Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

251쪽

Piscis, ut vides, ex aculaatoriam genere, cum acescinnempe a cervice ad caudam, & porrecto ac peculiari quodam Rostro. Qualis autem sit, neque indicat Gob

reii interpres Nonnius, neque certiores reddent ne

terici, qui de Piscibus scripsere, Rondeletius, Salvi nus, Getierus, aliique, apud quos ei similem vix facile reperias. At mox illud suboluit, ad APRINUM ceu

P o R C IN U M piscis genus omnino referendum ; qu lacum marinum tum fluviatile agnoscunt antiqui auctores, Aristoteles,Athenaeus,Plinius,& plures alii. Si ut enim obvii Elephanti, Leones, Boves, Equi, Canes, Asini, Vituli, Vulpes, Lepores, aliique id genus, cum terrestres tum aquatiles , ita Porci ctiam iique & sylvestres&domestici, cui generi superior Piscis videtur nobis adscribendus. Certe & Aprinum, quod praeferr strum, & set, instar Apri a capite ad caudam porrectae omnino illud arguunt , ut haud immerito idem statui possit cum co Visce, qui RADPoΣ seu APER apud Aristotelem ac Athenaeum vocatur. Obstare sor-ic illud posset, quod non marinum sed fluviatilem vi deatur eum statuere Philosephus , dum illum in Achelao amne generari observat; & ex eodem Plinius, apud quem Oper vocatur qui Aristoteli Κασα , manifesto librariorum errore, quibus potius quam eruditissimo auctori puerilem Graecae illius vocis ignorantiam malo equidem transscribere. En utriusque verba , & Ar

252쪽

his enon qu/ si grunnum quidam emittitur. ΛΡER etiam miras, quem omnis Acheloin , is , vocalis habitus est. Sic Plinius, Ei is qui CAPER legendum A P E RI --- Lib. x i. 'tur in Achesio amne grunnitum met. At vero nihil o, p, 3 i. stat, cur non & Aprum pisccm maris incolam statuamus, quem Philemon Comicus apud Athenaeum cum

Scauro& Glaucisco marinis piscibus conjungit,& apud

Q i mihi turi tus fuisset Scaurus, aut ex Attica, Glauciscus, ὀ upiterservator, vel ab Argis APER. Argos quidem ad Inachum stivium sita, sed mari fatis vicina, unde facilis marinorum Aprorum proventus. Idem vero Athenaeus alibi dubitari docet ab Epichar ano, an non sues iidem sint cum Apro,

c falcides o Sues , Milis, ac pinguis Canis , ns forte sues u-d si cum APRO. Marini itidem ii pisces, quos ibi cum suibus complectitur. Male autem Dalechampius κάπρον ibi per Caprificum reddit, sicut alio apud eundem auctorem loco, quo juxta Aristotelem inter Pisces v

ραν , A P R U M, non Caprisciim' se viatilem Porcum, quem locum citat etiam alicubi Eustathius, ubi plures Ag Odyssi vocales Pisces enumerat. Nec praetereundus hic Hesy- PRS ehius, qui Aprum hunc eundem cum Phagro, marino itidem pisce, existimavit, ut ejus verba hodie praes runt, em, υς sibi , ἡ τ ἰχθ-. MLrum equidem, ut ingenue fatear, quod diversos pisces,

253쪽

. zo6 DIssERTATIO TERTIA Aprum & Phagrum, pro uno eodemque nobis obir dat eruditissi mus Grammaticus , quum diserte veteres accurate eosdem distinguant. Neque etiamsi aliqua occurrat inter cos adfinitas, continuo nomen & genus idem utriusque statuendum. Quin de Phagro agens Lib. vii, Athenaeus, plures recenset Pisces , quos ei similes na rant auctores , puta Erythrinum, Hepatum,Chromin,

Anthiam, aliosque id genus, nulla Apri facta ibi memtione, de quo tamen, ut vidimus, non uno agit loco.

Strabo etiam inter pisces Nili peculiares, Porcum MPhagrum, sed ut diversos recenset; φακ f φάκον κοιλ , Porcus cse Hagrarim, quem P grum etiam vocant. De Phagro cerre Nilotico testis lu- Lib. de Isid. cillentus Plutarchus, qui cum una cum Nilo apparere, ac optatum illius incremmium nunciare alicubi refert. Ex his autem modo adlatis omnino augurabar corruptum Hesychio locum, quem intainim reliquere novi editores, cundemque ita restituendum, ἡ τ Ajγῶον Aper nempe cel

bris apud Algivos piscis, ut supra ex Athenaeo vid mus, & firmat praeterea Eustathius, qui haud parum

ludit, ut vides, ad superiorem Philemonis versum cibiarum ab Athenaeo, ac simul ad pervulgatum apud veteres proverbium de optimis piscibus , Glauciscus nempe ex Attica, & Aper ab Argis. Ignari autem hi jus rei librarii, Aργειαν ἰ - , vel si mavis τ εξ innotum sibi piscem φάκον ἰχθ- mutanda credidere. Certe majora lectionum portenta in optimum auctorem irrepsisse, vel nova quae modo prodiit ejus editio satis evincit, & quae plura adhuc in codem restant em culanda,

254쪽

culanda , cujus luculenta liceret hic nobis dare speci- .mina, qui aliquam operam in emendatione Grammaticorum Coryphaei etiam pueri olim posuimus, sevcnte tum his conatibus cosdemque promovente magno Salmasio. sed haec alterius loci. Caeteroquin idem H θchius alibi, πιιος, pro quo reponunt viri docti in nuperis adnotatis. At vero con- stare posse illam vocem ψοιγωρίου, aut vero inmutandam, liquere videtur ex superiori Strabonis loco, ubi hunc pistem utroque φαικωe unomine dictum docet. Sed quod hic praeeipue spectandum occurrebat, illud utique liquidum, cum marinos tum fluviatiles Pomos veteres agnovisse, & quidcm priores cum mole spectabiles, tum aculeatis, &periculosis spinis armatos quae certe haud male cum sup

riori effigie quadrare videntur. Plinius, Apion maximum Lib. xxx r. situm osse tradis Porcum, quem Lacedaemonii Orthra ni- p sium vocant , grunnire eum cum capiatur. Idem alibi, Im Lib. xxxii. ter venena suntpisitum Porci marini, stinae in dorso, erueia- ςyp tu magno L serum. Non autem hic moror recentiores,

qui de Piscibus scripsere , quos in tradenda vel Apri

vel Porci aquatilis veteribus commemorati figura graviter inter se dissentire vidcas, divcrsesque ac multum inter se dissimiles nobis obtrudere , ut ex Gesnero ac productis a Rondeletio & Bellonio iconibus constare poterit. Cautior, ut Verum fatear, Rondeletius, qui

Piscem quendam pro Apro, cujus Aristoteles eminit, sed dubitanter exhibet, in quo Rostrum quidem superiori Lopadoussiorum haud valde dissimile , sed cujus in reliquis fisura squamosa & orbicularis haud .

perinde convenit, immo longe satis recedit. Quae dubitatio aut dissenso neotericorum non mira adeo sis

videbitur, qui de veteres etiam aliquos hic siissensos

255쪽

2M DIssERTATIO TERTIA& incertos observat, ex Athenaeo certe haud liquido constare, an Υες & ταινίδες idem sit piscis genus, &quod locus sepra a nobis adlegatus satis innuit, an rursus Υες illi seu iidem sint cum Apro. Unde non continuo accedo vestrati Salviano, qui unum & eundem piscem omnino statuit, qui Graecis dimis rem,

ec & Μύς, Latinis autem, Caperi Aper, Porc- Se Mus; neque vero alium ab eo pisce, quem vestrates I dcebalistra solent nuncupare. Quod certe, ut alia mittam , vel satis refellit adlatus supra Athenaei locus, quo juxta Aristotelem, Aprum & fluviatilem Porcum distinguit. Ne jam ulterius perstringam illum errorem,

quo ipse Salvianus aliique pro Καοπον ex corrupto aut certe vitioso Plinii loco, Caprum & O , Imm nobis obtrusere quae utique Caprina nomina non quidem Κωπω, quae vox Graecis Aprum seu Porcum Lib. viii. sylvestrem sonat, sed Te γω pisci quadrare poterant,

α ιό '' cujus diana apud ' Aristotclem ac h Athenaeum occii

ν Lib. ut ii. rit mentio.

Tu Fa πυ- Nec pigebit iis adnumerare fictilia illa & fabulosa

GRYPHEM, PEGAsUM, CENTAURUM, M NOTAURUM, PHOENICEM denique; quae non magis inter Poetarum figmenta, quam inter mysteria Gentilium locum frequenter habuere, & quorum figuram varie nonnunquam authoribus traditam, Nummi veteres ob oculos ponunt. CAPRICORNI, quidem

vulgaris apud antiquos cnigies , Capri nempe cum cauda piscis involuta, ex monumentis id genus erubtur. Signatus ille vulgo in obviis Augusti nummis, &caus ani quidem adferente Suetonio, quod natus esset , illo

256쪽

illo sidere, magnamque inde fati ac thematis sui fid clam haberet. Hinc ortae de natali Augusti, ejusdemque horoscopo graves inter Principes hujus aetatis Chronologorum dividiae ac velitationes; aliis ad votus Kalendarium, aliis ad emendatum seu Julianum, natalem ejus diem referentibus , unde de horoscopam te sidere diversis oriebantur sentcntiae, & inexplicabules quidam nodi. In iis vero Qlvendis haud infelic, ter videtur laborasse Gotifredus Vendclinus, dum reserente ac probante Alberto Rubenio in postremis oporibus nuper editis, in Genethliaco themate Augusti, sortem Fortunae Capricornum docet obtinuisse , vel ut ipse potius Vendetinus taculi nostri Ptolomaeus eidem Rubenio dictus, suam hac de re sententiam promit,

natum Augustum cum Horosioposurgentis Virginis, natumque Epist. G eundem ere Caprisorni quintamsub terris domu Fortsignante. Hinc utique apposite quod jam vidit erudis

tus hujus memoriae investigator ac interpres Rube- Rubenium.

niuq addita plerumque Capricorno in nummis A gustaeis selita Fortunae insignia , Gubernaculum n vis, Orbis, Cornucopia, sicut videre licet in sequenti

ea O. Unde jam liquet, cur illem Augusti exemplo, Lusti ominis ergo, aliis quoque vel agnatis vel Caesar, Dd bus

257쪽

2Io D IssΕRΥΑTro TERTIAbus in Nummis sit tributus. Hinc & in L. Caesare ejus In Gaeta Nepote occurrit apud Tristanum , ac in Julia Paulla Reg. Chri- Elagabali Conjuge, & cum adstante Muliere, in praeclaris nummis cum Hadriani, tum Antonini Pii, in scriptis FELICITAs AUG. Quae insuper satis a guunt, cur lix dictus sit Manilio Capricornus, Lib. II. quid enim mirabitur Age Maius in AUGUsTO FELIX quum fulserit ortum. Ita etiam geminos id genus Capricornos, ut luculentos duorum Caesarum felicitatis indices, videas in nummo aureo Vespasiani ac Titi Sicuti & in altero Augusti aereo, cum illa supremae s licitatis laude servatorum Civium, seu OB CIvEssER. Ut non mirum proinde signatum quoque Capricornum , non in Romanis solum, sed in rarioribus aliarum etiam Graeciae aut Orientis Urbium Nummis, sicut Zeugmatis Syriae, & Anazarbi Ciliciae: neque proinde opus cum Tristano hoc ad situm eorum locorum, partim montosum, partim ad mare aut ad Euphratem referre. Quam vero cum 2Egipane comm

nionem habeat Capricornus, docere potest Theon ad

Aratum.

De SPHINGE, in qua tradenda non omnes Oedipi fuere, res magis anceps videri posset. Hanc enim inter AEgyptiorum inventa antiquarii vulgo reserunt;

258쪽

Plinii, aliorumque constanti relatione alienum,qui eas inter veras Simias recensent, & ex AEthiopia in AEgyptum deferri contendunt. His accedit recentior&

culatus quidem testis Plitiostorgius, qui ubi varia SLmiarum genera , πιγοπιλ κων, γῆ οπιθήκων, λιονlοπιθήκων, καυοκεφάλων, Capris nempe, Ursis, Leonibus, aut C

nibus similium enarrasset, in illo ipsb terrarum tramifamiliarium, in eandem etiam Simiarum classem refert Sphingem a se visam, ad muliebrem formam accedentem. Sed operae pretium erit audire auctorem ipsum hoc adserentem in illo Historiar Ecclesiasticae compendio, quod primus evulgavit magnum nuper Patriae meae ac litteratae Jurisprudentiae decus, Jac. Gottofredus. Καὶ Lib.

bres habet, rubra quadam temisque, quae milio similis est, papula torum corpus, qua nudatum es, in orbem percurrente,

multumque decoris se gratiae colori, qui in messio humano μmilis es, conciliante ; facies vero rotunda plusculum est, ct in muliebrem formam vergit. Additque in sequentibus, Graecanicam de hac Sphinge narrationem inde natam, quod Thebas ab AEgypto delatum hoc animal, ferum

in primis & ab Oedipo intersemim, fabulae locum d Dd a derit;

259쪽

lib. V. Suomat.

et Ir DIssERTATIO TERTIA derit; alasque ob motus celeritatem eidem tributas, muliebre pectus ob similitudinem, dc lconinum corpus propter innatam feritatem ; sermonem vero illius an, malis ad humanum accedentem, sed sono obscuro, ad aenigmaticum detortum. Neque mirum id esse, nam& multa alia Graecis non Gentilibus hoc loco, ut vertit doctissimus interpres) morem esse in fabulam vc tere : & ille hadhenus. In eo itaque discrimen statuen dum, quod fabulosae omnino illae fuerint Graecorum Sphinges, sicuti notat etiam Palaephatus Α, qualis nempe juxta Ausonianam descriptionem, volucris pennis, pessibus leo, ore puriga . in obviis cum Augusti, & Ch rum nummis, tum in aliis simulachris Dianae Ephesinae, aut Galea Palladis, vulgo occurrit quum ptias Sphinges ab iis diversas ac ἀ ἄ-ους, cum ex auctoritate Veterum, tum ex monumentis in Urbe passim adhuc obviis, ac insuper ex Nummis etiam aliquot ibceat observare. Quibus etiam accedit AEgyptii, & quia dem luculenti scriptoris, Clementis nempe testim nium; qui nullas utique alas Sphingibus, sed totum corpus leonis, faciem autem hominis tribuit. Ita ut hinc errare pateat, tum qui non alias nisi alatas Sphinges credidere, tum qui inde omne hoc animantium genus continuo fabulosum statuunt. Nec juvat, quod vulgo tradunt antiquarii, ex Vimine ac Leone ideo ab AEgyptiis, ut Nili sui incrementa hoc veluti symbolo adumbrarent: Notum enim , cum feracem monstris vel ignotis alibi animalibus AEgyptum & via cinam . Sthiopiam, ut Strabo, Plinius, Ammianus,

aliique observariint, & juxta eosdem Theophylachiis Simoratia, qui in specie de Nili animalibus

multa veteres tradit commemorasse, tum emedia rerum natura, & obviis in ea gente animalibus,

260쪽

DEPR Es T. ET USU NUMIS M. II 3

symbola ac figuras virtutum ac rerum coelestium vulgo A gyptios desumpsisse. Nec dissiteor tamen , illam mixturam hominis & bestiae, AEgyptiis olim familiarem , ut prae aliis docet eximius ppud Porphyrium locus , qui in aureo libello tradit vQlucrum &ne ΑMu

serarum permixta ab iis cum hominibus corpora , ut nent.lib. v.

ostenderent cx Deorum sententia , hanc quandam inter se communionem alere. Hinc Isis sub forma Leonis itidem , & cum facie muliebri occurrit nonnunquam in nummis AEgyptioriim , scuti in qu

tam Antonini Pii, quem servat Gaza Medicea: Ut mittam petitae quoque ab aliis mixturae illius hum nae & ferinae exempla , sicut adlati supra Amphipolitarum & Nicomediensium nummi evincunt, in qui- . bus Dracones cum humano capite visuntur. Sed ut modo e Philostorgio, Simocatta, aliisque notabamus, cum 2Ethiopiae, Arabiae, tum aEgyptii vel in primis Nili similiares accolae id genus ανθρωπιμ ορφοι,

seu ambiguae hominum or besiuarum formae , apud Ta- Annal. rv.

citum: unde & propter novitatem animalium, jucundam in eo tractu terrarum suscepisse peregrin tionem jam olim Severum, refert in ejus vita artianus. In eandem vero Simiarum id genus sitan larium lclassem, quibus juxta Sphingem, multa cum Homine di Leone communia, etiam caliis rei, tos a veteribus novi, Agatharchide, Aristotele, Strabone , aliisque , qui leoninam faciem, pantherinum corpus, priores autem pedes manibus, posteriores humanis pedibus similes tradunt. Neque tamen, ut verum fitear, unam semper iis formam adfingentes eosdem videas. Cebos certe inter Simias referentem observo Proclum in Chrestomathia apud Photium, o' Κ H B O Σ Cod. θ ΠΙΘΗΚΟΥ-, C E B U s es autem Simia nus,