Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

11쪽

pRAEFATIO.

rat, multum detraheret , Itaque nec recusetabat inter ferias seniles, quo minus vel adire. tu a Consultatoribus vel ipse adiret aegros, nec studia litterarum intermittebat, neque animum erga Medicinae ultores benevolent illi. mum, quem semper habuit, elanguescere patiebatur. Atque hanc suae voluntatis constantiam eo maxime declaravit, quod cum nova Institutionum Pathologicarum editio flagitaretur, libri hujus non modo recognoscendi sed perpoliendi augendique laborem extremo vitae anno lubens sit sceperit. Utinam perficere ipsi licuisset Multum certe lucrata esset Respublica medicinalis, permultum eX moe. rore meo esset diminutum, quem quippe recensus chartarum quiescere non sivit, praefandi necessitas cum maxime renovat atque auget. Otiae res duae, si X Opera impendenda aestimentur, admodum leves facilesque sunt, si ex mea voluntate, prorsus nihili sed ea est imbecillitas mea, ut cogitare de amissi, Avuncillo nequeam , nedum scribere, quin animi corporisque commotionem consilio actioni adversariam in me experiar cui superandae nescio an unquam par sim futurus, nunc me imparem esse confiteor, ideoque ea tantum, quae ad hunc librum pertinent, cum differri nequeant, brevissime X ponam caetera, de quibus scio Uiros quosdam clari lib. mos multum me disertiores brevi dicturosesia, praeteribo, praesertim quoniam nec locus

12쪽

hic satis est aptus, nec ego Manuscriptorum adiligenti Timo Sene relictorum rationem, quam inulti a me jam postularunt, reddere possum; quorum qilippe copia mihi nondum data est. Clim ergo illustria ΑΠBII facta sunt plurima, tum vero nullum est vel fami celebrius vel re utilius, quam Systema Pathologicum, quod anno 758 edidit. Erat antea in a thologicis BOERRA AvIUM ducem secutus. At vero magni hujus Viri quanquam sit minus admirator imitator semper fuit, doctrinam tamen de morbis, diu multumque meditatus

Commentatusqlle, non satis ad usum activae Medicinae comparatam esse intellexit. Habet

enim quendam praecisionis abstractionis logicae quasi X cessum, ostenditque Auctorem pleri, quod dicere solebat veritatis si ilium , latiore, tram par est , sensu sumsisse liquidem arte quaesita simplicitas non semper simplicitati Naturae veritatiqlle respondet, theo reticam inter atque practicam simplicitatem

plurimum interest. Ad haec multae post mortem BOEl IAAVI magni momenti res, ad cognitionem Naturae humanae pertinentes, detectae demum sun. t. praecipuae, quae vitam, motum, s)nsumque essiciunt, vires accuratius eX ploratae. Itaque GAUDIUS, auctoritati Praeceptoris nihil detrahens, sed perpetuo ejus edicto de propaganda terscienda arte parens, sui issici fidei esse duxit,

curare, ut Palliologia et Urmaretur. Atqtie hoc

13쪽

hoc consilium, veritatis utilitatis publicae

caussa initum , ita est exsecutus, ut ejus institutiones consentientem Omnium de rebus medicinalibus bene judicantium laudem meruerint, incorrupta etiam severissimorum Censorum voce omnibus omnium aetatum scriptis

in hoc genere superiores hal tae sint magna

cum commendatione celebratae.

Dehinc Ausius noster inter Auctores classicos esse coepit, hic ejus liber in plerasque Medicorum Scholas introductiis, Docentium pariter ac Discentium studiis inserviendo, ita se approbavit, ut maXimam apud omnes auctoritatem habeat ad eum , tanquam ad Oraculum Hippocraticum , saepissime soleat provocari. Estque profecto ex raris libris unus, quem qui legunt, quo peritiores sunt rerum ac scriptorum usu, hoc magis admirentur. Quam multa, quam paucis Nec tamen Lec. torem laboriosa fatigat brevitate, nec nihil ei relinquit, quod per se velit intenta mente e ruisse. Neque vero verbis minus quam rebus placet. Quem proinde Tirones, si modo necessariis ad percipiendam a thologiam artibus informati fuerint, haud disti culter intelligunt, ipsi artis Magistri avida resumunt manu, nec repetita saepius lectione saturitatis molastiam experiuntur.

Hoc igitur opere edito cum Rempublicam litterariam , tanquam divino beneficio affecisset, sibi tamen haudquaquam satisfecit, fas - sus.

14쪽

susque est in praefatione ad secundam editio. nem , licet emendatam uocis aliquot auctam rlacunas in suo Eastemate multas magnasque

esse , passim etiam nonnulla rescindenda sibi

cideri, si ad hunc laborem redire daretur.

Rediit, sed paullo serius quam oportuisset ut summam propoliti promiisque compleret. Neque enim facilis erat labor , nec sane jucundus, praesertim cum cavere vellet, ne Ordinis ac sectionum immutatione molestiam faceret illis, qui hoc libro diu sunt usi, aut in ejus interpretatione adhuc versantur. Accidit etiam huic Viro, quod magnis ingeniis familiare est, ut multo ante meditaretur quam scriberet, nec anxie praepararet, si quid edere destinaverit, sed ubertate sua conssus impetum exspectaret , quem temporis rerumque necessitas cieat. - Ita faetii est, ut ablolutionem operis mors anteverterit, quae quippe in recognoscendis corrigendisque chartis occupatum sumilis, cum Operae ad pag. y6. pervenissent. Reliqua, quibus X tremam manum non admoverat, ego ad fidem codicis,

quo in praelictionibus uti solebat, typis exscribenda curavi ideoque nihil habent , quo priore editione differant, praeter levillimas perpaucas interpolationes, ab ipse Auctorem textu notatas. - tenim nefas esse duxi, vel adjicere quidquam vel detrahere. 3lan quam non est ignotus mihi Auctoris sensus, quo nonnulla, ut paullo ante dixi, a se re.

15쪽

scissum forsan iri scripserat. Sunt enim quaedam ingenio magis ac sermonibus quam usui

accommodata. Sed haec cum numero pauca, tum minime, ut opinor , supervacua sunt; siquidem de rebus, quarum non est certa

scientia, doctein probabiliter disserere haud infima Medici laus est, is ipsas morborum

curationes quandoque etiam multum valet.

Quodsi forte loca quaedam, in posthum hujus

editionis parte , non omnino consonare illis, quae Auctor in priore immutavit, acute cernentibus videantur, facile ad hujus normam exigi .emendari poterunt Gravius hoc est , nec sine doloris sensu memorandum quod spem Auctari mors frustrata sit. Etsi enim in praefatione secundae editionis de Auctari negavit se cogitare, posterioribus tamen curis ejus, necessitatem agnovit exspectationem nobis fecit Non loquor de Semiotica , nobili athologiae parte, quam pariter ac caeteras magno studi labore excoluit, cujus eximia in lactionibus publicis specimina ante multos annos dedit, habuit. que plenius elaborandae propositum; a quo tamen postea aversus fuisse videtur Sed alia sunt, cum hoc instituto proxime conjuncta quae cum in prioribus editionibus omissa es.sent, huic deesse nolebat. Desiderantur enim praeter alia Febrium an flammationum theoriae, quarum accessiones, dubium non est

quin nos locupletasset , si in recognitionis

16쪽

I. D. HAHNII PRAEFATIO.

opere progredi iisque ad loca ais titulis apta ipsi contigisset. Hanc ergo lucri litterarii spem, morte nobis ereptam, dum graviter dolemus, utpote rei medicinalis haud levem acturam consolari nos debet recordatio multorum magnorumque bonorum , quae ab ipso profecta sunt, quibus etiam innumerabilium ejus Discipulorum opera per omnes orbis terrae partes disseminatis , cum nostra aetas fruitur, tum posteri gaudebunt. Atque hic liber, tametsi voto voluntati Auctoris non ex toto respondet, ulcerrimum est firmissimum. que GENII GAUDIANI monumentum, ad perpetuandam excellentis Viri .disciplinam gloriam, marmore Maere valentius. Lugduni Batavor i Calend. Julii

MDCCLXXXI.

17쪽

AUCTORIS PRAEFATIO is editionem secundam.

AUDITORIBUS SUIS

S. P. D.

uo vobis animo primam hujus opusculi editionem obtuli eodem S alteram nun offero dicoque, curis secundis utcunque Gendatiorem paucis aliquot locis auctam. Debuillet, fateor, magis ea polita pro ire ut qui agno fam ipse non kno Citio laborare. Obscuritatem certe in-rulit materiae conci a dictione exponendae muLritudo, plurimaque facile fuisset inter erere, quae humen Ohiberent. Sed θluminis ratio, ni in ei=chfridio, ad institutionis domesticae fum destinato, habendam esse quis noni, telli it Eoque magis, cum viva auctoris vox illustrationem promittat. Illud graOius et ineri possit, quod incunas mer stematis bene multos magnasque quasi non viderim, XIlce Iraetermisi quidem vidi E cum maxi-

18쪽

ne video, nec inficior plura me silentio praeteriisse , in quibus Pathologi plerumque exerincere ingenium folint alia ubisanter proposuissse, quae tanquam certa assumuntur alia

in medio reliquisse, de quibus cum inter Doctores controve= a sit, sententiam dicere op6rtuis et multoties denique, cum enodatio requiri poterat, confessionem ignorantiae pro ratione attuli se uae si os optimi qui-Iores , si ceteros, qui furte fuerunt lectores

meos o penderunt, non iam remedium quaero,

quot fustam excusatione in promptu habeo. Nimirum, quo vobis saepe dixi, quia Dcendum est saepius, repeto, existimare me, quidquid in Pashologia, . . in status morbosi hominis Theoria docetur, ejus aliquam debere in Praxi, quam vocant, Medicinali esse utilitatem, qua cognoscendi curandique morseos ratio perficiatur; nec idcirco ad medendi artem, ex se nimio latius patentem, temere esse referenda , quae nihil ad eam pertineant Aeque hoc solummodo sed multo etiam magis in eo elaborandum esse, ut ejusmodi tantum proponantur theoremati, de quorum veritate per fideles observationes legitimumque ratiocinium , sola Medicinae Dogmaticae fundamenta liquido constet atque adeo Xulent, quaecunque incerIa, dubia, fallacia, ex mera hypothesi ducta, certam parere scientiam nequeant Ditem pro talibus modo, qualia reverabunt, nec ustria pretium suum en-

19쪽

ditentur. Novi equidem ista saepenumero ere. in juventuti perplacere , avide arripi, mordicus teneri, maxime cum ingeniose eon. ficta, dextre perpolita, scientifica, ut a iunt, methodo , aut persuasoria elocutione considenter a Doctore exponuntur id cilicet pulcrum est rerum quarumvis reddere rationem posse, nodos dissiciles ingenii acumine fomere, locis obscuris, ubi prudentia , errorem aut praecipitium metuens , imido pede incedit gradi se sistit, solem quasi manibus gestare:

pulcrius etiam, quae sensuum aciem cautaeque rationis solertiam fugiunt, naturae crincana conjecturis S quadam veluti divinatione explicare, ut qui per somnium detegat, quod viaiunt incomprehensibile sit pulcerrimum denique, Lystema concinnare cique apponere totum eres, rotundum, omnibusque numerisa blatum , in quo tirones nihil non exaequarum inveniant , Laudarem S ego, si morbi opinionum commentis cederent; si quo loquarior Medicus, eo perfectior esset; si a Dpothesin sese natura flecti singique sineret fabrem ferenda putarem, si Dia Medicum contemplatio faceret , neque cum Praxi Theoria aliquid habere commune, suisve erroribus, sibi serva;is, morborum curatione non contaminaret Verum nimis profecto manifestum est, quamplurima, nec paro momenti, mala ex hoc fonte in artium praestantissimam iuvebi. uous risi mas mecn reputo,

quiae

20쪽

quae ex incauto pertinacique hypothesium atque falsorum dogmarum usu in facienda Medicina pro uni consecutiones, tot sanitates perseri regimine pessumdatas , tot morbos

incongrua me icatione in longum protracolos, tot illiatas mortes; non sine animi dolor quandoque dubius haereo, plus ne emulumenti, an noxiae, humiano generi me enai scientia asserat. Sed mitto sec, ne eius foribus nimio plus instructis arma ministrem. Ilud autem hujus loci est meique muneris, ut vos m0Neam, dum in Academia, tanquam in doctrinarum

emporio, Versamini, quam quisque sibi iurio ac labore comparet, supelhctilem non tam multitudine rerν , quam soli itate S ad usum praestantia, si aestimandam; ne δε- mum reduces impedimenta potius, quam instrumenta ad operis tractationem vobis ad manum esse doleatis. Praeterquam em quod valde injucuti m sit ex iis , quae magna plurium annorum industria tibi paraveris, nullos percipere fructus oleumque F operam

perdere , est, plerisque per i iis , quae

adolescentes dissicerint cetate maturiore δε-

discere Vuo sit, ut posito tandem tirocinio , Praxin ineuntes a falsa utiliaque

quibus imbuti iunt, beoremata tanquam ad saxum, adhaerescant, acriter ea defendiant , caecique ad experientiae lucem, nec argumentorum pondere mobiles, rerum per Diis garrulitat sua risum, arrogantia etiam