장음표시 사용
11쪽
sarum, florebant& studia reliqua doctrinae, & e in primis elegans, &p ilhc holmine digna, disciplina. Quare recte ex istimatur amplus alle grandisq; poeta dixisse, nec sine causa tantum huic ciuitati praeclaris'; ipsius institutis tribuisse, qui assirmausi Athenas Graeciae Graeciam esse . quod ut uniuersia Graecia cunctae Barbariae praestaret, ita haec una Graeciae ciuitas reliquas omnes eius gentis ciuitates dignitate, ac gloria superaret. Non opus est nunc accurate docere, quanto studio Athenienses partus optimorum ingeniorum fouerent: quibus , quasi condimentis quibus ain, hunc suavem etiam sua sponte cibum animorum cocinnarent. cum potius in hac re quibusdam aliquando visi sint plus quam oportet, secisse: ii istamq; ipsius menturam ii insiluisse. qui fortassent so ser eroni: nec quantum boni inde capi pollet, si quis vere existimet, cognouerunx: cantus enim quidam musicaein artis lepi res, ut magna voluptate aures assiciunt, & ea quidem pura, ac sinccra,ita & animis moderantur ,&motus ipsorum turbidos ex unguunt. ut non sine sultimo consilio illi dicti sint grauissimis, sapientissimisq; viris magnam vim habere ad veteres inores retianendos, statumq; ciuitatis optimum conseruandum . nam quanto facilius imrepa ut in pectora hominum, quae festiuitatibus bis fommendat .i fuerint, vespoliui hoc eximio bono ornata, neminem arbitror ignorare . quantum ver kudium veteres poetae adhibere soliti sint, ut vit hominum progessent:
exemploque aliorum, quos tanquam imaginem quandam magnarum virtutum, aut ingeritium Viuorum iei fingerent, Mos expolirent,& ab omni cubit' euocarent, exploratum est neque enim illi, si finem alium suorum lab Dim habuissciat, tantoperς probata suissent: nec adolescentes ipsi volt inlato parentum : consili cui, uorum, qui teneri illi aetati prount, omne illiad:tema
pus in illis & diligenteri legendis ,& ad verbum ediscendis consumpsssent. qu coisti inam debent, huic etiam parti doctissimia iri prouidisse, Reds po;
et ianuam numeros, modosch elegisse qui di rebus. illis, quas canerem, miruseu conuenirent,& aria mos etiam nostros ab omni lab , inaculaque purgarent. Quos etiam sumptus talis illa ac generosa ciuitas in scena ornanda sustinoret, & quanto actitatores ea , quq illic agerentur, reserendas curaret, nemini. dum um csti nam scripta xtiam epicorum, quibus in theatro locus co- dum pacto ut tragicis, comicasquc non erat, non cambant ornatu, nec ullo modo destituta, impolitaq; manubant: ad iuram ruinque antiquitus illa cane bant uo, S certus quosdam summo studio instructos, atque omni cultu comptatis expolitos, quos i Vocabant, habebant. - De melicis vero: grandioribusq; illis poetis, qui dithvrambici dicebantur, nihil opus est dispu tare:
bis enim poematibus exornandis praecipue musca inuenta erat: magnamque in primis coniunctionem illa, cum hac arte habebant Nec existimare debe mustam eruditam, opti mim; legibus institutam ciuitatem, aures patefacturam sisse poetis,nis ex illorum studio fructus magnos capi posse intellexisset is nanque maius aliquod incommodum ex lectione illorum nasci plerunque cogit ouis eis longe illam a se voluptatem protinus cxturbasset: quis enim est vino, fructus rerum secundarum,aut qua alia in re melius tranquillis temporibus la mines acquiescunt' sine studio nanque aliquo, relaxationeq; quapiam animorum nullo modo vita traduceretur. Sed Romana etiam respublica,quet sens grauis inprimis, seuerasuit; duram' admodum, atque asperam viatam diu coliat , quippe cum in militarabus laboribus tota occupata soret, cito
lascstudia recepit; pocta que in mUno honore, ac pretio habuit. quod. stu-oluari iiii a diuin
12쪽
dium in tam nobili ciuitate, & quae imperium in omnes gentes liaberet, tantopero creuit, ut quemadmodum cetera bonam comportata suisse ex omni orbe terrarum videbantur, ita quoque ipsum relicitis veteribuς suisque sedibus, confluxisse in eam urbem non sine causa existimaretur. Statim igitur illic orti sunt Ennii, Pacuui3 , A b, qui tragoediiέ scriberent: grandeque hoe poema magi ia explicarent : sententiarumque aisplitudinciti cum granditate verborui stiloq; sublimiore copularens nec tam ςn codem tempore scena altera destituta sui ac sine honoreullo, dignitati queli culto extitere nanque lepida ingenia, quae ipsum frequentarent: a que ita demum tenuem illamma teriam colerent, atque omni suavitate expolirent, Vt non paeriit emigrauem
illum populum, & gloria undique, magnitudineque rerum sesiarum Rohe
tem , in theatro sedere , atque aurus vocibus comicorum, iocisque praebere: hautem fuere Caecilius, Trabea , Afranius, at qne complures, iii quibus Plautus, Terentiusque summum locum tet die cum eorum alter siceiijs , sali busque miris animos eorum oblectaret: alter vero, seueritate, singillarumque naturarum proprietate, a se mirabilem in rivodum expressa: eru mque i p-sarum prudenti constitutione, eosdem eaptai rei non desii timetiam ipsis, qui reliqua genera poematum adumbraret D& s parem in illis laudem, Latini
uis, ut verum lateamur, natura ipsa Graecos illo diuisios poetas, suo quosque, in genere primos, videatur.informasse: are veru diligentia nostros potius polisse. qui sane tantum in ca re progressi sunt e plus minus o honoris ommendationisque am uis uerula quantum ad illos propius accesserunt: melio-x v e, aut deteriores eorum imitatores extiterun ita. Cum autem ies principe
cum G cis primis temporibus consequrridia roduertariam apud illoc quoque tirunt, qui doctrina, ac st homon paruo in ea genera adhibito, non multum Gricis cederent, nec valde inferiores ipsis laude ac gloriasoeendiquam omnium ciuitatellaec ima aias hium foret, paulatim illam municipi colonIasque mana purit, ac senomminItaliam spargi, disseminarique coeperunt et eadem de causa eciam in prouin Has transierunt: quibus omnibus in locis vel Enienter colebantur, summoque in honore erant. Huius vero rei signum est , ac satis quidem illud certum &exploratum, quod cundistillae ciuitates theatra aedificaram, quorum vestigia multa manent adhuc et vel potius non paudis in locis adeo inregra l& ab omni temporis I muria conseruata sunt, viceri intelligatur cogitaue illos operi si psius, ac maturiae firmirum naturam ipsam vincere, ouae v noua aliqua semper gignit, ac procreat, ita vetera, factaque cunetisc Mityimaue consimit voluerant autem illi praesto sibi semper facultate pomnem esio Huius voluptatis fruendae, atque omnia prompta, parataque i, here, quae ipsanx adiuu xen atquc omni re undique ornatam, instructamque riatarenta .riSed non tam fortasse his obfuit vetustas ipsa: Hidri GV quae nascuti uir ab iis rebus, quae in propinquo telluri hoc caelo sunt, quam humanx vili peiuriu mortalium: qui alia mente usi, longe diuersum consilium secuti, illa euerterunt, qui sedulo maiores, magnisq; sumptibus iactis fabricaram . quae causa etiam, ut arbitror, suit, ut optimorum inguimorum monimenta , quibus illa seruiebant,eodem sato uterentur, &ipsa quoqι miserabiliter extinguerentur: unde pauca illorum ad nos peruenerunt: praesertimque upud Graec nouae com miliae penitus inκrierunt. ut quae teneri esse ,de posse moresis renum corrum-
perci stimarentur. Cm tamen contraris iei est ientallit inuenti seren
13쪽
ctios cine praestand . magnam potestatem haberent Sed Cicero quoquo
tilitatem huius poei'atis magnopere predicaui qui restimonio veteris grammatici, comoedia in ima Iatrunm vitae, speculum consuetuditus, imaginem veritatis vocavit. et Plutarchus praeterea, Optimus huius.rci existimator, vitςque cestonuistisiimus, e Bie ipsam celebrauit, cunmenandri fabulas commendaret,iac quot fructus milius ingenio tenera adhuc prodi, stenti: adolescenseruiis cie ortum est, s gnificaret. Nam Socratem, Xenoctatum,Zcnon emiseuerissimos quo nue ph seph ohin theatrum matre solitos, litteris manda tum est: i Animus laneisbruin ου qui ipsa tollenda curarunt, reprehendi non debet: arrodesse nancis humairae viri volu unt: Gmsi iam istasse non omniano sapiens fuit: quod eum nochre Iarrium c suiniit, nec boui quicquam vn . tam pignere potest, id sendi mi excidendum est , atque omnes eius fibrae sine dubio elidendς contri putem, quod i xtum cst, ct quasi e duabus maxime contrari,s rebus Iempsitatum, 'd' um altent detrimentosae *nt: alterae veto xtiles, auri seruosnutam Mibac nostravi sunt meque enim purς since
ue dia ullos' i' sinis ipsiqnullo modo videntur extirpand , ne una cum
qua vitium illaruni mater tui Aommodum autem, bonumque, quod inde capiturς augeatata unde a tui nillud Jaycurgi, stulti atque importuni regis, mosito insimulat uni atque ab oinni irrisia temper es atqueexagitatuni. cum vidisse i quibusdam, qui ipso us su rant immoderato, vulum aliquid noccuisse; iubies:vites excidi uiat lac stirpem 1llam mirum , undo tot bona ad lauammiqn genus erueniunt. quan tum iri apso fuit, frititia sua,magnoque opiniona errore obtruncavit . eadem igiturratio suit corum, 'ui fabulas poeta ruita, silauisiimum pastum antinoium magnumque omatum rerum secunda rum, deleverunt: ac parvospatio temporixsructus magnorum inseniorum,'
'ut valde via es erant alas ingeniis excolendica quidquad denique ad eos potiendos pertinebat, perdaderunt. Quare non parum fortasse in illos quadra
ret, quod Spartiates quadan in Philippum Macedonem, illum Molindri pa-xnem iuretur dixisse. cuminis . Lacedaemonem nuntius venisset, Olynthum
Eum euertisse, atq; in nobilem, ac copiosam Gr orum urbema abiem omnem
aetermis' , anquit, regem eum a qualis illi vibis condendae facultatem munquam haluturum . Sed vetus hoc incommodum, &quialonginquitatet mireris p me remebris in hi tum est, ampl*s non deplorem ust optemus potiust, ne lituust odi aliquid in mentem v iat nostri si culi princisa bus, aematuriore conia o indebiwxatione omni de hac re, nantur. Vtia quando etiam duri quidam ac petite agrestes, siue qui tristitia hae sua commendari volint, huiuscemodi aliquid sinserint consilia ipsorum mala vastaq; ontemnantae, nulli modo Musis pellum in icant cum enim vita nostram, malis multis ac
molestii undiq; cincia, aliqira meat oblectatione, nec eontinenter versari posssion laboribus, requietemq; nullam capere tantarum defatigationum,quq remissio animi honestior est, ac magis probo viro, liberaliterque educato digna Nam imbecilla stas,&qus nullo pacto volup tate diutius carere potest, nisi in animi Vesuptatibus aliquit u cristipatur, corpori se totam tradit, atque illius cupiditatibus explendis ardenter incumbit. ut vitam ita degere videatur magis
beluae alicuius, quam humi pix propriam l quia neglecta meliore parte sui, deteriori servit, rationem' Appetiu3 patitur obtemperare. Praetereo fructum
14쪽
qua enim alia re magis ad virtutem colendam adolescentes, quam vocibus poetarum inflammantur aut quomodo illi magis a vitiis reuocantur, turpitudinemq; eorum propu Oculis intuentur, quam spectatis,& tanquam ante piac positis exemplis illarum rerum, quae iunimo consilio a poetis, cade causa, d lcribuntur NecPlatonis auctoritas, quominus poetas diligamus, nil diumq; ipsorum toto pectore colamus, debet nobis obstare. qui putatur non valde amicus ipsissu issse . quippe cum ducem eorum optimum erep. illa, quam sinxit, quam ius orna tum undiq; , ac summo quoque honore assectum, eduxerit, atq; exterminarit. ut qui crederet sen ten tiis ipsius quibusdam: totaq; demum rati ne illa, infici multum, atque deprauari mores nominum eorum, quos suo quo dam, ac nouo modo insti tutos, illic vivere voluit: ac si id facerent, plenc, per secteq; beatos futuros existimauit. ipse nanque perspicitur magnopere hac arte delectatus suis te, sermonesq; ipsius eruditissum, atque minissimi referti sunt vocibus poetarum . accurati vero eiusdem interpretes longe aliud ipsum sensis-le arbitrantur: nec minus aliquid unquam cogitaste, quam Homeri dignitatem molare, quem admirabatur, ac cum aliquam eius rei occasionem nactus erat, libenter ornabat, ac summa virtute praedi tum esIe aiiirmabat: ita demum illi purgare conantur hoc crimen, tanquam nullam maiorem maculam ι loci ri suo, auctoraq; vitae, inuri polle existimarint: nec alia ulla re tantum dignitatem illius, existimationemq; laedi ac labusaeiari, quam si crederetur ille poetam
eum insectatus suisse, quum ceteri omnes Hare optimo colcrent ac venerarentur. Quod si alia nulla ratione auctoritatem Platonis poterimus sustinere, os
ponemus ipsi Democritum , magnum illum physicum , ct qui de hoc etiampneclare potuit iudicare i ipse nanque mirifice Homerum celebrauit, scripsitq; ipsum: quae verba adhuc eius illustri loco posita leguntur, cum diuinam naturam nactus esset, ope ipsus ornatum illum variorum car num potuisse sab G care .Qut qui putaret sine diuino caelesti is ingenio, nullo modo potuisse ipsum, adeo pulchra, sapienti si plena carmina conficere. nam eundem etiam,quod Gmile huic est, sitne quodam afflatu furoris negasse quemquam poetam ma gnum esse posse, Cicero testatus est. magnam autem vim apud me habet ad Homeri virtutem perspiciendam, & quasi ante oculos mihi collocandam, cum cogito virum illum ipso contentum suisse, ac nichil amplius in ea re desideralle, cui unus hic mundus satis non suit, sed innumerabiles vel infinitos potius, mente animoqi peragrauit. Hanc igitur artem, tantopere generi humano utilein, cum ipsum valde probaret:&quantos fructus serie pollet, praeci re videret, iudicio suo ac cognitione multa pulcherrimarum rerum ornare V luit Aristoteles: simul φ, quae ipsus tractandae optima ra tio esset, amatoribus iulius indicare: gratiaeq; multum ipsi, ac dignitatis aduersus eos,qui eam non magnopere diligerent, conciliare . nam non deerant etiam qui, eam colentes, in aliqua re, ignoratione ducti, peccarent: quos corrigere, atque in veram viam
reducere, rectum esse existimauit. Quod squis hoc unquam efficere eximie potuit, ille in primis, vel totius unus omnium mortalium, huic rei praestandae idoneus sulti & quia quae laudi, aut vitio poetis darentur, longo tempore Athenis obseruat: & quia ingenium id, iudiciumq; habebat, quod metiri res omnes
facile valeret: veramque illarum sormam cerneret , atque aliis etiam , qui cupiditate ipsarum capti forent, demonstraret. Semper vero eum studium noe amasse multis modis intelligitur, in quibus hoc etiam non paruum animi ipsus esega illud indicium est: quod scripta sua omnia testimoniis poetarum reser sit: sae
15쪽
siς quod sentitquaelinque de re, auctoritate; serum comprobabina,M: 'p'R 'μm Mi id im declarandum, quo l eum a patre in M tis: rege , Alexandrum suscepisset instituendum, & omni es anti. ita 'μ ' *ς3puor conueniret, expoliendum, Homerum iii rata propositit ingeniumq; ipsius in virtutibus eius si mi poetae con-- .i . - . V V Ium ςnim alterum Homeri opus ab ingenioso viro , ac
T Tet. ς ς vidς Hς, vocatiun sit pulchrum humanae vitae speculum: . . Igmς gn nimi viri, ac sortissimi regis Iliade expres h G -S P'e μ' i V p xymum, si pinntissimumq; praeceptorem verius illum 2 simul ςhrum eius vitae, quam sequi postea ipsum oporteret,
si monstrasset ei Achillis virtutes, arti.
Aa: - . RUR M'g'3ΤWiu Uii erga magnum eum poetam, quem multista hi, i, i 'μμψ IςmpQ rq pastus est minui suo in pecto fe . atque ' 'O mi ari non debemus, cum in animum eius tenerum singula-
res ipsius gestas scripserunt, comiteri; itinerum eius suerunt, litteris nrodi . . . ς Eu Ddς 08MRm Achillis facta magnopere admiratum fuisse e numeroque heroum omnium plurimum illum amasse, testatur honos, quem cineri ipsius atque ossibus habuit. Cum enim, bellum illaturus regi Persarum, Ilium
tumulum Achillis stantem. unxit vnsuentis: nudusq; uni cum sodalibus suis
ricarum quaestionum , memoriar a veteribus proditum est . quemadmodum etiam separatim eum tramediam ornasse: omneque demum linc studium aliis quoque seriptionibus sitis illustrasse. Incubuit igitur ille in hane rem toto animo, atque, ut existimare licet, quod conatus est, ab luit, cumulateq; perse cit . omnes', partes poetices si1btiliter pertractauit. Cum autem dicen i etiam ista: atque ad intimas ipsius partes acie ingen tui penetrasset, magistrorii demum illius, artem, quam profitebantur, docuisset, eadem naturae diuinitate quid boni, malique in hac ipsa committi positi, declarauit in quo etiam plus ne, an minus laborarit, non iacile affirmarim. Nam uin illic
plures habuerit, qua ante ipsum in id opus incubuerint, doctores illi' studiu, ut potuerunt, extiterint, hanc contra artem primum ipsumamum suis te iudico: neque enim ulli memorantur, quillessidere te atins ruost Aristotelem etiam, qui aliouid ipsi addiderint, multumq; in eo pro res minime seruntur. Non salsia etiam fortasse putaret, qui eredere thu e tas mi viri laborem magis profuisse ad scripta veterum poetarum 2 dicanda orir
tutesq, , ac vitia illorum intelligenda, quam nouum aliquem , qui in eo studio
cum laude versatus sonsormassen persectum vndiq; quelbsa 'um reddidisse . neque tamen id auctoris ipsus culpa factum est : ad vitio potius e
16쪽
atim temporum, quae, postquam ille editus ae diuulgatus est, Athenis , retia
quaq; in Graecia, consecuta stant: ata enim omnia Macedonum armis, intestinisq; malis illic perturbata sunt, ut vetera instituta Athenienses dimiserint: ac nouos mores, miserae illi fortunae conuenientcs, paulatim didicerint : oti j vero, ae pacis haec studia socia sunt, florentibusq; rebus gentis alicuius ac populi, non tantum tranquillis temporibus,maxime frequentantur. Romani autem poetae ad pKcepta haec, nisi fallor, non multum aures patefecere. ineque a ctoritate in huius summi do toris in studio luci secuti magnopere suere. tragici nanque, ac comici totos se ad sabulassi raecas retendas dederunt, nec noua multa argumenta studiose finxerunt. Epicovebo carmini colendo apti in primis, ut arbitror, Lucretius, Catullusq; suissent, si corum alter veriorcm ma . teriam cepisset, in qua versibus complectenda ingenium exercoret: alter vero Iongiorem aetatem vixisset, cum iuuenis a4huc tale specimen Euius poematis dederit, ut non male de ipso hoc ariolari posiimus: ambo autem magnis ing
nijspraedati suete: ijsq; l umini bus poemata illa sua refersere, ut si toto pectore
in hoc amplum argumentum incubuissent, nullo negotio parta illi tractando,
omniq; virtute cumulando,diaturi fuisse intelligantur . nam quanta In utroq; fuerit facultasseribendi, elegantiaq; orationis, cum Gaetate vixissent, qua maxime Latinus: sermo purus, sincerusq; esset, quid attinet disputare t Successit his Virgilius, non magno fine spatio temporis interie .sed,quo grauia in primis mala, atrociam exorta sinto quae, ut veterem statum eius ciuitatis labefactarunt ac paene Romanum imperium inevierunt, ita Latinum sermonem,
incincta omni nobilitate, totum inquinarunt: & antiquum omnem leporem ei eripuerunt. hic igitur, cum idoneam materiam, propriam* eius carminis sumpsisset, plurimumapsam studio diligentiani sua momauit: ac quod arteiudaciq* pretiari potuit, egregie perse it, atque cumulauit canam & Homerum ducem sibi proposuit, ipsum omni in parte sui poematis accurate expressit, vel viquidam volunt, potius expilauit. quin certe tanquam apis quedam , singulos eu ' ut tragico ruin etiam, reliquorumq; op cimorum, &Graec xum,& Lata. rum poetarum lustrauem et antiqriuauissimum mel confecerit,
dubitari non potest Sed tamen hic magii iis,& qui studio illo se cura radiutus, primum facile locum inter suos sibi vendi carit, ac iudicio multorum cum Homero etiam deprimo loco ac palma concertarat Sed ut ad opus Aristot Ieum. artemq; hancredram, iacuit diu ipsa: ct pene Undiq; tenebris oppressa atque extincta fuit . quippe cum c tribus libris, primus tantum in vita relictus st: reliqui autem duo qui consequebantur,anterierint: nec vestigium eorum ullum restiterit. nam aci hunc numerum librorum, quos scripserit de hac arte,
chus enim in Homeri vita tertη libes mentionem seca t, non longe a princiis eius bene longae scriptionis , ubi de origine eius poetae dispuvat, ac quid de re illa memoriae prodidini Aristoteles,diligentercommemoriit. Sed etiam Iertius in Socratis vita narrat Aristotelem in iis. lib. rusia reiis κῆς , dixisse opti- moilli viro seduld aduersatos fuisse Antiloςlium Lemnium, Antiphontem
interpretem portentorum . Prqterea ipsemet invi libro de optimo statu resp. testatur, se accurate, copioleq; disputasse depurgatione perturbationum in
bis, qua scripsit depo in . nec non & inprimo itidem, Ocinii, libro de arte dicendi exponit, sede facetus, omnique ipsarum specie seorsum disteruisse inhsdem de poetica scripus. quamn vert vnx umbra quaedam nunc repetitur
17쪽
iti hoc libro, quem in manibus habemus. preterquam quod nullo mcido veΗ-
sinite est ipsum, accuratum in primis dinuorem, multas partes huius operis ne flecturum suille. & eas quidem non paruas: impersectumQ; demum id atque inchoatum reliquis et aut erum non: attingendum id fuit, aut postquam manus illi admouisset: partesque ipsius aliquas accurate persecutus esset, reliquas etiam expolire debuit: propositumque suum ad exitum perducere. nam quin statim in prineipio huius operis comoediam appellari t: ipsamque ornandam sibi propol verit, dubitari non potest. quomodo igitur ipsam, si opus plenum,
antegrumq; esset, omitterepotuit' Utinam potius hunc unum librum , qui restitit, totum, in tegrumq; cssuaffirmare possemus, viscriptionem hanc ipsam mancam, debilemq; esse asseuerare non timemus. Neque tamen ob id minus nobis gratum, acceptumq; hoc, quod tenemus, esse debet: cum enim ipsume magna quadam procella, naufragios saluum sit, videtur, a nobis inde causam agis custodiri, ornariq; debere. praeterquam quod ita multa praecepta in ipso continentur: disputationesque tam acutae,&poetae insormando necessa xiae illic existunt, ut omnis opera in eo diligenter legendo bene collocetur: fructusq; sine dubio maximus inde capiatur: Sed, ut signiticaui, iacebat hoc primclarum opus : nec aliquos adhuc acresset amatorcs nactum fuerat: quamuis
enim formis mcusum iam, diuulga tumq; seret, Georgiusq; Valla in Latinum sermonem ipsum vertere conatus esset, non tamen adhuc, quia nulla magna diligentia in eo ill ustrando adlubita se erat, in usu , honore'; ullo erat. quum Monstet eruditissimos etiam viros, qui omnem aetatem in humanioribus ijstitis aeris inpediendis consumpserunt, accurate ipsum non legisse: nequo inti uno .citiam testimonia vlla citasse. Exortus postea est Alexander Paccius, ciuis meus, qui studio preterea hoc ipso vehe nenter tenebatur: ae tragoediam etianisquanda m, inuento noub genere versus, nostro patrioqpsermone conscripsit m plures etiam e Grecis poexis, non sine laude,&industria multa, partim e dem nostro: partim Latinoseimone expressit. ille igi purita acriter hoc opus amauit: ut semper in manibus tard haberet: ac de nulla re magis cum homini
bus doctis, veriatisq; inscriptis huius philosophi loqueretur. Quare cum in
census desiderioi pirus esset ac nulli labora parce t, ut eum adiuuaret, Cum mntiquis libris, cuius rei potinatem magnam nactus est, cuai gratia apud G
-mentum v M. Pont. Maia sonore peruulgatam scripturarra contuli R&mulatos sine dubio locos emendauit.: Sed etiam , cum idem arderet studijs omni clegantis doctrinae vinprimis'; , ut traditum est,artem hanc coleret ac se Ventaret, ut magis familiarinvs bi Euoc librumi redderet, s ngulasq; sen tentias a tu curate ponderare in Latinum semimem ipsum vertere aggressas est: nce Damen plene,. quod animo conoendebat, essecit: conatui enim illi egregiora iobuiam hi, ac singulare bonu m, quod inta nasci potuit, semit ac disturbauito inchoatus igitur, imperfectusquelabor ille honesti ac probi viri exibiti nec laia inen non studia aliorum non parum excitauit. In idemopus non multo post
Franciscus Robortellus toto pectorumcubuit: qui&annis, & cruditione fi xens, conium ptisan tam praeclaro, aiduoque opere plurimis vigilhς, hune Ilia brum primus scriptis suis allustrauit. plurimumque caliginis inde sustulit atque
dissipauit: necnon ope antiquorum librorum, non nullas praeterea Ex eo ma
culas deleuit atque exturbaui t: cum cnim multa ille legisset, sabulasq; omnes omnium poetariun diligenter versasset, ac sedulo in primis Graecos scripto uas in qu ibra varia, multaplexque doctrina crasti Nolutas et, b e paratus
18쪽
in hinc palaestram venit, quare non sine causa, Isi agnam inde laudem , gloriamque reportauit. Descendit statim in eandem arenam egregie&ipse alia parte ornatu ac scientia omni subtili comitatus, Vincentius Madius. qui cum aetatem om m in grauioribus libris eiusdem auctoris contriuisset, atquein celeberrimis gymnas9s scripta ipsius interpretatus esset, laboream etiam hunc viribus suis indignum non mistimauit, atque in eo sustinendo omne ingenii siti robur contendit: hic&singulas sententias diligenter examinauit, ac quae
Obstare illic, pugnareque inter se videbantur, cognouit: adhibitaque diligentia plurima nodos plures dissoluit, atque extricauit. dine longi in laudibus ipsus persequendis sine ulla necessitate sin, quippe cum liber ipse, plenus eruditionis ac diligentiar, in manibus sit, utilem valde operam suam in hoc pret buit atque collocauit. Sed nescio quo paeto ego, dum hos vere ornaui, &quantopere ad hoc munus obeundum in tructi accessserint ό significaui, errorem animi mei manis indicaui qui non ita fortasse idoneus huic operi, neque par tanto oneri sustinendo, tamen illud suscepi & quasi cui illis contendere
Voluisse. possum existimari. aqua sane mente, consilioque longe semper afui rac quiduis aliud magis animo meo cogitaui. quod sano verum esse, atque ita prorsus se Laberriresti 1, udarbitror, ratioque, quam in hac scriptione mea secutus sum, declarabit t. meque omni huius turpissimi minis suspicione liberabit. Sed , ut rationem mei consilij aperiam, ae quid denique me, vitam erumnoso nauigarem salo, impulcrit, studiam id fuit iuuandi, &amor gahunc optimum scriptorem incredibilis e cum enim olim diligenter libros eius
de arte dicendi legi: aestudio, vigilijsque meis quantum potui illustraui, codem tempore hunc etiam libellum nonsaldo alienum ab eo argumento, a curate versata, &cum ipsius obscuritatem animaduertissem , ac quam'male ille a vetustate tractatus suisset, cogn ouissem iquid lucis ipsi adpprtare: pl fasque non nullas aliquando cius ac ni sin arena a uidebat . cumque diutius in hac mente suillem, coepi sperare , si ad facem perrexissem, .tempore suturum csse, ut adiumento alicui ad eum intelligendum iis, ' ui non tantum in eo laiaborassent, suturus essem i. Quod vero salii in hoc , decipique magnopere potuerim, admirandum non est, cum rubi taundassicile omni homini sit, quam
scire, quist, acquid Praestare possit, videre- hoc igitur sertasse milii fraudi suit, ac quod primo , si totum mah i propositum fuisset, merito irae perturbas.set , atque ab co conaetu penit abduxaslet, paulatim susceptum,inon tam a
duum, laboriosumque mihi visimust. . Mahis omnibuς rebus nunc relictis, ignosci arbitror oportere illis, qui desiderio niuandi ceteros capti, splendoiareque laudis occecati, maius aliquod onus suseiprunt, quam vires eoruni a
Ieant sustinere. hanc igitur mihi quoque veniam dari rogo: praesertim si liuor nullus, obtrectatioque in hoc meo labore apparebat equarum terum umbram
omnem, speciemoue, ut illar ausi fortasse nimis mihi pIaceo ab animo meo
absunt, ita inde delere, ac landitus extinguere conatus sum P Accessor Epostea preces amicorum, assiduaeque ipsorum voces, vi quidquid & ipse inu nissem ad hoc studium illustrandum aptum, diuulgarem , ct cum amatoribus ipsus maximis communicarem: ego enim , ut timide sempcr ac pedeten tim ad hoc opus accessi,&in singulis ipsius partibus multum haesitaui ita ad extremum hoc: consilium capiendum vesae cohorrui, de tanquam scopulum alia quem prolationem in medium mearum harum vigiliarum res mi dat. Nam quin cupidi ipsius multi inuerurentiu nunquam dubitauit neque enim cO
19쪽
tingit hic, quod in altero illo studio, arteόue dicendi usu venist, ut infliberis
tantum diuitatibus ei locus si, vigeatque solum tranquillo statu reipublicae, atque omni strepitu belli procul sugato. cum enim Z illic maxime scireat, ac secundis ipsarum rebus magnoper delectetur, Parum tamen effregibus, honoresque ac prie almagna aciipis itur ab opulentissimis quibusque hominiabus: iciemque rerum aduersarum solacium ac puriumum magnum cst. Quis enim nescit Aeschylo ab Hierone Siculo maximos honores habitos esse qui cum Athenas discessisset, existimans se nominia notatum, quod ipsi seni adolescentem Sophoclem, qui tum primum in steriam venerat, liniaudices anteposuissen si eumque victorem illius certaminissententiis suis declarassen t, in eam potissimum tellurem se contulit: tyrannoque illi mirifice gratus & acceptus fuit . unde statim pi clarum ipsius iactum, beneficiumque in illos homines maximum ingenio suo celebrauit: condebat enim Hieron tunc Aetnam urbem. unde pocla ille, argumentum hoc sui carminis secit; sabulamque eo nomine docui , quὸ & auctorem cius bertcscii ornauit, & hominibus, qui itulic viverent, beatam vitam ominatus est. Apud chelaum etiam Macedonem, vixisse multum Euripidem, notum est, qui rex tam benignus in eum poetam suisse sertur, ec tam spe maxima pecunia , muneribusque amplissimis eum ornasse, ut magnum ranstpondus auri aliquanta Euripides magno animo recusaret: atque in eo contra preces ipsius perstiterit: aliquandre totam ita iam pecuniam sodalibus suis necella ijsque Athenas miserit, ne animum regis erga se penitus Videretur ropudiare. nam Menandrum etiam, qua alteram sc nam colui a Ptolomaeo primo Aegypti rege magnis propositis donis euoc tum fuisse, memoriae proditum est Sed aliae plurima, si maiore consematione res egeret, eumpla occurr rent: nec solum veterat Verum etiam noua, ma-sisq; huic ipsi aetati propinqua . quamuis nesari non possit, quin lim r omimi, ut propter misera etiam,&valde calamitosa sufferiora tempora, non ita multi fuere, qui huic laudi toto animo incumberent, quamuis non Penitus il la unquam extincta sit. Cum in aliqua semper genteaomni artate aliqui intit rint, qui ut potuere tunc studia haec cisterem, atque amarent.In quo etiam Vore patria haec nostra gloriari potest aquae insen illa tulit, quae prima Lanc laudem rcnouarent, atque omnibus alijs, qui aliquid ipsius lingua scripsssent, Iongo interuallo prestarent. ij autem sue o, ut uno omnium consensu patet ψDantes, ac Petrarchaὴ qui inter alios eius seculi poetas, tanquam lumen alia quod emicuerunt. eorum vero alter, aetate prior, & amplitudine argumenti maior, ct cognitione omnium scientiarum inlustrior, pocina consecat, stup
xis plenum, es diuinitate multa resertum. Quod si aliquem inferiore aetate natur, armavit,. ac siquisse adscribendum diuino spiritu amatus contulit, hic prosectoiu fuit: neque enim humanis viribusnixa mens ulla quae vidit ipse, &v t nos videremus effecit, potuisset unquam contemplari. Qui successit autem illi, quum 'minorem materiam sumpserit:rest enim Petrarciae poesis, ut de Anacreonte illo Teio, Cicero memoriae mandavit, tota amatoriar multum t inen ipsi dignitatis attulit, honestes in primis atque ample teneras illas res, ac molles pertractauit. cum contra Graecus ille & turpiorem amorem celebrarit, α vini plenum, temulentiaeque poema condiderit: ita sedemum noster, in eo opere gestit, ut nihil in eo videatur posse desiderari, quod ad argumentum illud ornandum, atqueramni laude cumulandum iaciat. Cuimgitur elegans hoc studium tantum adiumenta ceperiti nostris hominibus: nec tantum in
20쪽
uenti sint apud nos, qui magnifice, praeclareque ipsum coluerint,sed etiam palmam ex eo tulerint, e ur non debui & ipse,siquid Opis ipsi adferre possem, vati, de conari. & cum eximium carmen scribere non valeam: nee etiam fortasse rdcte id faciendi rationem aliis tradere, eurn saltem , qui summo ingenio praedi tus hoc secit, artemque hanc docuit atqueomni sinanti si es letale locupletavit, scriptis meis adluitare: & praecepta, quae dedit, vetui lateipsa, ct prim2erea aliis malis corrupta multum, atque obscurata, sedulitate mea illustra' re Cum autem nunc explicationemliuius labri, finem mei laboris qgusta ruerim , habeam tamen instituta quaedam alia , quae valeant aliquisivi: artem hanc ipsam ornandam , commodiore tempore illa da uulgaebo , vinulla re, qua possim , desinam ipsam expolire, si modo id, quod conatus sum, ullana in pamtem esicere potui, atque praulare. ι VI autem omnes ang j mev xives conmiendi insurgulis sentent9s explanandis, ita diligentiae plurimum s studiiq; iam hibui in antiquis exemplaribus conquirendis ::ςuroque omnes, quin apud no sunt, bibliothecasperscrutatus essem, opeta etiam amiso mumduitrias in bac re usus sum. qui ut studio meo inseruirent, ceteras Italic omnus cxcusse
runt, unde aliquid aptum ad huncilibrum purgandum posuI expromi l. M se potius in hoc illi studiosos mei, diligentesque praebuerunt,quam auxili; mul um mihi, opisque, ad id quod quaerebam, tulerunt. quod lanὶ ipseadmiraritus non mr sciebam enim vulnera, quae imposita erant huic operi , multi
ab hinc siculis eo comportata surie: viueramque ipse olim si ac Digenter tr claram volumen quoddam antiquisiimuin, in quo cum via cum abi non nullis bonis auctoribus, fideliter scriptis, hic ditiai liuet esset nibi ,rpinor illic illo multis locis, quam peruulgatus quilibeta typisque excussis halti quarρὴς speraui aliquid boni inde pbile expectari. Totum igitur me contuli ad lecti
nem communem diligeriters pestandam, quatus tamen arbitror mei: In illis. IO os emendasse, ac studio meo meliorem reddidis e. quod partuo seci ope illo dirum ipsorum,cuicuimodieran criptorem librorum: partam collatione aliori Tum locorum, ac vestim omo denique., auctoritateque quorundam Veterum auctorum,. vi coniectura etiam aliquando, ac trimaque animaduersu ne animmi mei . quod tamen pudente rusi fallo taut eieci: semelqlie tantum aut iterum, aliquid mihi,necositate eoadius,anhoc permis . aut ii quis etiam ho avult, arrogaui. nec recuso ctiam, si sertu deceptussum: nrediisqaemhoe mihi tribui, quin opinio mearefellatur: veritasque ipsaiudicio meo Anteponaturis
omnia enim malo,.q huic diuino, latu utili in primis operis cui plura mum prodesse studui, videri obsuille, aut aliquid ipsi machi easpersitu. Nam in hoc quoque simplicatas animi mes,cupiditasque infinita iuuandi apparebitκ
quod ut labor hic meus communior sit : sentetiti mi auctoris minore cum in
testia percipiantur, ab his etiari, qui ipsius lininam nondidicere, si lila verreba expresii, ac ne ordinem quidem illorum plerunque variaui3 Eape enim in tionem, rudem penitus atque inornatam, apriorem semper existimauiscriptis huius doctissi mi, atque acutissimi scriptoris exprimendis .: quia1anquein prae,ceptis alicuius artis, rebusque subtilibus atque obscuras vertendis, clegantias sermonis se raretur, hic studio illo suo rvt opinor potius ossiceret, quam te,ctorem adiuuaret : ac scrupulos serpe magnos in ani miri eius uisereret: oratio enim Porum, qui aliquam artem tradunt, longe diuersa est a genere dicenda oratorum: Seorum denique,qiuinultum in eo studio versatii sunt: qua metuis enim illi tunc longe ali3 smptaoni incumbant, retinent tanten non P ruin