Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

41쪽

in ista voce offendere potest. Nec facile quis impedimenta externa huc retulerit, nisi qui ludere in re seria velit. 36. Non alios tractat Medicina morbos hominis, nisi qui in corporis aberrationibus siti sint, hisque correctis tolluntur habent tamen, mutui nexus lege , primam saepe originem in mente hujusve operationes sua emcacia perturbant. Hi limites regiminis mentis, quod Medicorum est. 3T. Vitae mentio facta in hac definitione non ea bium de causa, quod morbus vitae sit a Tecti , nec magis,

quam sanitas, sine illa concipi possit; sed ut constet etiam dari principium agens in aegris, a morbo ipsis distinctum, cujus motus observare, di er-Πere, dirigere, praecipua Medici in opere Ver antis cura si debet o 8.). Facit praeterea vis vitae in aegro superstes, ut rerum huic admotarum facultates tam alubres , quam insalubres, longe diversa ratione agant 6 . 38, Quum vero morbus conditionem

42쪽

corporis ponata statu sano deflectentem 1sci eo praesente effectus, ex sanitate ut ex a causa profluentes, id est actiones, quoque alienari necesse est. In omni proinde aegro aliqua fere datur

actionum laesio, major, minor, Vario gradu , modo , numero, extensione duratione. Hanc si ocyUS, serius , non intulerint vitia corporis , quae praeter constetum naturae ordinem sunt, turpitudines potius, aut defirmitates, Uam morbi dicantur tametsi a cura Medicorum haud prorsius semoventur.39. Omne autem genus actionum,

quae ad hominem pertinent, hic volumus, ne illis quidem exceptis, quae selius animi est videntur; quando in has etiam morbosi corporis magna potestas est . 36.). O. Impersectiones tamen functio-

tum c. serunt, hujus non sunt loci; quando quidem sanitatis latitudine continentur. Ut nec illae, quas in Betudo habet, impotentiae, aut, quae X

43쪽

D NATURA MORBI. Is

naturae humanae necessitatibus suunt, hujus modum non excedentes astrictiones , Ut fames, sitis, semnus c. I. Ut igitur actiones integrae se habent ad sanitatem, ita laesae ad morbum nec decet Medicum rationalem quod abnorme in actionibus est, ipsum morbum dicere ne notiones causae effectus temere confundendo curatio exquisita negligatur.

a. Ex quibus 3 ad a. liquet,

naturam morbi generalem sitam est in malo fiectis corporis vivi illis conditionibus , quibus id aptum tum est suam conferre Vmbolam ad actiones humanas; eoque morbos omnes lingulos inter se convenire, quod in corpo ris facultatibus sedem habeant. Alieni proinde a foro Medico censendi, quicunque, si modo dantur, ad blam mentem pertinent; nisi statos Medicinactfines removere volune est.

3. Medica ergo morbi cognitio ponit intellectum eorum, quae in corpore humano ita a statu sano aberrant, t

44쪽

36 DC NAΥURA MORBI. actiones inde laedantur. Ut nec sanatio aliud quid postulat, quam eorum lcm restitutionem in integrum hac quippe obtenta pristinum quoque actionibus rediturum vigorem jure confidit Aledicus , nihil reliquum in arte a habens, ista si spe Xciderit. Docent

laesae senstium facultates. qq. Morborum adeo singularium prout in hominibus Occurriant, attaraSexpositurus id exquisii te indicare debet, quod in praesentis aegri corpore mutntum in causa est, cur is suis muniis rite fungi nequeat. Id vero plerumque a sensu remotum latet, nec per se clare cognosci potest. Unde , Ut ex Vero detegat Ur, accurato opus est scrutinio ac cauta ratiocinatione quum error hic commisius plures eosque non semper innocuos pariat Prudentissimi hic saepe Caecutitant, maluntque cohibere gradum, quam per tenebras illidere.

j. Huic autem investigationi sqq.

standamentum praebent, quae in aegro sensibus se manifestant, φαφοῦμεν τοῦ UO-rum

45쪽

D NAΥURA MORBI. 7rum primaria fiunt actione' laesae. Harum enim a statu sano deflexiones, justo examine perspectae, cum e morbo profluant 38), hujus, ut causiae siuae, naturam legitima argumentatione de

monstrant.

6. Plenissimam vero lucem assundit notitia exacta status grad Usque naturalis singularum actionum, tum modi, quo quaelibet exercetur, & conditionum c Virium, quibus instruetum in suis partibus corpus ad eas perficiendas concurrit. Ita nimirum, comparando actionem quamque integram, Una cum suis requisitis, ad eamdem in aegro Vitiatam, innotestere potest, quisnam quantus sit a sanitate recessus.

7. Constat hinc QPhysiologiam is . . maximae hic utilitatis esse,

eaque neminem carere poste, qui naturas morborum recte ruere, aut intelligere velit. Sedin quaecunque in expositione oeconomiae humanae supersunt loca obscura, vexata, dubia aut quae erronea conjecturalia, ficta, te

46쪽

temere admittuntur, ea omnia in de trimentum a thologia redundare ut merito bonus quisque repurgatissimam tandem omnibusque numeris ab lutam doctrinae Medicae eam sibi partem desideret. S. Nec minoris in ista indagationam omenti est scientia Virium, quibus, quae geruntur ab homine, aut ingeruntur, ei Ve UOVis modo admoventur, corpus assiciunt ac mittant. Causas haec atque occasiones morborum

in se habent sq, 3, 6.); quibus examussim intellectis facile est de natura effectus inde nati judicium. Qua in re,

praeter obser Vationes, quas e proprio penu Medicina promit, Mechanicorum quoque, Physicorum, hemicorum; demonstrata apprime condUCunt quanquam multiplex idio syncrasiae diversit iasin inlinitus possibilium combinationum Umer Us Optare magis, quam perare plenam istius doctrinae persectionem jubet. 9. Praecipue tamen neces latium cst

ante

47쪽

D NAΥURA MORBI. 19 ante oculos habere historias omnium ac singulorum morborum integraS, X plenis atque intaminatis Practicorurri

observationibus accurate concinnatas. His uti nititur universa morborum cognitiori s.' ita, cum conseruntur illis, quae in praesente aegro siga examen detegit, mali, quo is laborat, in dolem pulchre declarant. Nec sane certius aliud datur subsidium, quo obscura clare seant, dubia enodentur, Corrigantur salsa, controVersa dirimantur

sicubi vel priores etiam lentiae s 7 8. non alis tuto praeluxerint. Hac ideo regia via incesierunt olim hodieque incedunt veri quique Medici,

dolentes interim, tot hiatibus etiamnum abr Uptam, minanium narrationum sordibus conspurcatam esse.

so. Ex quibus 43 ad O. rite perpensis pronum est colligere , quantis hoc scrutinum prematur dissicultatibus. Qui vero 'simul considerat multiplices morborum in eodem homine complicationes .meta schemata S- a GS,

48쪽

OS, non mirabitur, quamobrem vel peritissimis etiam toties hic aqua haereat. UO tris diutius in arte cum cura elaboraVit , eo circumsipectius de

morborum attara pronunciare blet.

I. An igitur morbus recte dicitur

Certamen naturae propriam salutem

propugnantis 2 Ex intimis Medicinae penetralibus petita haec notio sapienti cuivis in arte magistro jure probatur. Ines profecto sua naturae humanae vim tu perVigil, qua vita ac sanitatis sui

corporis conservationi perpetuo ludens his necessaria procurat, nocitura repellit. Inde motus pontaneo atqUO O- limina in aegris animadvertere licet, ne causae morbi, nec adhibitis quibusvis demum remediis adtribuenda, quae tam aperte in salutem tendunt, ut data per aptius excogitari, aut et citas dirigi non potui si videantur. Rectissime proinde naturam morborum medicatricem, Medicum naturae ministrum est , artisque universae sium mam ad naturae observationem , imitatio

49쪽

D NAΥURA MORBI. Inem, directionem, redire inculcatur 9, 8, 9.'. Aurea ergo loquendi

formula medentibus semper ante oculos versetur. Eamdem ero pro generali morbi definitione obtrudere ne-sas. Neque enim in Omnes singulos quadrat. Nec morbum tam remedio decet confundere. Naturae certamen deam adversarii includit hie morbus est huic suos natura opponit conatus medicatos, quibus si nomen morbi dederis, an morbum abest dices, cum languens forte natura huic non obluctatur An, Uos naturam imitans Medici blertia similes per remedia producit motus, pariter ad morbum ipsum reseres Largimur tamen morbos dari, quorum bonam partem, si universum decursum spectes , ista molimina constituunt alios item, quibus cum superveniunt, in aliud genus mutantur multis denique accedere specie symptomatum, Uae Ut accurat a

propriis morbi effectibus discerni Ebent s

50쪽

eta D NATUR MORBI.bent , ita ad ipsam morbi naturam nullo jure reseruntur. 2. Eadem si . quoque ab illis perpendi velim, qui in naturae locum Animam, Archeum, aut quodvis aliud principium, rationis particeps, m Orbis actuosium , substituere malunt. Ocibus hi tantum, nim re ipsa disientiunt: quando autem nihilo plus lucis inde nasei

tur, non est, cur Vocabulum a veteribus non inepte introductum abrogemus.

De Causa Morbi.

3. MORBUS cum ponat mutationem corporis a statu sano 3 s), quae adesse aut abesse potest, flectus erit corporeus determinatae potentiae, cujus vi existit. sq. Id autem qualecunque, quo sit, ut morbus existat, causa morbi Vocatur.

ss. Ad atrius sq. investigationem

molesta laesarum ex morbo functionum perceptio mortales aegros ab omni aevo computu ut inde primum na