Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

501쪽

DIssERTATIO QUINTA tributum , qui Θεος ὀ Πιμὶοκράτωρ vocatur in divino RG velationum libro ac in symbolo Nicaeno. Hinc alias pud eosdem veteres IUPPITER IMPERATOR, c jus tria tantum signa in orbe Terrarum exstitisse tradit InVerrem in Verrinis Tullius; quem nempe im rium carissium

L s .i credQbant Galli apud Caesarem. Unde & inter

Comment. Severinummos unus occurrit inscriptus Jovi IMpΕ-RATORI. Sicut denique supra dicti duo Reges Ba

frequentius, quam in hac ipsa supellectile nummaria. Unde jam, ut opinor, fatis adsequimur, qua ratione aut quibus cxemplis utraque haec appellatio B Α Σ ΙΛΕΩΣ ΑYToΚPΑΤΟΡΟΣ Tryphoni huic aut Tigrani etiam tribuatur in selectigeorum Nummis: quae duo in iisdem conjuncta, ut singulare aliquid, ac raro Anim. in alibi a se lectum profitebatur magnus Scaliger. T R YP H o N I s alias nomen in Syria ac vicinis locis famili re videtur exstitisse, unde nummus Augusti Mediccus,

ra Tryphonem etiam cognominatum stipra diximus , quo caeteroquin nomine quendam Philadelpho ob f Lib. x t. cetias acceptum appellatum legimus apudJosephum, alibi vero apud eundem regium Herodis tonsorem, lib. i. r,. eundemque AleXandri Regis filii accusatorem , apud Lib. xiv. Athenaeum autem quendam delitiis perditum, unde nempe illi nomen. Da Numm. TI G R A N E M quod spectat, praeclarum quendam

insignem ejus Nummum cum sela inscriptione ΤΙ-T PANOT ΒΑΣΙΛΕΩΣ, haud mihi hactenus alibi,

quam

502쪽

quam in Cimeliarchio Mediceo inspectiim, inde etiam

ectypum nacti beneficio omni laudum ac ornamentorum genere cumulatissimi LEOPOL Di Cardinalis ab Etruria, grati & lubentes hic vulgamus. Exhibet nempe antcrior Nummi facies T I G R A N I sipsius caput insigni Tiara ornatum, cui stella ac duae

insuper volucres, quamvis minus adfabre in hoc ectypo insculptae visuntur. Avcrsa autem facies sedentem, turritam ac velatam Mulierem praefert, quae dextra Palmae ramum gestat, pede autem fisuram calcat modio corpore undis immersam cum inscr. ΒΑΣΙΛΕΩΣ TIT PANΟΥ. Videtur autem mihi omnino eadem

Mulier, juxta consueta in Nummis symbola, Syriam

aut Mesepotamiam arguere , quas per plures annos Tigranem obtinuisse legimus, & quidem in Syriae r gnum accitum per octodecim annos, auctoreJustino, Lib. tranquillissime regno potitum , quo temporis lapsu ροῖ hunc aut similes Nummos hujus Armenii Regis in cotracta percusmos facile licet augurari. Cujus etiam rei indubiam fidem facere videtur Palmae ramuS, Oppo tunum Syriae, ut supra vidimus, symbolum. Figura autem virilis medio corpore aquis immersa, Euphratem aut Tigrim sorte sub jura Tigranis reductum, s lito Fluviorum in Nummis antiquis typo, repraesentat. Tiara autem Tigranis cum Diademate, eadem cujus Dio meminit TIA PAND MANAΔΗM Α ει- Lib.

503쪽

DIssERTATIO QUINTA Fasciam seu Diadema capite avulsum supplicem hune Regem ad Pompeii pedes tradit abjecisse cum idem 1 De Art. Dio, tum alibi etiam Plutarchus, qui caeteroquin in Ai an Pompeii, a Tigrane ipsam Tiaram seu Cidarim capite detractam docet , ἀφελο - Εα Κίταυν , ωρμ ατ-Θεινα , detractam capiti cidarim insiliis admisse s apponere. Simile vero Diadema, & idem, ut licet augurari, quod hic ante oculos habemus, a fugiente Tigrane capiti jam olim detractum, ac in victoris Lu- .culli manus delapsum, ab codem in triumpho prael tum, auctor itidem in ejus vita Plutarchus. Ad Ti ram enim Regum Orientis Diadema vulgo accessisse, liquet praeterea ex Xenophonte, Plutarcho, Luciano,

aliisque, quod jam vidit illustris Brisibnius libro de Regio Pcrsarum Principatu, & praeclarus iste Nummus , Venerandum utique antiquitatis Cimelium, luculentius ante oculos ponit. Unde Curtio lux non m iLis. iii. diocris accedit , CIDARIM Persae Regium capitis voca bant insigne. Hoc cerulea FΑsCIA albo disincta circuibat.

Notum enim promiscue Cidarim & Tiaram dici de hoc Regio capitis insigni , unde quam Dio TIAαAMTIO AN Is vocat in superiori nummo conspicuam, eandem CIDA 131 dixit Plutarchus loco supra adlegato. Hinc autem liquet incautius loquutum Phil

'Lib iis . nem, scriptorem alias quantivis pretii, qui Rem Orici tis Cidari loco Diadematis usis tradit, οιτEάων Βααλεις οἰνῶ εἰού,m Utrumque enim

. insigne, ut tradunt antiqui & probatissimi auctores, ac vel superior Nummus luculenter amuit, iis una usii patum. Neque tamen Brisinio adsentior, qui Diad malis nomine Cidarim putat etiam designari , ideo nempe quod e Persico luxu mutuatum Alexandrum Persicum Diadema Diodorus acJustinus tradant, AN

504쪽

DE PRAEs T. ET USU NUMIs M. Irianus autem Cidarim Persicam, quae nempe idem Q-nciat. Utrumque enim hoc capitis ornamentum a Persis mutuatus cst Alexander, ut non opus sit proinde

illa ;nter se confundere. De Cidari aut Tiara praeter Arri um, fidem facit Lucianus, apud quem Philippus pater inter alia Filio objicit, quod Tiaram rectam

adiimpsisset, ορθία εmΘου. De Diademate Dies. More. Vero, p ter Diodorum, Justinum, aliosque diserte Curtius iis verbis, quae de Cidari aut Tiara sumi non possunt; Itaquepurpureum Diadema distin tam albo, quale Lib. o Darius habuerat, cViti circumdedit. Idem nempe quod cenitea illa fascia albo distincta, quae Cidarim circuibat, ut paulo ante cum tradentem audivimus. Conjunaa itaque in regio Persarum aut Armeniorum tiam cultu illa capitis ornamenta, Tiara ac Diadema, non tamen udi eadem sed diversa. Unde postremum etiam solum retentum ab Alexandri siccestribus, &eorum exemplo ab aliis Asiae aut Europae Regibus. Ex quibus etiam liquet, cur Diadema illud quod Perseum vocatur Diodoro, Herodiano Macedonicum dicatur femine sub initium operis, ubi agit obiter de cultu Regis Antigoni, Annaeo autem nostro Pelgaeum,

Cingere Pelgaeopressos Diademate crines. V .

Alias quot Regna, tot quoque Diademata olim capiti nonnunquam imposita. De Ptolemaeo Philometore illud notat utique Josephus, cum duo gestasse Diad Antiba.Jud. mala, Asiae nempe aut AEgypti , cujus duplicis Diad matis usum haud absimilem in Artabano Parthorum Rege tradentem supra innuimus Hcrodianum; cujus caeteroquin moris vestigium necdum fateor mihi in priscis nummis observatum. Cidarim autem seu Ti ram quod attinet, eandem quoque Regum Orientis more, sacerdotes Gentilium nonnunquam usurpasse, M m m vel

505쪽

18 DissERTATIO QUINTA vel ex Luciano liquet , qui auctor est urbis sacrae in Syria Pontifici ac soli quidem concessum purpuram &auream Tiaram gestare. Scilicet postquam jam viles

evaserant sacerdotales illae Coronae, quibus insenses vetustissimos Christianorum scriptores ac inprimis Tertullianum adhuc hodie legimus. Quamquam sequutis temporibus, & Ecclesia novo cultu sub Christianis Principibus ornata, Cidaris quoque usus ad E clesiaru m Antistites translatus, ac eadem inter Episcopi Orientis in signia vulgo recepta, ut vel liquet exsoquenti loco Salimorum Episcopi; τ κώ

me Ponti m ungis ae podere cingis , capitique Ciaarim imponis. Sed hoc obiter. Ejusdem autem Tia superiorinummo caelatae adspectus satis arguit, quo jure, ut supra innuimus, πιλημα, et ργωπν, Turritus pileus Straboni dicatur. Aves autem eidem Tiarae insculptae, quas minus accurate caelator expressit, Falcones videbantur Cimoliarchae Mediceo: Id vero jam supra de veterum Galeis, cum ex Herodoto, Diodoro, tum ex frequentibus veterum Nummis observabam, crebro iis insertas vel Avium vel Quadrupedum cssigies, quibus eis aut terrorem aut dignitatem conciliarent. Neque c-tiam Tiarae eodem ornamenti genere caruere ; unde

Persicas Tiaras Pavonis alas habuisse docet Graecus Aristophanis Interpres, quod jam viderunt viri docti. Immo nec alienum Falcones cjusmodi Tiarae insculptos , quum Pallas seu Regias Perfarum aut Medorum vestes distinctas id genus Avium figuris diserte tradat Curtius, Pasiam auro Hstinctam AUREI ACCIPITREs Glut roseris inter se corruerent adornabant. Stella autem in eadem Tiara conspicua, qualis & insuperi ri Parthorum Tiara occurrebat, quam e nummo Au

gusti

506쪽

gusti expressimus , ut vel inde opportunum Regum Orientis insigne facile adsequamur. Accedit denique, velare eandem Tiaram Tigranis tempora , quod Tiaris nempe solemne, juxta Nasonem, videas in sequenti nummo , quod nempe magis adhuc ad mλημα istud accedit, si 'it Tiaram a Stra . bone vocari dirimus. Eandem etiam liquet magis in acutum desinere, scutκρωcυλους &, describunt nobis veteres 1 qui &inde eadem promiscue pro Tiaris sumunt, aut vicina iisdem statuunt , quales Xenophon, Hesychius, ali, Lib. V. --que. Aliae nempe apud illos Orientales, Persas, Medos, Armenios, quod aliunde etiam constat, Regum Ti Te, aliae Procerum seu privatorum. Ita Cidarim Mithridatis mirifici veris, seu, εργασίας exstitisse liquet ex Plutarcho, qui vel ita cavisse videtur, ne g In Pom-nero suo Tigrane dignitate aut cultu inferior vider tur. Persarum vero promiscuum jam olim fuisse Tia egestamen, cum Herodotus diserte observat, tum secu- Lib. vir.

tis aetatibus Heliodorus , qui Persas docet Tiaram de Lib. uri. capite deponere, ad reddendam gratiam ei qui prior salutavit. Adeo ut nec solum discrimen in eo consti mpora purpureis Aliud vero Tiatae gerreis tentami velare naris.

genus Armenium supplicem gestare

Lib. XI. Metam.

507쪽

6o DissERTAT Io Q U I N T A tuendum videatur, quod recta esset Regum apud Pe fas Tiara, ut jam viderant eruditi, reliquorum autem liqua. ImmoTiaras etiam cum circumeunte ealdem Diademate, qualis Tigranis insuperiori nummo, .stasse Regum Persarum consanguineos sua aetate 'Inst. CΤr, nobis Xenophon , qui de Cyro agen , 5

clam , idemque insigne cognatu ipsus erat, sicut ct hoc tempore iliad retinent. Cujus moris vestigium retentum adhuc videtur sequiori aevo in renovato Persarum domin xu. Certe Diadematis usum Persarum satrapis con- vea Gm h cessum liquet mihi ex Procopio, qui refert duos Peri ι- tib ' Optimates Isdigacrae Legati Chosrois comite. e stitisse, ei A. ιαλμα I. An τ ἐφςρουν, qvi aurea etiam Diademata in capitegestab t- . . . 1, τε in Si vero ex Oriente jam in P o N T U M ac vicina loca Nμφ'- trajiciamus, neque hic Regum illius tractus inutili aut injucunda pascemur contemplatione. M I T H R I D A- mitto, terrorem illu m Asiae, & Regum, auctore η Q Tullio, post Alexandrum maximum, quem Obvii ad

' ' huc apud antiquarios Nummi, & cxpresse inde a Ful-

modum illi, eoetnominibus distinctos eosdem Reges, pter Appi,num docet Stra . Filium vero Eupata

mihi riuum in Cimesia bio Maecenatis Etrusci L. R O P o c ni inspectus, pii mnum ad posteritatis me--riam prusiit. Exlii x Vcro hunc Ogi S illius caput,

508쪽

DE PRAEST. ET USU NUMIS M. VI

cum inscr. ΦΑPNΑΚΟΥΣ ΒΑΣΙΛΕΩΣ; illinc figuram stantem, Fulmen, Cornucopiam, Caduceum, Stellam, consueta omnia in nummis Regum id genus symbola. M ANDRUM autem Bosporo ab eodem Pharnace praefectum, & a quo idem Pharnaces expulsiis & acie caesus traditur, narrant antiqui auctores. Ad quem Asandrum Dio lib. refero aur m nummum rarissimum viri amplissimae in

Urbe dignitatis, sed majoris adhuc elvantiae Camilli ta .

Maximi, qui hinc vultum Regis illius tignat cum aptu-stri a tergo, ab altera autem parte Victoriam prorae insistentem, Gunius,ipi. B ΑΣ ΙΛ Ε ΩΣ. potem, adsumto quin etiam regio nomine, in secem proinde Ponti aut Bosporanorum Regum inserendum. Unde eximie illustratur Lucianus, apud quem haec de

A s A N D E R autem ab Augusto pro Ethnarcha REX Bospori renunciatur ; & quem nonagenarium obiisse corpore validum & quidem ex inedia, quod rem militarem Scribonio creditam videret. Quae Dioni rursus facem Lib. 1accendunt, qui Asandro mortuo, RNnum ejus Scribonium quendam occupasse docet. Ex his autem lu et corrigenda apud Strabonem loca, ubi iari h jus minus noti vicem Usander aut Cassander hactenus

'perperam occupant.. Refert enim praeclarus auctor, Mithridatem Pergamenum eversum lania Λυανήλ in F ψαροακίαν ἀνελονlo, a Lysaniso Pharnacis interfecto-

509쪽

6r DissERTATIO QUINTA re; Mando enim de quo hic sermo, non D der, cui nullus ibi locus, auctor illius facinoris, ut jam vidit ο

πανυ Casau bonus, & Dio ac Appianus tradunt. Eluendum rursum simile mendum alio loco ejusdem auctoris, ubi Bosporanos Regulos omnia ad Tanaim dicit Lib obtinuisse, maxime postremos ,--σάνδροῆ Πολέμων; Pharnaces se Cassandero Polemo, ubi Cassam dri loco Asander iterum substituendus. At vice versa expungendus Asander apud Photium, qui pro Cas sandro aliquoties ibi obtrusus legitur, sub nomine mido modo Καρσάνην. ; cui nempe inter Alexandri successeres Cariam contigisse , eundemque cum P*g Eumene pugnasse auctor Dexippus. Haec enim omnia Rhbi Ri Cassandrum referenda, ex Diodoro, Justino, aliis que notius, quam ut probare adgrediar ; quamquam alias Asandri cujusdam inter Alexandri duces aliquo- Lib.i . di. ties norim Arrianum meminisse. Unum praeterea hicnes tralatilium observo, A s A N D R I nomen famili re dein Bospori Regulis, posteriori etiam aevo exstitiς se. Alterius certe Alandri Bosporanorum itidem RegisDς A mih & ejusdem Filii historiam narrat Augustus scriptor 'p' ς ρ' Porphyrogenneta. Quin & alium ejus dem tractus Regem S AURO MATEM eruere mihi liceat ex insigni rursus nummo aureo, quem videre contigit haud ita pridem in illustri Musto humanissimi rebque antiquariae peritissimi Seguini. Nummus est qui hinc Severi Augusti caput exhibet cum stella ac barbaris quibusdam litteris, illinc autem caput barbatum

ToΥ. De hoc Sauromate magnum apud auctores in rebus Severi silentium. At Bosporanum Regem fuisse, aut certe adjacentium locorum, videor mihi haud ii,

dubie colligere ex Plinio juniore, qui in Epistolis ad

510쪽

Tr anum, Regis ejusdem nominis aliquoties meminit, ac ut narratio ejus satis arguit, Bosporani , R E X Lib. 2. Ep. SAURO MATEs, inquit, scripsit mihi esse quaeiam, quae deberes quam maturis esitre. Alibi, Legato S A u R ΟΜ Α- Epist. xv. T AE R E GI s , quum sua stonte Nicea, ubi me inimis, triduo substitisset. Item quae mox subdit, & Bosporani aut vicini tractiis Regis legatum satis innuunt , me in notitiam tuam perferenda existimami, quia proxime scripsieram petisse Lycormam, ut legationem, si qua venisset a Bospo RO, usque in adventum suum retinerem. Agebat tum nempe in Bithynia Plinius, ad cujus simul & Ponti statum o dinandum Consulari potestate a Trajano erat missus; ut practer ejus Epistolas, fidem facit antiqua inscriptio. Thes Cret. Hinc illi cum vicino Rme Bosporano, vel Sarmata-s

rum seu Sauromatarum si quis malit, commercia, &per cum quaesitus ad Trajanum aditus. Bosporanos autem Reges omnia sua aetate ad Tanaim usque obibnuisse docet Strabo , ut paullo ante vidimus. Gens Lib. xi. Sauromatarum vero vulgo ad Tanaim, juxta Melam aliosque sita , quae Sauromatis etiam nomen videtur

Regibus suis frequenter indidisse, nisi ab antiquiori aliquo Rege Sauromate gens ipsa appellationem traxerit. Quidquid sit, inde satis liquere mihi videtur, ejusdem tractus Regem fuisse hunc SAu ROMATEM, qui in nummo Severi signatur. Et haec scripseram,

quum occurrit mihi opportune , apud Ammianum mentionem fieri cujusdam Sauromacis Iberiae regno a Sapore pulsi , Deinde ne quid intemeratum perfidia praeter- Lib. xxvir- iret, SAURO MACE pulse, quem auctoritaS Romanap -- fecit Hiberiae, A cura cuidam potestatem ejusdem detulit gentis, & inter quem Sauromacem & Aspacuram docet in sequentibus, divisum postea Iberiae regnum. Quibus locis Sammmatem loco Sauromacis reponendum omnino existi- :

라틴어 텍스트