장음표시 사용
21쪽
stinctio, deterna inatio, notio et denonii natio, omnis ergo sere Coti iiiii ex illo est itiit , ad illuni refluit. II in ad phrsicani LXtortitit i. e. naturale I Summum Onielita Conserentes, illae proprietate Sphy SI cohibetoricae naturitis tori sche nominantur.
Terminolos i illas qualitates et quae SubStratum illarum riualitatum sistunt organa montemplatur, quorum Ormae sunt qualitates dignissimae. Inter illas autem Orma permultae Saepe Sunt, quae inVicem una in alteram transeunt, ita, ut inter illas determinati fines non adsint, et ejusmodi qualitates homogeneas Termino logia dicit . inter se autem ejusmodi qualitate li Omogeneae qua varietates seu modificationes apparent. Sic soliorum diversae formae, cauliumve, sic in florescentiae Variae Bischost in se transeunt;
relationes Vero determinatae, sub quibuSejusmodi transitus fiunt et existunt, summi momenti doctriri antica HS- .ituuΠὶ qua termino logiae parte in quondam uicient.
Ejusmodi ergo qualitates homogeneas terminologia colle frat, dum hucusque potius divisae continuo et subdivisas qualitates fuere, donec omnis disparuerat nexus Analogia hic quidem botanica cum mineralogia, quae diversissimas for
mas secundum determinatam methodum ex quadam forma producere Ocet, sic Octaedrum ex Hexaedro e. s. p. donautem geometricas Ormas regulares reinventurus sum in
plantis, alias minera essent, sed est nolioniam de Begrisse nonnisi cinalogia , quam opinor, non illa eriam. Hinc si crystalli quandam sorma in in alius crystalli, solii in alius solii, rostri autem avis in alius rostri sermam transire videro, noti transituum ori immutata etiamsi res diversissimae
22쪽
13 g. 10. Seriei notio Exempla.
SuccesSionem, quam singulae cujusdam qualitatis
varietates inter se ex una in alteram transeundo est ornaant, Seriem Constituere dicimuS, Cuius membra omnes singulae arietates istunt.
Ad illam ex natura ipsa comprobandam, ejusque notionem corroborandam e diversis plantarum fasciculis, uti Ixia o Gladioli, Alli et s. p. exempla facillimo essent adducenda, sed non exemplaria de facile reinvenienda , quam multa illius unitatis individua, quae Vocatur Orchis, et quam Iargissima manu Viennae flora spargit. In illis homonymas sod divorsas qualitates in heteronymis individuis attente contemplantes, advertemus, transitum inter illas ob una ad ab teram sisti posse et singularum qualitatum homonymarum eXistere series, quarum singula membra illae ipsae sunt diversae ejusdem qualitatis modificationes. Sic, si inquiris, innodiam radicis, modo si lex est et indivisias , Od plus minus divisus. Sed non exclusive individuis homonymis etiam eadem arietas conVenit, nam quamqu3m multa constantia quoad suam radicem, Orchis sambucina tamen radicem indivisam, furcatam, bifidam et trifidam ostendit ita, ut sine Omni anxietate contendere possis, pro cujusdam seriei membris illas radicis formae arietates esse habendas, sub quibus hinc illae radices apparer poterunt et omni illam jure dices seriem formariam radiciam. Inter indivisas sequalis serma inconstantia , ita, ut ex rolianda per subroliandam et Dalam n ovato Oblongam et oblongam transeat. Sed neque hic eadem Orma eidem nomini constans, ita, ut in individuis heteronymis eadem Varietas, in homonymis diversa qualitatis Odiscatio occurrat. Sic orchis Mori tubera habet rotunda et subrotunda, sic militaris et hircina osserunt subrotunda et Ovata, sic pallenso susca condunt radicem subrotundam et oblongam . . . ita ut et hic ejus dona qualitatis seriei diversa et eadem membra in individuis homo et helero nymi Videas.
23쪽
Omnes proprietales ii omnibus diversis individuis jusmodi ottento inquirere, in speciei cujusdam monographia ne-CDSse quidem esset qui ver meus hic nequaquam finis ne male hinc me in lolligus, rogo, neve speciem me jam qua si indigilare esse credas nonnisi qua jacliam Physico historiciam dimico talem esse eaeum inter diversas qualitates non Hilloriam egelabilitam, Diaria Pro arietate litis, sed
homony ma quia lilialis tiberi Possit et hinc debeat, et nonnisi methodum physicohistoricam opplicari posse, qua opinionem meam hic proferre in animo habeo. Hinc etiam Ontiis obiter do aliis nonnullis qualitatibus Orchis quorundam individuorum loqu3muΓ. Scaptis in illis modo eres, modo subteres, Otiosus, paucisolius, sub nudus, nudus. In orche maculata omnes di
ctae varietates SaepB OCCuΓΓunt.
Folia vel usque ad aliquot pollices lata sunt, Velangustiora, Vel angustissima. Dictas varietates omnes fieri . palustris. Bracleae sunt brevissimae vel germine adhuc breviores morio, palustris vel germen adaequant morio, palustris, majalis , speciosa vel germine sunt longiores palustris, speciosa vel florem et germen majalis stiseerant. Sunt Orno vel virides majalis, maculata , palustris Vel PMγiarascentes maculata, morio vel roseae, Olbidae et s. p.
ica, prout pedicelli plus minus longi vel flores plus
minus roseingui est globosa, subglobosa, Data , I lindrica, Oblonga, mramidalis , conica. Orro vel brevis vel longara laxa , densas .... aeque hic nil inconstantia constantius. Hic in militari spicae occurrunt sequentes arietates: Dala, oblonga, longa, longissima brevis. Labelliam est integriam, rentilaliam, serrulcitiam, Π-cisum, ob aliam. In palustri omnes hae arietates Occurrunt. Eadem ratione Uin paucis varietatibus inter se genitalium partium jormae inter se trBnseunt. Contemplatione landem non minus digna est series O
24쪽
eunque colorum exire placebit, per ceteros ad eum redire poteris, cyclum quasi emensus. Sic X Ibo, e purpureo, ex viridi exeas, semper ad colorem lectum redire poteris. x. gr. colorum sequens tabula adducatur. alius albescens allide visureus GDO-yramiareias sulfureus Passideyiamiareias Ochroleucus PurPurascens Diria lavus
In singulis autem Varietatibus colorses sequenti Od Occurrunt Albias, morio bis Otia, galeata, militaris, albida, speciosa latis otia . pyramidalis, hircina . conopsea, misculata.
lix carneus palustris, latis olia 3 vryiareo-Diridis fuscas Diridis viridis pallide Diridis pallens Dista tiscus fuscas viridisa-Dus Viridis Ochroleucus lati lia sulfuretis pallens, allidestissureus sambucinas albus ut Supra.
25쪽
2 6. 11. Diversorum organorum ita planti SConstantes combinatione existunt. Porro adliue notandum, quod non sufficiat singularum qualitatum modificationes ad unam reducere. sed insuper simul combinationes qualitatum , quant Umfieri licebit, respiciamus.
In norganicis quidem inter diversas qualitates nullus notabilis nexus. Pondus enim specificum sorina, durities et . . a se invicem non dependent et non amplius cohaerent, nisi quod in odem individuo diversissima heteronyma Occurrere possint, quin inter se cohaereant, i. e. se poscant Vel Xcludant. In Organicis Vero permultae sunt qualitates, quae aliarum praesentiam vel supponunt vel excludunt. Illae relationes tractamen vegetabilium multo facilius prae illo norganicorum reddent, rubi nullus talis unquam observabitur nexus.
S. 2. Nomina et denominationes proprietatum.
Talibus institutis et nexu quodam inter diversas
qualitates invento, res summi erit momenti, qualitatus et nexum bonis nominibus et denominationibus instruere, et hic duae potissimum regulae erunt observandae: ' V ut ex natura rei denomi latio, quamma Xi
me id fieri poterit, sumatur, quia citissime intelligitur
et reinvenitur, nec inde memoriam premit, β' ' ut urro perbo Termino logia quam plurima e Timat.
Hujus rei , cum vix ex bolanici exeniplum adduci possit, quid in omni tali casu faciendam est, faciam ad sentena redeo et audias, benevole lector, exemplum X mineralogia ejusque de volore , si perpenderi boni nominis postulatus judices. Ita unicum nomen homboedriciam designat l. ejus-
26쪽
modi crystallum in systema rhomboedricum ess reserendumi. e. Formam primitivam esse rhomboedrum. 2. Angulorum o axium hujus figura indolem. 5 Omnes formas regul3ΓΘs,
quae ex dicto Rhomboodro derivari possunt, uti multa alia Rhomboedra, multas Ρyramides 12 et 24 planorum, Prismuta tria, qua figuras simplices. 4. Omnes ergo setiam figuras,
quae combinari possunt inter se et cum rhomboodro, Omnibus ceteris exclusis . qua characterem combinat1 num idem hoc Verbum designat, nunquam dimidium planorum numerum harum figurarum occurrere 6. Tandem illud idem nomen Urimit crystallum regulariter dividi posse et quidem secundum directiones parallelas planis cujusdam Rhomboodri. Μulto plura adhuc exprimit verbum diri hombod dricum, quod easdem figuras duplici modo apparere docet, multo tandem Iura dicunt verba homirhombo Udricum et hemidir- rhomboedricum. Cum vero termini primi capitis usum in reliquis inveniant, eorum utilitas et natilitas, ubi adhibentur,
in oculos cados. Si ex. r. nomenclatura cuidam speciei regni mineralis expressionem rhomboodricum junget, quot jam ratioue uno illo verbo sint notae, primo intuitu est clarum , simul o quantum influ uim bona o perfecta terminOlogia in augmentum scientiae exercere debeat.
g. 13. A termino Iogia sors scientiae pendet, quia ab illa sors caeterarum historia naturalis partium dependet. Disquisitiones terminologiae eiusque XpreSSioneSin omne reliquum caput historiae naturalis transeunt, ab earum hinc majore vel minore veritate et illa horum capitum, ergo etiam scientiae dependet, non minus autem cetera capita per illas ipSas, qua praebuit terminologia expressiones , hujus indolem patefaciunt Botanices hinc etiarenititura sors aliatur ejus terminologia dependet.
27쪽
g. 4. Notio systematicae. Sternatica illud historiae naturalis caput sistit, quod principia identitatis Einerietheit), homo erresta
tis Glei chartigkoit et similitudinis Achiilichlieit in
naturae producta applicare docet, ut exinde producat ideas quarundam unitatum, quae ad notione reduci Valent, talique modo euadere physicOhisto icae.
Comparatio autom in rotatione ad illas notas debet esse mere D sicohistorica , i. e. nonnisi qia alitates, quas prius physicohistoricas diximus , respicore. Hoc enim principia Scientiae, Ua homogenearum cognitionum collectionis jubent. An in illas possint applicari, Hoc ne an sufficiant experientiae res est. Quaevis illarum notionum idontitatis, homogono itatis et similitudinis est fandamentiam ianitalis tantas avi iliaritim , quae dicuntur Wstematicae. Illae sunt idease, quarum objecta vel sunt individua, uti natura exhibo et dein sunt merae inluiliones immediatae, Vel earum Objecta compositione producuntur, et tum etiam sunt intuitiones, sed non amplius immediatae , quae cum singulis objectis congruunt, sed mediatae, quae sunt referendo ad complexum rerum, qui qua tales in natura quidem non Occurrunt, quamquam ex productis naturae componi concedant.
S. 15. Applicatio illarum notionum. Illa principia unica esse, sub quibUS mens Objecta inter se comparanda ergo retiam naturam con-
28쪽
templatur, hic enodandi nec locus, nec spatium attamen nonnisi indigitemus, quascunque duas res Vel in omnibus suis qualitatibus easdem esse debere et dein identicas, vel non easdem, et esse Himere/ὶtes. Si vero hae disserentino sub notione quadam ollectaeeVaneSCere possunt, ad quam relatae non amplius inserunt, res hortio Ierrecte apparent. Si neque hoc valeret,
nihil amplius restaret, nisi vel similes sibi esse illas res vel dissimiles.
Quid do illis duabus robus de quibuscumlue Valet et erunt res Omnes vel identicae vel homogeneae, vel similes vel dissimiles. Applicationem modificari, prout alius scientiae principia evadunt, clarum per ses et est alia similitudo geometrica, alia physicOhistoric P. S. P.
Quaecunque res in omnibus illis quaIitatibus, quas scientia quaedam contemplatur, Congruunt, pro illa scientia; iri produCta naturae , quae in omniabus qualitatibus physicohistoricis congruunt, pro h storia naturali sunt identica.ti systematica non amplius Singula plania os individuum in hac enim Terminologiae notione nil varii contentum, quod comparationem admitteret), hinc alia notio erit quaerenda, quam ipsi nobis poterimus Onstruere, in mente partes constitutivas corporis egetabilis ungendo, sic e g. bulbum, cum caule et seliis egredientibus, terminante flore e. s. p. Varias proprietates mente jungamus, ita, ut quivis dicero debeat, tibicunque coimus Organicum hisce qualitalibus indutiam Occiarret, tanta singula dici debet. In dividuum autem pro systematica propterea nobis sic construimus, ne quid
alieni illius notioni irrepat. Ex individui vero notione qua infima systematis unitate illo speciei generis et s. p. oriun-
29쪽
lur quando ergo esset non pure physicohistorica individui notio, illud , quod inniis cetur, peregrini, per Innes e teras unitales adhuc sequeretur, dimicile iterum ejiciendunt.
Secundunt nostrBn Ver constructionem nonnisi ex physicΟ-
historicis quali latibus individulini. quod historia naturalis contemplatur conlponi Videmus. Hinc hemici et physiologici plano nihil ex notione jam scientia in notionem individui recipi potest. Combinationes tales singularum terminologiae qualitatum innumera fieri possunt, sed individua in system alica nonnisi illa dicemus, quibus natura simul illuosserens correspondet. Sic rosa ce corolla ex bulbo combinali esset, cui natura nunquam correqpondebit. misce nonnisi addon dum disero talios nonnisi accidentales, uti ex J-gnitudine e. s. p. identilatem Absico historicam non tollere.
g. 7. In dividuum in Systematica Ex his igitur sui sequens canon In dividuum
Systematicae est detorminata quaedam conjunctio ingularum hetero marum qualitatum p Sicohistori-CaTum, quam Uero produxit PS natura. In hujuscemodi ergo individua l. e. huic ce canoni Or- respondentia Oliones illas applicare poterimus. Quaecunque dein duo aut plura individua in omnibus suis qualitatibus physicohistoricis plane non disserunt, ita, ut unum pro alter respectu physicohistorico poni possit, individua identica vocanda erunt, idque toties, quoties talis inter quaedam individua ratio intercedit. Notio identitatis tali modo expleta, sed simul exhausta, illam enim nonnisi in singula objecta applicari posse, cuivis paleis sint enim quam plurima individua in omnibus qualitatibus eadem, num pro altero poni potest et disserentia numerica disparet, si autem non sunt eadem , ne unquis merunt identica , et nullus do hujus notionis applications erit formo Cum identica individua corte homogenea et similia sunt, homogeneitatis et similitudinis principia non amplius
30쪽
in illa applicari possunt. Haec ergo pr1ncipia nonnisi in objecta sunt applicanda, quae inter se sunt diversa verschieden).
g. 18 applicatio homo genuitatis.
Duo aut plura non identica individua regni vegetabilis, in quibus diuersitates qualitatum homonymarum talem inter se habent relationem, ut sub certis notionibus colligi et per illas tolli possint, quo facto talia individua in unitatem jungi possunt , ad quam relata non an lius inter se di ferunt, dicuntur
homogenea. Illae autem disserentiae, neque si ad timertim Suum reseruntur, neque si reseruntur ad viatorem illarum, in quibus Occurrunt qualitatum, tali modo tolli poterunt vel disparebunt, sed ut sint membra seriermn Malilaliam, portet, quas produxerat Terminologia, o Seriei noli os illa notio, ad quum relatae disserentiae tales osse desinunt, quia intra Sorio cancellos intor se urnnseunt. Priusquam autem has ocipionda sint hae theses, duas difficiatiates opponentes Seso, esse solvendas, perbene Cio. Prima audit si duo individua in omnibus, una excepta qualitate, congruunt, etiamsi hae differentes sint unius seriei membra , diversa tamen esse non desinunt. Secunda autem: Etsi demonstratum fuissset, duo individua nonnisi in una qualitate dissorontia, si illa sunt disserentiae unius eriei, homogenea esse, hic casus rarissime in natura occurrit, ita,
ut aspo individua duo aut plura in duobus, tribus, quin omnibus disserant qualitatibus, qua tamen pro homogeneisdseclarare necessitate cogimur.
S. 19. Solutio primae difficultatis.
Difficultas prima soluta erit, si ostendimus, talia duo individua, quorum omnes quidem eaedem qualitateS, Una excepta, quae ero est membrum Suav