De pictura, plastice, statuaria libri duo

51쪽

na, in quibus diuersa epularum genera Sculptus deinde eminens ceteris Rex variis coloribus, erant deinceps 2Egypti Deorum Omnium imagines Sequebatur bibliotheca in qua inscriptum , Animi medicamention , postquam domus erat in qua U.

lectisternia Iouis c Iunonis Ibi picta animalia

sacris apta Circumibat monumentum aureus circulus in duo descripti erant per singulos cubitos

dies, anni, astrorum motus, d occasus. Hic circulus a Cambyse sublatus.Olympiade Ι 8.qua Romulus interiit, Candaules Rex Lydiae, Butarchi pictoris statuam in qua erat Magnetum proelium 'iuro rependerit. At Butarcho longe antiquiores fuere i qui monochromata pinxerunt , Hygiae- non , Dinias, Charmas, qui primus in pictura

marem , foeminamque discrevit Eumarus Athe- aliensis, figuras omnes imitari ausus, quique inuenta eius excoluit Cimon Cleonaeus. Hic catagrapha inuenit, hoc est, obliquas imagines, d varie formare vultus, respicientes, suspicientes , despicientes, articulis quoque membra distinxit, venas protulit, praeterque in veste rugas, dessinus inuenit Panaeus quidem frater Phidiae etiam praelium Atheniensium aduersias Persis apud Marathona factum pinxit Adeo iam colorum usus per crebuerat, ade6que ars persecta erat, ut in eo pra

lio conicos Duces pinxisse tradatur. De Apelle, Mentore, myo Propertius lib. 3. In Veneris tabula summam sibi ponit Apelles,

Parrhasiiu parta vindicat arte licum. Argumenta magis sunt Mevioris addita forma,

At Myos exiguum secti acanthis teri Phidiacies signo se Iuppiter ornat eburno. Praxi

52쪽

De Pictura,s Statuaria,

Praxitelem propria et indicat arae a M.

gloria Lasippo est ammosa e gere signa,

Eaeacti Calarus si ibi iactat equis. Lysiopus Tarenti Colossum fecit qo cubitorum. Statius de equo

--- Quem tradere es ausius

Perseo Isippe duci.

De Myrone Ouidius lib. 3. de Ponto, mi simili, vera vacca Adronis opus. Calaiuidis statuari quadrigae,bigaeque laudantur, qui et . equos semper sine aemulo exprestit Parrhasius primus symmetriam picturae dedit Mysclaruit argeirio caelando, cuius opera Rhodi Sylenus, Cupido, Scyphi Martialis, Iuti, labor in phiala ' dosti Myos, anne M ronis.

Tatianus ad Graecos multos nobiles statu alios, pictores commemorat qui scorta pinxerunt, aut c tae foeminas, Me ξιMeu metretro εγλκίργηρον, οιηπιαν λεφ όδα Ui ατγ. Lysippus Praxillam

aere finxit,poetriam Learchidem Menestratus, Silanion Sapphonem, Naucides Erinnam Lesbiam, Boiscus Myrtidem , Cephisodotus Myronem Byz4ntiam, Gomphus Praxigoridem , Amphistratus Clitonem, Eutycrates, Mephisodotus Anytem, Niceratus Telesillam, Aristo dolus Mystidem Eutycrates Mnesiarchidem Ephesiam, Silanion Corinnam, Eutycrates Talarchidem Argivam. Phrynem meretricem Praxiteles, Merodotus statuari fecerunt, Niceratus Atheniensis Glaucipen, quae elephantum pepererat, Pantheuchidem grauidam Eutycrates, Besantidem Paeonum reginam quod infantem nigrum peperisset momenes, Europam tauro impositam Pythagoras statuarius. Buculam

53쪽

Buculam Meco, victoriam superimposuit ob Europam a Ioue raptam. Glyceram scortum, de Argivam psaltriam Herodotus Olynthius, Bryaxis Pasiphaeni, Lysistratus M pnalippen , Polystratus

Phalarim, cui Perillus taurum aeneum adorDauit, Pythagoras Polynicen, Etheoclem, Periclymenus muli ea culam quae uno partu 3 o scelus ediderat, Androia Harmoniam Cadmi uxorem, Aristod enitis Esopum, Callistratus Euanthem, Calliades caeram,Turnus Laidem, Philon Hephaestionem , Leochares Ganymedem , Praxiteles pitumenem sceminam contaminatam, quae omnia simulacra Romae se Tatianus vidi ite ait Ouidius de Apelle, Calam id I lib. . de Ponto, Vt Ve=im artisic labor est gloria Coi,

GEquoreo madidas quae premit imbre comas, mendicat Calamis laudem quos fecit equorum. Plato lib. 3. Politic. πολύγωΤΟ- ο τ αγλαο φῶν7 ,

λοδωρο- Polygnotus Aglaophoniis stivis tuarius, Daedalis Metionas, eis Panopem, GeodormSamius Clemen Alexandrinus in Protreptico, ει-

Gλος Phidias in digito Iouis Oly=vici inser sit, Pantarces pulcher. Erant qui mores parum exprimerent, alij qui optime, inter quos Polygnotus Aristoteles, cap. 6. lib. de Poet. οιον toecpεων ζευξις

54쪽

41. De Pictura, S Statuaria,

teles os Veneris G1aidiae ex ore Gratinae meretricis duxit Phryne Thespiaca omni una sui erat foeta mainarum speciosissima ubique in Graecia pro Venere stetit, ait Arnobius lib. 6. ἄpe his γυι νω l

Ux, sculptores sine amiculo in publico exponunt,ait Theodoret. Ante Eupompum Sicyonium duo genera picturae fuere, Atticum , seu Elladicum, donicum, seu Asiaticum Eupompi tanta auctoritas fuit ut Sicyonium addiderit, quia Sicyonius erat Pamphili qui praeceptor Apellis fuit auctoritate effectum est in tota Graecia ut pueri ingenui ante omnia Diagraphicen, hoc est, plecturam in buxo docerentur, recipereturque ea ars in primum gradum liberalium, ait Plinius Vetitumne seruitia picturam docerentur. Primus Polygnotus Thauus ante nonagesimam Olympiadem mulieres lucida veste pinxit, capita earum mitris Versicoloribus operuit, os adaperire instituit, dentes ostendere vultum ab antiquo rigore variare. Hic& Athenis porticum, quae Poicile Vocatur, gratuito pinxir, cur partem eius Mycon mercede pingeret; quare Amphictyones , quod est publicum Graeciae concilium, hospitia ei gratuita decreuere. Nonagesimatertia Olympiade Apollodorus Atheniensis primus species exprimere instituit, pri-msisque gloriam penicillo iure contulit. Neque

ante eum tabula ullius ostenditur quae teneat oculos. Is opes tantas acquisiuit, ut in ostentatione earum Olympiae aureis literis in palliorum tesseris intextum nomen suum ostentaret. Fecit Pene-ἰopen inritia pinxille mores videtur. Picturas illas

Vocant

55쪽

vocant Elthicas Pinxit lathletain, adeoque Boi in Ilo placuit ut versum scriberet, ex eo inuisurum aliquem facilius quam imitaturum. Plutarchus hoc dictum tribuit Apollodoro Atheniensi, non Zeuxidi Parrhasius primus symmetriam picit ae dedit, primus argutias Vultus, elegantiam capilli,venustatem oris,inlineis extremis palmam adeptus est.

te picturis bonemo ac turpibus.

TH bis honestae tantum picturae fuere, in Cosanimaduersum , qui turpia pingerent. Fabij pictoris filia pudicitia studio virum nunquam pinxit,caetera graphice expressit. Fuere ali picto-TeSρν-ρς ρα φοι, inter quos Pyreicus, apud Plinium lib. 31. cap. Io. Arcellius Romae πορνιχα edit, de quibus conqueritur Clemens in Protrepit O , να-

pistis in sublimii itis attenti lasciuia thalamos ornant. Alia vobis sunt imagines , panisci 'vellae nudae, satyri ebrij,& partes illae arrectae pictura nudatae, aut schemata , dc figurae Philaenidis. MG ύ δ

πασμώς. Abiecto pudore, crimetu domi damonum libia disci depingunt, chimis Io iacenses inter ipsos lux in

56쪽

Delicitura, U Statuaria,

in Venerem nudam in ipso concubitu vinctam res iciunt, est in palis annulorum auem amatoriam Ledam circum-mbrantem exsculpunt Parrhasius pinxit minoribus tabulis libidines, eo genere petulantis ioci se reficiens.

De picturi natius es ueluti et ius.

admirationem picturae , cum ad tegularum similitudinem corvi decepti imagine aduolarent. Cum Zeuxis detulisset uas pictas tanto successu, ut in scenam aues aduolarent, Parthasius detulit linteum pictum tam sabtili opere, ut Zeuxis alitum indicio tumens, flagitaret tandem remoto linteo ostenderet picturam , atque intelle sto errore concederet palmam; quoniam ipse aues fefellisset, Parrhasius se artificem Fertur postea Zeuxis puerum uas ferentem pinxisse, ad quas Cum aduolassent aves, iratus Operi, dixit: uas bene pinxi, puerum male, quem aues timere debuerant. A-lles imagines adeo similitudinis indiscretae pinxit, ut quidam ex facie hominum ad- diuinans, quos Meto scopos vocant, ex iis dixerit aut futurae mortis annos , aut praeteritae vitae. Ita lege postremum hoc verbum , quod deest, apud Plinium lib. 3 s. cap. ira Omnia Apellis opera quatuor coloribus facta. Is cum in certamine pinxisset equum, ambitu aemulos praeualere sentiens,

singulorum picturas inductis equis ostendit.Apellis

57쪽

lis tantum equo adhinniuere. Is absoluta Opera atramento illinebat ita tenui, ut id ipsum repercussu claritates oculorum excitaret, custoditetque a puluere,& sordibus,ad manum intuenti dem sim appareret. Sed, cum ratione magna,ne colorum claritas oculorum aciem offenderet, veluti per lapidem specularem intuentibus e longinquo , eadem res nimis floridis coloribus austeritatem occultare daret. AEqualis eius sui Aristides Thebanus Is omnium primus animum pinxit, tensus omnes expressit , quos Graeci vocant Ethe. Ostendi supra Socrati deberi, quod mores expri

merentur.

PIngunt vestes in AEgypto,inter pauca mirabili

genere candida vela postquam attriuere illinentes non coloribus, sed colorem sorbentibus medicamentis. Hoc cum fecere, non apparet in velis, sed in cortinam pigmenti seruentis mersa, post momentum extrahuntur picta. Mirumque, cum sit unus in cortina colos, ex illo alius, atque alius sit in veste accipientis medicamenti qualitate mutatus. Nec postea ablui potest, ita cortina non dubie confusura colores, si pictos acciperet, digerit eos ex no, vel, ut ali legi ni ex vino, male meo animo ; pingόtque, dum coquit. Et adustae vcsic firmiores fiunt, tram si non rerentur. Tunicas pingi iam olim Roma solitas ostendum

58쪽

.6 De Pictura, S Statuaria,

dunt tunicae pictae , salmatae, quas a Thuscis Dionysius Halycarnasseus petitas esse vult. Item belluat a Babylonica acu picta in plumacia de quibus diximus libro de vcste Pontificum. Cicero lib. 6. in m mm . Nulla pictura neque in tabula, neque textili Apud Nonium Varro , quid sit bene pictum a plumario, aut textore in puluinaribus plagiis.

CE strum proprie veruculum est, quo cauatur ebur. Pollux pro stimulo,& stylo ponit. Quidam caestrum veruculum ignitum csse volunt, λυγω , quasi Hyci'. aeterum Veteres pinxere aut cera, aut penicillo , aut veruculo , seu caestro cincbore. Penicillum Martialis vocat a rudinem,lib.9. Nomen Acidalia meruit quod arundine pingi. Plinius lib. 3 s. cap. C. Absterserat Protogenes saepius, mutaueratque penicillum iratus arti spongiam impegit inuiso loco tabulae Plutarchus de

ex Caudarum extromis , dicitur a pene Plinius: Arrepis que penicillo lineam ex colore duxit summae cinuitat Is per tabulam. Quintilianus lib. r. cap. 2I. Caelator Caelum, pictor peniculum.Tabulae proprie sunt pictorum , signa sculptorum , qui ut uiatur scalpro scalpello , caelo, vulgo burin Cicero lib. I epist. Signa, tabulae, παπε οφοργ. Sacerdos Minerua dictus Trapc zophorus. Fuit signum dictum

59쪽

dictum Trapezophorum.Apollodorus Atheniensis primus gloriam penicillo iure contulit , an Plinius.

PErgula est proiecti,seu maeniani genus in publicum spectans ubi pictores opera sua exponebant. Apelles Opera perfecta proponebat in pergula, auctore Plinio lib. 2 s. cap. IO. Lucillius: Pergula pistorum veri nihil omnia D. Alia pergula traminea fuit,alia aedificiorum .Quidam mulctatus est, quod cum corona rosacea expergula sua in forum respexisset, ait Plinius.

PInacotheca dicta, in qua tabulas pictas reponebant. Pliniustis. 3 s. v. 2. Pinacothecas veteribus tabulis consuunt,forte construunt. Ibidem Tablina codicibus implebantur, monumentis rerum in imagistratu gestarum. Cicero bλῖ. ae tura Deorum: Tabularium Apulcius est. Florido Perpulcra tablina. Festus Tablinuna proxime atrium locus dicitur ob tabulas rationum. De

60쪽

te Machinis, scribante, Cinnabo. CAPUT XVI.

τυπουσι τα ει κινα, Tabernaculum, seu pu stum orato

rum omnium. Item Compacta tabulata, fuge 'mata, pistorum, aut fidiorum, in quibin imagines em Mnt. Pollux lib. 7. εφ' λαι πινακυες ρωδενο ταν λάτωνο

Ocribas, aut calybas dicitur ligniim tripes, In quo tabula fulciuntur , cum pingunturA Latini Ocarunt Arachsnas. Plinius libi3 s.cap. IO.Amultu semper in macliinis Canabici: gna erant circa quae primum fictores ceram ponebant. νώναα τα ξυλα

α λάφοντες Cimrabm est idolum, in quod istores , liflores intuentes se diffonunt ad Um Hesychrus:

πανε eia cilliba mensarum fulcrum cst tripedes mense.

tripedes machinae, immensae, in quibus ponunt j eos. Tertullianus in Apologet. up simulacrum non prius argilla dc format cruci,& stipiti supcrstructa. In patibulo primum corpus Dei vcstri dedicatur. Patibulii in vocat us υνα, .machinam passis brachiis, in qua Deorum simulacra fingebantur. Plato in Sophista duo genera μιροπυς,ἔmitamu