장음표시 사용
91쪽
- 85 Haec ergo cum ita se haberent, h0ininem ex visibili et invi sibili natura suis Deus manibus ad imaginem et similitudinem
Deinde Dat nascenus quid his vocibus, ad imaginem et ad similitudinem intelligendum sit accurate declarat quod dici tur h0minem ad imaginem Dei conditum esse, hoc significatur vis mente percipiendi, arbitriique libertas quod autem ad similitudinem, virtutis, quantum fieri potest, XpreSsa simili tud not3tur. Advertendum est B. Doctorem hanc legem menti statuere, antequam sese att0llat ad Deum, ut omnibus vitiis sit libera si turpium consortium fugiat, malaque gaudia e0mpeSeat, Uritatem contra et temperantiam amplexus, e cogitatio est illus trata v in autem impotentissimae cupiditates illam perturbent et mordacibus sollicitudinibus distringant, a cogitatio Si obtenebrata a Mens igitur cum bene et temperanter Se habet tunc rerum auSas quiete meditatur, et ad Sanctam Bea lamque Triadem sublevatur lin.
Hucusque de vi ratiocinandi apud DamaScenum , pro Viribus Verum antequam disquiSitionis finem saciam, pauca disputare dei. Doct 0ris methodo juvat. Primum quid Sit me thodus ponamus ad considerandum On petat appeter gene et alument methode, diti Logique de P0rt-R0yat, 'ar de bien
i Dc virtutibus ei de villis, p. i5.
92쪽
e aut re , quand 0u la 0nnai880ns da l). - Ergo l0gica inellis lus duplici munere gaudet, investigandi scilieet veritatem, aut eam docendi ianc vero p0steriorem imprimis persecutus esse Damascenus mihi videtur: audiamus illum ipsum 0peris inscripti . Fons Scientite , . ab exordio haec prael0quentem Cogniti0ne nihil excellentius est ea quippe ratio a nati animae lumen est, quemadmodum contra inscitia est caligo. . . Atqui e0gnitionem dico, veram illam eorum quae sunt notitiam. Seientiae siquidem versantur circa ea quae
Sunt . . . Quoniam ergo non Solo animo vivimus, Sed animus et n0Ster, carne Set tegument qu0dam coopertuS, mentem Ve-
lut oculum quemdam nactus St, qui cernendo c0gn0Scend0que e rerum notitiam ac Seientiam percipere p0SSit , nec tamen ae Se Vel ex proprii , cognitionem et scientiam obtinet, sed
ipem Magistri desiderat, pr0inde Magistrum illum adire nos oportet, qui ab omni mendaci alienuSeSt, ipSam, inquam, veritatem , Christum , qui est ipsamet sapientia veritasque a Subsistens 2 ... seterum auctori n0Str pr0p0Situm est de philosophia tractare , atque Omnis generis Scientiam complecti 5 . Haec lucidiora sunt quam ut en0dare velim. 0Strum enim patet magni operis lineamenta in f rmare, in quo accitae sedem obtineant pene innumerabiles quaesti0nes ad scientiam pertinentes , atque etiam quidquid dissiduitatis et dubitationis interdum incidat. Illud vero imprimis n0tandum est B. Doet0rem neque in viam incertam se dedisse , neque prop0situm improvisum sibi praestitisse ; ubi contra in currieulum pr0diit , adversam
93쪽
- ζ metam pr0Spexit, quo ceri et indefesso pede tenderet. Non in ea insistit methodo qua mens a principiis ratione nitentibus prosecta , ad Fidei usque placita ductu naturali et ineluctabili pr0greSSu dedit alui , ita ut eum semel illis prioribus pr0p0Sitionibus annuerit, Summam consequentium probare teneatur.
Sed B. 0ctori ab exordio in promptu est verita , nimirum Christus, substantialis sapientia ac veritas. Illius Sermo neque Segnes ad credendum , neque Fidei christiana c0ntumaces aggreditur verum . Christo addictum hominem ab ignorantiae non tantum qua natura sua genus deformatur humanum
e sed ab ea etiam, quam male sani magistri, et Ethnicis dis et cussi0nibus dediti, incautis fidelium mentibus ingerunt libe- rat et c0gnitione vera collustrat ... l . Cum Damas enus homini Christian sive erudiendo, Sive
praemuniendo a perverSarum d0ctrinarum peste operam et Studium naVet, n0n a prop0sit suo alienum sui tum rationem
quam p0tuit reddere de his quae fide percipiuntur , tum Si quaedam subierint, quae Divinae Sapientiae placuit Silenti tegi, pr0indeque hominum disceptationem venire, ea diligenter reSe
rare ac diScutere. Praeterea B. Doctor divinam et humanam scientiam Omplexu , 0n 0tuit quin illam perdifficilem tantique momenti quaestionem, qua scilicet Fides et Ratio sive Theol0gia et Philosophia inter se cohaereant , tentaret: - de quibuS OStea dicet Ur. Liber de Fonte Scientiae tribus partibus, ut jam notatum eSt,c0nStat quae quidem recto ordine disponuntur, alia aliam jure excipiente. Praecedit Dialectica , in qua instrumenta compara xit auctor, tum ad veritatem confirmandam , tum ad impieta tem propulsandam id0nea. - - 0 insensarum Deo haere et eum naenia contexuit , quo salsi ale cognita veritali magi, i Leo 1lluiius, Pr ilegum. LXX.
94쪽
asserentem , ac mendastium propulSantem Veritatem ... X-
Ex his manifestum est qua rati0ne pars una e alia necta tur, qu0Ve ordine procedant argumenta ad finem 0peris assequendum. De dialectica vero jam satis disputatum est. Asserit P. Lequieia 2 negaturum neminem quin Damascenus hunc catal0gum haereseum, quae secunda pars libri de F0nte cientiae nuncupatur, c0nsecerit, nisi perierit tractatus ille quem ipse de haeresibus contexuerat. De quibus tamen n0vam epit0men non c0mposuit B. 0ct0r cum scilicet integram syn0psim B. Epiphani , ut in libris ejus jacebat , transcripserit , adjecta p0Steriorum Sectarum enarratione, quam e varii auctoribus concinnavit. Hanc igitur veterum errorum summam in duas partes distribui patet in altera quidem antiqui0res haereses describi, qua Epiphanius recensuit , a pristinis temporibuSexorSu in altera autem recentiores enarrari , post Epiphanium enatas , quarum sere omnium Damascenus aequalis, imo et acerrimus impugnator exstitit. Neque mireris si in his pos terioribus quibusdam declarandis majorem B. 0ctor dederit 0peram quae videlicet ut Messaliorum et Saracenorum sectae)tunc temp0ris in Christiana gente serpentes, et maligno OrSusimpliciorum eorda venenantes, repetitis injuriis relligi0nem hinminumque s0cietatem pr0fligabant Iis p0rr pellem detrahere, ut aiunt, neceSSe fuit, ut erroris patefacta indole, cum certius illum ferirent veritatis assertores, tum facilius aeteri ab eodem
Prioris vero classis haereses, quae ain sere omnes e memoria h0minum exciderant , tam prolixe 0mmem0rare nullum pUSsuit Damascentis igitur satis habuit synopsim B. Epiphanii
i Epistol. Episcop. Majum. Operi Fons Scient praefix. a rici monilio in librum de Haeres.
95쪽
exscribere, ubi cujusque Sectae brevis expoSitio, cum Sententiarum omnium apto judicio, perstringitur. In hac categ0ria primo incensum vocantur haereses quae a vetustissima aetate prodierunt, Barbarismum dico Scythisinum, Hellenismum et Iudaismum deinde nostic0rum varia et pr0pe innumerabilia c0mmenta
Ad haec attendat necesse est, qui relligionem a Christo c0nditam in mundum sacili aditu m0llique clivo propagatam SSe neminemque, praeter eo qui vi torment0rum acerrim0rum illius asseclas persecuti sunt, insensum ObServatum SS , EXiStimat. Incredibile est enim quo haereses enatae sint ab initio eidem adversantes et 0ram asserentes ut non temere quis arbitretur priorum Gnosticorum instituta , neque diuturnitate extabuisse, neque S. Patrum consutationibus labefactata interiisse , sed ab his vulneribus rediviva sectis subsequentibus mentem inspiraSSe. Quae his attexuntur haereges eas c0llegit Damascenus e Variis
auctoribus 4 , qu0rum libri interiere. Illa pars historic0rum sacultatibus dignam materiem suppeditat , in qua reperient priscarum disputati0num vicissitudines, frivolas perverSaSque
opiniones, lim inter se magna contentione c0mmiSSa . nunc Ver Vetustate obs0letas quarum tamen descripti0ne ratio tem p0rum , et antiquitatis mem0ria illustrantur . tum lux veritatis magis splendet. 0tabilis est sententia Gnosima horum qui omni christianae relligionis cogniti0ni ac scientis ita adversabantur, ut Supervacaneum eorum laborem esse dicerent qui ex Scripturis divinis c0gnitiones aliquas exquirunt , cum DeUS praeter bona opera a Christianis nihil aliud exigat. - Heliotro-pitarum qui iis in ierbis, quae solem ejusque radi0 Sequuntur, inesse vim quamdam dicunt , qua ejusmodi converSiones in
i P. Lequieta, ut in Messali0rum doctrina, in parte extrema, P. 8.
96쪽
Τhnel0psychitarum , animam humanam Similem animae pecu dum Sse, eamque cum rpore perire pro certo dilentium . . .
Hanc seriem c0ucludit superstiti Ismaelitarum vjus nar rati nulli alteri praeterquam Damaseen tribuenda est l). Postquam haereseum e0mpendi0sam expositionem absolvit Da maScenuS, capita tum philosophica, tum theologica tractanda aggreSSUS est haec tertia pars operis nuncupatur , Seu Fides Orthodoxa omni igitur e0mparata Supellesttile, aestingitur eruditissimus Doet0 ad veri latis placita evolvenda. Opu autem exegit n0n nullius adminiculo opemque clarissimorum Serip t0rum imploravit; quare t0t rerum c0mmenta, tot quaesti0num judicia, tantam optimorum Sensuum c0pium, non e proprio pro sudit ingenio sed cursando huc et in illuc, in varias praeStan
tiSSim0rum auctorum elucubrati0nes, excellentiore Senten
tias delibavit, quasi lentium storum lectis castuminibus , Unde exquisitissimae sapientiae mel c0nserit. Verum ex his n0lim conjicias Damasceni 0stri famam detrimentum capere , aut aliquid ex ea detrahi siquidem non medioeris auct0ri est tot libros tot volumina studiosis manibus versavisse et in tantuVerh0ruria rerumque silva , latentes divitias delegisse , quas eliceret. Quantum enim caeteri, mentis viribus ac proprio vig0re in abditis rerum mysteriis indagandis conantur , lautum ille.
ingenii laude laud impar, diligentiae ac sedulitatis dedit saluberrima duellius placitis quaquaversus sparsis colligandi S.
Neque existimes alienam segetem auctoris animum praegra aSSU,
ita ut dissus, in volumine pr0sundatur , ibique indigeStum p0ndus, inutilisque moles jaceat sed postquam materiam huc et illust quaesitam retulit, tum diligenter eam pertractavit propriamque sibi sedit argumenta demum , id0nea quodque et
accurata ede, colloeavit. i Id. 1dmonitio in librum de Incre . Font Selent . in Pars.
97쪽
Sed ea mente ad hoe studium se contulere, ut Fidem Christia nam adversus infestas sectarum incursiones munirent nec inanem peram sumpserunt , siquidem inde prodiit insignis scientia tum cath0heseide Consona Quin etiam acerrima philosophici ingenii acie. Sed cum sententiae S. Patrum sparsim diffusa et dissipatae esSent, diligenter eas congessit DamaSee-BUS , et pulchro 0rdine eomposuit. Auspicalissimum operis dedit principium , a De Seilicet, ejusque Supremis dotibu exorsus quas allingere OnatUr Di0nysii Are0pagilae vestigiis insistendo. Primum asserit Deum n0n nos in innigena pr01 SUS ignoratilia ei Sari paSstim eSse. Nemo quippe mortalium est, cui non hoc ab eo naturalitere insitum Sit, ut Deum esse e0gnoscat Sed fieri nequitu omnia quae ad Supremum Numen perlinent , 0gilationea Ssequamur u Quod Deu Sit liquido constat quid autem Secundum SSentiam et Daturam sit , nullo prorsus modo comprehendi, vel etiam cogn0sci p0test 2). Deum incorporeum Sse ei Spicuum St, illudque, utp0 tu evidens, aSSentiuntur omne S. At ne hoc quidem essentiam ejus declarat quemadm0dum nec, cum ingenitum, principitque e XSpertem, ac mulationis et corruptioni eXSpertem, eum dicimus, et caetera quae de Deo, vel circa ipsum esse dicun- tur. Haec enim n0n quid sit, sed quid non sit indicant. Atqui e p0rtet eum, qui rei alicujus naturam exponere in animo ha- 4 et quid sit ea dicere, non quid n0n sit. De Deo aulem impossibile est, quidnam essentia sua ac natura ii enuntiare: aptiusque est ex omnium remoli0ne et negatione Serm0nem
98쪽
- 92 4 de eo sacere. Neque enim aliquid St eorum quae Sunt n0n ut nullatenus sit, Sed quia Super milia quae Sunt , atque e etiam Supra ipSummet SSe ipse sit l). Infinitus igitur est Deus, et incomprehensibilis, atque hoe unum est qu0d de e0 percipi possit et c0mprehendi 2)... - Unde quatenus omnem animi c0mprehensionem superat et ipse eae se innominabilis est 5 . Quae quidem superessentialis essentia nos fugit sed Deusn0luit, qualis ipse Sit, innino ignoraremus. Quare inenarrabilib0nitate ipsius factum est , ut ex his quae nobis familiaria Sunt, nominari voluerit atqui n0mina rerum manifestati sunt. Haec notio , obscura licet, duplici via potestibtineri, aut negatione aut affirmati0ne alia quidem omnem SSentiam Deu Superare declaratur velut eum esSentiae XSpei S , Sine temp0re, Sine principio, invisibilis dicitur quatenus autem omnium auct0reSt, atque omnis rationis et Sapientiae causam in se c0ntinet, Ens dieitur, et Batio et Sapientia 4 . Animadvertendum est Damascenum , dum persectiones divinas adumbrat,40nitati primas detulisse imo Deum exis limat ab ea imprimis ad agendum impelli namque Pro nimia b0nitate sua quaedam esse v0luit, quae ipsius assice e rentur beneficiis, ejusque b0nitatis participes esSentu eam ob causam ex nihil producit conditque univerSa, tam invi- sibilia quam visibilia, atque etiam h0minem ex aspectabili et n0n aspectabili natura conflatum 5). - Et rursus: S0lus Deus , natura bonus et Sapien ; qua igitur bonus, providet neque enim b0nu fuerit, qui n0n provideat 6). ,
99쪽
Postquam hominem e0ndidisset Deus, ii omnis boni sons et auct0r i , ipsi virtutem natur: ejus consentaneam indidit ita ut in illa perstare, aut in vitio terere , pene elim SSet. Verum hominis idem pr0bari oportebat 4 quia Vir non pro- batus, nec tentatus nullius pretii est 2 De praecipienti cum n0 paruisset, in infelicissimum casum deturbatus
Tunc autem Conditoris suae erga h0minem benevolentiae pe- lagur ostendit 5), s humanam Scilicet naturam inStaurando, viamque virtutis h0mines docendo, quae ab interitu e0s revo
Quare, cum Deus bonus sit, omnis pr0s et boni auctore et largitor est, ut qui nec invidia , nec ullis passionibus assectibusve laboret. Invidentia siquidem pr0cul abest a Die Vina natura, quippe quae omnis periurbationi sit exspers, Solaque bona sit. Proinde, cum cuncta prospectu habeat, et quod cuique utile sit administret, id quod nostra scire inte- rerat, aperuit quodque Vire n0Stras et apium excederet iacuit. His itaque contenti simus, in his inhaereamus, nece termino antiquos , traditionemque divinam transgrediae mur 4). Quamvis bonitas inter persectiones divinas Damascen enitere videatur, non alias tamen praetermiSit, Sed contra recen- Suit accurate , Deum scilicet increatum, immortalem, insuli tum, aeternUm, USium, omnipotentem ..., pr0sitendo b).
I Fons Scient. ΙΙΙ' pars, lib. II cap. XX. - Ut Dionysio placet, primarium ipsius nomen est, Bonus Neque enim de Deo licet dicere ipsum prius esse, tum bonum Sse s On Scient. , III Pars lib. I, c. IX. et Id. id. lib. I, cap. XXX. I Id. id , lib. III , cap. I. 4 Id. , id. lib. I, cap. I. 5 Id. id. lib. I, cap. XIX.
100쪽
- 4 Credo equidem, o Damasceni sententia , hanc Dei insor mali0nem in anim inSi tam , quaSi quamdam p inmitionem esse novo praecellentique rerum ordini instituendo. Quare B. Doctor, ut mihi videtur modi solutionem, quo Fides et Ratio devinciuntur a Supremi Numinis persectionum , imprimisque Hus40nitatis noti0ne repetivit qua apprehensa, intelliges pr0- secto cur Deus h0minem condiderit, illumque exornaverit tum anima mente praedita , tum liber arbitrio, deinde ut eumdem probatum atque lapsum extulerit, quin et d0etrina, quam de cubat, instituerit, immensae Bonitatis assectu impulsus l).
Deinde Damaseenus hominis et ejus ae tuum naturam peni ius inspiciens, multa de senSu , de c0gitatione , de sermone interno, disputavit , in quibus Sanctorum Patrum sententias ObSerVanter Secutus est. - Penetralia tandem scientis Divina aperit, in qu0rum limine Stare debemus.
Ad metam jamdiu platam rectane via an secus, incertum)pervenimus nunc breViter , quae suSiu tractavimus, repetere juvat.
1 Fons Scient. III pars , lib. M , passim , et lib. m. - Verbum crucis ereuntibu quidem stultitia est autem qui salvi siunt , id est nobis, Dei virtus est ii l. Corinth. V. 8. BIN Spiritualis quidem judibat omnia I unimalis autem homo non era ciρit ea qua Dei sunt. Or , cap. 2 V. 4, 5. Stultitia enim si illis est, qui ea suscipiunt, nec Dei bonitatem , et omnipotentiam considerant; verum res divina humanis naturalibusque rationi bus investigant. Etenim quae Dei sunt, naturam et Sermonem et cogitationem Stiperant... Qui vero sile velut manu ductus, Deum bonum et Omnipotentem et verum et sapientem et justum cogitat, u Omnia plana et aequabilia , viamque rectam inveniet u FonSScient. III pars l. v cap. l.