장음표시 사용
3쪽
5쪽
6쪽
Cicero postquam sex libris de re publica scriptis, quem admodum sibi res publica constituenda ne regenda esse videretur, explicavit Platonis maxime exemplum secutus, hoc eodem auctor totidem libris etiam de legibus, quae in civitate a se constituta obtinendae essent, quae sua esset Sententia, aperire voluit. Quod argumentum ita persecutus est, ut in colloquio, quod fingit se cum Quinto atre et Attico suo a. u. 702aut 03 ineunte habuisse, eum locum pertractaret. Eorum' me librorum non manserunt nisi tres, eique non integri et librariorum erroribus valde corrupti. Et in primo quidem libro Cicero praemisso prooemio primum naturam iuris X-plicat eamque ab hominis natura repetit, deinde considerat, quibus legibus civitas regi debeat, denique haec tractat, quae composita et discripta erant iura et iussa populorum, in his
etiam populi Romani ius, quod civile dicitur cap. 5). In hac
autem disputatione usus est philosophorum more, non Veterum illorum Socraticorum Academicorum et Peripateticorum, sed eorum, qui quasi restinas instruxerunt sapientiae. Nam quiue veteres illi fuse ac libere disputare consueverant, ea Ciceronis
temporibus, in primis a Stoicis, articulatim distincta dicebantur, quod negabant satis fieri huic de legibus loco posse, nisi separatim de singulis capitibus disputaretur cap. 133. Primus liber tamquam font0s omnium legum omisque iuris aperit et ultimam legem dicit esse mentem de optimi maximi omnia ratione iubentis et vetantis, a qua hominum Vera lex proficiscatur, quae sit ratio sapientis, apta ad iubendum et vetandum cons. lib. II ). Atque hoc est argumentum huius libri, eamque scholam certis capitibus distinguit Primum igitur docet a deo, cuius numine ac mente Omnia regantur, Praeclara quadam condicione generatum esse hominem praeter alia enim bona soli ex omnium animantium generibus Rc Δ- turis attributam esse rationem, quae cum adoleverit Rique perfecta sit, sapientia nominetur, ut homini cum deo rationiAsocietas sit et, quia ratio lex sit, communi iuris et quasi quaedam adgnatio, quod a d Eo ratio sit ingenerata cap. 7-9 Deinde ostendit cap. 10 11 hominum inter ipsos esse prop-
7쪽
ARGUMENTUM, LIB. I. CAP. 1. si 1-3. 381
ter summam similitudinem et aequalitatem summam societ tem coniunctionemque e quo efficitur tertium, ad participandum alium alio communicandumque inter omnes ius nos tura esse factos, et, quod quibusdam incredibile videtur, est autem necessarium, uti nihil sese magis quisquam quam alterum diligat cap. 12). x his tribus tamquam principiis sua sponte intellegere nemo non potest natura ius, non opinione et iudicio humano contineri cap. 13 - 17). Sequitur alia brevis disputatio, qua efficitur ius et omne honestum sua sponte esse expetendum cap. 18 sq.). Conclusio libri est de laudibus philosophiae et de Academicorum veterum Peripateticorumque et Stoicorum de bono et malo controversiis, iisque magis de verbis quam de rebus.
Arrio . iucus quidem ille et haec Arpinatium,
quercus agno Scitur saepe a me lectus in Mario. Si manet illa quercus, haec est profecto etenim est sane vetus ourus. Manet vero, Attice noster, et Semper manebit Sata est enim ingenio. Nullius autem agricolae cultu stirps tam diuturna quam Oetae VerSuseminari potest. Arr. Quo tandem modo, Quinte, aut quale est istuc, quod poetae serunt mihi enim videris fratrem laudando suffragari tibi. s. Si ita saue; 10 verum tamen, dum Latinae loquentur litterae, quercus hi sic loco non deerit, quae Mariana dieatur, eaque, ut ait Scaevola de fratris mei Mario, Canescet saeclis innumerabilibus;
nisi forte Athenae tuae sempiternam in arce leam 1 tenere potuerunt, aut, quod Homericus Ulixes Deli soproceram et teneram palmam vidisse dixit, hodie monstrant eandem multaque alia multis locis diutius commemoratione manent quam natura Stare potuerunt.
Quaro glandifera illa quercus, e qua Olim evolaviteto Nuntia fulva Iovis miranda visa figura, nunc sit haec. Sed quom eam tempestas Vetustasve consumpserit, tamen erit hi in locis hercus, quam Marianam quercum vocabunt Arr. Non dubito id qui adem sed haec iam non ex te, Quinte, quaero, Verum
8쪽
ex ipso poeta, tuine versus hanc quereum Severint, an ita factum de Mario, ut Scribis, acceperis. MARCUS.
Respondebo tibi equidem, sed non ante quam mihi tu ipse responderis, Attice, certe non longe a tuis aedibus inambulans post Xcessum suum Romulus Procul Iulio dixerit se deum esse et Quirinum vocari simplumque sibi dedicari in eo loco iusserit, et verumne sit, ut Athenis non longe item a tua illa antiqua domo Orithyiam Aquilo sustulerit; sic enima est traditum. AN. Quorsum tandem aut cur ista 10 quaeris M. Nihil sane, nisi ne nimis diligenter inquiras in ea, quae isto modo memoriae in prodita. Arn Atqui multa quaeruntur in Mario fictane an vera sint, et a non nullis, quod et in recenti memoria et
in Arpinati homine versere, verita a te postulatur. 15M. Et mehercule ego me cupio non mendacem putari; sed tamen non nulli isti, ite noster, faciunt imperite, qui in isto periculo non ut a poeta, sed ut a teste veritatem exigant; ne dubito, quin iidem et cum geri conlocutum Numam et ab aquila Tar 20 quinio apicem inpositum putent. . Intellego te, frater, alias in historia leges observandas putare, alias in poemate. M. Quippe, quom in illa omnia ad veritatem, Quinte, referantur, in hoc ad delectationem pleraque quamquam et apud erodotum, patrem 25 historiae, et apud Theopompum sunt innumerabiles
fabulae. Arnaeneo, quam Optabam, OceaSionem neque mittam. M. Quam tandem, Tite Arn Postulatur a te iam diu vel flagitatur potius historia. Sic enim pu 30tant, te illam tractante effici posse, ut in hoc etiam genere Graeciae nihil cedamus. Atque ut audias, quid
ego ipse sentiam, non solum mihi videris eorum studiis, qui tuis litteris delectantur, sed etiam patriae
debere hoc mutius, ut ea, quae salva per te St, per 5
te eundem sit ornata. best enim historia littoris nostris, ut et ipse intellego et e te persaepe audio.
9쪽
Potes autem tu profecto satis facere in ea, quippe quom sit opus, ut tibi quidem videri solet, unum hoc
oratorium maxime. Quam ob rem adgredere, quae 6 sumus, et Sume ad hanc rem tempus, quae est a DO-
stris hominibus adhuc aut ignorata aut relicta. Nam post annalis pontificum maximorum, quibus nihil potest esse ieiunius, si aut ad Fabium aut ad eum, qui tibi semper in ore est, Catonem, aut ad isonem aut ad Fannium aut ad Vennonium Venias, quamquam 1 ex his alius alio plus habet virium, tamen quid tamoxile quam isti omnes Fannii autem aetati coniunctus Antipater paulo inflavit vehementius habuitqu0 vires agrestis ille quidem atque horridas sine nitoreae palaeStra, Sed tamen admonere reliquos potuit, ut 1 adcuratius Ieriberent. Ecce autem successere huic
'bolli Clodius Asellio, nihil ad Coelium, sed potius assi antiquorum clanguorem et inscitiam. Nam quid
Macrum numerem cuius loquastitas habet aliquid argutiarum, nec id tamen ex illa erudita Graecorum 20 copia, sed ex librariolis Latinis, in orationibus autem multa, sed inepta elatio, summa inpudentia. Sisenna, eiu amicuS, Omne adhue nostros scriptores, nisi qui forte nondum ediderunt, de quidus existimare non possumus, facile Superavit. J tamen neque orator in 25 numero Vestro umquam est habitus et in historia puerile quiddam conseetatur, ut unum Clitarchum neque praeterea quemquam de Graecis legisse videatur, eum tamen velle dumtaxat imitari quem si adsequi posset, aliquantum ab Optumo tamen abesset Quare 3 tuum est munus hoc a te expectatur, nisi quid Quinto
Q. Mihi vero nihil, et saepe de isto conlocuti u simus Sed is, quaedam inter nos larva dissenSio. Arr. Quae tandem' Q. A quibus temporibus scribendio capiat exordium. Ego enim ab ultimis censeo, quoniam illa sic scripta sunt, ut ne legantur quidem, ipse autem aequalem aetatis Suae memoriam deposcit,
10쪽
384 DE LEGIBUS ut ea conplectatur, quibus ipse interfuit Arr. Ego
vero huic potius adsentior. Sunt enim maXumae res in hac memoria atque aetat nostra tum autem hominis amicissimi, Cn. Pompeii, laudes inlustrabit, incurret etiam in illum . . . et memorabilem annum Suum; quae ab isto malo praedicari quam, ut aiunt, de Remo et Romulo M. Intellego equidem a me istum laborem iam diu postulari, Attice quem non recUSarem, si mihi ullum tribueretur aeuum tempus et liberum; neque enim occupata Opera neque inpedito animo res 10 tanta suscipi potest utrumque OpuS St, et cura Vas care et negotio Arr. Quid ad cetera, quae Scripsisti plura quam quiSquam e nostris, quod tibi tandem tempus vacuum fuit concessum M. Subsiciva quaedam tempora incurrunt, quae ego perire non patior, but, si qui dies ad rusticandum dati sint, ad eorum numerum adcommodentur, quae scribimus Historia vero nec institui potest nisi praeparat otio nec X-iguo tempore absolvi, et ego animi pendere Soleo, quom semel quid orsus Sion, si traducor alio, neque sttam facile interrupta contexo quam absolvo instituta. 10 Apr. Legationem aliquam nimirum ista ratio postmlat aut eius modi quampiam cessationem liberam atque tiOSam M. Ego vero aetatis potius vacationi confidebam, quom praeSertim non recuSarem, quo mi abnu more patri sedens in solio consulentibus responderem senectutisque non inertis grato atque honesto fungerer munere. Si enim mihi liceret et isti rei, quam desideras, et multis uberioribus atque maioribus a perae quantum Vellem dare. 3011 Arn Atqui Vereor, ne istam causam nemo noscat
tibique semper dicendum sit, et eo magis, quod te ipse mutasti et aliud dicendi instituisti genus, ut,
quem ad modum Roscius, familiaris tuus, in senectute numero in eant remiserat ipsasque tardiores fecerat ab tibias, sic tu a contentionibus, quibus summis uti Solebas, cotidie relaxes aliquid, ut iam oratio tua non