicam bolanicos, e erre, Hae illa Pelat methodias comparata iam hodie iram regnantibia S, cto Steridere, Posse isepliciari illam methodiam in 'lantas et hinc debere unici hiajus disserta litin cratae,ines erant Objici mihi posse, omnino quidem
14쪽
scio, me nimis affirmative rem dubiam proferre, et dari insuper in praxi theoriam. Quod primum attinet, non amplius mihi quidem res dubia est. Secundum meam enim opinionem principia method physi- collistoricae in plantas applicari possunt, et debent
construi posse secundum meam Opinionem Verae pecies physicohistoricae. Supposita hinc possibilitate inveniendi species eras physicohistoricas, et cur non supponam, licet eandem aliis negantibus, cum tamen in mineralogia constructionis possibilitas fuerit demonstrata, in qua minus, quam in caeteris illa exspectanda fuisset nec suit definitionem botanicae nec non integrantia quasi capita eadem ratione ac in mineralogia actum fuit, deduci posse, opinatus eram. Qualemcunque hinc benevole lector talem affirmationem ita inniente invertas ac Si Sonaret Quatenus in mineralogia methodus physicohistorica postulavit, invenit et praestitit hoc et hoc, silmili in casu similia me opinor illam ore praestituram in botanica. inc ibi si fuerat
Terminologia c. gr. doctrina qualitatum, e . . . etiam hic; - quae Verborum continua repetiti Omnino quidem lectori taedia moveret, sed eo minus superflua hic talis annotatio, ne opinionum nimis Severu judex, lector beneVOle, VadaS.
Secundae autem difficultatis remotio longe alias Plantarum cognitiones, opes et tempora expetit, quam quae horum mihi concessa fuerunt. Ipsam autem p
15쪽
plicationem iliorum principiorum instituere , auderem nunquam , nonnisi in animo habui, Ostendere poSSe illa applicari principia, hinc e g. posse siSti series, POSSCSisti tomogeneas plantas e. s. p. lia denique accessit disti cultas, exprimendi in peregrina, quae in QPnacula proprie exprimi debuissent. Illam simplicitatus testi lenire quidem studui, sed tollere non valui. His tandem et aliis, postquam initiam fuit opus, quam Sit non inurina, perspexi alia autem nuperrime
elaborare non concessissent Circumstantiae, et invito me Valde invito liber meus ibit in urbem. Hinc quicunque eri lector, Sis benevolus, meamque instr-mitatem meosque errores methodo ipsi adscribere, ne somnies , illos praeterea facilius evitabit secunduS, hujus autem tertius e. s. p. Si applicati illa, quae nun deeSt, primo mihi am initio adeo mihi difficilis apparuiSSet, quam nunc apparet, in longe aliam totam rem formam redegissem, sed primitus a me praetervis illa difficultas, quia nimis mihi clara et perspicua illa principia et metu diis fuere, quam ut minimum quoad applicationis possibilitatem dubium exortum fuisset. Illa autem ex verbis historia nostri aevi naturalis inventoris et creatoris addidici, ita, ut cor μhaei hujus scientiae verba plerumque nonniSi mutati diomatis vestem induisse lubentissime satear. Si nihilo tamen minus illis verbis, quae debiles
meliora vires non reddere conceSSerunt, Unum alte -
16쪽
rlimVe OmΡulero, a fontem, ex quo hausta haec, adeat serrimitisum i. e. ρZZS PerilluStre mira Sua Consequentia, Spectabile minerarum dispositione, magni iam principiis et unicum in docendo contemplari naturam, utque illi indesesse studeat et majoribus dotibus instructus et applicationis tentamen operis pretium habeat dein et alium, quam ex lege conscriptae dissertatiunculae inem attegissem. Tandem sub dissertationis forma me ibi illa ex hibentem perpendas dissertationum non optima fama hinc illis, quae minus placebunt, ne nimis irascere, cogitans Est nonnisi dissertatio. Ego autem terque quaterque Contentus ero, si referes me inter illos, qui non quidem optimi, neque sunt pessimi Extremi primorum, extremis SVUMPUDVeS.
17쪽
g. s. a ni riti a iacit iri an ii a. atura noscitur ex suis productis Issa existentia in suam individualem vel quiete interna reservant et VOCantur a Ito garrica , Vel existentiam individualem motu interno defendunt et tum dicuntur Organica. Ρrout organica conscientiam et simul hujus gradui Correspondentem motum voluntarium habent seu non liabent, vel animalia et uegetabilia dicuntur.
Scio qui dom has minera inter et planias et animalia disserentias esse easdem, quae ex L .innae jam tempore remanserunt et esse negativam nonnisi choro cleristicam Plu nictrum , tamen vix alia hucusque inellio valebit do finitiose recentiorum sententiae uti e gr. sequentes: Regnum mineralium est regnum varietatis formarum, Regnum vegetabilium est regnum varietatis qualitatum Regnum animalium est regnum varietatis motuum , Iii fines e sinibus absque sine. Plantarum explicationi impedimenta obstant aut interna aut externa, haec ni essent, discrimen neque inter vegetabilia et animalia.
Hae inquam sententiae . in quibus veritas et fugacitas non eundem passum gradiuntur ad rem dilucidandam non puri ima conseΓunt.
g. 2. Notio Scientiae. Nonnisi Cognitiones honiogeneae in unum OCHH- dum constantia rincipia collectae dicantur cieritia.
18쪽
Ubi vo cognitionum homogeneitas, vel earum in unum concePlus, Vel princisera non existunt, ibi do scientia sor-m plane nullus esse potest.
g. lossibiles de natura scientiae. Scientiae de productis naturae, quibus ponitur natura ipsa efficiunt physicam sensu latissimo.
Est illa vel Historia naturalis , quae naturae roductis , qua sacta secundum similitudinis principituri juncta exhibet, vo os Physica in sensu strictiore, quae est systema Cognitionum de legibus naturae, propriis suis sub principiis.
g. 4. Idea et noti O. Cum usuri simus saepius hisce in pagellis verbis:
idea Vorstelliing et notio Begris P, quorum non
omnibus est eadem definitio, quem illis nos per totum huncce libellum sensum juncturi simus , benignus audi. Omnes cujusdam objecti proprietates simul sumtae nobis hujus objecti exhibent imaginem seu deam intuitiam anschauliche Vorstellurig), per quam objectum illud intuemur anschauen), dum ingularum einnelner non nisi proprietatum cossectio noti dicitur, per quam objectum illud distinguimus unierscheiden Seu cogitamus.
Ideae autem sunt vel immedialiae cunmittestare vel mediatae mitteibare). mmediatae sunt , quae per ipsum intuitum objecti cujusdam oriuntur, mediatae autem dicuntur , quae mediantibus aliis deis sint illa nunc mediatae vel immediatae procreantur. Sic quae per aspectum Orcheos militaris idea oritur, si hujus plantae idea immodiala; idea autem generis Orchis est mediata quia illam ideae specierum hujus generis mediant.
19쪽
15 g. 5. His tor ac naturalis desinitio.
Scientia, ita Versatur in productis naturae Secundum eorum identitatem Eineri ethei th, homogeneitatem Gloicliartigkoit et similitia linem Aelii dich- Leit pro ratione proprietatum Status primigeni et
immutati comparandis, illisque Secundum ideas et notiones ex illa comparatione deductas in ordinem redigendis, erroni in aridis, discernendis De non earum imaginibu , quin Sint coram reuocandis, audit hiastoria naturalis. Hanc ergo definitionem historia natiaralis assequi ac explere debebit atque construet sese et evolvet in quinquo capitibus Terminologia, quae objectoriam tractat proprietates S stematica, quae per Objectorum Secundum eorum proprietates institutam comparationem ideas producit No- merrctatura, quae illas ideas denominat, Characteristica , quae per notiones objecta singula determinat locum ipsis assignans, et is siogrvitia, quae et absentium movet ideas per descriptionem. In his evolvendis capitibus unice consistit historia naturalis , sed in omnibus, hinc etiam, qua ejus partes integrantes i. e. integritatem producentes et On-
g. 6. a. Cum Boianica sit et esse debeat Historia naturalis regni egetabilis , ejus desinitio eadem , quae superior g. . , producta naturae plantarum Verbo
exprimendo. Si Bolanica est historia naturalis plantarum , non minus habere debet suam Termisiologiam Glossologi De Canae , Systemiaticam Toxonomist De Ca id. Nomericlatraram, Chariacteristiciam et Physiographiam Phylographi De Cand. .
20쪽
g. 7. Notio termino Iogiae et ejus obje
Terminologia inquirit in proprietates Statu primitivi et immutati. Illa discernit, ordinat et en minat pro usu in sequentibus capitibus instituendo, hinc illis relicto.
Omnes ergo qualitates status primitivi, quae in plantarum individuis ccurrunt, contemplatur terminologia. Ω- dividatim autem terminologiae est singiam lania. ro teΓ-minologia haec notio sufficit. Ex vi vocis individuum Omne est unum, quod divisione integritatem suum amittit, et si dividitur, totum pro illa scientia esse desineret cui tale fuit indivisum. Omnis autem singula planta divisa pro botanicacessaret individuum esse, orgo etiam hac via clarUm, Sufficere pro terminologia individuum plantam singulam dici. Ex illis simul patet, plantam omni suae existonticte momPnto individuum esse , et quidem coniselelmn vOlli omineu), otiamsi non omni simul sit perfectum voltondet). Sic sabacotyledonibus vix abjectis , paucorum soliorum plantula individuum sistit con telum, nihil nim a concoptu individui deest, Sed nondum est planta Perfecta et sistit individuum imperfectum.
g. 8. Proprietates physico his toricae. Illae proprietates status primitivi et originarii,
sub quibus plantae apparent, fontem unicum Paebent, ex quo pro historia naturali cogDitiones sunt hauriendae, hinc , ut ille quam purissimit remaneat sons, Summa cautio habenda. Quaevis enim di-