De dialectica sancti Joannis Damasceni

81쪽

Silarum per Sonarum eum l0ta natura humana unitam fuisse

dicimus, ac n0n partem eum parte l). vlii n0n immorabor, utpote quae potissimum ad theol0giam pertineant e quibus vero et mullis aliis pei Spicuum St, U0t fructus, et quanta utilitas ex illi commentis, quae Xe0gitan iur phil080phice, percipiantur. Eadem argumento mihi esse

Videntur, tum Damascenum , tum Scriptores eccleSiaSti00S,

quorum doctrinae ipse testis id0neus est, phil0s0phiae studium acriter dedisse, ut rerum divinarum humanarumque mirabilem quamdam c0gnati0nem instituerent, et per hanc pr0pin qui latis similitudinem, ab exploralis et manifestis notionibus assurgentes ad sublimiora fidei dogmata, horum, Si non per sectam, at imaginem adumbratam, culi subjicerent. Nec tantum ea consideranda sunt quasti. 0etor ad chris itanorum dogmata explicanda disputavit Sed contra haereticos quaedam ab e sunt scripta , ubi sibi c0nsidens pr0priisque

viribus decertans, acrius e subtilius solii concludere erro remque impugnare videtur haec enim r0busta syll0gism0rum Stipali0ne Sunt reserta Nec unius potentioris argumenti Damascenus Virtute nitebatur verum plurimis et validissimis congregalis, Certamina controversiarum firmus inibat, quasi grandine ex adverso qualiturus. Sic Mantehaeorum querelas malorumh0minibus ingruentium congeriem h0nitali divinae contumeliose objectantium gravissimis rati0nibus exeludebat: u Malum undiu que persectum in rebus n0n cernitur. Nam ne Deus qui vere est, aliiSque rebus praeSlat ut Sint malum Si nec quidquam eorum quae ab ipso c0ndita Sunt, qua conditum est ratione, malum est. Quinimo tum rerum universalium causa, tum quae eo auetore Xis lunt, bona sunt. Porro re omne ab eoi e nihilo Sunt editae atque omni bona suerunt et qui

si dem bona a te . Malunt autem nihil aliud est nisi amissio

82쪽

u nit illo incomprehensibilique pelago habet esse ac quidquid

dine, id dicitur quod nostro sensu et appetitui suave vide a tur .... Similiter malum proprie illud est et dicitur, quod ad si verSus Creat0ris legem perpetratur improprie autem ac nos tro more, qu0d Sensui grave est ac m0lestum quod quidem licet in prsesenti d0lorem asserat, attamen postea Saluti ac Sempiternae laetitiae fructum praebet 2 .nu Deus omnia valde bona fecit, secundum cujusque natu- ram, ut ipsius voluntas disposuit. Non enim legi subjectus est; verum id demum bonuin est qu0d ipse vult, n0n qu0d n is judicamus non enim n0 Dei judice sumuS Quo u circa Deus qu0d lubuerit, adiendi p0 testatem habet, atque illud bonum est aut0 testatem item habet, e0rum quae facit, u quas vult causas nobis declarandi, et quas vult ecultandi.

Unumqu0dque p0rr honorum reatorum, quae rationem Reu ceperunt, aut libere in b0u perstitit, ut 0nditum fuit aut libere immutatum fuit, atque a b0n restessit, illudque per didit B0num est praeclarus ordo, uniquique id quod natura ipsius seri, c0nservans atque item quoque virtus est. Malum contra est ordinis dissipatio, sive perturbatio. Omnia quae

Sunt, qua rati ne Sunt, bona quoque sunt, atque ex bono v quatenus autem b0n carent, nec b0na, nee entia Sunt Ete- i Dialogus contra Manich. LXIV. et Dialog. coiit Munich. 4 XV.

83쪽

- nim quod vita carent, quatenu Vitam a bonum0n acceperunt, si n0n viventia sunt, quia vitae eXSpertia. Similitervius sensu et rati0ne carent, quatenus aliquid acceperunt, hactenus bona sunt l). Sin auistin disciplinam Damascenicam notiorem habere velis, evolvenda sunt praesertim ea puScilla , quibus alterna vice tum Ja00bitas, tum Mon0phJSilas, ac deinceps Nestorian0s argu mentorum aculeis oster compingit. Sic adversus Iac0bita contendit duas naturas, licet inter sejungantur et e0pulentur, et in eadem hyp0stasi subsistant, alia tamen et alia existere: Si dicitis a quae unita sunt, Unum esse, audite tamene ea quίe unita Sunt, non omnibus modi unum Sse, sed quasi tenus unita sunt. Nam Si quae unita Sunt, per Omnia unum

sunt, quia hom ex diSSimilibus naturis c0mpositus est, necessum erit dicere, qu0d anima et c0rpus per omnia unum sint, adeoque qu0d inc0rp0reum St, illud corpus erit, et e corpUS incorporeum .... VI.) Si quae unita sunt, omni modo unum sunt: 0rpus Vero e c0ntrariis qualitatibus compositum est, dicendum nobis erit colorem et frigus idem esse imo Petrus et J0annes, quippe qui natura unita Sunt ex c0nsequens hypostasi etiam unus Sunt et non duo. At non ita e0nvenit cum his quid recte sapiunt et veritate quin p0lius, quae unita Sunt, quae tenus unita Sunt , Unum Sse sentiunt puta Petrum et J0annem, quia Unum natura Sunt, eiusdemque Substantia,

unum Sse secundum tinturam animam ero et corpus,

quatenus secundum hyp0SlaSim uniuntur , unum hypostasi QSSe ... VII. e Solent qui res philos0phistas traetant, sermonem priUS de quantitate instituere, quam de qualitate. Cujus causam

84쪽

4 hanc adjungunt, quod ubi qualitas fuerit, illic omnino quane ita etiam consideretur disserentia si quidem dissorentium

disserentia est. - u0m0desigitur, eum qualitatum essentiae lium discrimen praedicetis, e0rum quae essentialiter diversag Sunt numerum n0n sateamini. XLII.)Αd40 mente attendas, Damascenum ita hujusmodi argu

ment0rum ordines densare, ut ea Octogesimum elavum ex

pleant numerum. Quanquam, Si ad normam logie ea infli tuit, non inde mere philos0phica conclusiones semper elidit. Verum aliqu0s suturo Suspic0r, qui t0 argumenta imp0r tunius quam prudentius 88 aggerata, et genus hoc ratioci nandi, jam rigidam ac Siccam scholasticorum methodum redolere existiment quibus hujusce methodi vituperatoribus paucis salis sacere placet: nam phil0S0phum decet plus roboris quam decoris, eum nudae veritalis oculis Subjiciendae munus ejus sit; orat0ri40ntra operae pretium erit, Si argumenta uberius essu derit, set nitidiore colore exornaverit ille quidem ante omnia scriptis vires faciat, quae b0nam doctrinam animis instituant, pariter ac Versutorum impr0b0rumque impetum frangant hic

vero circumStantium Voluntate magniscarum Sententiarum ornatu verborumque copia sibi c0nciliet, ut dulei voluptate tractum audit0rem, ii Velit, deducat. Pri0ri modo perspicua sit oratio, et ipsius splendore Veritalis pelluceat, Salis est; sed posteri0r non propositum aSSequetur, nisi Speciosis sigurarum gemmis illuminata ejus placeat elocutio. Alius integra argumento

rum compositi0ne, p0nder0SiSque rerum judiciis mentem con vincere debet, alius Utem culi et auribus Servire, asseelus movere , quibus ad animum Victrix penetrat oratio. ali0nos tandem apud phil0S0phum Urgentur, c0ngeruntur et inculcanlur, et apud ratorem explicantur, distenduntur, amplifiean tur. Ergo Damascenus non immerit illam vim stricte et o

buste dicendi, dum philosophatur, adhibuit.

85쪽

- 9 Dialogos etiam absolvi B. Doct0r, in quibus heler id0xi cujusdam et christiani controversia inducitur, ita tamen ut hujus causa superi0r videatur id quidem genus disceptandi ad omnem quaestionem, nassectata sermonis facilitate, in lucem veritatis

pr0 serendam aptissimum est. PerS0na enim, quam penes principatus est, ut 0crates in plat0nicis dial0gis, aeter0rum ineptias incitando, inde ansam arripit tum opiniones inconsiderate insitas ex animo perpurgandi, tum ad liquidum perducendi omnem sanam integramque d0ctrinam. Hae profecto solvendis disputationibus expeditior via est, dummodo praesto sit quispiam, m0ribus et eruditi0ne exculti0r, qui errantem quemlial et ad bonam frugem rev00are, ee8pitantem regere et erigere

lapsum jure possit. At illa ipsa dialog0rum varietas n0n nihil interdum obscuritatis parit, ob amiliaris colloquii 0bilitates. Auctor enim saepe deflectit e via, ludicri serm0nis delectatione raptus. Quibus quidem deliciis, ad levandum eruditae confabulationis fastidium id0neis, n0n Vacat DamascenuS; Sed pr0post tum intentissima cura rectoque pr0ceSSU perSeqUitUr namque gravissimam inter homines doct0s disputati0nem instituit neque illam remittit antequam adversari0s de omni statu deiecerit. Inh0 ver imprimis valet, qu0d eum pei Sona, cui parte contrariae mandantur, effata in medio protulerit, illam in0pinatis quaesti0nibus eo discriminis perducat, ut inter Se pugnantial0quatur, neque ipsa Sibi c0nstet. Exemplum pono e dialogo contra Manichae0s assumptum: illud argumento erit qua contentione B D0ct0r act0rem Mani chaeorum partes sustinentem in angustias urgeat, tum ejus bina principia refellendo, tum ipsi contra unum Deum Sserendo: ORTHODOXL S. - Unum dicis rerum principium , an duo ΤMAM ILELS. - Du : Unum bonum, alterum malum ....

ORTIIOD. Duidquamne inter haec duo principia commercii

St, necne

86쪽

80 M1Mcu. - Νihil pr0rsus Sed alterum alteri c0ntrarium est. ORTIIOD. - ΕSt-ne unum in ali0, aut cum alio num vel0co discreta sunt ΤM1MCII. DiScreta primum erant, atque Utrumque Suis sinibus Se continebat. ORTIIOD. - u0nam igitur pacto inter Se c0mmista sunt ΤMΛMCu. - B0nus in loco suo, in omni bonitate et felicitate agebat Materia autem, hoc est malum, cum Sine ita, Sinem0tu, Spurca, h0rrendae tenebrae, a SenSu remota, multis retro Seculis suisset, tum postea secum ipsa cepit disSidere, ejusque fructus mutuo inter Se pugnare

v0x autem αγλ' principium sequivoca eSt. Multa quippe signi sicat. Nam et de temp0re principium dicitur: sic die princi pium .item de l0cis principium dicimus, ut viae principium . . . Quin ἀρυ qu0que, de dignitate et potentia. . . Ad haec princi pium dieitur, id quod natura prius est, velut in numero. Et

enim si duo sint, necessari unum erit: in autem unum est, 110n item duo esse necessum est. Erunt quippe duo unum et unum unum autem, duo non est. Ita sit ut unum du0rum principium dicatur. Principium de ordine quoque dicitur, ut prima dignitas. . . Denique principium de causa dicitur, idque trifariam. Aut enim causa naturalis est, ut principium filii est pater aut metens, ut rei c0nditae principium est conditor aut 0xemplaris, ut imaginis principium est id a quo imago ducitur. Cum igitur tot 0dis priueipii nomen sumatur, id demum Vere πιαρχου, Sive principii exspers, dicitur, qu id nulluin

87쪽

principium agn0scit quinam igitur duo principia esse ais quae principi careant Τ

MANICII. - Secundum Omnes istos modos.

ORTHOD. - Sic utique Sine ullo principio erunt. Verum mentitus es contra caput tuum ; cumque a salso inceperis , in seli cena qu0que finem obtinebis. MANICH. - Qui tandemqORTHOD. - Quoniam cum duo dixeris, limumero incepisti.

Binarius autem principium non est Binarii si quidem illud principium est, nempe unitas. Quare cum de principio disseris, unum dicas portet principium, quo perseetum principium sit. Unitas enim inarii principium est. Si igitur duo sunt princi pia, ubinam principium illud erit, qu0d natura prius sit, hoc

est unitas 3MANicu. - Atqui tu quoque ire persona dicis 1 ....

si Dialog. contra Manich. sub initio. Christiani quoque cum Saraceno conflicturn induxit Damascenus postquam varias quaestiones hi excusserint, in contentionem veniunt de libera voluntate SLa. Liberi arbitrii es, et quaecunque vis potes sacere CBaisT. Plasmatus sum a Deo liber arbitrio. SAR. Propter quid CH RisT. Male sacere et bene sacere, quod est honum et maluiti. Gratia hujus malu quidem aciens, punior a lege Dei et bona autem Operans , non time legem , Sed et honoror , et misericordiam consequor. . . Sed sorte dices mihi, ita dicens : Qualia sunt quae dicis bona et mala S R. Ecce sol et luna et stellae, bona sunt lac unum ex his CHRisT. on gratia hujus dico tibici quia secundum hominem operor honum et malum, bona quidem glorificatione Dei , et

oratione , et eleemosynis ..., mala autem fornicatione et furto. Si utilem tu dicis bona et mala ex praecepto Dei esse , invenietur Deus secundum te injustus , quod non est quod enim Deus pra ceperit fornicatorem fornicari, et homicidam occidere , digni sunt

88쪽

miratus est Deum attingit, ipsique Suas persectiones adscribit: nihil enim est in orbe nisi mirandum ac magnificum: lii nihil aspicias, quo n0n spiret Summi Artificis sapientiari quin natura quasi liber grandior patet, in quo inscribuntur supremi Numinis persectae dotes et Sapiens, divina opera mirand0, per idqu0d sciri videt, profundam Dei rimatur cogitationem. Mens igitur non tantum via deductionis, seu ab effectu ad

causam asstendendo Deum apprehendit, verum etiam contem plati0uis opera, a Sigia Scilicet rem Significatam, aut a verboc0gilata repetendo.

Priorem methodum potissime Aristoteles, atque hujus imilatione plerique seli0lastici adhibuere hanc vero Plato secutus ost et alii ut 0ptima n0tae phil0s0phi, Dionysius Are0pagita, Hugnes et Bitehard derat Victor quanquam pauci Sunt, qui ita alia via pr0cesserint, quin ad alteram interdum deflec

terent l).

Damascenus Aristotelis quidem , ut plurimum, veStigia Secu-houoreri voluntatem Dei secerunt. Invenientur autem et legis positores mendaces , et libri mendaci inscriptione praenotatici quia praeeipiunt nos ornicatorem et furem agellare , et homicidam Decidere : voluntatem enim Dei secerunt ... Disceptatio Chri3t et Sarac , S. VII. ih La lupari des tantis criva in dia m0yen-uge On suries concilier metho de mystique et methode scolastique , et iis esoni tota a totar employees. Si humas et St Bonaventur surenta a sol mystique et colastique s. tigues de St-Victor lui

ni : Essa fur a fondation 'Ecote de St-Victor de Paris Thesepius ille ura Faculte de Leti res de Paris, p. 20.

89쪽

- 85 tus est altamen lusinis quamdam c0nsuetudinem laud repudiavit nec miraberis, si poeticam illum attigisse, neque ejus suavitatis exspertem fuisse, recordaberis Vates enim ut doli0rum indole pauca loquar , ignea mente quasi praediti, nune speciem illam eximiae pulchritudinis , quae in divinis peribus

insidet, eontemplantur quam inluentes, imitari ac tradu ere carminum m0dis et numero conantur nunc nobiliore qu0dam ardore incitati, umen ipsum adeunt, cum qu mutuas sere consu0tudines usurpant, donec admirati0ne ObStupefacti, quantum possunt, ei laudes distant. Damascenus igitur, relicta argumentorum Semita, n0nnun

quam exSurgit, ut propius mentem in veritate intuenda defixam teneat. Naturam considerat, et in ea Divinae Sapientiae speetem

quamdam apprehendi juxta illud Apostoli 4 Invisibilia Dei a

creatura mundi, per ea quae acta sunt, intellecta e0nspiei in tur Roman. , 20.)e Videmus siquidem, inquit, in creati rebus imagines, quae sub0bscure n0bis revelationes divina indicant, ut eum dicimus, Trinitatem supremam, per Solem, lucem et a d dium; aut per mentem, Verbum et Spiritum, quae in nobis Sunt. . . Significari l .

Ait quoque in Deo imagines esse et exempla rerum ab ipso producendarum nempe consilium ipsius selernum, quod eodem semper sese habet modo et Enimvero in Dei P0nsili omnia ab ipso pro inita, atque indescienter futura, priuSquam fierent, haud aliter expressa erant, ac si quis domum aedificare ii et piens, mente priu imaginem siguramve ejus estingat 2). a Porro cogitando Deus creat cogit li0que illa Verbo miti a plente et Spiritu c0nSummonte, consistit 5 . s

ih De Imaginibiis, prima oratio I XI. 2 De Imag. , prima rati , S X. 5 sons Scient. III pars, lib. I. a P m,

90쪽

- 84 Puloherrimas adhibet similitudines, quae rebus incomprehen sibilibus lucem quamdam inserunt. Hanec imaginem Dei sim plicitatis ingeni0se adumbrat et Vera doctrina Deum simplici e ter esse tradit, atque unam Simplicemiperati0nem habere, eamque h0nam , et Omnia in omnibus 0perantem instar s0. larii radii qui omnia fovet, atque in Singulis, pr0ut qu0dque naturali aptitudine praeditum est, et ita c0mparatum, Ut ip- Sum excipere p0SSit, vim suam exerit: ab 0pifice videlicet a Deo vim hujusmodi consecutus ij. Multa quidem, ut jam notatum eSt, SS. Patrum monumen iis expr0mpsit. Sic juxta S. Greg0ri Nicen mentem , egre gie h0minem definit: e . . . Hoc pacto 2 itaque Deus intelli

e gentem SubStantiam, puta angelo creavit,... qui intelligen- iis pr0cul dubio atque ine0rp0reae sunt naturae incorp0reae, inquam, si cum materiae crassiti comparentur; nam alioqui solus Deus revera materiae et corporis exspers est . Hoc item paci naturum sensibilem e0ndidit, nempe caelum et terram, set quae medium locum btinet atque illam ' quidem sami . liarem sibi familiaris quippe et assinis Deo rationalis est, in telleetualisque natura , alteram autem l0ngissimo intervallo distantem, ut quae Sub senSum cadat. Verum quo majoris, it divinarum aerum interpre Gregorius ait, Sapientiae, munificentiaeque circa rerum naturas Specimen ederetur, ex utraque qu0ddam e0ncretum, qu0d visibilis atque invisibilis natura tanquam Vinculum aliquod esset , conflari dece . hat 5 ... v

i Fons Scient , III pars, lib. I, ea P. X. 2 In ea pile praecedenti, ubi de paradiso terrestri agebat, Damascenus jam tum naturam sensibilem ac Spiritualem , tum cibum delectabilem seu mortalem, ac fructum vitae subtilite descripserat. Inde proiecto intelliges cur, caput posterum exorsus , dicat: Hoc pacto itaque Ixion Scient. III pars liber ii, cap. H. ' .... Καὶ την μεν