장음표시 사용
71쪽
qui in ii dicio priuato,vel maximo, ego pro tela cotta perordus m Meontra me pro sermo Naevio diceret libito tot in edum oblitus est: idchicinoichs,e cantionibus Ticinia Merium esse dicebat.
Quid ego de miserationibus loquar: quibus d sum usus
Pluribus,qudd etiam si plures dicebamus, perorationem mini tamen omnes relinquebant: in quo ut uiderer excellere, non ingenio,sed dolore assequebar. Quae qualiacunq; in me sunt,me enim ipsum non poenitet quanta sint, sed apparent in orationibus etsi carent libri spiritu illo,propter quem maiora eadem illa cum aguntur,quam cum leguntur,uideri soslent. Nec uero miseratione solum mens iudicum permovevda est,qua nos ita dolenter uti solemus, ut puerum infantem in manibus perorantes tenuerimus:ut alia in caussa excitato reo nobili,sublato etiam filio paruod langore eclamcntatior ne compleremus sorum sed etiam est faciendum ut iraseatur
iudeX,mitigetur, mirideat,seuere,contemnat,admiretur, earit diligoe,cupiat,satietate afficiatur,speret,metuat, laetetur, doleat qua in uarietate, duriorum, accusatio suppeditabit exempla:mitiorum,defensiones meae.Nullo enim modo anismu audientis aut incitari,aut leniri potest, qui modus a late non tentatus sit.dicerem perfectum, si ita iudicarem, nec in Ueritate crimen arrogantiae extimescerem.Sedi ut supra di xi nulla me ingeni j, sed magna uis animi inflammat, ut me ipse non teneam:nec unquam is qui audiret, incende eiu ruit ardens ad eum perueniret oratio. Uterer exemplis dosianelliciS,nisi ea legisses. Vterer alienis uel Latinis, si ulla res Perirem,uel Graecis,si deceret: sed Crassi perpauca sunt,necv iudiciorum:nihil Antonri,nihil Cottae,nihil Sulpitri dices Dat melius,quam scripsit,Hortensius.
runt accusandae.' Mitiorum Vbi defendi nur. Nec inueritate crim
72쪽
Verum haec uis quam quaerimus, quanta sit suspicemur, quoniam exemplum non habemus:aut si exempla sequimur, a Demosthene sumamus:&quidem perpetiis dictionis ex eo loco,unde in Ctesiphontis sudicio de suis laetis,consiliis,mes ritis in remp. aggressus est dicere. Ea profecto orati in eam formam, quae est insita in mentibus nostris, includificio test, ut maior eloquentia non requiratur. Sed iam ipsa forma restat, o character ille qui dicitur: qui qualis esse debeat , ex
ipsis quae supra dicta sunt,intelligi potest. 18c singulorum
uerborum,di collocatoris lumina attigimus: quibus sic abundabit,ut uerbum ex ore nullu,nisi aut elegans,aut graue exseat . ex omnim genere frequentissimae translationes erunt,
quod eae propter similitudine transferunt animos, di ferunt, ac mouent huc,8 illuc: qui motus cogitationis celeriter agitatus per se ipse delectat. Et reliqua excollocatione uerboruquaesumtitur quasi lumina,magnu afferunt ornatu orationi. Sunt enim sirruli illi Vitiae in amplo ornatu scenae, aut fori appellantur insignia,no quoa sinu i Dcrax, H isod excellat
Eadem ratio est horum, quae sunt orationis lumina , di quo
dammodo insignia, cum aut duplicantur, iteranturm uerba aut breuiter commutata ponuntur,aut ab eodem uerbo duiscitur saepius oratio,aut in idem coniicitur, aut in utrumque, aut adiungitur idem iteratum,aut idem ad extremum refer tur, aut continenter unum uerbum non in eadem sententia Ponitur,aut cum similiter uel cadunt uerba,uel desinunt,aut multis modis contrariis relata contraria, aut cum gradatim sursum uersus reditur,aut cum demptis coniunctionubiis dissolute plura dicuntur,aut cum aliquid praetereuntes,cur id faciamus, ostendimus:aut cum corrigimus nosmetipsos quasi reprehendentes, aut si est aliqua exclamatio uel admirationis, uel conquestionis aut cum eiusdem nominis casus
pius commutantur . Sed sententiarum ornamenta maiora
lunt,quibus quia frequentissime Demosthenes utitur, sunt qui putent idcirco eius eloquentiam maxime esse laudabitalem Et uero nullus sere ab eo locus sine quadaam conformas
73쪽
tione sententiae edicitur: nec aliud quicquam est dicere, nisi omnes,aut certe plerasic aliqua specie illuminare sententias:
quas cum tu optime Brute teneas, quid atttinet nominibus uti, aut exemplis tantummodo notetur locus.
Orationis lumina schemata et tropos dicit. Cum aut duplicanae tur Figurae duplicationes multis modi sunt. unde illud Quintiliani, Verba genanantur, vel amplifcandi gratia:ut,occidi, occidi non Spuriu miciliam. Asterium 1 enim quod indicat:alterum quod a rmat. Vel lis crandi:ut,Ah cor don, Cordidon. CT,Bona nubera me consuampita enim Iuchrdinas ne infxu summo hirci dolor bona,inqua, OLPopei acerbi ἰimae uocis ubiecta praeconii. Uiuri,er utun no ad deponenda sed ad cormandam audacia. Et abii de uerαbri plura criter, injunte incipiunt, Nihil ne te nocturnu praesidia Pulati , nihil urbu uigiliae,nihil timor populi, nihil consensus bonoriam omnitum, nihil hic munit inius habedi senatu i loci i,mhil horum ora uulti si mouerunt sit,
Quis eos pilutauit Hyptim alii produxit Appius. Aut breuiter communia ponuntur:ut, Abhi, x ut, v it, rupit. Alit ab codcin uerbo , ut ostendimus.
Aut in idem coni scituro dest, ad id uerbiam deuoluitur, ut ultimo pari fuit Memplo. Aut in utrunqi hcssime incipimus er desinimus. Aut adiungitur idem iteratum tulisitium sunt, variae s repetitiones nam primorium uerborum alterna repetitio:ut, V ita tu de nocte, ut tuta consuliora ribias reDnderatae,ut eo quo intendit nature cum exercitibus perueniat Te Gallorium .i iam buccinariam cantus exubrint: tu actionem instituis, ille aciem instruit. Tu caues ne con ultore sede ne urbes,aut castra cupiantur. Possunt media quos restondere,uc primis:ut, Te nemus Angitiae,uitrea te Fucinus uda. Vel ultimis: ut Haec nauta oni jti praeda Siciliensi crum C ipsa quos esset ex praeda. Ress oderit e prinlis ultima: Multi e graues dolores inuenti paretibus,c propinqui, imui. Est Cristud, cicndi genusquod semel proposita iterat, e diuidit,ut Iphitrus e Peliis mccli: quora phitus aeuo Iam gratiior. elin uulnere tardus VlUi.epanodos Graece dicitur, nostri regre, ione uocat ut, Forte sub argum confederat ilice Daphni :compi lcranis greges Cordidon, Thγs in unum: Thγs oues, coridon distentulacte capellas. Et generibu3st iteratio, Magnus es labor dicendi,magna est res. Aut cum similiter uel cadunt uerba an sinules desinu casus:quae figura Homσρptq to nonnnatur:lit,inuestiga coperci,pate1 -retini. Vel ψς inunx Vt,ab t, excesit, euasit,erupit. Aut multis modis conxr α si x in contraria λ titheton dicitur, Latine ab aliis contraposit m , b
74쪽
parauit. Et quale illud, Non ergo magis pecuniam repetundum, quam maiestit sine maiestius magis, quam Planciae legis nec Plancti legis a quam misinus:nes magis ambiti quam omnium legum iudicia perierunt Aut cum
compere pate ublata, Iem,extium Aut cum aliquid praetereuntes,cur id faciamus,ostendimus it ipse, Quid uero nuper id morte suis perioris uxoris novis nupti s domum vacuam fiat es, non ne etiam alio scelere incredibili hoc scelus cumulastis Quod ego prae termitto, C frile patiorsileri, ne ilina crumi tantiscinoris immanitas aut extitisse,aut no uindicare esse uti
deatur. Aut cram corripimras smetipsos quasi rerirehendet Ite It
tur, sub edi s Meror una ex domo prodeunt. Aut si est aliqua exclam, ii uel admirationis,uel quaestionis Quoru in exempla sequentiora sunt a mam stior quam uisit aliquid profrre similiter cum idem nomen ore eri
Sic igitur dicet ille quem expetimus, ut ue Ictispe mulatis modis eandem Ninam rem,ct haereat in eadem commos returq; sententia .saepe etiam ut extenuet aliquid, tape ubi rideat,ut declincia proposito,deflectat F sententiam, it prosponat quid dicturus sit,ut cum transegerit iam aliquid defiaeniat,ut se ipse reuocet ut quod dixit iteret, ut argumentum ratione concludat, ut interrogando urgeat, ut rursus uasi ad interrogata sibi ipse respondeat, Ut contra ac dicat accipi
sentiri uelit ut addubitet quid potius, aut quomodo discat: in diuidat in partes, Ut aliquid relinquat ac neutinat,ut ante praemuniat,ut in eo ipsse,in quo reprehendatur,cύlpam in aduersarium conferat ut saepe cum iij qui audiunt non nunquam etiam cum aduersario quasi deliberet ut homo
75쪽
num sermones mores Iescribat,ut muta quaedam eloquentia inducat,ut ab eo quod agitur,auertat animos, ut saepe in hilaritatem risum ieconuertat, ut ante occupet, quod put topponi, ut comparet sit litudines, ut utatur exemplis, ut aliud alii tribuens dispertiat ut interpellatorem coerceat, Ut aliquid reticere se dicat ut denuntiet quid caucat,ut liberius quid audeat,ut irascatur etiam,ut obiurget aliquado, ut des precetur, ut supplicet , ut medeatur,ut a proposito declinctatiqUantulum,ut Optet,ut execretur,ut fiatiis apud quos dicetiamiliaris atm alias etiam dicendi quasi uirtutes sinuas tur,breuitatem,si res petet saepe etiam rem dicendo subiiciet oculis, sepe supra fere quim fieri possit, significatio saepe
erit maior, quam oratio, saepe hilaritas,saepe uitae naturas ruinc imitatio. Saepe etiam ut etarei in aliquido Hoc Rurae genus,e quae sequuntur, potest apud ciceronem' ises sebi inueniresunt siquidem eiu crestris his figuis siue Vationes ut hominum sermones moress describit, quae thopoeia est. ut muta quaedam eloquentia inducat it in catilinam,patria loquens inducitur, quae dolopoeia ambae autem Prosopopoeiastecies. Oratorem coerceat SubaudS,aduersante causaesuae. Saepe etiam rem dicendo subqὰ ciet oculis Marci CA in Antonium, Illum nans insin βῆnderunt eis niuilento sopore profligat ,toti praecordi s stertentem, ructuosos stirim viminare,praeclarasq; contuberneses ab omnibus stolidis transiue incuba rein reliquus circumiacere pasim quae tamen exanimatae terrore,hostiam aduentulpercepto,excitare Antoni m conabantur,nomen inclamabant, frustra ceruiciae bus tollebunt.blandius alia ad aurem inuocabat,uehementius etiam nonnulla striebat: quorum omnium cum uoce tactus oscitaret, proximae cuiusque colliam amplexu petebat neci dormire exciri dies euigilare ebrius potera sed semis somno sopore inter manuis centurionae concubinaraenas iustilatur. Saepe supra feret ad est,utetur Hγperbole ut cum Cicero charγbdim,e scdidam, Marciam Antoniam uocat. Significatio saepe erit maior quam oratio)e Emphasis dicitur.
Hoc in genere nam quasi syluam uides omnis eluceat oportet eloquetiae magnitudo:sed hec nisi collocata,ec quasi mucta,e nexa uerbis,ad eam laudem quam uolumus, aspi, rarcnQn possunt. De quo cum mihi deinceps uiderem esse
76쪽
omnia, s d fautores etiam laudum mearum, qui non censes
rent eiu uiri essi de cuius meritis tanta senatiis ita deessse comprobante Populo Romano quanta de nullo 'de
ditit tam multa manda uibusnnihil aliud responderem,nisi me M.Bruto negare roganti noluisse:iusta
mi isti δε praestantissimo uiro G
recia, Θ honesta petenti fatistacere uoluit em. Sed si profiotea quod utinam possem,ine studiosis dicendi,praecepta cquasi uias quae ad eloquentiam ferrent raditur 'quis tandem id uilius rerum aestimator reprehenderet indigesti quesibet rerum prima materi Hlud nominaturriunde erantius cum
structa spirare non possunt ou et Ovidius, o tu rate meis est enim Suete Occurae
possie 'raemunit hic Cicero aduersum maledicos defusionest quὁ e Idorator nam uri certa cum in tam humilem descendat Deum, Itinibu e id murus uideatur, ostendit acutifims. Sed si profitearb id est, da prostram,ac prae me feram. Nam quis unquam dubitauit, quin in Republica nostra prima eloquentia tenuerit semper Urbanis,pacatisin rebus Lecunda iuris scientia cum in altera gratiar,gloriar, praesidi plurimum ellet in altera persecutionum, cautionum tirae ceptio quae quidem ipsa auxilium ab eloquentia faene mero ret,ea uero repugnante i tuas regiones, finesin defende rei Cur igitti m ciuile docere semper pulchrum fuit hoὰ minuinc clarisssimorum discipulis domus Iloruerunt ad di cendum si quis acuat,aut adiuuet in eo iuuentutem,uitupeo retur Namsi uitiosuri est dicere ornate, pellatur omnino e ciuitate eloquentia sua ea non modo eos ornat penes quos
77쪽
est, est, sed etiam uniuersam Rempub cur aut discere turpe quod scire honestum est: aut quod nosse pulcherrimum est, id non gloriosum docere At alterum fac'itatum est,alterum nouum fateor, sed utriusq; rei caussa est. Alteros enim resispondentes audire fat erat,ut xl qui docerent, nullum sibi ad eam rem tempus ipsi seponerent, sed eodem tempore Nili, stentibus satisfacerent,di consulentibus Alteri, cum domessiicum tempus in cognoscendis componendis cicaustis, sesrense in agendis, reliquum in seipsis reficiendis omne consus merent, quem habebant instituendi, aut docendi locum Atq; haud scio an plerim nostrorum oratorum ingenio plus Ualuerint,quam doctrinacitam illi dicere melius quam praecis
Pere,nos contra fortasse possumus. Primas eloquentia tenuerit ad est,primum sibi locum definderit. Seiscundas iuris scientia' Id est, secundiam Ioerum. Cum in altera gratiae Eloquentiam dicit. Ea uero repugnanteo Si eloquentia iuri siquit, eiusliobstiterit,nihil poterit proficere. Alteros enim respondentes Iuriscontasultos dicit. Nos contra fortasse melius possumus Quare miram accliasin ruc cedo quid doceam.
At dignitatem docere non habet,certe si quasi in ludo sed
si monendo, si cohortando,si percontando, si communicans do,si interdum etiam Una legendo audiendo, nescio cur non docendo etiam aliquid aliquando, si posssis meliores facere, cur nolis: An quibus uerbis sacrorum alienatio fiat , docere
honestum est: quibus ipsa sacra retineri, defendim possint, non honestum est Aesius profitentur etiam qui nesciunt eloquentia autem illi ipsi,qui consecuti sunt, tamen se ualere dissimulant, propterea quod prudentia hominibus grata est, lingua suspecta.num igitur aut latae eloquentia potest, aut id quod dissimulat effugit aut est periculum ne quis putet in magna arte. gloriosa turpe esse docere alios id, quod ipsi tuerit honestissimum discere Ac fortasse caeteri tectiore5:
pς me didicisse prae me tuli.quid enim possem cum
78쪽
κ o M. TVLLII cIcERONI ssortasse essent sermone nostro doctrinarum notae,cumis uulgo scripta nostra legerentur, dissimularem me didicisse quid erat cur probarem c nisi quod parum fortasse profeces ram. OtIod cum ita sit,tamen ea, quae supra dicta sunt plus in disputando,quam ea de quibus dicendum est,dignitatis habuerunt. De uerbis enim componendis,Zc de syllabis prope/modum dinumerandis,& dimetiendis loquemur qua etiam ii sunt,siacuti mihi uidentur,necessaria, tamen fiunt magnifiι centius, quam docentur.Est id omnino uerum, cd proprie in hoc iciturinam omnium magnarum artium,sicut arbor umaltitudo nos delectat,radices, stirpesci non item . sed esse illa
sine his non potest. Me autem siue peruagatiissimus ille uerisius,qui uetat artem pudere proloqui quam factites,disti lare non sinit,quin delecterrisiue tuum studium hoc a me uo lumen expressit tamen eis,quos aliquid reprehensuros suspicabar,respondendum fuit.Qtidd si ea quae dixi,no ita essent: quis tamen sic tam durum agrestenam praeberet, qui hanc mihi non daret ueniam,ut cum me forenses arte actionis publicae concidissent,non me aut desidiae, quod facere non possum:aut moestitia cui resisto, potius quam literis dede 'renaritiae quidem me antea in iudicia,atque in curiam dedit cebant,nunc oblectant domi, nec uero talibus modo rebus
quales hic liber continet sed multo etiam grauioribus,5 maioribus:que si erunt perfecta profecto forensibus nostris reis Dus e domestica literae respondebunt.Sed ad institutam di,
Si quasi in ludo si doceas , inquit, quasi in ludo tum dignitate
caret. Sacrorum alienatio fiato Quod nos iurisconsultum horaret At ius profitentur etiam qui nesciunt Quoniam totum ei in omisgua sem. Praemeta Ibis . Cum abfuissem doloscens yVt in Bruto debeat Rhodum ad Molonem se contuli se De sulla his propemodum dinumerandis hinua de pedibus ian Merosam red sint orationem um . Sicut arborum atritudo apsi ii tasAntilitudine est cicero. Esse illa Subaud altitudo sim radicibus non m est mniagna laquentusine grammatic cognitione non potest Qui uerax
79쪽
Collocabuntur igitur uerba,aut ut inter se quam aptissume cohari eant extrema cum primis,eaq; sint quam siaauisssi mi uocibus: aut ut forma ipsa, concinnitasq; uerborum conficiat orbem suum:aut ut comprehensio numerose, ecas e cadat. Atq; illud primum uideamus,quale sit, quod uel maxime destderat diligentiam, ut fiat quasi struc Rura quaesdam, nec tamen fiat operose . nam esset cum infinitus,tum Puerilis labor,quod apud Lucilium scite exagitat in Albuisti Scaevola, Quam lepide leXis compostae, ut tesserulae osmnes Arte pauimento at imblemate Vermiculato . Nolo tam minuta hcc Ostructio appareat,sed tamen stylus exercitatus eiciet facile hanc uiam coponendi. Nam ut in legedo oculus,sic animus inuicedo prospiciet quid sequatur,ne ex tremorum uerboru cum insequentibus primis cocursus aut hiulcas uoce essiciat, aut asperas. Quamuis enim suaves, graues e sententiae, tamen si inconditis uerbis esseruntur, ostendent aures,quarum est iudicium superbissimum.
Aut ut inter se quam aptissime cohaereant te aster consonantia concursus sit, ne uocaliu hiatus intolerabilis. Extrema cum primi; n Iantecedenti, uerbi Hllabae diu primi, sequenti, rebis,il Conri
clausula. Numerose cadat Idrit, ninnoveoncludatur. Nec tamenna Dperole' Id est, cum magna folicitudine. Nam esset cum infini; ius si quidem in omnibus clausulis id obstruandum. Tum puerilis IMD0 Quia de sententh potius, gitam de uerbis debemus esse soliciti. In Durio Contra Albutium, ut Lucilius inducit: ipsi E Lucili uerba apo
nus pluralii lexis Vt tesserulae ites eris diminutivum, quissus luditi rin dica. auimento uti uariate, ut in pauimento ubi miliae impres, o ηπ indestra dictaem num pauire, Dre:unde paulam, qua sepius rex fro iis, 'ς ηλ presione: nam , imprimo Vermia rars, nuto: α enim Nonius ueteres dixisse minutum ostendit. sed
80쪽
σε TVLLII cICERONI sSed tamen stilus Qui dicendiariis is est, ut inquit alibi cicero, omnia
haeemilia reddet. Nam in legendo oculus sulcherrima comparatio est. Qvniam sicut oculus ostendit animo qua cogitanda,in animus uoluit,quae dicendis ni.adeo in Friam nostra uoluitur cognitio mens a fonsbus cupit crsensus a mente promunt sibi quae uelint. Aut hiulcas uoces esticiat,Quod tum euenit, in uocalis uoculem excipit Aui asperas cum consona consolanantem admittit. Quarum iudicium est superbissimum multa nihil magis ad intelligentiam sciendum accommodatur, quam urtim sensim quare nisi auribus,quod dicimus, blandiatur,pleruns etiam grauit ima collabuntur.
Quod quide Latina lingua sic obseruat,nemo ut tam rusticus sit, qui uocaleis nolit colungere an quo quid etiam Theopompum reprehendunt, quod eas literas tantopere fugerit:
etsi id magister eius Isocrates,at non Thucydides: ne ille quidem haud paulo maior scriptor Plato,nec solum in his serismonibus qui dialogi dicuntur, ubi etiam de industria id faciendum fuit,sed in populari oratione, qua mos est Athenis laudari in concione eos,qui sint in procliis interfecit: quae sic
Probataese, Micam RQ tarinis ut scissilio die recitat ineo
cesse sit . in ea est crebra ista vocum concursio, qtiam a
gna ex parte,ut uitiosam,fugit Demosthenes.Sed Graeci uti derint:nobis,ne si cupiamus quidem,distrahere uoces conceditur Indicant orationes illae ipsae horridulae Catonis, indi cant omnes poeta praeter eos, qui ut uersum facerent, saepe
hiabant, ut Naevius Vos qui accolitis Histrum fluuium, atq; Algidam ec ibidem, Quam nunquam nobis Grai, almbarbari At Ennius semel Scipio inuiete. Et quide nos, Hoc
motu radiantis Etesiae in uada ponti Hoc idem saepius nousiri non tulissent,quod Graeci laudare etiam selent.
Latina lingua sic obserua. Ideo Latina lingua inquit:quoniam non ita Graeelint paulo post ipse restri. Qui uocale nolit coniugere id est,uitiare hiatium. In quo quidam extam Theopompum reprehendunt 'subcidud Graeci nam id Latini probant. Ondustria id faciendum fuit iamu eloquenti quam distulationi descruire uideretur.) Qua mos est Athetinis Di defer Demostiani Cr Ηγperita Crissae talis nobilifimae adhue extant orationes. Vos qui ac bu Versse est Naevij multimo ubi ilia