De pictura, plastice, statuaria libri duo

31쪽

Te similem docta referet mihi linea cerae. Lib. Antholog pag. 3 .

Nunc te cera deduxit ursia ad forinam priorem ficu pior Ibidem pag. Ii 8. de A dar Matrem ct in cera adhuc tio necantem Ausenius Epigramm. 26. de ceris: Hos ille serum velle contegi iubet,m celat argento graui, Ceria inurens ianuarum limina, Et atriorum Regmata.

Vbi ceras, quibus limina, Matria piista erant, imistas filisse ait Statius lib. 3. Sylvarum: -- Tot scripto vinemes limine ce NFixi ἱi. Igitur affixa cerae versicolores foribus , de liminibus igne liquefiebant, diffundebantur veruculo ignito, ac penicillo Ceris pingere, ac picturam inurere Aristides primus instituit,Praxiteles perfecit,sed aliquanto vetustiores encausticae picturae extitere, Polygnoti, Nicanoris, Arcesilai Pariorum, vi scribit Plinius lib. 3 s. cap. II. Ocap. 4. o. Nicias scripsit se inussisse Pausias Sicyonius primus in hoc genere nobilis fuit. De

cereis veterum imaginibus idem lib. 31. cap. a. Expressi cera vultus singulis disponcbantur armariis,ut essent imagines,quae comitarentur gentilitia funera Stemmata lineis discurrebant ad imagines pictas Tablina codicibus implebantur,& monumentis rerum in magistratu gestarum. De Encausto Martialis lib. 4. Digramm. 36.

32쪽

i De Piritura,& Statuaria,

Eneauum Phaeton tabula tibi pictus in hac est. Vnde Thaetonta vocat Dipyron, & bis ustum. Vitruvius Encaustem vocat pictorem , quod fa-eere ab Encauste didicerat Plinius lib. 36. cap. 23. figlinum opus encausto pinxit Lib. 3 S. cap. II. Lysippus Eginae picturae sua inscripsit. ἐ- πν:quod profecto non fecisset,nisi encaustica inuenta Cera versicolor inuritur ,&adhibito ignito veruculo liquescit, seniculo diffunditur, ac pingitur, ut Plinius lib. s. cap. II. Alij apud Plinium Encautam legum, ἐsti ut mirim, staημυμοι. Monumenta ciuitatum Encausta, Encauteria. I. g.

Od. de gr. incensit. Aliud est encaustum sacrum ex muricis cruore compositum L 6 Cod de diueri rescript Nonnulli putant,ceras inurere,nihil aliud esse, qu im quod hodie vulgo usurpatur Pictores in linteo imagines, quas volunt, exprimunt, tum verbiicem cum cera mixtam igne admoto liquant, aeruentem super linteum in tabulato extensam effundunt,& extendunt arbitratu suo, imagines manent integrae, indelebiles , ἰnteum tabulato tam valide assigitur, ut auelli nequeat. Sed aliter veteres ceras inurebant. Veruculum, vermiculum Glosse vocant cauterium , quo cerae inuruntur.

CExis pingere , ac picturam inurere qui primus excogitarit non constat. Quidam Aristidis inuentum putant, postea consummatum a Praxitele

33쪽

Praxitele ait Plinius lib. 34. cap. II. Sed aliquanto vetustiores encausticae picturae. Nostra aetate sunt quidem imagines cereae pleni vel semipleni anaglyphi , a demi bosse, id plein relis, sed non inuruntur. Audi Philostratum in Narcis PM A

κυηρ--ἀπκους, e quidem ado centulum non aliqua pictura decepit, nec intabuia coliribu aut ceris. Vi-ginerius vir doctus ceras inurcre nihil aliud essequani ceras pingere,in imprimere putat sine v ruculo, quemadmodum macula dicitur inuri: sed supra ostendimus non modb ceras in alieno incoqui coloribus , sed praeterea in tabulatis nauium, kliminibus affixas igne admoto inuri Martis. lib. . epigr. 36. Quid tibi Ois Dinron qui Phaetonta facis. Vides Phaetontem in tabula ceris pictum, inuis stum esse Athenaeus Lb. F. vocat dφIM , in qua lineamenta vultus exprimebantur. Vitruvius lib. . cap. 2. ignorum praecisiones in fronte lix tunt, de eas caerulea depinxerunt. Cera caerulca erat quia caeruleis coloribus incocta. Marcianus lib. 3 3. tit. . de in fructo vel inarum leg. I. II. Item pictoris instrumento legato, cerae, colores, similiaque harum rerum legato cedunt, item peniculi,cauteria, conchae Cauteria vocat quibus ceris pingentes picturam tabularum inurebaut.Ouidius dixit lib. . Fast. Et picta coloribis Eis.

Paulus lib. 3: sentent. cap. 6 dixit temperandorum colorum vasa Encaute picturae genus, a quo monumenta ciuitatis encauta, encauteria dicuntur, ι9.Codis agricolis. γυιώς nussor Encaustum

34쪽

L1 De Piectura,s Statuaria,

est materia inusta ad pingendum apta. Plinius

lib. F.cap. II. Figlinum opus encausto pinxit Pausam non pinxisse tantum encaustica, sed etiam docuisse traditur. εγ ni 'η. Interdum ceIam non inurebant, sed ut mos hodie ex ea homines boues filao bant Lucianus in Somnio, α ξόων

Rad ins amboues, aut equos aut per Iouem homines fingebam. Herodianus lib. q. χρῆ τ'α άμοι ει et,

quum imaginom e cera pinxissent Plinius lib. 2I .c. I 4. scribit ceram in varios colores pigmentis trahi ad reddendas similitudines lictores ex omnibus coloribus cretulam amant, Purpurissum, Gallice escarlarim; Indicum, ncir Caeruleum, bleus Meli

raum, blanc minerat Auripigmentum, tauneri Appianum, veris Cerussam .hlanci κώροχωτια pictura quae ceris fit. κρυπλα- qui ex cera imagines facit. Athenaeus lib. 3. ροπλα - ερω- - ῆερον fingens cera amorem alatum. κυ ροχ ω ceram liquo.

Vide quid sibi velit Plinius lib. 3 s. cap. I 2. Dibu-tades homini 1maginem gypso e facie ipsa primus omnium expressit, ceraque in eam formam gypsi infusa emendare instituita Videtur fuisse encausti genus quia ceram liquefactam immisit informam gypsi Apuleius,Encausticen oppido exercens se, duos filios sustentabat Vitruvius,quod facere ab encauste didicerat Plinius lab. s.cap. II. Hoc genus picturae primus Nicias in usu habuit. Librarium atramentum vulgo dicitur encre in-chiostro, encaustum. Nonnulli putant encaustum esse nigrum illud quod fit e fumo picis resinae, therebinthi, ceram inuri quae nigro illo perfunditur. Alii censent nigrum illud esse quo ta-

35쪽

bulae aerea caelatae picturis elegantibus imprimuntur les planches de ci re en aist douce. Qu9d nigrum temperatur faecibus vini rubri,in nucleis mali Persici ustis, aut ebore sto quod caeteris nigrius est, loc nigrum illini planis albis, emo, se niet seulemm en cham blanc Romae multa vestibulain propylaea domuum hoc colore inusta a Polydoro egregio nostri aeui pictore visuntur. Sed

omnino aliter veteres ceras inurebant Brittanius putat cauteria esse apud Martianum quibus in encaustica pictura ad colores ceris inurendos utebantur. Sed imagines in cera cauterio isericulo inurebantur non colores Perotus existimat tabulas in quibus cera inureretur fuisse sculptas, exsculptas Mox cera cum oleo liquefacta inducta supra rabulas, itertimque admotis gallae carboniabus adusta ad sudorem usque, postea candelis subigebatur,deinde linteis puris,ut marmoris instar nitescerent. Haec pictura nec sole nee sale ventisque corrumpitur. Sed alia fuit veteribus cerarum inustio Encaustum Imperatorum I.sacri. C. de Δ- uersis reser ita factum Purpurae seu conchyli sanguis terebatur in puluerem,&decoquebatur,inde refecta materia liquida, de densa scriptioni apta quod dicit Ar encaustum Lex , sacri affatus non

alio vultu penitus, aut colore, nisi purpurea tantummodo inscriptione lustrentur, scilicet ut coctiniuricis, ariti conchyli ardore lustrentur. Plinius lib. 33.cap. i. dixit encausto pingi,aut in ebore cestro, cum veruculo ignit ebur inureretur.

Laeta Cyzicena perpetua virgo M. Varronis iuuenta, ienicillo pinxit, testro in ebore imagines mulierum maxime, ait Plinius.

36쪽

L De Tictura, Statuaria,

DE musiuariis , Mopere musiuores impedita

est, Ma nemine, quod sciam, adhuc satis expedita. Iosephus Scaliger ad librum 1 Mamby dc Casau bonus ad lib. I. Suetoni; c.46. Mutiuum opus de pauimento sectili, S: tessellato exaudiunt. Alij de pictura qua fornices, apsides , camerae, tholi, trulli testudines teniplorum, porticuum, Regiarum exornantur. Ego vero musmum opus de omnibus sigillis , imaginibus , exemplis, quae ex tessellis, ac scutulis marmoreis, aut ex hyacinth IS. Vnimibus, carbunculis. aliis gemmis, lapillisque construuntur, interpretor Scribit enim Pollio in Tetrico iuniore, Tetricos obtulisse Aureliano ciuicam coronam de Musaeo picturatam, id est, sietillis, imagunculis ex unionibus, smaragdis,4 carbunculis ornatam. Codinus in Constantinopoli, ruingi φατα Μαικια, calceos Imperam

corum de musivo pictos, quod cum essent purpurei, aquila in eis ex gemmis, Munionibus conflata esset Phranses enim in excidio Constantinopol. prodit Constantinum Imperat postremum inter mortuos iacentem agnitum ex calceis in quibus aquata aurea , vel gemmis structa Satyrus lib. Gue Epigram de se dicit,

Vide quomodo ex variis lapillis statim Satyrus coa entatus sum. Apud Procopium in Gotthico leges

37쪽

Lib. I. cap. VIII. S

leges Theodorici Regis sigilli, quod ex gemmis

fictum erat, in excessu eius caput dissi uxisse, ventrem , pectus a brachia in obitu Amala niliae filia eius, mora, S pedes dilapsos obeunte Athanarico Augustus in Larario sigillum habuit Marcelli nepotis ex lapillis pretiosis factum, quod saepe exosculabatur. Ea sigilla de mus uolim erant.

Saepius tamen musiua dicuntur de pauimento tes sellato, de crustis marmoreis, quibus parieteS, apsides opere vetaniculato ad imagines rerum, Sanimalium ornantur. Sed ut de pauimento primi, m agamus, Plini; verba haec sunt lib. 36.cap. 2 F. Pauimenta originem apud Graecos habent, elaborata arte,ratione picturae, donec lithostrota expulere ea Vult lateres coctiles varie pictos fuisse ante lithostrota Glossie M. S. Domini Catelli Senatoris Tholosani V.Clar. lithostrota pauimenta esse aiunt elaborata arte picture,paruulis crustis ac teLsetis tinetis in varios colores. Plinius Lb. 3 6.cap. 24. Lithostrota coeptavere sub Sylla paruulis certe crustis Varro lib. .de R. R. pauimenta lithostrotis specitanda fuisse ait Capitolinus in Gordiano,qui instituerat porticum cuius medium lithostroton breuibus columnis alarinsecus positis, sigillis per pedes mille. In sacris literis apud S. Ioannem lithostroton dicitur iudicia locus, quod Hebraei

vocant cubiculum caesurae, quia e caesis marmoribus stratum esset. Ita dixit Apuleius, Pauimenta ipsa lapide pretioso caesim deminuto in varia pi- stura genera discriminantur Suetonius lib. I in . Iulium Caesarem pauimenta sectilia testellata secum in castris semper circunt tulisse prodit. Neronis cubicula viatoria unionibus struita fui illa

38쪽

docet Plinius lib. 37. Latini vocarunt Emblemata, S scutulas Vctus Poeta, Quam lepidae texes componia ut tessernia omnes,

veri unt eam perte sellam pio simam. Vnde codinus in Constantinopoli, 'χου Πια μα dixit Plinius is . 3J.cap. I. abaco S vocat,Vt Itruuiu S lib. 7.c. .

κει άνους, abacos ex omni lapidum genere conflatos. Alij ο φους, - φφιδει laterculos, Vnde υτολογα, se φο corii , - φοτέ, lχοι , tessellatum opus , ω γνθοβολιατεδάs , pauimentum ex granis, quasi punctis Conflatum , cuiusmodi Nemaus in fano Dianae vi litur Nicetas Choniates ἄκας ρεπί- I Ubγμενατ λυ χροοις, scutulas guttu versicoloribus difIinctas, unde raon aras in Constantino Magno, et αν γυνὰ γραν forum tesseliis stratum Testellas Anastasius vocat, platinas, claminas, Palladius in Maio, tabellas & paginas Pauimentum illud dicitur asaroton,de quo Plinius lib. 36.c. 13. Celeberrimus in hoc genere fuit Sosius , qui Pergami strauit

quem vocant saroton incon , quoniam purgamenta coenae in pauimento, quaeque euerri solent

veluti relicta fecerat paruis e testulis, tinctisque in varios colores Mirabilis ibi columba bibens, Se aquam umbra capitis infuscans, apricantur alliae scabentes se in canthari labro Sidonius asaroticos lapillos nuncupat, de quibus Statius in Tiburtino Manlii,

Caleabam nec opinu opes, quum 'lendor ab alto D situs cst nitidim reserentes aera testae, o Adonia

39쪽

Monstraκere solum, varias bet picta per artes Gaudet humi, seu iantque nonis Asarotamuris. Anastasius Biblioth. Platonias vocat in Leone III. Super lilios ex metallis marmoreis Platoniam. In Sixt II fecit Platoniam in coemeterio Callisti Platoniam vocat allatinis, seu tessellis Re

sis marmoribus strauit. Lapide caesim deminuto pauimentum strauit Pauimenta autem imaginibus de mustu ornari ostendit Galenus in exhor

e lapidibiupretiosis stratum, in quo ex iisdem vultin Deorum expressi Artifices proprie dicti essellatores, φη*οMmu Parietes autem ex tessellis marmoreis de musitio pingi,quibus operiuntur,ostendam , si prius docuero, marmorarios fuisse, sarietum instructores Cassiodorus libr. 7. epist. s. Qujdquid parietum instructor, marmorum scalptor, aeris fusor , camerum rotator, gypso plastes, inustuarius ignorat. Graeci Ocant ρλVω-ς, ορει- α - ωσεις, ορθ-ύτους ικους Parietes igitur vestiri marmoreis crustis testatur Seneca lib. 2. controu. I.

In hos ergo exitus varius ille lapis secatur , ut tenui fronte parietes tegat. Idem epist. 87 Pauper sibi videtur, ac sordidus nisi parietes magnis ac pretiosis orbibus refulserint , nisi Alexandrina marmora Numidicis crustis distincta sint. Vnde Iuuenalis orbem Lacedaemonium interpretari possis,de quo Grammatici inter se rixantur:

40쪽

LM De Pictura,s Statuaria,

Et Lacetamonium pit)semate lubricat orbem. Quamquam hic orbis in pavimento,uel etiam in Delphica mensa esse potuit Plinius lib. I.

cap. I. Auro ut parietes toti operiantur, verum

intercars marmore vermiculatis , ad effigies rerum , Manimantium crustis. Numidicis autem orbibus parietes opertos coni, cies ex Statio in Balneo Hetrusici: Soti nitet sau Nomadi decisa metaliis Purpura sola cauo Phr gia quam S*nnados antro se cruentauit acuta lucentibus Us. In Surrentino Pollis:

Una tamen Gnctu procul eminet , una diatu,

Qua Nomadum lucent fauentia saxa Thasio que, Et Chios, fusim gaudens Jectare Caryssos.

Immo harmora ipsa pinxerunt. Crustas autem, testas marmorum vermiculatas fuisse ad imagines rerum, animalium in parietibus , supr1 ex Plinio docuimus Nicetas in Ioanne Comneno: qui in parietibin per tesseras, ct colores exprimuntur. Philo de Cain Grum κονιαμα. ra, b αφαι , ψ

tabula aer pretio serum lapidum diffstiones, quibm non tantum parietes, verismis pauimenta varie Hainguunt.Picta marmora testulis,ac crustis Anastasius Biblioth vocat marmora imaginata , marmora in exemplis. In Leone III. Ponens in eo fundamenta firmissima in circuitu laminis marmoreis ornauit, marmoribus in exemplis strauit Epist. 6 . Pontificum, quod palatii Rauennatis ciuitatis musua, atque marmora, caeter que exempla