De pictura, plastice, statuaria libri duo

81쪽

sibi posuit, septuagesima circiter Olympiade , ait Plinius Argenti usum in statuas primum ad horinorem Augusti transisse falso existimant Triumpho enim Pompei Magni translata est Pharnacis,

qui primus regnauit in Ponto , argentea statua, item Mithridatis Eupatoris,&' currus aurei,argenteique .Valerius Maximus lib. 8. cap.vlt ait Golgiae statuam auream ab uniuersa Graecia positam Cicero lib. . de Oratore, inaurat in fuisse ait , non auream. In auro caelando inclaruit nemo, in at-

'gento plaerique, praecipue Mentor Proximi ab eo in admiratione Acragas,Boethus, Mys,Calamis,& Antipater, qui satyrum in phiala grauaturi somno colloca'sse verius, quana caelasse dictus est,in circa Magni Pompei aetatem Praxiteles, Pytheas, cuius Vlylses, Diomedes erant in phialae emblemate, Palladium surripientes. Hane attem subito exoleuisse scribit Plinius Romae simulacrum ex aere

fictum Cereri primum ex peculio SpurisCasiij. Transiit a Diis ad hominum statuas Antiqui tingebant eas bitumine, mox auro integebant. Statuariae autem quinque genera fuere Tomice,quae

lignum , eburque secat plastice, quae argillam 3 paradigna Mire quae gypsum colaptice,quae marmor in lapides; glyphice, cuius duo sunt genera: chymic quae metalluna fundit 'agogice , quae scalpendo format idque vel per anaglyphicen, cum magnae iunt retusae, vel encolapticen cum caelatae .Plasticen Dibutades Sicyonius figulus primus inuenit,Corinthi filiae opera, quae capta antore iuuenis , illo abeunte peregre umbram ex facie eius ad lucernam lineis circumscripsit quibus pater eius impressa argilla typum fecit. cum caeteris

82쪽

De Pictura,s Statuaria,

caeteris fictilibus induratum igni proposuit Sunt qui in amo primos omnium plasticen inuenisse

Rhoecum in Theodorum tradant, multo ante Battiadas Corintho pulsos. Dibutadis inuentum est rubricam addere , aut ex rubrica cretam fingere, primusque personas tegularum extremis imbricibus imposuit, quae inter initia pro typa VO- cauit, postea idem ectypa fecit. Elianus tib I . vana hi Tor. cap. 3 7. φιλοῦ ε ρ δε - αγάληλα τα et Statuas, imagines, quas plassice fingit, non oscitanter

spectare Ioleo. Hominis imaginem gypso e facie ipsa

primus omnium expressit, ceraque in eam formam gypsi infusa emendare instituit Lysistratus Sicyonius, frater Lysippi, hic similitudinem reddere instituit. Idem de signis effigiem exprimere inuenit. Creusique res in tantum , Ut

nulla signa,statuaeve sine argilla fierent. Quo apparet antiquiorem fuisse hanc scientiam, quam fundendi aeris Plastae laudatissimi fuere Dam philus, Gorgasus, ijdemque pictores Marcus Varro tradit , sibi cognitum Romae Posim nomine, a quo factas Romae uas,item pisces, ita ut non sit aspectu discernere a veris Laudat Iasitelen , qui plasticem matrem statuariae scalpturaeque , d caelaturae esse dixit: δ cum esset in omnibus his summus , nihil unquam fecit, antequam finxit Omnino ita statuo , AEgyptios, Graecos , Italos , caeter sque gentes in artibus

procudendis prae Iudaeis infantes fuisse. Negat Plinius bello Troiano pingendi artem extitisse, ostendo ante bellum Troianum in Iudaeis multis annis de sculpturam, de caelaturam,&picturam,S plasticem,

83쪽

plasticem, caeterasque artes fuisse Iosephus Lb. 3.

caP. O. In omni picturae, ac caelaturae artificio

Bezelelum de Eliabum principatum tenuisse tempore Moysis ostendit. Sed disertius Moyses ipse G. o sis . Ecce vocavi ex nomine seuel, ct impleui eum piritu Dei, sapientia , cs scientia in omni opere ad excogitandi quidquid fabrefieri potest exHuro, ct argento, aere, marmore, gemmis,est diuere

sitate lignorum .dedique ei socium Ooliab, ct in corde

omnis eruditi posivi sapientiam Cap. 32. Aaron cum accepisset inaures aureas uxorum, fliarum populi Israel, formauit opere fusorio, fecit ex iis vitulum conflatilem. Vide quot saeculis ante Troiana saecula ars utoria aeris , Sc auri fuerit, quae pars est statuariae. Immo inpud AEgyptios fuit. Effigies hominum non solebant exprimi nisi aliqua illustri causa , ob perpetuitatem merentium, primo acrorum certaminum victori , maximeque Olympiae, ubi omnium, qui vicissent, sta tuas dicari mos erat. Eorum vero, qui te ibi superauissent,ex membris ipsorum similitudine expressas , quas conicas vocant Athenienses haud scio an primi omnium Harmodici in Aristogitoni tyrannicidis publice posuerint statuas. Hoc actum est eodem anno,quo Reges Roma pulsi. Certe Roma iam olim viris de Republica bene meritis statuae senatusconsulto decretae. Praeter cereas in atrio imagines aliae foris erant, circa limina animorum ingentium aflixis hostium spoliis; quas nec emptori refringere liceret, ait Plinius lib. 3I cap. a. Seneca epist. 63. statuam com-

84쪽

i De Pictura, Statuaria,

memorat δρυφοειν , αδουμ ιν Vlpianus ad Demosthenem in Leptisem: ελ οῦν παρ οῦκ αιρις τους χερ τας ἡ πολεως λαριζανίει δὶα φορους πως η λκύ νεζώνα Athenis moras erat, ut benemeriti de Republicascciperent varios honores, aut aream statuam Iustinus a. ologet. 6. M μυων dic ανδ ιας sua ταξυ π δύο γεφυρων τ π ριγ Simoni Deo statua posita inter duos pontes Tiberis Symmachus epist. 21. lib. I O. Senatus

impatiens dispendi sui solatium petit de honore

virtutis, vestrumque numem precatur, Vt Virum nostra aetate mirabilem statuarum diuturnitas traia dat oculis posterorum,quia ornamentis bonorum incitatur aemulatio, virtus aemula alitur exemplo honoris alieni. Hinc facturi est , ut rusticis adhuc seculis optimi quique ciuium manu, carte formati in longam memoriam mitterentur.

Apuleius lib. 3. Miles. At illa imaginem defuncti, quam ad habitum Dei Liberi formauerat,diuinis percolens honoribus, ipso se solatio cruciabat. Statius in Epicedio Lucani: At solatia vana subminintrat

Vultis qui simili notati auro Stratis praenitet, incubάtque somno. Eunapius in Proaresio, cui osά άν α s. aederam μοιχαγ- ισο πητον , statuam facientes aream aequalim. Artemidorus lib. I. cap. 2. λκειοι, νε εμελ ,γρων ανατ Ἀνθ , areae imagines in umorum ponuntur.

Scipioni Africano in cella Iovis optimi Maxim. statua posita est, in curia superiori Catoni. Vide Valer Maximum lib. 8, cap. is florido 3. Apuleius, libello misso per quem postulabat locum celebrem statuae meae, qui in illa sanctissima curia aderantita libenter decreuerunt omnes locum statuae.

Vet.

85쪽

Vet inscriptio,impetrato l6co ex decurionum ordine, statua fouens memoriam pietatis honorauit, datisque sportulis dedicauit. l. I . f. de condition. demonLTrat. l. a. ff. de loco pubi Locus statuae impetratur a municipibus Soliti erant olim statuas amicorum suorum alicui Deo consecrare, ut religionem haberent Diogenes Laertius in Ari Hot.

A fatris suae imaginem Cereri dicare ad Nemeam. Idem in Theophrasto qui mandauit imaginem Aristotelis' Mira , - ὼερον, pom intemplo Vide Proco pium lib. i. Gotth de statua Theodorici Neapoli ex testulisin emblematis , lapillisque Liuius lib. 23. Sub Hannibale Magius ad statuam Ptolemaei Regis confugit, abso itus est. Diomedis statuae a Dauno in mare proiectae ad suam basim enatarunt Lycophr.

Statuis immotis premet O Lim , quas nemo glorioitur per vim tantissum mouere loco. Certe enim illae sine alis redibunt in suam basim littora vestigiis pede carerrtibus calcantes.

Statua facta ex iis lapidibus quos pro saburra Diomedes in naues e muris Troiani Hia posuerat. Polybius pag. Is i. Mortui Epiphanis ponunt ima- ginem

86쪽

De Pictura, Statuaria,

ginem in loco domus maxime illustri, ξυλινα δῖα - Πειντες, fana lignea circumponentes. Imago autem ei vultus ei similis figmento subscriptione, a b κών ob πό- 'ἄσιν, , 'τία -- γρα*ην Columna rostrata Duillio posita est bello primo Punico, in cuius basi res ei ius gestae. Visitur hodieque in Capitolio S. Basilius M. Αο8.

χαμαί . Columna trium rerum argumens est status, consecrationis, inscriptionu Iam omnium municipiorum foris statuae ornamentum esse coepere, prorogarique memoria hominum, ionores legendi aeuo basibus inscribi, ne in sepulcris tantum legerentur Mox forum in in domibus priuatis factum, atque in atriis Togatae essigies antiquitus ita dicabantur Placuere iudae tenentes hastam quas Achilleas vocant Graeca res est nihil velare, Romana ac militaris thoracas adde ire. Erant dupercorum habitu factae , sed nouitiae , aliae penulatae Lucius Actius poeta in Camoenarum aede maxima forma statuam bi posuit, cum breuis admodum fuisset Pollio in Tito tyranno, statuam acrolitham auratam in templo Veneris fuisse ait. Ita lego cum Salinasio non iam golicam Acrolitha est lapidea. ita Laberius columnas Monolit has Axit. Vetus Epigramma, ου- ὰπολιθου κα- Sm ξοανου. Ne me exuas tunicula, o homo, sed me pecta, simulacrum lapideum. In et inscript leges statuas auro illustres auro superfusas. Statuam sub auro constitui,locarique iusserunt. Statuae interdum dicuntur cippi sepulcrales, columnae, λει. Glossae, sta-

87쪽

l Lib. I. cap. XIX. TS

tua, ἄν θι, Οὐλὴ titulus cippus Priscianus in Pe- riege si columnas Herculis statuas vocat, Statuas ac Herculis inter a Tyrtys colitur. Calpen qua summam suctinet unam Herctilis e statuis. Semper autem in columnis statuae ponebantur, ad sepulcra veterum. Vopiscus in Aureliano, ubi rin columnis statuae Aureliano constitutae sunt. Tre bellius in Claudi Illi totius orbis iudicio in ro- stiis posita est columna, palmata statua superfixa librarum argenti mille quingentarum. Interdum magicis deuotionibus, Tacris in scrobem factis, statuae quaedam consecrabantur, in in eo loco de-l fodiebatur quem barbaros nolent transire.Olym

ελιὰ In diebu Con tanti Imper Valeri Praside, aut rectore rumor fuit thesaurum repertum esse Valerius cum exuenisset discit ab indigenis, accolis

locum sacrum esse, dc ἐξ αρ --τελεν οῦν λιοιντας - - λίς ερως Ex antiqua consecratione statuas ibi defossas. Deinde refert ea de re ad Imperat a quo literas accepit, quibus iubebatur ea quae indicata

πει ἄνδ)ιάντες. Cum locus aperim esset reperta sunt tres tuae Photius scribit eas statuas fuisse argenteas Palladium statuam ligneam breuem fuisse volunt τετελεσμ υ, consecratam ad custodiam Troiae. Memnonis statuam consecratam fuisse vult

Iuvenalis scholiastes Addo in fastigiis domorum Augustarum statuas collocari solitas ut in templorum fastigiis. Vopiscus in Floriano, imago Apollinis quae ab his colebatur, ex summo fastigio in lectulo

88쪽

lectulo posita, sine cuiuspiam manu deprehensa itest. Spartianus in escennino ni ro , In qua eius in lytrichoro simulacrum constituit Trichorum vocat fastigium domus triangulare. Qu*d autem diximus e lapillis semmis simulacra facta esse ostendit Poeta lib.4.sraec ubi Satyrus de se dicit,

Vide quomodo ex vari; iliis statim Saprin coa mentati sum. Apud Procopium in Gotthico leges Theodorici Regis sigilli quod ex gemmis fidium erat in excessu eius caput diffluxisse, ventrem, pectus brachia in obitu Amalas uiathar filiae eius. mora pedes dilapsos obeunte Athanarico Augustus in Larari sigillum liabuit Marcelli ex lapillis pretiosis quod saepe exosculabatur. Apud

Plinium lib. I . veteres si ligno vitis ad simulacra. lima diutissime perennat. Vites iure apud priscos magnitudine quoque inter arbores numerantur. Iouis simulacrum in urbe Populonia ex una conspicimus, tot aeuis incorruptum , item Massiliae pateram. Nec est ulli ligno aeternio natura. Equestres statuae Romae frequentes , de C rules iis qui triumphauissent. Iuvenalis,

--- Stat curra ahenem, albi

Ouadruvges in vestibulis, atque ipse feroci Bellatore sedens curuatum hastile minatur Emimis, salua meditatur proelia lusica.

Item,

Et stantes in curribi Osimiliano;.

Augusto seiuges, elephanti positi Bigete his,qui

praetura functi per circum curri vecti essent. Ο-lumi uae positae C. Menio, C. Duillio, d Pub Minutio

89쪽

nutio Praefecto annonae unciaria stipe a populo collata, cum prius a Senatu is honor esset. Statuae Rornuli,& Camilli sine tunica in rostris Tripedaneae statuae in foro anteridem Castorum .Quinti Marci Tremuli equestris togata Pedestres Romae fuere in auctoritate blago tempore Cloeliae statua equestris togata. Corneliae Gracchorum matri statua sedens posita , soleis sine amento insignis Colosse: imagines apud Lampridium in

Alexandro Seuero Hercules ab Euandro sacratus in foro boario, qui per triumphos vestitur habita triumphali. Vsque ad deuictam Asiam lignea, aut sectilia Deorum simulacra in delubris dicata.In M. Scauri aedilitate tria millia signorum in scena fue- re temporario theatro Colosius Rhodi, quem fel cerat Chares Lyndius, septuaginta cubitorum altitudinis fuit. Romae aetate Plini centum colossi fuere,praetc rque hos quinque Deorum,quos fecit Bryaxis Zenodotus Neroni fecit colossum centum decem pedum longitudine. Conqueritur Plinius suo tempore interiise arris fundendi scientiam Veteres signis Corinthiis adeo capiebantur, ut ea secum ferrent, Sphingem Hortensius, Nero Amazonem, Apuleius sigillum Mercuri in Apologia prima Phidiae Iupiter Olympius ex ebore, auro fuit Phidias primus artem toreulicem aperuit, Polycletus erudiit, tyron auxit symmetriam diligentior Lysippus perfecit Polycletus

secit Diadumenum molliter iuuenem , moryphorum viriliter puerum. Polygnotus argenti caelator, 3 pictor fuit. Vide Athenaeum lib. is de iis,

qui simulacra adamarunt usque ad σωυουσιασών.

Tertullianus de idololatri An plastes iungat, an

caelator

90쪽

De Pictura. Statuarta,

caelator exsculpat, an Phrygio detexat, an gypso, an coloribus,an lapide, an aere,an argento, an filo formetur idolum Palladium ex ossibus Pelopis fuisse scribit Clemens Alexandrinus. Vide quae nos de imaginibus Imperatorum scripsimus lib. 2.

de Imperatoribus.

T e cultu es ornatu simulacrorum.

salinici quoties simulacra Deum dicarent, eratos ritus obseruabant, de quibus Suidas in

ties edent atra ponere, aut simulacra Dei elixantes legumina primitias dabant consecratis gratias agentes quod priorem victum legumina dedistent. Interdum sumptuosiori victima in consecrando utebantur. Simulacra autem non modo coronis, unguento, ioribus ornabant, de quibus supri egimus, sed unionibus, fasciolis, sacrificiis. Vniones cinaures -lere appendi simulacris ostendit Macrobius lib. 3. Saturn cap. II de Cleopatrae unione agens Ipse autem uni cuius magnitudinis fuerit, inde colligi poterit, quod qui superfuit postea victa regina, capta AEgypto , Romam delatus , dissectusque est, Factae ex una margarita duae, impositaeque simulacro Veneris, ut monstruosae magnitudinis in templo quod Pantheum dicitur. Cum quidam legatus