Petri Victorii Commentarii. In primum librum Aristotelis De arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum & verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1573년

분량: 437페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

41쪽

18 PL TRI VICTORII COMMENT.

inter si, quia partim harum In a cunctis: partim autem Hostarim riuus

tur. Has quidem igitur dico disserentias artium, in suibus e ciunt ta.

tionem. lTradit extare etiam Imitationes quasdam, quae non contentae sint uno altero vetrium illorum,quibus tanquam instrumentis quibusdam, omnis species huiuscemodi imitationis imitatur, quod imitandum exprimendumq; sibi proposuit: sed cuncta libere usurpent: nulliumq; eorum λ se alienum putenti nee tamen uniuersas illas eodem pacto se in hac re gerere ostendit: inueniri nanque in ipsis quoque, quibus in illo conuenit dissimilitudinis non parum i quam disti militudinem diligenter C

ponit : antequam tamen nomin appellet, quae sint imitationes,quq cuncta illa,cum ipsis commodum est, arripiam, repetit tria illa, quae vim habent instrumen torum: mul to nanque supra ipsa nominarat,vi cum interiecta non pauca essent, non omniano propria huius disputationis, renouare illa in animo lectoris, non alienum puta rit. Animaduertenaum etiam est non omnia illa ijsidem vocabulis, quibus lupra, i sum aetallare . nam p ter prinuui duo reliqua immutat: pro enim, quo nomine supra usus fuerat appellat: &,i quod primum vocarat λλιν, nunc μίΠοῦν nominat. In ij.quoque libro de animo pro soniae posuit ui ac, ut adnotauit ratam Philoponus et cum enim auctor ipse dicit et uti δεα αναρ . A si ναπόmσιν ἐχει - μ δαλικνεν. inquit interpres ille accuratus. μihra ἀπο - ro. o. I am non omnino unum atque idem cito baimoniam & melox cognoscitur etiam testimonio

Aristotelis ipsius, qui inquix in problematibus deliamionia, quaestione xlviij. a στtavim ἔχε πιν α μααι μανι- .existis uat igitur manere harmoniam sine at tero, aut parum omnino illius retinere ii non usu veniret, si nulla re ipsa inter te discreparent. Sed alio loco in ijsdem qiuestionibus vocavit mese quaedam ωας ama.quae,cum ita distinxerit, simul significauit alia essenullo modo talia. Nam quod admonui,cum paulo intra eandem repetens,dixissee Hi an is , emendauit vocem illam, addes statim, ται μέτροι . Vnde perspicitur; addito etiam superiori nouo hoc testimoni primo ipsum λογον cum dixit poeticam orationem, Id etheems mensuris illisatam, intrile' ite i quamuis illi tet pori consit mauctoris satis fuerit illo modo ipsam appellasse; nunc enim contra ac supra fecerat, ficit: appellat enim , non quens suam illam correctioneinu in metro autem intestigitur oratio, quam orati nem metrum ipsum metitur atque ornat. non multo post etiam ab hoc loco 'Hληα' τe se, randem rem, pene coniunctis duobus his nominibus, vocat. Iisdem Uitur,

aliquantum dii tersis vocibus, rebus appellatis .indicat Ar stoteles , quae sint species imitationis, q uae omnibus illis vian turi sunt autem omnes illae quidem partes pota primauui appellat dithyramborum poesin &nomorum: deinde tragoediam &c madiam ponit. Cumq; in quo conueniat ipsis inter se ostenderiti nulla enim carum est, quae non usurpet,cum commodum sibi putat, tria illa, quid discriminis veriet inrer eas declarat, dicens discrepare ipses quia e numero illarum quaedam simul o Inn bus vlaatur: ut eodem tempore ipse viantur inimitando oratione vincta pediabus,& cQncentu, S. rhythmo: aliae' vero seorsuin: nec semper una . cuiusmodi sunt tragoedia,& comoedia: nanq; quibusdam suis in partibus tantum adhibent orati nem coriis moris,pedibusq; ornata, ut in sermonibus histrionum: in aliis veto duas ut in chori cantico illo, quod stasimun vocatur: illic enim metricet orationi adiuncta est harmonia. Sunt autem alth chori cantus,in quibus praeter superiores duas res, est rhythmus . cum chorus illie certo loco non maneat, seu moueatur, ut illic notari d beat rhuthinus, qui est ratio celeris motus ad tardum. Videtur autem locutus de

comoedia sui temporis, e qua chorus adhuc sublatus non esset: nam nisi fallor) in moedia, a quibus abest chorus, visunt comoediae Plauti &Terent ij imitatio fit i tum oratione metrica. Dithyrambum genus odes fuisse, quae laudes Liberi patris in

nerent,a me supra traditum est. in toto autem illo cantu tria haec simul usurpabatur,

quamuis aliquando mensuram pedum negligerent. IVnde ab Horatio a aces di- iii i thyrambi

42쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA

thyrambi appellati sunt. V na igitur cum pedibus erant in illis & harmonia &rhydimi. Huius vero generis cantilenae, ut eius etiam qua consequitur, meminit Plato in iij.libro de legibus,his verbis. exponit autem veterem musices rationem, quam dolet magno eum damno ciuitatis dimissam.tigo, Ο -λιγduci ci νόμωri αυ - πελ αλμα ἰκάλουν ἀδ ia,ce τινα ἰ 'ραν, ἰήλιγιν A MΘ suo οή. Idem etiaoptimus auctor in iij. de rep.idem genus carminis tradit constare tribus his rebus,&

si non illic, aut ναuis, sed μίλει ipsum appellat: 1 quo nomine qui stii dio illo tenerentur minu πων αι vocati sunt. haec autem ipsius verba sunt o μίλκ ἰατριῶν pio κή ie ' γυπικάα initiar, einooz. Animaduertendum quoque in dem eruditissimum rIptorem appellare tria haec, quaesurit tanquam instrumenta quaedam imitandi, ut alijs non nullis locis, ita etiam in x.derep. inquit enim depo tis loquens. ωπι nisi σκυτοτ a ruλίγrta Me λίγεο ruri EZςρατ μι- ἰανri ERίακα τεο . Nomorum vero dixi, Graeco vocabolo utens, secutus vestigia quorundam Latinorum scriptorum. nam Suetonius et amin Nerone inquit: prius si inchoatum nomon absolueret . Eadem autem hac voce a Graecis appellatas fuisset Ues,quibus praecipit ut ac vetatur quod facere opus est in vita,& cantus illos muscos,constat: Vnde vero id factum sit, non eadem ab omnibus ratio traditur: diuersam enim originem huius nominis attulerunt Aristoteles in problematum segmento rix. quaestione xxviij. & Plutarchus in libride arte niti sca:quas qui percipere vole cum huic loco explicando necessariae non sint, nullo negotio illic reperiet Cum autem di ligens doctor pri cepisset ii que oportinat ad primam partem illustrandam, pararetque se ad reliqua tradenda admonet lectorem quid secerit. his verbis. Has igitur dico assimoque differentias esse artium, id est partium imita tionis, quod scilicet facit ad explicandam primam illam partem, qua traditur, qu modo illae discrepent quasi instrumentis, in quibus faciunt imitationem. Legendum autem videtur in Graeco exemplari, corti, neutro genere, non, ut antea in omnibus excusserat, o iat sceminino: supra nanque eodem pacto locutus est, cum Inquit. ν. Sed planius hoc percipitur ex hoc post hunc, quem in manibus habemus, loco posito. ut: zso. τοῖς - ex, ά ---ἰm: & quae sequuntur. Adnotandum etiam in Graeco contextu posterioribus his duobus locis , &si verbum non omnino idem est: in hoc enim ipso inquit aram συ: in altero v rowμ- , positam esse praepos nem c., quae a primo, cum tamen utatur illic e dem verbo,quo in tortiolabini

Primo hactenus discrimine Imitationum exposito, voco autem Italationes, red dens verbum verbo,quas auctor appellat, id est rationes varias artes ve imbrandi, secundum aggreditur,quod manet in eo, quas nam potissimum res imitentur ii, qui imitatur: commune nanque omnium harum artium suerat imitatio, distro

B iiij pant

43쪽

, o PETRI VICTORII COMMENT .

pant autem illae, quod aut alias res adhibent ad Imitandum aut allas res Inaltantur, aut alio modo: Declarato Igitur iam, quo pacto diuersis rebus utantur ad imitan dum illi qui imitantur,tradit nunc quom o res diuersas imitenturi sumitq; ad protiandum imitari ipsos aut meliores quam nos simus, aut deteriores,aut pares, duas senten tias satis certas, quarum posterior ex priore nascitur. Certas autem illas esse. nec valde confirmatione egere intelligitur etiam ex particula G, quam constat Idisum initio clausularum tunc ponere, cum aliquid stabile planumque sumit: aut sition omnino planum: quod tamen non exquisita aliqua ratione egeat: ueque enim negari potest, quin ipsum aliquando ctiam comprobet ' ita tamen, ut rationes quiabus utitur, vim potius habeant explanationis cuiusdam, quam subtili dris argumentationis. Illi autem particular respondet semper sua redditio: quae nouum aliquid inde ortum: quodq; illinc fidem ducit, secum trahit: illud verb id ipsum est, quod

probare,ac constituere voluit. Hoc igitur hic facit, dicens, Quia qui imitantur,imitantur aliquos agentes: notum aut est & euidens,cunctos qui imitari student, sumere ad imitandum personas aliquas, quae quidpiam gerant: & non tacitae Imm taeque maneant. Ita nanque studium corum magis apparet: habentq; illi facilius, in

quo arten suam exerceant, quam si stantes , ac quieticentes exprimere conarentur.

Adiungit autem fieri non posse,quin hi,qui agunt scilicet aut studiosi viri aut pratii

sint. quod cum omninb certum apertumq; non ine leuiter confirmat, explicata vi eius sententiae: inquit enim. Mores nanque se e semper his solis comitantunsignificat autem intelligi plerunque mores & indolem eorum solum, qui aut virtutem, aut vicum toto pectore colunt, cum in animis eorum, qui interiecti sunt inter hos, non appareant certa Indicia illorum naturae: non inquit enim necessario cunctos,

qui quidpiam agunt aut probos aut improbos esse: hoe enim manifestbfilsum

ret: 'qui nanque medij sunt inter host nec omnino aut ornati virtute , aut visio inquinati, & ipsi etiam aliquid agunt: sed requiri, ut huiusemodi sint qui idonei esse

debent studio poetarum: una enim & agere aliquid, & illis modis animo assem es.se debent, ut apta materia sint eius artis,facultatemque praebeant poetis se Imitandi. Sed hanc etiam sententiam, quam ego explanare conatus sum,quaque ipse utitur ad confirmandum quod dixerat, vel explanandum potius, Aristoteles ipse constituit, allata causa ipsius : hic enim quoque,ut supra,cum particula IV ab eo posta sit,apparet rationem reddi antecedentis sententiae. Inquit igitiir, Vitio enim & virtute cuncti mortales mores habent distinctos: quod scilicet res nulla sit, quae tantopere variet mores, quantopere sacIt vitium ac virtus: non aetas, non diuitiae, non secundae aut aduersae res: sed in primis reddunt naturas moresq; discrepantes, vicum ac vi tus. Hoe verb,ut hic breui significat,ita planius,uberiusq; in v.libro που τι-- tradit: cum enim exponeresiquibus rebus discrepant inter se mortales, gradusq; ecam e tum discriminum indicare maximum interuallum esse inquit virtutem ac prauitatem. Verba eius haec sunt. ἀνώα α --:-m,&quae sequuntur: pergit enim reliquorum vim declarare. His autem sententijs positis: &ear cone,qua docui, comprobatis, infert, quod pendet ex illis, siue meliores quam n stra etate sint,sive deletiores, siue & tales, necesse est imitari. & haec est tam κόδισι , ac redditio, de qua supra locutus sum. Non oportet autem mirari, cur, cum supra duo tantum hominum genera esse docuisset, quae mores exprestas, in gnitosq; haben t, Id est bonos viros ac malos,statim tamen ipse tertium genus adiungat, id est pares similesq;: quod simili etiam pustorum adiuuat,atque ita se habere coiirmat: nam duo illa contraria Inter se genera tribus his modis variantur, qui nanque honestos ac probos viros Imitantur, ut turpes etiam ac malos, & meliores ipsos quam sint nosrae aetatis homines,& deteriores fingere possiant: atque ita virtutibus aut viiijs eo

rum multum addere, aut demere,aut quales nunc sunt homines, duo illa contraria genera consor re,ut non maiores suisse virtutes eorum aut vitia, quam hodie vitugbsint,dicant. Restitui autem haec verba, quae defecerunt in Aldino exemplari : -ουπή, Inuenta a me In calamo scriptis libris: In tribus nanque ita offendi λιεδε- . uti Tna : non sane loco vacuo ab omni mendo: desidera

44쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA

derantur enim illic verba hic prorsus neces I, ia, μ' .. . Quae tamen sies quis omisit, existimans redditionem eam cile, quae supra pene eadem posita sunt, coae t. A g, dc quae sequuntur, valde peccauit: illis nanque alterum duorum,

quae hic sumi debebant,ostenditur, ut supra iese docui. Quod si retentis his, quae in

plurimis excitas reperiuntur: ac sine quibus sententia impersecta est, ea que conseruata sunt in scriptis exemplaribus,ante illa reponimus,locus sine dubio integer erit,& ab omni macula vacuus . in libro quoque, qui a Guil.Morelio Paris js excussis est, eadem verba restituta sunt, qui tamen gratiam, quam eo nomine iniit, statimam sit,omillis ijs verbis, quae non minus hic necessaria sunt . Nimis igitur ille in hoc timbuit scripto suo libro, quum omni ex parte ille fidelis non ret . arbitror autem ab aliquo eiecta olim hinc illisse haec verba qui quod ipsa valent, falsd putaret fgnisc H superioribus illis . καπία, . nam valet etiam non nihil ad ostendendum apta illa hic esse ae maxime conuenire, quod sibi usus est eadem reddisione: Infra enim multo,ubi incipit disserere de ijs,quae obi jciuntur poetis, & quomodo illa ipsa dissoluantur,quum planam sententiam tanu firmum quoddam solum poneret,inquit. πιιμ mmmc o , ω τυ ασί--: & quae is quuntur . Adiungit autem auctor, simili hoc ἰpsum constituere volens, eos icilicet,

qui imitantur, Imitati aut meliores, aut deteriores, aut pares, quemadmodum pi Mores. Sed non contentus generatim assimasse nationem pictorum hoc etiam seruare, singillatim docet ipsos hoc sedisse, nomina ipsorum ponens. Appellat igitur pH-mum Polygnotum,quem meliores Glitum, quam vere tunc fuerint, penicillo exprimere tradit. Pausonem autem contra deteriores dicit pribere selitum. Dionysium verb pares.Quum verb nota sit similitudo,quam habet poesis cum pictura: illam a tem uetus etiam quidam uir acuta voce significauit,non sine causa Aristoteles, quum aliquid in hae probare uult, pe ad Illam recurrit: quod iam iterum aliquo modo se est: quum enim tantopere inter se similes sint,ve ismile est,quod in altera fit, in altera etiam fieri. Animaduertendum vero,quum supra dixerit eos qui imitantur, imit xi homines , qui gerant aliquid,uideri ea de causa imitationes poetarum dramaticas appellatas esse: de si nanque sabulet solet tragicorum, comicorumque , θίμα m uocantur: nullo autem modo scripta epicorumhoc nomine ostenduntur, domaticae tameimitationes nominantur non minus imitationes epicorum, quam illorum ipsorum, quibus magis hoc nomen conuenire existimaretur: quod temmonio etiam ipsius eo firmatur: qui infra de summo poeta inquit, cum eum magnopere praedicaret πιυ μιμοῦ eri xuαπικας ειρὼν .'Nec existimandum est auctorem ineon itantem etise, atque hune locum repugnare illi, quo insta uoluit proprium esse tragicorum c micorumque imitari ventes: In quit enim , ostendens in quo conueniat Sophocli

Cum Aristophane, vixi crinns μιu-m varie-ταρο αμφω: Imitantur enim sane a bo homines qui agant,atque imitantur ipses reprisentatione eorum factorum, quod non faciunt epici,qui utuntur in ea re commemoratione.Quare,ut opinor, hic, im tari agentes,lignificat non cessantes, nec otiosos homines factis aut uerbis reserter hoc enim commune est omnium poetarum: Infra autem, loco,quem indicaui, ualet

imitari agentes,agere ut ipsi agunt: exprimereq; ita ipsorum secta: quod aliquo m do testatur ipse, quum multo infra,de traficis loquens, inquit. A πρκῆειτω χα rta se . . . Sed aliud quiddam est noc loco,quod magis attendendum est: via deri scilicet Aristotelem sententiam hanc, qua utitur tanquam crepidine aliqua, ac cepisse a Platone. ipse enim quoque, quum quod antea probabiliter ostenderat,ac tiore ratione confirmare uellet, usus est eo sundamento, posuitque omnem imitandi rationem imitari homines, ut agant aliquid aut coacti aut sponte. Verba ipsius lipe

Idem ille astruiliquod hic nostenadiungit enim Plato eos Ipsos,qui uersentur in illis factis,inde ventre in eam men tem, ut puten t se uel bene, uel male rem gessisse: unde nascatur in animis illorum uel aegritudo uel laetitia. Restitui etiam hic in GKco ex

plari particulam . quum ab excusis libris abesset: quae utilis illic, uel necessaria potius est: cum enim ut ostendi, Aristoteles assirmasset communiter id facere pictores,

45쪽

,1 PETRI VICTORII COMMENT.

quod seruare poetas ostendere vult, quasi causam affert eius sententiae: ipsamq; comprobat, exempla singulorum ponens. Quare necessaria ea illic videtur particula,qua uti musicum causam alicuius rei inerimus.

et enim in saltatione, σ tibiarum Armini usu feri seleu, ut sint haedifisimilitudines.

Communi illo tradito quod sinitI vim habet atque illustrius reddit, quod diae rat : partibusq; ipsius expositis docet dubitari non posse,quin idem etiam usu veniat

In ijs artibus, quae utuntur duobus illis quasi instrumentis communibus ipsis cum pocis,ac rationibus deniq; omnibus ita imitandi. ipse vocat utμ-σιι , intelligens quas supra m ein appellauerat. Huic autem rei probandae adhibuerat similexn quo cum res magis aperta sere non parum lucis attulerat huic, quod antea non tam planum crat. Vnde nunc inquit, δ. i. in , id est, apertuin & manifestum est . appellat autem Primum diuersa genera imitandi, quae cuncta carent oratione, nec utuntur ipsa ullo

iacto. insta et tam accedet ad rationes illas imitandi, quae persectiores sunt,oration ue utuntur: in quibus etiam discriminis aliquid reperie inquit igitur certum esse, quod singulae a se supra appellatae imitationes distini hae erunt eodem modo:quod ut Planius reddat: declaretq; modum illum,addit. suturas ipsas diuersas, quda imitentur diuersas res. Quod vero adiungit, Hunc In modum,malaisHb valet, aut imitando rem mcliorem,aut deteriorem,aut parem. Itam autem nunc facit, quod paulo sapra ostendi ipsum in similitudine pictorum fecisse: cum enim dixisset singulas imiatationes haberem te illa discrimina, appellatione ipsarum probat id veritin esse: a que Ita rationem reddit eius sententiae. Vnde hic est particula , quam supra docui desiderari: pallim enim legi tures ns es , de quin sequuntur. Appellat igitur primam saltationem, quae motu pedum,cexerisi gestibus corporis imitatur: deinde usum tibiarum: Tertium autem citharae tractationem. Omnibus autem his, si quis velit custodiuntur tres illae dissimilitudines, id est licet perius harum artium imitari ipsis & meliores viros quam nunc sint,& peiores,& pares: nam & qui saltat,motu illo corporis exprimere potest homines, qui bonitate, virtutiq; aliqua vincant homines,qui nunc yluunt: dc ut meliores,ita etiam deteriores iisdem gestibus imitari in let, ut eos etiam,qui pares hominibus nostri seculi sint, eadem illa ratione reserre, aenobis ante oculos ponere. Eadem ratio est reliquarum duarum artium.

Cleophom autem, pares: Megemon vero Thasius, ille qui primus paradias cecinit: ct Nicocharis, qui Deliada versus Fripse, deteriores.

Pergit e plicare alias species Imitationis, in quibus idem inuenitur. Ut autem si periores, citra vlum Orationis imitabantur, ita hae oratione utuntur : comune nanq;

46쪽

cmnium est 'naetrica oratiou e vetantur. R p lat au primum eant speciem poetices,qua oratione utitur, pedibus tam tum quibusdam yincta, &non praetcrea Oi nata rhythmis aut harmonia: Vnde vocat ipsam ιυμ αν id est hexametros versus, nisi fallar, spolia tillis ornare ii quibus alia quaedam genera carmini .vestiun tur, id est rhythmo & cantu seqqe epim. pu to G κις hic rapi debere Pro soluta oraetione: remotamque ipsam penitus ecillitio ab officio poetae. I Ioc autem inde et i amintelligere licet et si nanque ipsarii quoque complexus esset, aliquod e emplum scrimatione. Sed cuin videret hoc pluribus modis fieri, statim addit genus quoddam ipsius: rationemq; diuersam ab iis, quas postea adiungit: silς nanque recipiunt rhΠsimos Ze harmoniam,quorum expers est primum liocgenus. Vnde arbitror Aristote Iem signiticare hexametrum carmen: ipsum enim vacuum est ab illis rebus.&p eterea poets quos appellat illi,ni sunt, ut apparebi rimum igitur: nunat Homeraxumae quo dubitati nonpotestaeum autem dicit imitandas 1 umpistile personaes meliorest superabat enim Ssortitudo Achillis ptudentia , .lyssis omnem viam earundem virtutum quae in aliis tunc inuenirentur. Sed in illis etiam omni laude expinitendus,omne ingenium suum consumpsit poeul Cleophontem autem, inquit, similes imitari solitum,ut non augeret,neque minueret virtutes ae vitia ursoriuu asta euiusmodi sorem facta eorum,qui ea artate viveren t, illiusmodi solitumi ipi um in suis poematibus referre. Hegemonein alit Thasum illii tu scilleet, qui ptimus nouam rationem pangindi carmen excogitarat: pariatasq; lcripserat Eoi reterea Nicoch rin, qui poema Deliada vocatum c didit, detectores inquit finxisse: ac inulto mo ribus ac vita peiores,quam tunc serunt. meast xantem genus poematis erit huiuscemodi, vi sumptis vetabus veteri scilicuius poetae, de maxime Homerit ii timuissis life non nullis verbis,longe alia inde sentemia duceretur. Exemplumhuius rei est locus Athenas in xi. libro δ πι- iς- , ubi huius ipsius Hegemonis meminit: diligen-ceri; de Ingenio ipsius ac motibus disserit: eum nanque,vd Axisto teles parodias scimrsisse tradit: non tamen hoc ipsum primur stentasse commemoriat Uiis enim nutic Telictis,narra ipsum in quadam Emescis suifrassidisi, ita eminisse. τμα μn itμαων

lis carminibus, quae triumpho vocavit,ita immutarint, vi od obscenas turresq; se

ni illaque alia de causa suspicor ipsum addidisse ι juo δ. ιάδου , nisi,ut ab illo custingueret. Qu. xti autem non sine causa posset, quomodo dixerit Homerum i latum esse ibi Bosos insonctuli quavi mortiaretae uaeliores redderet,cum constet ipsum imitatum ste viles etiam admodum personas, citata maminiis viiijs, ut Thersitem, DoloremGIrurn i quorum omnium Ingenium mirifice e

Tressi elixillis estingendis stisiiij nTultum posuit. An, qtiestiuis nesari non possit, quin diligentiam aliquam adhibuerit in horum et am moribus, fictis hie exprimen asinam omnem niateriani quam:sumpserint politi diligentot linitim , tamen Pr hos tum Homeri fuit in Iliade imitari Achillem de magni 11simi .itiam . plaeditum p

li imma settstudine nobis ante oculos poneret vi in altero podinatu Vlys impatiet tissimuri hominem,& qui calliditate sita euasdrit sumnia pericula Quare vcre dici potuit hoc genus hominum imitatus csset: ita in animos vulperhabuivlio inicero:

de huic rei in prunis summo studio incubuit.

47쪽

Cyclopin, Timotheus G Philoxenus, itari Ioset aliquis.

Prosectus ab Iis imitationibus Aristoteles, quae simpliciores sunt: ato utunmt aut rhythmo solo aut coniuncto illo cum harmonia: demonstratoque solere illis ali quos imitari de meliores & deteriores & pares, cum ostendit et postea idem etiam contingere in ks Imitationibu quae integriorex sunt,utunturq; oratione, oKjS dis conc nnatat illa tamen se uncta a rhythmo & harmonia , nunc quod. testabat, agit de genere illo imitationis quod non contentum poetica oratione, temperat eam cum ambabus illis rebus r tradi Nile idem etiam quod in seperioribuxiliis in hae seruari posse: ac quosdam etiam poetas id iam cisse, in Timotheus& Philoxenus qui ambo dith ambies extitere. Timotheus nanque ita dithyrambo quodam suo exmulent virtutem Persarum, meliores ipses finxit, quam rere tunc suerint. Contra: in tem Philoxenus Cyclopas saeuiores mansores: quamuis enim cesti nihil de hoc habeam , arbitrur tamen sumtas laudibus in eo cantu celebratos a Philoxeno Perrsast cum enim Aristoteles idem vsh venire in hoc genere imitationis ais mei, quod In alijs,ut & meliores & deteriores quini vulgo sin*illo exprimantur: ad exempla Urecurrat, verisimile est Ipsum viEusque rei in plum Posti ille. hoc aurem protuli, quia Interpretes crediderunt illic exagitatos filine Persas, &ut deteriores notae ho mine accusatos. Perses autem hic legi debere nullius calamo exarati libri auctoritate cognoui, quamuis plures viderinused ut olim testatus tiam In commentariis meis in libros de tedicendi, admonitu optimi atque eruditissimi viri F-xisc Medices Rapliatilis filii qui hoc acumine ingenii sui. iudicio per exit inue autem, ad hanc Iectionem codifirmandam pertinent.eo loco diligent et explicui. Phi lenum autem Cyclopis amorem,quo Gallateam deperierat , hoc genere carminis celebrasse, a viaterribus grammaticis memori proditum est. eo etiam putant Aristoplianem comicum allusue . cum in Pluto induciit chorum hoc canetem Θρ is P, m μιμγνω Restitui autem hi antiquarti lectionem se ius,in extremo particulam rit, quae aberat prius ab excusis libris :& bic nisi fallor in valde accommodata est e sensum enim huius loci hune est e puto ilicerecuiuis hoe ipso genere grandioris carminis imitari, α meliores & peiores & similes: quod exemplo etiam duorum illorum dithyrambis

In eadem orem Aserentia es troarga Geparara fuit a comoedia De quidem enim deteriorest haec tro meliores, imitari vult, quam v qui nunc sint.

Tradit distent re et am Inter se tragoediam & comadiam eodem modo. Cum, ut ipsemet docet, tragoedia meliorcs sibi proponat semper imitandos: comoedia ver deteriores,quam homines. sin qui ea rate uiuanta tragicien poetae, quos inscenam inducunKsummoloco natoi homin , ornant etiam: finguntq; ipsos extitis lemaioris virtutis,quam vere fortasse suerintl: contra autem comici, cum tenuis condicionis homines stimam,illorum etiam saeta&consilia eximiant. Quare non mirii in si utrique collati cum hominibus qili timc vivant,contrariis illos rebus vincunt. Hoc autem ,.utopinor, disciminis est inter superiorem & inseriorem hanc sentemtiam, quod virui idemque dithyrambicus esscere posset diuersis temporibus, quod duos illos, longe aliud studium colentes, in diuersis petionis ostendit fecisse: nunca udi uiciabis a centra

48쪽

enim augere postet bonum aliquod, factumq; praeclarum multo supra veritatem e tollere : tingereq; aliquos praestantiores multo, quam aetas illa serat: nunc autem dinteriores : nam licet etiam eo carmine magnopere extenuare vitam & facta hominum. Contra autem semper tragoedia fingit praestantiores,quam vulgo inueniantur, quos imitatur: codemq; pacto comoedia peiores & abiectiores. Quare apposite recteque

Inquit tragoediam cum comoedia ita discrepare, ut partes illae studiaq; dithyrambin rum aliquando inter se discrepas te inuen tum est, quod pastim eis, & cum comm dum ipsis est,ticeat sacere. Animaduertendum etiam est, an peccatum sit a libra ius in ordine primorum verborum huius quas corollarij: legiq; debeat. c. Hiam Ii δα- ι οζῶ. ratio certe Greci sermonis videtur hoc postulare.

Adhuc autem borum tertia di serentia est, ut singulas has res innitar

tur aliqvu: eterum in isdem meassem res licet imitari: aliquanao quidem

exponentem, vel aliud quippiam factum, quomodo Bomerus facit: vel xt

eundem Er non se immutantem: vel omnes ut agentes . molumes aliquid eos, quos imitamur.

Tertἰum,quod restabat,discrimen explicat: tribus nanque modis In Ico stanterae discrepare inter se imitationes: quorum trium modorum duos iam explanarat. Te tius vero hie in modo & ratione imitandi totus positus est: fieri enim potest, socenate hoc ipso accurate ut aliquis ijsdem utens tanquam instrumentis,sive potius in e dem quas materia aliquid effingere atque exprimere madens, ut videtur ipse loqui quod tamen eodem refertur. M p crea easdem res imitans se enim priores illos duos modos ostendit eodem ordine ipsos appellans,quo supra traditi sitiit in modo postea, rationeq; imitandi discrepet. Modus autem diuersus est, quia nunc quidem commemorantem, vel aliud quippiam siue personam, siue rem factum: nunc verbeundem manentem & non se immutantem,licetimitari.est autem posterior hic unus idemq; modus,declarandς rei causa diucria ratione repetitus: de qua forma dicendi

supra non longe ab initio huius operis disputaui. Nec putari debet id, quod nilne inquit cum idem scilicet,qui ab initio est, poeta manet, nec immutatur: & d quod supra dixit: Vel aliud quippiam factum, membra duo esse, in quae diuidatur epicum

carmen: neque enim ullum eius generis reperitur, in quo non utrunque contingat, ut demonstratum est. Tertia autem ratio,qua aliquis,quamuis nunc ijsdem,nunc diauersis instrumentis utens: codemque pacto nunc eandem: nunc diuersam rem --ctans, est, quod omnes, quos in poemate suo inducit,ut agentes aliquid : ipsosq; In suis illis negoti js occupatos inducit. Significat igitur superiores duas illas rationes recipere tertium hoc discrimen, quod var atur tribus naodis. Quod aut ein primo inquit: nunc exponentem vel aliud quippiam factum, modum tradit mixtum . t peratumq; ex ambobus ijs, qui eum sequuntur: illi nanque simplices: ipse vero ex ipsis concretus. Addens autem. Quomodo se gerit Homerus, rationem illam propriam epici carminis ostendit, cuius principatum tenet Homerus: poeta en Im illic quaedam sua ex persona exponit: alia autem nareat alius factus: alius enim fit poeta , cum induit personam alicuius: & quaecunque ipse loquitur ex ore illius prodire fingit. Facere uero hoc passim epicos, Vniuersi, qui 'rimoribus labris ipsos attigere, nouerunt: ut Virgilius etiam, qui post non nullas sententias sua ex persona editas ,

quamuis toppior quam Homerus in eo sermone sit: ille nanque pauciora suo quasi exore protulit,suscepit personam Iunonis,& quid illa Aeneae irata, doloreisq; suismexpromens dixerit, ipsam pronuntiantem secit. Deposita verb persona illa, rursus

C poeta

49쪽

poeta nutat quid consilij dea ceperit', enicere studens, quae ipsi in mentem venergi, sedemq; Aeoli, atque imperium,quod haberet in ventos, describit: postque iterum quasi Iuno fit, discens sibi orationem,quam illa ad Aeolum habuerit: statiinq; pai

sis his verbis, ore suo prolatis, Aeolus haec contra. ipsius ventorum regis personam recipit: quam rationem persequitur toto in opere. Quod vero inquit Aristoteles. ω . meis r. M a , , id valet, quod Ostendi. Plautus quoque in trinummo eodem p Eto locutus est: his enim verbis utitur cum Callicle sene ea in sabula Megaronides. Proh di immortales verbis paucis quam cito Alium fecisti me: alius ad te veneram: quamuis illic iudicii atque opinionis immutationem iactam intelligat: aliquo enim modo alius fit is, qui magnopere mentem ac sentetitiam mutat de aliqua re. Aniamad uertendum preteterea,quod neutro genere hic usus est: & tamen quum poeta sua personam deponit, & alienam suscipit, virum aut mulierem imitatur: neque enim res,quae neutro Renere appellantur,orationis participes sunt,ut debeat poeta mutatarersona sua consitum illorum exponere: fecit autem hoc nisi fallor vi virile muli hreque genus complecteretur. Sed multo etiam insta eodem animo inquit, ἰτιῶ Θοe, o Eyν - ΘD,x' . Exempla secundi modi, quo poeta perpetuo eundem

tenorem seruat:ac quidquid edilisua ex persona edi nullum fingens suo ex ore quippiam proserentem,sunt poemata dithyramborum: quod Platonis testimonio intelligimus. ipse nanque in ii. libro de rep.hoc aperte testatur. Qua in re quaerere aliquis non sine causa pollet, an proprium hoc fuerit eorum, qui grandi tantum illo carmine uterentur: cuius fortali evest lanulla extant. siue commune ipsis cum omnibus lyricis poetis. & sane non magnopere postulare videtur genus hoc poematis,quo laudes siue deorum, siue clarorum virornm canuntur, ut aienam personam poeta induat . exempla tamen huius rei non nulla reperiuntur, & in Pindari & in Horatii mdis. Sed etiam Franciscus Petrarcha noster, qui plurimum magnitudine ingenij in hoc ipso genere carminis valuit, cantilenam unam consecti,in qua litem inter se& cupidinem: causamque, tanquam in sero habitam fingit. Nec Lane hanc solam, sed Maias etiam non nullas huiuscemodi secit, ut nullo labore intelligere licet. Tertium modum apertu usurparun t tragici ac comici, qui nihil virq uam suis in fabulis suo exorepromunt ista omnia illic eduntur a personis ijs, quas inducunt. Quod uero aduersia perunctatoc pacto uidetur locus accipiendus, uel ita scilicet imitari licet, ut

omnes,'iti imitantur,agant& moliantur. Nam in epico carmine poeta cum expo

nit sua ex persona aliquid , proprie neminem imitatur: sed in illis tantum partibus, quibus quas inducit homines ipsos, qui imitantur, aliquid dicentes, aut gerentes:

tunc enim tribuit illis poeta ea facta & dicta, quae conueniant moribus & ii ita: ill Tum,quos ipsi exprimun t,ac representare conantur, quod verξ est imitari . in altero itidem genere poematis idem usu uenit: quo scilicet poeta idem semper manet, nec aliam personam suscipit.Quod uero,cum iam in dixisset κάω tar in addidit, est posterior haec iiox prioris declaratio. &sane uis huius notioque latior: nec uni certo generi factorum addicta est: qui enim aliquid ad remp. pertinens, gerunti proprie a Gr is dicuntur.

, drisiophaner agenses enim imitantur oegerenses ambo.

Cum a principio huius scriptionis, monstrato statimsenere earum arcum , quaepiuntur metro, rhythmo, & harmonia, tria ipsarum elle discrimina assirmasset: a

50쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA. 1

eurateq; de illis iam disputasset: atque omnia, qtue ad subtilem earum explicationε pertinent, tradidisset, paucis nunc docet se ad finem eius preceptionis peruenisse: utq; firmius illa haereant in memoria ijsdem verbis, quibus supra ipsa indicarat, arpellat. Nam quod imitationem tribus his rebus, quas iam explicarat, distinctam esse repetit,planum est ipsum nunc imitationem vocare operam & studium eorum, qui

Imitantur,non artem rationemq; ipsam,quae in hoc occupetur, ut supra saepe secit.

Adiungit etiam quiddam, quod e superiore disputatione plane elicitur: unde quaestum facere possi qui legit: habet enim corollarij vim. adiungit igitur eisdem po tis cum alijs atque alijs conuenire diuersa cogitatione. id vero exemplo tradit ac confirmat, dicens haberi poste unum eundemque poetam Sophoclem S Homerum, si quis unam e tribus illis differentiam spectet: mediam inquam, id est rem ac pers nas,ut ipsemet docet: qui quod urio verbo ostendem pluribus declarat, reddens racionem eius rei hoc pacto. Imitantur enim ambo studiosos virtutis uiros. Non humi

les vero, turpesq; personas, scd graues honestasq; imstari utrunque eorum, constat.

Siquis autem,addi relicta hac animaduersone liud spectet, id est tertiam rationem attendat,dicet ipsum similem esse Aristophani, ut supraffecerat, causa eius similit dinis allata, mprobatis quod tradiderat: inquit enim. Asentes nanque imitantur& gerentes aliquid ambo: Sophocles scilicet atque A ristoplianes: quamuis illis condicione uitae ac moribus longe inter se discrepantes sint i tenues enim homines et nec honestis factis deditos, comicus ille imitatur. Quod vero ad Graeca verba pertinet . illud in δν τ vir, est itidem declaratio antecede s uocis I cum enim Ai tico uerbo usus esset: eius nanque sermonis proprium est πραε- dicere, cum agere significare volunt: aliae autem gentes idem verbo ostenderent, eandem rem duobus uerbis, explanandae rei causa,significauit,ut supra Ipsum fecisse indicauit qua iiis hic eodem uerbo usus non sit, quo illo loco n notione prioris explicandae quod ipsum fecisse arbitror, ut ratione etiam et iis nominis tradita, opinionem suam com firmaret i id enim statim aggreditur. Intelligere autem ipsiim, cum inquit, Quibus, instrument patet, quamuis in Graxo sermone adiunctast huic nomini praepositio,

idque magis uideatur materiae conuenirer quae &ipsa aliquo modo munus tunc o. bit instrumenti,cum ipsius auxilio res exprimatur.de quo supra etiam locutus sum

Cum uero dixit. Quae, personas atque rem sista uiiuutcumquo pacto, dum de his enim copiose disputatum est.

Unde m dramata vocari non nulli is aiunt, quia imitantur agentes. Qua etiam de causa vendicunt Issi tragoediam re comoediam Dorienses.

scissimi vero fidi comoediam Merarensis: s' qui hic tantuam ista exorta sit apud sis, cum popularem natum ciuitatu habebam qui ex Sisciba: ex ictu enim locis Epicharmus poeta prodi , qui multo tempore tristre risu sonide γ Magnete. Tragoediam vero fidi vendicant quidam e

C ij numero

SEARCH

MENU NAVIGATION