장음표시 사용
131쪽
exprimito, ut charta sit loco spongiae, quae humido extis zo malium exsiccet , quod siccuml: et ius,in hilarius est,qui madidum Illa pullierum collocatio dicitur vulgo prima pellis. Cette Guche se inmei premi ere eau D inde sua altum lamina ferreae impositum paulatim in fornacem in truditur ubi exardescit, donec liquescere, moueri incipiat: tum enim e fornace debet educi, ut refrigescat, mox adduntti secundarac tertia puluerum collocatio,in pus fornaci in igni vehementi permittitur, donec sim altum plane co- .loribus inustum sit. Tum e fornace opus eductum expolitur lapide idoneo, & absoluitur Samio lapide, luem vulgo Aipol, vocant. Id temporis opus
inter manus expolire dicunt poli aes m. ιin. Vt encausto eminentia cuiusuis figurae, vel Opus tumens, ac in umbonem plus minus elatum inuratur acino pyri aqua limpida madidos sumes,
illisque smalium irrigabis. quod viscosum factum, quasi Latine illitum facile operi adhaerebit,
aliter non adhaeresceret umboni, exstantibus signis, aut prominenti figurae; clam tamen nullo negoti, alium fundo vasorum , operum humilioris formae adhaeressem, vulgo dicitur uura et bo te eiι dem-bo se, o plein Velies Aliud est,quod vulgo dicitur te reuae de a balle a de Rubrum clarum non adhaerescit nisi auro. Rubrum Opacum in argento S aere probe collocari potest. Caeteia encausta, seu malia auro argento,&ari inhaerore possunt. Tunc dicuntur auro adgliatinari, metallicum pigmentum auro inuti , liquenti, coloratoque metallo aurum pindi, describi, distingo encaustum auro illini,obduci. Vul ob dicitur glacer
132쪽
Ia bsongne, quia malium est quasi glacies candida,aut colorata.Vbi encausto metallum inustum est, opus est absolutum. In pluribus encaustis, seu Gallis admiscetur vitriolum minium,vel humus plumbeae venae, vulgo mine de Amb, se Alcati, de quo supra egimus Crocus Martis , seu ferri, nitrum, nativa, vel factitia aerugo rasilis, veridegm Magnesia, vel anganesia, seu pierlot, rupes metallica, quae sub agris arentibus, is acilentis nasci solet, vulgo saphre. Haec nos e iginero viro docto mutuati sumus, 'ut ille Gallico sermone explicuit, Latinae consuetudini reddidimus,& infra piae raque alia reddemus.
'timur,veteribus notum fuisse. Fugit eos ratio Philostratus enim lib. I. Iconum. ὀν - ρως, ita loquitur. λίκειν metia με ροακίω νευίου πλοὶ, 6
nes pulcri honesti studiosi, quos equi ferunt inter se omnino dissimiles, alius albus, niger alius, aut flavus,& phoeniceus, fraenis argentei S aurei S, ac vario colore distinctis habenis. Aiunt enim barbaros in Oceano habitantes istos colores aeri infundere
133쪽
fundere ignito, qui coeant clapidescant , quae picta sunt seruent. Non abludit a Philostrato Plinius lib. 3 q. c. I 7. Plunibum, inquit, album incoquitur aeris operibus Galliarum inuento, ita ut vix discerni queat ab argento, eaque incoctilia vocant. Deinde argentum incoquere simili mo
do coepere, equorum maxime Ornamentis,iumen
torumque iugis. Omnis ratio encausti, seu simal tipendet a metallis, vitro quae inter se mirifice conueniunt, quia Solis efficientia conquiescit in auro, artis vis in vitro Solinit homogenea, segregat terogenea, caduca, ex qua vi aurum consurgit, quo nullum corpus sub caelo perfectius ignis noster semper separat eterogenea donec vitrum Sciat Lignum,pannum,flores, herbaS,carnes, quiduis denique vrito, in cineres redigito, cineres deinde in catillum obrusae sella Gupeste)cum plumbo inlicito, argentum repereri S ex quo extrahes aurum in aqua nitri, vitrioli, quae dicitur , eau de ripari, eau forte Itaque aurum iure dixeris foetum Solis, vitrum ignis Gημα; quod utrumque ignis vim patitur inuiolatum Materia vitri est tribulus littoralis vulgo salicor,sude, cui ne vi ignis uolet tantillum arenae admiscetur, aliquid enim in vitro est volatile, aliquid fixum, ut cin auro. Vide Plinium lib.S. c. I9. lib. 6.c. 26. Supra de mali pluribus egi , de auro vitreo
λω δαφανης Db48. Non adaequabitur ei aurum, vel vitrum. Nellura quae vulgo dicitur hoc modo fit, sume tibi unciam nam argenti, duas aeris
purgatissimi, tres plumbi Liquato argentum, dc
134쪽
aes meodem vase V contundantur,tum plumbum addito, carbone mouet , ut plumbum spuma liberetur , otia illa metalla in unum Oipus transeant. Vas terreum pugni magnitudine sulphure vitio semiplenum quod in puluerem triueris habeto, in id metalla illa mixta, fusaque iniicito, is alis obturato argilla, inteolo ,
Omnia commouet , manibus usus donec refrigescat, Vt omnia in unam massam transeant Vase
fracto massam illam funde in liqua in calice aurariae fusurae iniecto borace, Fusionem iterato, donec massa fracha tibi placeat. Haec est ellura
Mu. auro largento tantum adhibetur, quam everbis Gallicis Vigineti Latinam tibi dedi.
PLastice quae in statuis aut sculpturis versatur,
in duo membra tribuitur. Aliud enim est quod eminet in opere aereo, lapideo, ligneo, quodque exstat supra planam superficiem , vulgo vocatur buse eminentia, anaglyphi exstantes partes Anaglyphum, anaglyptum ouurage enio sie, aliud dicitur cauum quod opponitur eminenti in anaglypho. Vulgo oui rete en bolse, o relies, 'at ire ouurage creux Anaglyphi, seu eminentis hio sunt genera, aliud plenum anaglyphum i lci rebes, quoties imago vel simulacrum numeris omnibus absolutum est , undequaque rotundatum , ex se aptum, non aliunde cuiusmodi statuae omnes, aut capita
135쪽
veterum quae Romae visuntur, item vasa Corinthiaca Romae Adonis, Meleager Francisci orchae, Apollo Tusculanus a Belueder, Laocoon Vaticanus, cum duobus filiis ex solido marmore, monolitho, Cleopatra, Hercules Echionis Atheniensiis in atrio palati Farnesiani, Hercules Capitolinus ex aere , Marcus Aiarchus equo insidens,
Venetiis quadrigar in propylaeo Diui Marci Alterum genus anaglyphi vulgo dicitur, demi-bosse, oub se tallti semiplenum anaglyphum prout magis, minusve sculptura eminet supra superficiem planam cui insidet, cuiusmodi sunt duae columnae Romae Traianii Antonini Pi anaglyphici ope- iis, variis figuris exsculptae, lanaglypta triumphalium arcuum 4 monumentorum vari operis anaglyptici marmora, nummi aurei, argentei,aerei. Quod ad cauum seu profundum sculpturae attinet, te Geux, ou es graueures, aliae ali ius aliis exsculpuntur, Minciduntur, cuiusmodi onychas, Agathas, Calcedonios, mathystas, Iaspidas mulios exsculptos, cincisbs videas onyches, Sardonyches, vulgo cornalines, quia firmiores, cie Qui ores sunt aliis , aequius inciduntur sine ullo fragmine, aut tumore et sculptoribus libentius usurpantur. Nudiustertius Romae visus est adamas item male Lusitania insculptus cuius indicatura esit sex millium coronatorum alius insignibus Hispaniae sculptus , qui triginta millibus aureorum aestimaretur Adamas autem non inciditur nisi a seipso. Materia vero plastices,& sculpturae, posita
est in auro, argento, aere, ebeno,ebore, ligno, armore,lapide,argilla, luto figulino,cera mixta pice, calce, gypso, cerus a Statua primae testaceae fuere
136쪽
terra figlina. Primus plastes apud Plinium fuit Dibui ades lib. 31. cap. ia. Statuae primum Diis positae , deinde viris sortibus re bene gesta, Olympionicis Harmodio, inristogitoni aereae. Quare Antiphon orator gatus,quod aes ad statuas esset Optimum a Dionysio tyranno , respondit aes illude Quo ita tuae Harmodio. Aristogitoni politae e sient, optimum, iste ideo Antiphon iussi Dionysi est interemptus. Deinde quisque arbitratu suo sibi si aginem posuit, qui honor usque adeo euiluit, ut Agesilaus, cato statuae honorem repudiarint. Morem autem ponendae imaginis antiquissimum esse disces ex Eusebi lib. 3. de praeparat Euang. Vbi Moysem vetuisse ait, ne imagines ad Oradae proponerentur.Vnde sequitur ante Oysem imagines fuisse quae adorarentur Plinius ipse lib. cap. 7 prodit Euandri aetate longe ante Romam coditam in foro Boario simulacrum Herculis positum in cultu fuisse Numa Iani signum in eodem foro potuit, quod tamen Plutarchus in vita Numae mendaci arguit, qui negat iso annis post Numam liam Romae statuam ,aut imaginem graphice pictam extitisse Epicadus apud Macrob.
Lb. I Saturnal.cap. II narrat Herculem interempto
Geryone in Hispania cum rediisset in Italia sociorum suoru quos in ea expeditione amisisset simulacra, vel sigillaria proposuisse, ornatu solito vestita, quae postea in fluuium profluentem deiecerint, ut mari quisque in suam patriam veheretur. Eos Ennius vocat Argaeos tutulatos Dionysius Halicarnasseus factum mollit , aitque, cum Itali vitios homines Diti mactarent, capita , Herculem instituisse , ut pro vivo homine quem Graeci
137쪽
ςἄτα vocant, lumina , oscilla in profluentem suuium proiicerent, capita altrorum. Ea vocarunt oscilla Diodorus Siculus thiopes
primo imagines reperiise vult, a quibus gyptijiem didicerint Lactantius lib. 2. cap. II. er r. Pro
metheo simulacrorum originem attribuit , qui Pandoram ex argilla fecerit, igne rapto e Solis rotis animarit. Hoc igitur in hac re tenendum, homines primum carbone et cretacea graphide, auec tecradion rudi Minerua lincas duxisse vulgo vocant ri nner, deinde excudisse, sculpsisse, rasisse ebur, natiuis coloribus animasse. In pictura vulgari pauca sunt, quae nores, praeter manum pictoris, colores In plastice statuaria sculptura plura miramur Ante omnia designatio fit operis graphide cretacea,carbone, vel calamo, seu penna, cuius usus dissicillimus est, quia figurae, quae sunt intra λιφέρεια , Gallice is oui fit tenuissimis, S creberrimis lineis incidenda sunt cancellatim obliquis quadrangulis, rhombis, at tanges, onpetitscar aux, ut umbrae fiant,ac aliquid albi, ac vacui relinquendum,ut lumen inducatur. Haec designatio, quae fit calamo, utilis est in aereis tabulis, ut post ea scalpro incidantur aut stylo ferreo sicut pantur, typis excudantur picturae suauius , tenerius incisae, quae dicuntur de tallti douce Pinguntur autem calamo aeneae laminae nigro quodam, quod fit c fumo nucum c nucleis mali Persici, vel pomi Persici duracini,admiscetur aliquid gummi draguntini cin quo genere primas tenuit nostro seculo Albertus Dare Germanus. Rem facilius expediueris graphide ex terra sanguinea, tvmbras
138쪽
vin bras ericias in vacuo, cerussam aqua maceratam cum gummi Arabico adhibeas ad lumen, nisi forte designatio illa rudis fiat in charta alba, vel pelle pergamena Haec ratio familiaris est iis, qui natiuas seu conicas imagines pingunt, S designationem operis mica panis albi, ut volunt, emendant, quae deinde pro exemplari, seu archetypo futura est , maxime in sculpturis eminentibus, in quibus nisi pictor abunde versatus fuerit, humi erpet, nec in planis illis picturis excellet en plati peimure; quia sculptura docet contrahere , cogere, coaristare longitudines, easque in breue colligere , in cauum , profundum retrahere aut attollere quae sunt in plano, ut emineant, les accourci semens, les ensendremens lis releuemens enon Din. de efficere,ut quod est in plana superficie, emineat,&exstet, quassique foras extuberet Plinius lib. s. rv. Io. Apelles pinxit Alexandrum Magnum fui en tenetem in templo Ephesiae Dianae, viginti talentis auri, id est, centu in viginti millibus aureorum nostratium digiti eminere videntur, dc fulmen extra tabulam esse Iii hoc genere nostro aeuo excelluit Michael Angelus Bona rota, unde agnoscas eminens illud, quod
foras se pro ij cit picturam peperisse, vel institutile. Nihil in hac arte difficilius, quam hominem perfectissimum animal ad viuum coloribus exprimere, siue in plana superficie, siue in exstanti:
quare prius vultum creta designant, mox archetypum faciunt; riuum omnia fecerint, vix assequuntur quod volunt Michael Angestis sculpendi 8 lingendi arte nobilis, fatebatur sculpturam
pictura longe difficiliorem, itaque longe plura
139쪽
natiuis coloribus pinxit,quam sculpsit. Admirabe .ris Iudicium extremum ab eb pictum in sacello Sixti in palatio S. Petri, sed Prophetae ab eodem in fornicibus graphice picti longe admirabiliores
sunt, quum uitam magnitudinem excedant. Statuariam difficiliorem faciunt diuersi aspectus statua pleni anaglyphi,la diuersiue des venes qui sontinune statu de plein rebes, qui a sa rotondite accomphe. Plana pictura non exigit tot aspectus. Deinde sculptura legem dicit proportionibus, symmetriis, seu mensuris architecturae, quae sumuntur e corpore humano Qui tamen scienter hominem, aut quod uis anima expingere potest, longe facilitas aedificium de lignabit, cuius lineamenta re gulae, circino parent, quam animalium linea naenta. Nihilominus quia tota aedifici delineatio, seu oeconomia pendet a conceptu architecti, qui est quasi princeps, ac pali narius operis parens, hic plurimum cst laboris, dum id agitur, ut proportiones, quae sumuntur a corpore hominis , Obseruentur Minori enuia negoti inuenimus, quana exprimimus, aut imitamur ea, quae sunt. Ideo
nemo architectus nobilis esse potest, qui sculpturae,in statuariae non siit peritus Inde est, quod Michael Angeliis multa emendarit feliciter, quae in fabricari Petri a Brumante, Sangatio primis eius fabricae architectis peccata crant Parisiis in fabrica arcis Luparae Clanius vir nobilis, architecturae sciens, multa intus,& foris peccauit, quia sculpturam vix a limine salutarat. In alii a nobilissimus statuarius fuit Iacobus Angolismensis, siue marmor calperet, siue aes funderet, cuius anno IS IO designatio S. Petri palmam praeripuit
140쪽
Romae Michaeli Angelo, sculptorum omnium iudicio. Hodie pro miraculo in Vaticana Bibliotheca tres effigies maximae ab eo fictae e cera nigra seruantur, quarum prima vivum hominem delineat, altera hominem ciue nudatum, cum musculis,venis,arteriis, fibris spirantibus; tertia est sheletos, cum solis ossibus, tendonibus,quibus o si a coagmentantur. In crypta Meridonica prope Parisios Autumnus marmoreus ab eo scalptus Omne Ila admirationem rapit. Non eo inferior fuit Parisiis Germanus Pilton,cuius ςdes pone Palatium Curiae centumuiralis Sequanae assitas, visere me memini, ubi tot statuas tam affabre factas CX arnaore, ex aere,ex luto, tot anaglyptia plene, aut semiplene extantia, sub annum Christi 1 89. vidi, ut me vix spiam in Europa plura, aut admirabiliora vidisse profitear. In marmore scalpendo scalpra facile hebetantur , ut nisi admoueantur igni, sercussa incudibus reparentur, obtusa, inutilia maneant. Et nisi penitus sculptor flummarmoris,& venam scienter exploret, ferro sequatur, in irritum laboret Michael Angelus Romae sexagenarius corpore imbecillo e duris imo marmore plus squamarum, sis coriae sca ro, quadrante horae dehciebat, quam quatuor alii iuuenes, valentes marmorarij, duabus horis diruere potuissent; quia filum marmoris sine errore sequebatur. Marmorum autem magna est varietas. Vidi marmora in finibus Andium , quae scalpro facile cederent, more lapidum molliorum in tempore durescerent. In Caenomanis passim Ecclesiae, templa columnis marmoreis,quae splendore marmor Pario, vel Synnadico non cedant, exor