Concilia Scotiae. Ecclesiae Scoticanae statuta tam provincialia quam synodalia quae supersunt. MCCXXV-MDLIX

131쪽

Λ.D. 1549. ECCLESIAE SCOTICANAE. Ab

Proles concubinarias in suis consortiis clerici non teneant. I74. item hortatur haec Synodus, ne qui Praelati aut alii eclosiastici inferiores proles suas, ex concubinatu susceptas, in suis consortiis teneant, nec in suis ecclosiis directe vel indirecte promoveri patiantur, neque ea baronibus, quovis quaesto colore, in conjugium de Christi patrimonio jungant, seu

barones ossiciant.

Ne clerici vel monachi secularibus negotiis sese immisceant. 175. Qimiliter ordinatum est, ne ullus ecclesiasticus, habens unde, juxta suum statum, honesto vivere possit, immisceat se secularibus negotiis, praecipuo

mereaturam Xereendo, aut tueri causa, ut empta revendat, emens, alienavo

praedia conducendo, quo rusticis laboribus a spirituali exercitio, propria cura neglecta, abstrahatur. Do vostibus clericorum. 176. ltom ut bonoficiat o in sacris ordinibus constituti byrretis rotundis, veteri Clericorum more, dumtaxat tantur, pileosque in ecclesiis et potissimum in choris et tempore Divinorum omnino deponant; nec vestes ut puta caligas ut diploides, vel alias sectas, vel colorum prohibitorum, ut flavi, viridis, set id genus discoloris, deserant: togas in ecclesiis, civitatibus, oppidis ot villis insignioribus portent longas et talares itinera nil vero togas habeant curtas et manicatas, salva tantum loci et temporis nocess- lateri amissas habeant albas et alba suturae, sub poena suspensionis in pr01-byteros, et excommunicationi in alios, per locorum ossiciales, Commissarios et Decanos declarandae; a quibus quidem poenis non absolvantur, nisi prius praestita cautione de abstinendo in futurum sub poena arbitraria, judicis arbitrio, juxta qualitatem personarum, infligenda, pro prima Vice; et

132쪽

deinceps, inobedientia crescente, augeatur et cena Super quibus per singulos Decanos in eorum visitationibus, et si opus fuerit, fiat diligens inquisitiori et qui culpabiles inventi fuerint, post duos menses a publicatione praesentis statuti, puniantur ut supra. Si autem Decani in praemissis deficiant, suo ordinationis negligentes sint comperti, ossiciales tunc, seu Ordinariorum Commissarii, in eos ad suum arbitrium severius animad

vertant.

Contra nutrientes barbas, et non portante tonsuram.

I77. LI se Sancta Conventio, variis adducta argumentis et rationibus circa barbarum usum propositis, universo et singulos hujus provinciae clericalis sortis et occlesiasticos per locorum ordinarios attente hortari decrevit, ut, sui status ut conditionis rationem habentes, ut frequentes obtrectationes contra barbatos compescantur, utque clerici a laicis distincti appareant, eorum barba tondendas curent utque singuli clerici, saltem in sacris initiati ordinibus, rasuram congruam in coronis habeant. De temperantia in victu clericorum. 178. Item praesens Conventio hortatur omnes hujusce regni Praelatos, et alios ecclesiasticos beneficiatos, ut in posterum parcius et moderatius in eorum

mensis vivant, Omnium esculentorum et poculentorum exquisita superfluitate juxta unius cujusque statum et praeeminentiam ejecta, ut et largius et liberalius pauperibus in eorum necessitatibus subveniatur, publicamque j uniorum ab ecclesia indictorum violationem se in se ut in suis familiis evitent, ne ex hoc de cetero eorum malo exemplo laici scandali

sentur.

133쪽

Loctio Divinarum literarum in mensa. l79. l rodaturquo in ecclesiasticorum mensis frequentiores lectiones aerarum Scripturarum fieri , juxta decrotum Toletani Concilii tertii, cujus tenor est talis : Pro renerentia Dei e moerdotum is univem confisitui Synodus, ut, quiuiolent creti o mens oti se fabiit interponi, in omni acerdotali conrisio, lectio Divinarmn Scripturarum immisceatur. Per hoo enim et animoe ediscantur ad

bonitan, et fabuloe non necessariae prohibentur. De gravitate habituum clericorum.

l80. 1to hortandi sunt Praelati et ecclesiastici omnes, ut dehinc graviores solito porton habitus, qui potius lanei sint, decentis coloris, quam serici, gravitatem prae se serentes meminerintque illius vors culi Divi Bernardi, videlicet:

Ducite, Ponti es in freno quid facit aurum.

De clericorum servis. l8 l. item curent Praelati ut tales in eorum familiares continuosque domesticos alant et teneant, qui non aleatoreS, cortatore publici, ebrii, pugnaces, scurrae, noctivagi, aut Divini nominis blasphematores, execrabilibusque juramontis assueti reputentur; sed qui Catholici, probae vitae ac bonorum morum et conversationi honestae habeantur, in bonorum exemplum et iniquorum terrorem Quum, ut ait Bonaventura, insolentia fani ilice patrisfamilias dedecus videtur. De visitationibus monasteriorum, et inquisitione contra exemptOS.

I 82. dam statutum est insuper, ut singuli locorum ordinarii, quam primum

poterunt, visitent monasteria canonicorum regularium, monachorum non

134쪽

exemptorum, et monialium, ad effectum, ut quae inibi corrigenda compererint, in equenti et proximo Concilio sive Conventione per visitationis chartam reserant. De Xemptis vero, ut qui quid per inquisition0m in vicinis parochiis ex publica voce et fama contra honestatem vitae monasticae, et debitam loci reparationem redituumque administrationem d0prehenderint, similiter Concilio sutur insinuetur, ut ex hoc doromedio pro1piciatur opportuno. Et qui praetendunt exemptiones in talibus monasteriis, ut easdem una eum numer religiosorum, Commendatarii, et illa in commendas obtinentes, ut suas provisiones in dicto futuro Concilio exhibeant, ad effectum considerandi et intolligondi ad quid ipsi vigore suarum provisionum teneantur, et quatenus privilegiis si d0ferundum. Et circa haec praesens Conventio exhortatur in Domino omnes et singulos Abbates, Priores, Commendatarios, Administratores locorum exemptorum, quum constet regularem et monasticam disciplinam ma na ex parte, negligentia eorum qui illi superintendere tenentur, labe-sactam et collapsam isse, quatenus ipsi et eorum quilibet, prout decet bonos pastores, vitam, moreS, devotionem et studia religiosorum se r- manda, et ad primum religioni statum reducenda curent, quo inibi oldevotio vigeat, et populi murmur devitetur. De apostatis revocandiS. I 83. Simili modo mandat praesens Conventio omnibus et singulis Abbatibus, Prioribus, Commendatariis, Administratoribus, Ministris et locorum Praesidentibus, quatenus ipsi et eorum quilibet omnimodam diligentiam faciant pro perquirendis et comprehendendis suis apostatis et fugitivis, qui extra locaci subjocta aufugerint auxilium ordinariorum illorum locorum, in quibus sexistunt, ad esset tum comprehensionis et reductionis eorum invocent; et, ii id por ipsos fieri non possat, auxilium secularis pot0statis per ipsos ordinarios imploretur.

135쪽

Α.D. 549. ECCLESIAE SCOTICANAE. 9s

Do monialibus apostatis similiter revocandis. 184. Itom statutum ost ut ordinaria uilioritate compellantur omnes Priorissaemonialium, ut quam primum dispersas sua moniale in unum congregent respective, ad effectum, ut cum ipsis simul cohabitent et sustententur, vel in aliis locis monialium hujus regni pacificis collocentur Priorissae impensa sustentandae. D criminibus puniendis cum invocatione brachii secularis. 185. Item contra adulteros, incestuosos, sacrilegos notorios ordinat haec Conventio, ut primum Praelatorum exhortationibus charitative admoneantur ad vitae emendationem; et, si nihilominus in suis publicis criminibus

postea insorduerint, fulminentur monitoriales eum Omnibus censuris ecclesiasticis, etiam cum interdicto, quam si tissime fieri possit ad quod etiam, si opus suerit, auxilium brachii secularis invocetur. Et super hujusmodi publicis excussibus diligentem per Decanos in vostigationum seri ordin a Jt si non licet in delinquentium celusis, saltem in vicinis ecclesiis fit talis

indagatio. De visitationibus. 186. x reterea constituit haec Con Ventio, quia nonnunquam taleS, ut praefertur, publici excessiis, tam majore quam minores, per Decanos et alios visitatoreSoccultari et dissimulari dicuntur, eo quod pecuniarios quaestus a concubinariis et adulteris accipere non erubescant, faciendo eos in tali foeditato sorde1-cere, quod Decani, ante susceptionem sui officii, jurent de fidoli ejus administratione in omnibus; et cum excessiis majores eorumdem Commissariis deserant, non prius recipiantur ab eis, quam illi denuo jurati fuerint, quod Omnes et singulos excesssus majores, tam publieos quam privatos, sibi per

136쪽

94 STATUTA CONC EDINB. assisas ot inquisitiones utrobique delatas, absque gratia aut favore, prece vel pretio, nullis penitus omissis, Commissariis tradant; qui si reperti fuerint in praemissis culpabiles, periurii, amissionis ossicii, aliisque arbitrariis poenis per ordinarium infligendis subjaceant. Et super hoc sollicite inquirant Commissarii, prout Domino ordinario sunt responsuri. Do globis occlesiasticis non dandis in feodum vel emphite sim.

Ι 87. I, o non residentia, vicariorum, rectorum, et praebendariorum, in animarum curis et sacramentis ecclesiae ministrantium, administrationes negligantur, statutum est, ut nullae fiant inlaudationes se emphileutariae locationes, vel ad longum tempus as edationes, quarumcumque glebarum seu terrarum ecclesiasticarum, aliquarum rectoriarum, Vel vicariarum, per ipsos rectores vel

vicarios imposterum, nisi prius bonis causis in Generali aut Prouinciali 0ncilio seu Synodo capitulariter tractatis, ac in earundem ecclesiarum utilitatem vergentibus, nee solum in particulare Ommodum ipsorum pos os orum, sed etiam pro perpetuo suorum succestarum alias ne tales inlaudationes seu locationes per ordinarios vel capitula admittantur ullo modo volauthoris sentur; quae, si facta suerint, pro nullis reputentur. Et quoad lono as as dationes novemdecim annorum de et super fructibus et decimis garbalibus dignitatum ecclesiarum cathedralium post pontificales majorum, praebendarum, et rectoriarum particularium, a mensis episcopalibus et abbatialibus separatis, praesens Conventio easdem fieri usque ad proximam Conventionem Generalem vel Concilium Provinciale statuendum, inchoandum,

et celebrandum, penitus prohibet; et ne ordinarii seu capitula in tori maliqua hujusmodi admittant seu authori sent, et si quas interea fieri contigorit, nullae et invalidae sint; et qui contra praemissa interessse praetenderint, a proximo Concilio audiantur te.

137쪽

Α.D. 1549. ECCLESIAE SCOTICANAE. 95

Circa neglectae doctrinae reformationem, Divinique verbi ministerium; et de Theologo in qualibet ecclesia.

l88. Praesens Conventio maturo axi sata, actis Concilii Tridentini, in fossione

tu in ta inhaerens, ad sereses reprimundas, et ad aedificationem Christi fidelium in orbis doctrinae Evangeliope, statuit et ordinat, ut quilibu Episcopus et loci ordinarius in grego sibi commisso verbum Dei, juxta gratiam

sibi a Domino concos am, per so saltum quater in anno, nisi legitimo praepeditus impedimento ultra communes praedicationes, quae per alios ad id admissos sunt praedicet. Et si qui ordinarii hactenus minus exercitati fuerint in praedicando, sese, quam primum fieri poterit, ad hujusmodi ossicium, tam proprio studi quam aliorum doctorum, reddant habiles, et ad hunc effectum viros in aeris literis eruditos in suam samiliam et contubernium asciscant. Cujus qui doni Concilii, acti seu decreti tenor sequitur

in haec verba: Eodem Sacrosanes Synodus piis summorum Ponti cum et probatorum Poenei Jiori tonititutionibus infoerens, easdemque amplectens, et illis adj ciens, ne coelestis ille Sacrorum librorum thesaurus, quem Spiritu Sanctus sua liberalitas hominibus tradidit, is y esus jaceat statuit et de rerit, quod in illis ecclesiis, in quibus prcebenda, aut promtimonium, seu ali /ιs quovis nomine nuneupatum stipendium, pro lectoribus Sacroe Theoloqice deputatum reperitur, Episcopi, Arehiepiscopi, Primates, et alii locorum ordinarii, eos qui proebendam, aut pr timonium, seu stipendium usiusmodi obtinent, ad ipsius Sacroe Scripturia exposiationem et interpretationem per seipsos, si idonei fuerint, alioquin per idoneum

substitutuni J, ab ipJsis Episcopis, Archiepiscopis, Primatibus, et aliis locorum ordinariis eligendum, etiam per substractionem fructuum cogant et compesiant. De cetero vero proebenda, proestimonium, aut stipendium hujusmodi non nisi personis idoneis, et u ce J per seipsos id munJus explicare possint, conferantur:

et aliter fuci uJ prorisio num sit, et inruit . In ecclesiis autem Metropolitanis, te cathedralibus, si cinitas insignis, relJ populosa ac etiam in comyiatis existen-issus in ali quD insigni oppido etiam nullius dioecesis, si iJbi clerus numerosus

138쪽

96 STATUTA CONC EDIX B. fuerit, ubi nidia proebenda, aut prcestimonium, seu stipendium D Jjusmodi depu-

fatum reperitur, proebenda qu 0m0d0Jcrimque proeterquam ei curem est 'nationis, primo secutura, cui aliud onus incomputibile in Ljunctu)m non sit, ad eum sinu

ipso facto perpetuo coiistituta et deputata intelligatur. Et quatenus in ipsis ossiis nulla re non si ciens pr6ebenda fores, Metropolitanus, re Episcopus ipse per asStynationem fructuum alicujus simplicis benescit, ejusdem tamen debitis supportatis oneribus, et per contributionem benesolatorum sum civitatis et dioecesis, ne alias, i it commodius seri poterit, de cvitidi consilio ita propideat, ut ipsa Morre Soripturre lectio habearur, tu tamen, tit J qummimque alim lectiones, vel consuetudi=ie, vel quavis alia ratione institusne, propter id minime prefer-

mittuntur.

D Magistro GrammaticeS. l89. Dolestre ero, quarum anu ui pro rentus tenues fuerint, et ubi tam gri qua es cleriet populi multitudo, ut Theologine lectio in eis commode haberi non possit, saltem Jmvisti uni habeo ni ab Episcopo cum Leonsilio vituli, est yendum, qui cleriacos aliosque Scholares pauperes cyrammaticum cyratis doceat ut deinceps ad ipso Setoriae O ipfurm fudia, a n= e nse Deo, transire possint. Ideoque illi moyistroyrommotiees sel olicujus simplicis benescii fructus, qu0s tum ire percipiat, quamdiu in docendo perstiferis, assignentur dum famen benescium ipsum suo debito Non iraudetur obseq/lim re e. capillitari, vel Episcopali mensa condigna aliqua merces perso atur: ne alias Episcopus ipse aliquam rationem ineat suo ecclesiti et dioecesi accommodam, ne pia oec, utilis atque fructuosa provisio quovis quoesito colore negligatur. In monasteriis quoque monachorum, tibi commode seri queat, etiam lectio Sacro Scripturo habeatur. Qua in re si Abbates negligentes fuerint, Episcopi locorum in hoc, ut dis Apostoliem delegati, eos ad id opportunis remediis compellant. In conventibus vero aliorum regularium in quibu Studia commode vigere possunt, Sacro Scripturo lectio similiter habeatur quo lectio a capitulis generalibus vel provincialibus 8Signetur dignioribus magistris. In gym-

139쪽

A. D. 1549. ECCLESIAE SCOTICANAE. et

nasus etianι publicis, ubi tam honorisca, et ceterorum omnium marime necessaria lectio hactenus instituta non fuerit, religios issim ormn Principum, ac Nerumpublicarum pietate et charitate ad Catholico fidei defensi onem et incremensum, a n inque doctrium conServationem et propagationem instituatur et ubi instituta foret, et negligeretur, restituatur.

Quo modo eligi debeat Lector publicus. I90. Et, ne sub specie pietatis impietas disseminetur, statuit eadem Sancta Synodus, neminem ad hujusmodi lectionis incium tam publice quam prinatim admittendum esse, qui prius ab Episcopo loci de vita, moribus et scientia maminatus et v probatus non fuerit: quod tamen de lectoribus in

claustris mon horum non intelligatur.

Privilogia studentium in Theologia. l9l. Docentes vero ipsam Sacram Scripturam, dum publice in scholis docuerint, tu holares, qui in ipsis scholis student, privilegiis omnibus de perceptione

fructuum proebendarum et benefliciorum Suorum, in absentia a jure communi concessis, plene gaudeant effruantur. De praedicatione verbi Dei populo. 192. Quia vero Christiance Reipublici non minin necessaria est prinlicatio Munqelii, quam lectio, et hoc est principuum Episcoporum minim/s, latuit e decrevit eadem Sancta Synodus omnes Episcopos, Archiepiscopos, Primates et omnes alios ecclesiarum Pro iam teneri per seipsos, si essitim sim pediti non fuerint, ad pro di- eandum Sanctum Iesu Christi Eranyelium. Si vero contigerit Episcopos et alios palae dictos, Dyitimo detineri impedimento, Dum formam Generalis Concilii iros idoneos assumere teneantur ad hujuδmodi proedicationis ossci/ m salubriter e quendum. Si quis autem hoc adimplere contempserit, distrios subaceat ultioni.

140쪽

Archipresbyteri quoque Hebaui, et quicumque parochiales, vel alias curam animarum habentes ecclesias quocumque modo obtinent, per se, vel alios idoneos, si

legitime impediti fuerint, diebus saltem Dominicis et festis solemnibus, plebes sibi

commisSaS, pro sua et earunt capacitate, pascant salutaribus verbis docendo qum scire omnibus necessarium est ad salutem, annuntiandoque eis, cum brevitate et fue ili lute sermonis, ilia quin eos declinure, et virtutes quas sectari oporteat, ut poenam reternam evadere, et coelestem cyta iam consequi aleant. Id vero si quis

eorum proestare nolisac etiam si ab Episcopi jurisdictione quaris ratione ea emptum S esse pr/efenderet etiam Si ecclesim quotis modo exemplo dic re litur, ut olicui monasterio, etiam e ra dioecesim Gistenti, fors tu n=near vel mitie, modo reips iu dioecesi sint, provida prestoralis Episcopo; um solitell/tsi no desit, ne illud impleatur Parvuli petierunt panem, et non erat qui frangeret eis. Itaque, ubi ob Episcopo moniti trium mensium spatio muneri suo defuerint, per censura ecclesiasticus, seu alius, ad ipsius Episcopi arbitrium coguntur, ita tu etiam, si ei sic ea pedire risum fuerit, ei benesbio rem fructibus Uteri, ut id P restes, honesta aliqua merces persolvatur, donec principalis ipse resipiscensisseium suum impleat. Si sum vero purochia 8 ecclesim reperiantur subjecto monasteriis in nulla dioeresi fissentibus si Abbates et revulares Prre ut iis proe dies isneybye te fuerint, a Metropolitanis, in quin um γγ oviii iis di re es ipsce siles sunt, tanquam, quoid hoc, edis Apostolici doleyutis, compelluntur neque hujus decretieiecutionem consuetudo, vel exemptio, aut oppellatio, aut Dreclamatio, sire recursus impedire valeat, quousque desuper a competenti judice, qui summarie, et sola facti reritate inspecta procedat, cunitum et decisum uerit J. Reyulares vero cujuscumque ordinis, nisi a suis superioribus de visa, moribus et scientia iam inuti et opprobuli fuerint, ac de eorum licentia, etiam in ecclesiis Sum um ordiri tm, pr=dieare non possint cum ua licentia pei Sonaliter Se coram Episcopis proesensure, et si eis benedictionem petere teneantur, antequam Proedicare ne tuns. Item : In

eoelestis ero quin suorun Ordinum non Sunt, dira licentiam suorum superiorum,

etiam Episcopi licentiam lubere teneantur sine qua in ipsis ecclesiis non suo; umor inum ιullo modo prcedicare possint: pSum autem licentium&yratis Episeopi

concedunt.