장음표시 사용
2쪽
3쪽
TYPIS EXPRESSIT OFFICINA ACADEMIC HUΤΗΙΑΝAMDCCCLXXXXII.
5쪽
Quamquam do Iridis deas picturis vasa xornantibus Η. Borgstodi scripsiti arius Maxim. ver de hujus fas
natura, nomine, monumentia disseruit ' tamen pora pretium ait quasstionem renovare cum natura Iridia accuratius perlustrata et constituta quod attino ad hujus deas monum in do quibus haud ram ori non posse ut corta inveniantur uterque vir doctua l.l confitetur, aliquid proficero pomo mihi
Quaestionem autem ducam a libris poetarum. Neque enim dubitari potest quin poetas antiquisaimi maximoque Ηοmor Graecorum finxerint deos, ita ut otiam simulacrorum artificos via ab illis domonstrata haud Milo oflectere possent, neque nreari potest, semper suisse conn-ο quodammodo apud votores verborum artifices vel poetas et sculptores pictoresqus. Atque jure nam primum utrique commune est propositum arti pulchrum id ipsum, sindo autem ex re ipsa elucet, quantopere unus quisqvs artisex qui corpora fingendo aut pingendo imitari studet, indigeat verborum ubicunque personas sacors sibi Proposuit, quae speciem prae se ferunt permultis ignotam volnon actis intolligondam. on attinere mihi videtur ad quaestionem nostram accuratius do hac re agere satis sit exempli loco afferre Phidias Jovom Olympicum, quo notam illam Ηο- mori descriptions Jovis roddoro studuit, hoonis Samii pictura quibus continua oris poetarum fabulas illustrare sua- cepit, cujus studii magis magisque divulgati tempus nobis sorvavit exomplar haud spernondum tabula Iliacas, vasorum picturas, alia multa et pictorum et culptorum opera. Quibus o dictis id tantum officiam, ut minimo alienum
se videatur in agendo de persona quadam a veterum arti-
Studia archaeologica com acad. Upsatas 1881 cf. Rosohisi lex mythol sub tit. Iris.
6쪽
ficibus ficta priorem quaestionem movere quomodo is finxerintillam poetae antiqui. Tractomus igitur hoc modo nostram rem. Neque vero omn0 poetarum et Scriptorum loco asseram, quibu Iris producitur, quod de ea re exstat C. Arnoldi commontatio i); illos
tantum percensebo, e quibus eluceat qualem speciem ac naturam poetae scriptoresque Iridi oderint. Ortum ridis nobis tradunt Hesiodus o Apollodorus, quorum alter in heog. v. 266, altor in Bibl. I, 2 6 am Thaumantis ot lectrae filiam, culorum Harpyiarum Sororemesso dicit, quibus similis a poetis alata nominatur. Sic Homerus in Il. l. VIII, v. 398 dicit Ἱριν δ' ώτρυνε χρυσό ττερον ἀγγελεουσαν, quocum Versu comparandi sunt nonnulli loci orgili, qui in Asnoidis l. IV, v. 700 hoc modo loquitur
Ergo Iris croceis per caelum roscida pinni8, illo trahon varios advorso Ole colores
Devolat et supra caput adstitit
paribus o sustulit alis Ingentemque fuga secuit ub nubibu arcum. Notandum autom est, Vergilium his vorsibus Irim arcto conjungere cum arcu caele8ti, quocum conaontiunt alii quoque poetae Scriptore8quo posteriores, qui eadem cogitation ducti Irida duam casti nubo augontem vel pluviam nominant. Sic
Ovidius in met. l. I, 271 scribit
Concipit Iris aquas alimontaque nubibus affert. Quibus postarum Romanorum loci Irida revera esse deam
pluviam arctequo conjunctam cum arcu caeleati manifestum est; quaeritur nunc undo orta sit haec deae pocios vel ut priorem quaestionem accurate proponam, num Homerus jam ceterique Gaucorum artificos talom cognoverint deam.
Qua in dijudicanda tonondum est Homerum nullo loco in describunda Irid usum osso orbis quibus demonstrari possit poetam Irida deam conjungere voluisse cum arcu caele8ti. Νam o vorsu illo l. VIII, 398, ubi invenitur epitheton χρυσοπτερος nihil offici posse quivis intelliget, qui non opinione praejudicata ad locum accesserit. Praetero autem talia tantum
7쪽
apposita dea dantur in Iliado in Odysso omnino non invenitur), quibus illa volucris forum nuntia significetur: sic 'μις appellatur ποδήνεμος κε II, 786, ἀελλοπος VIII, 409, ταχεῖα XV, 158. Contra ρις i. e. arcu caulestis ut ipse invonitur in Iliado aperte secretus ab Irido dea, cum l. XVII, 548 vocetur τερας ε
πολεμοι τὶ καὶ χειμῶνος δυσθάλπεος. Quas cum ita sint ex toto assontior eis quae Ε. Maassius, Indogem Forsch. o Burgmannis Stroilbor 1891, p. 160 ff. de hac o disseruit. Ponit nim nomen 'υις ducendum esse radico ι, qua insit in verbo σέ --0ilon. Cum igitur nomen ρις arcu caelestis cohaereat cum Verbo ειρο -SBrere, de Iris causa grammatica omnino riungenda est ab stento caelesti. Atque Vere rem ita se habere et apud Homerum et apud ceteros artifice Graecos docobimur quaestione ad re ipsas traducta. Nam tres tantum locos praecipuo afferre solent ei qui Irim deam aeriam jam in Homero connexam esse volunt cum arcu
caelestii). Primus inest in Homero ipso, cum Iris in l. XXIII, 198 ff. injussu deorum orsae et Zephyro chillis preces persert. Qua ex re viri docti dom collogorunt quod scriptor schol. hunc ad locum adscripti, cum scriberet ὴ ρις φανεῖσα πολλλας ἀνέμου κίνησιν δηλοῖ, et gelgos, cum in allegoria hujus loci )hoc modo do dea nostra loqueretur Ἱρις ε ε πελάγους νεμο φερει ν μεγα ομβρον. De sententia horum scriptorum posteriorum infra dicetur, nunc id tantum exponam, in loco ipso nihil inesso quo Iris dea
Persor Iris Achillis procos Borea et Zephyro, ab illis
magna laetitia excipitur, sed nulla mora se ad Oceanum, ad Aethiopum epulas reversuram esse dicit. Nihil offici potost ox his dictis ad Iridis fas oria naturam: Achillis prece ventis perferendae sunt, itaque nuntia ovis, qui favet Achilli, lavstilli postea redit ad opulas Aethiopum quo steri di convenerunt. Quam rem neque miram neque Iridis natura aeria esse expediendam apparet.
8쪽
qu cum loco alter quodammodo cohaeret ristat enim Alcaei fragmentum ' in quo poeta Irim Zephyro nuptam esse dicit. Qua ex re cum Max Maye l. l. effecerit, Alcaeum Irim deam aeriam producere voluisse, dubito, num recte collegerit. Me quido sententia Alcaeus poeta posterior hoc loco ex Homeri dape uberrima aliquid libavit atque ex illa laotissima Iridis consalutatione quam invonimus . . l. effinxit Zephyri Iridisque connubium. Hi tantum loci graviorem prae se serunt speciem, tertiuS qui restat minoria est momenti Pausanias enim in l. III, 9 tradit, in Bathyclis agnosti ara Amyclaea rida connexam esse maritimis dis optuno et Amphitritae. Quam rem ad totam Iridis Graeca naturam a nobis nunc constitutam levem esse quivis concedet qui respexerit ausaniam sententiis sui saeculi tacito duci potuisse ut Irida deam pluviam cum dismahitimis in illa ara conjunctam esse poneret Pausaniae enim temporibus Irim pluviam si aeriam deam jam diu factam esse ex Vergili vidiquo versibus sequitur. Quo tempore acta sit, conjectura tantum colligi potest. Ponendum enim os Iridis
nomen quod congruore cum nomine arcus caelesti cauaam
suisus cur Euhemeri ratio opinioque Stoicorum allegoriae, quae omnium deorum proprietatem principalemque naturam ordiderunt Irida deam cum arcu caelesti conjungerent. Hoc utique constat ridis naturam in posterum tempus
eandem fuisse numinis pluvii vel aerii. Quod quae interpres ille Homeri antiquus t goiges de Iride senserint aeque demonstrant atque Olympiodorus, qui adoristot. eteor. p. l32ed Mel ' annotavit Irida a poetis υετομαντιν dici, et Aetium ),
qui tradit de placitis philos IlI, b, 2
exprimi quod Papinius Statius in hob. l. IX, 405 sa exponit
At pater arcano residonSGameno in antro, Unde aurae nubesque bibunt atque imbrifer arcus Ρascitur.
Sed haec hactenus quae protuli satis mihi videntur esse ad illustrandum, Irida, quam invenimus apud Homerum ejusque
9쪽
Sectatores sejungendam esse a dea pluvia posterioris tomporis qua in Vergili, Ovidi, aliorum scriptis nobis occurrit. Itaque nunc ad nostram ipsam quaestionem Veniamus, qua forma et natura dea nostra ficta sit a veterum artificibus. Rem autom ita dividam, ut primum agam de Iridis picturis, sindosententiam proseram de operibus quibus Irim veteros artifices corporea tractanda materia fingere studuerunt; quae ad artem criticam spectant, Suo quaeque loco praemittam, cum non eadem lege variae artis monumenta dijudicanda sint. Imaginos Iridis minime dubia praebent nobis, ut a certis ad fontos minus certos progrediamur, picturae quae insunt in
Iliad. cod. odies et in Vergili cod. Vatic. 3225 i). Videmus sitim in Iliad. cod modiol. tab. XXIX' illam rem depictam, quam Homerus in libro ΙΙΙ, v. 350-430 nobis oscribit. Juppiter Irida domittit de Olympo ut Iunonom et inervam
quae Graecos laborantes adjutum in pugnam prosectae sunt, incepto abstinero jubeat. Itaquo in inferiore picturae parte videmus Graecorum tardanorum proelium, in parte superiore eminentes e nubibus deas unonem inervamque, ad quas propius accedit Iris ut Jovis mandatum perficiat. Sicut Homerus illam in versu 398 quem supra attuli, descripsit, pictor quoque magnis Irida instruxit alis. Αltor invonitur aegis Iridis in orgili cod. Vatic t . LXI ). ictor opinxit Junonis nuntiam Rutulorum principem Turnum alloquentem, quam rem Vorgilius in Aen. l. IX, 1-4 nobis narrat. svolat dea in solum, bene exornata, magnis praedita pinnis, induta veste talari. Laudabili tropo pictor arcum Iridi ex ejusdem poplo composuit A. ai). Quam Angesima notam octo se habere persuasum mihi habeo, quod ut supra jam probavi Vergilius illis postis adnumerandus est qui Irim deam cum arcu caelesti quodammodo conjunxerunt, itaque ex ipso orgilio in donotanda Iride pictor potuit haurire. Quas Iridis imagines quamquam posterioris temporis sunt monumenta ), tamen haud contemnendae mihi esse videntur, quod
10쪽
dubitari non potest, quin accurato nobis significent, quomodo figura nostrae deae illis pictoribus a prioribus tradita sit. Voniamus nunc ad ipsas Iridis picturas, quas prioribus persectae
temporibus nobis servata sunt. Quarum distinguenda sunt duo genera: alterum earum quae parietes exornantos aut in aedibus aut in hypogaeis inventae sunt, alterum picturarunt, quibus VetereSexornaverunt vasa figlina. agnum autem intores inter haec
duo genera quod attinet ad ea quae pictore ipsi picturi essicere sibi proposuerunt. Nam altori nihil aliud ages,ant nisi ut
in picturis, quibus cubicula exornabant, tabularum personaSquam pulcherrimas pulchritudinis causa fingerent, vasorum autem pictores primis quidsm quibus haec ars exercebatur saeculis fabula ipsas reddore studebant. Qua cro quid ad nostram rem Sequatur, manifestum est in Iridi picturis quas nobis servatae sunt in Pompriorum asedibus, haumantias tacito recognosci potest, cum virgo alata venusta sorma in robus ex sabulis notis depicta sit. Neque mirandum est, quod saepius nobis occurrit haec dea in illis picturis, cum summi artifices Irida virginem arte sua celebrasse videantur. Agit universo
do Iridis imaginibus Porphyrius, qui in libro III, 6 do absti-nontia haec tradit: τας ει μουσας ἐπτέρωσαν καὶ τα σειρῆνας, κατα τα αυτ δἐ τήν τε Νεκην καὶ την ψιν καὶ τον φωτα καὶ τον Ἐμιῆν - et proprio do Aristidis quadam pictura quamvis imperfecta clarissima linius, qui in at. lat. l. XXXV, 14 hoc modo orba tacit: illud oro perquam rarum
ac memoria dignum, etiam suprema opera artificum imperfectasque tabulas sicut Irin Aristidis, in major admirationo se quam persecta . Invenitur autem Iris primum in pictura quae est in atrio aedia Pomprianae quam nominare solemus
casa de poeta tragico, qua de imagine egit Helbig, Annal. d. Inst. 864, p. 276 et aiadgemalde, . ii4 ). Magnis exornata alis et veste talari comes est unonis, quae secundum
Homeri notam sabulam Jovom adit in monte Ida. alis enim interpretatio quam Helbicl. l. proposuit, multo magis idonea mihi esse videtur quam Gelli propositum, qui hetim et o-lsum hac in tabula pictos esse vult. De nostra hoc loco munere fungitur Iridis γαμοστόλου, sicut heocritus eam pro