장음표시 사용
341쪽
is deorum uliquem cultum, alios concessum ludum D et lasciviam csse credere , et, qualecumque sit, ad D paucos pertinore. Quod ad multitudinem eorumis attinet, si dixero, multa millia hominum esse, il- is lico necesse est Exterreamini, nisi adiunxero, quiis qualesque sint. Primum igitur mulierum magnara pars est, et is sons mali huiusce suit: deinde si- is millimi seminis mares, stuprati et constupratores , is lanatici vigiles vino, strepitibus clamoribusque is nocturnis attoniti. Nullas adhuc vires coniuratio. M ceterum incrementum ingens virium habet, quod is in dies plures fiunt. Maiores vestri ne vos quidem,ra nisi quum aut, vexillo in arce posito, Comitiorum
υ Causa exercitus eductus esset, aut plebi concilium D tribuni edixissent, aut aliquis ex magistratibus ad D concionem vocasset, sorte temere coire voluerunt ;υ et, ubicumque multitudo esset, ibi et Iegitimum D rectorem multitudinis censebant debere esse. Qua-M Ies primum nocLurnos coetus, deinde Promiscuosis mulierum ae virorum, esse creditis 2 Si, quibus is aetatibus initientur mares, sciatis, non mi Sereatis vos eorum solum, sed etiam Pudeat. HOC sacru- is mento initiatos iuvenes milites laciendos censetis,M Quirites 7 iis ex Obscenosi sacrario eductis arma is committenda ' hi, cooperti stupris suis alienisque,
ν xilla in area posito, comitiorum causa exemittis eductus esset ex Vrhe,atit plebi teri. eas. . aut see. vid. II. 33. i. a) eontalliam tribuni Misissent, ut ali is ex miagistrati s eam Mitvos ad eoncionem Do sael; vide ad I,
342쪽
M piet, pudicitia coniugum ac liberorum vcsuorumi, serim I decernent 7 XVI. et Minus tamen esset, si flagitiis tantum esshis minati serent ipsorum id magna ex parto dedocusa/ erat , a lacinoribus manus, mentem a Daudibus M abstinuissent. Nunquam tantum malum in republica suit, nec ad plures, nec ad plura Pertinςns.
M Quidquid his annis libidine, quidquid scelere Pec-
γα catum est, ex illo uno Sacrario scitote Ortum esse. νο Necdum omnia, in quae coniuraverunt, edita sa- ,, cinora habent k. Adhuc privatis noxiis, quia non- γ, dum ad rempublicam opprimendam satis virium a est, coniuratio sese impia tenet. Crescit et serpit , quotidie malum: iam maius est, quam ut capere M id privata fortuna possit *: ad summam rempubli- γγ Cam spectat. Nisi praecavetis, Quirites, iam huico, diurnae, legitime ab consule vocatae, par nocturnas, concio a esse poterii. Nunc illi vos, singuli univcv- γγ SOS Concionantes ,, timente iani. tibi vos dilapsis, domos et in rura vestra eritis, illi coierint, eousa sultabunt de sua salute simul ac vestra pernicio ; a tum singulis vobis universi timendi erunt. Optavexi igitur unusquisque vestrum debet, ut bona mens
x. suis omnibus suevit β. Si quem libido, si furor in
I. Ferro de Priene; vide ad XXI,
343쪽
is illum gurgitem abripuit, illorum eum, cum quibus
is in omne flagitium et sacinus coniuravit, non Suum M iudicet esse. Ne quis etiam errore Iahatur, Vestrum M quoque non sum securus. Nihil enim in speciemis sallacius est, quam prava religio. Vbi deorum nudis men praetenditur sceleribus, subit nnimum timor, ra ne fraudibus humanis vindicandis diviui iuris ali-M quid immixtum violemus. Hac vos religione innuis merabilia decreta pontificum , senatusconsulta, M haruspicum denique responsa libera n L ε. Quotiesu hoc patrum avorumque aetate negotium est ma- a gistratibus datum, ut sacra externa I fieri vetarent, is sacrificulos vatesque soro, circo, urbe prohiberent, is vaticinos Iibros conquirerent comburerentque, M omnem disciplinam sacrificandi, praeterquam morera romano, abolerena Iudicabant enim prudentissimiis viri omnis divini humanique iuris, nihil aeque dis-υ solvendae religionis esse, quam ubi non patrio,
is sed externo ritu sacrificaretur. Haec vobis praedi-M Cenda ratus sum, ne qua superstitio agitaret ani-υ mos Vestros, quum demolientes nos Bacchanalia is discutientesque nefarios coetus cerneretis. Omnia,
is diis propitiis volentibusque, ea faciemus'; qui, is quia suum numen sceleribus libidinibusque con-
-eIa fuerint partiespes. Coni Geon. ad Sen. Controv. IV, 25, et Dula ad
7. M saera externa ..... abolerent ἔ
coni. XXV, t , n. et ra; ad i. 23. n. l; et Iv. 3 , n. 5; ad Taeit. Anti. V . 12; Inlpp. Met. Aug. 3t. 4o; et Horat. Sat. I, ae 3 3. - omnem uis plinam , in uin i formam . lacrifieandi . omnes saerorem ritus. - Iva Ail aome dissol . relig. assa ete. nihil magis ad dissolvendam religionem valere; aed vid. III. 24 n. I; et iV. 3Ο. n. s. - mee notia , intelli lora vel templa, tibi hue usqua Bae-ehanalia eeleheaverant sanat iei. Lam. 8. Diis pr-tiis Mesantibus E vide ad I, 36. v. omnia ea faelemias, quae Mil. patrum avor inque aetatemngi,tratus secerunt. lia non redundat ea, quod putabat Baueri
344쪽
ra taminari indigne serebant, ex occultis ea tenebris is in lucem extraxerunt, nee patefieri, ut impunitavi essent, sed ut vindicarentur et opprimerentur, a voluerunt. Senatus quaestionem extra ordinem deis ea re mihi collegaeque meo mandavit: nos, quae M ipsis nobis agenda sunt, impigre exsequemur. Vi-u giliarum nocturnarum curam per Urbem in inoriri bus magistratibus mandavimus. Vos quoque, aera quum est, quae vestra munia Sunt, quo quisquera loco positus erit, quod imperabitur, impigre prae M Stare, et dare operam , ne quid fraude noxiorum M periculi aut tumultus oriaturis. XVII. Recitari deinde senatusconsulta iusserunt, indicique praemium proposuerunt, si quis quem ad se deduxisset, nomenve absentis dotulisset. Qui nominatus profugisset, riem certam se ituros, ad quam
nisi citatus respondisset, absens damnaretur. Si quis rum, qui tum extra teream Latiam essent, nominaretur , ei laxiorem diem daturos L si penire ad causam
ssicendam pellet. Εdixerunt deinde, ne quis quid iugue
causa pendidisse, neue emisse Dellet: nequis rec*eret , celaret, Ue ulla iuvaret fugientes. Concione dimissa, terror magnus urbe tota fuit; nec moenibus se tantum urbis aut finibus romanis continuit. sed passim per totam Italiam, literis hospitum de senatusconsulto. et concione, et edicto consulum acceptis, trepidari coeptum est. Multi ea nocte. quae diem insequuta est, quo in concione res palam iacta est, custodiis circa portas positis, fugientes a triumviris compre-
C P. XVII. r. Se tua natalla, sortea. emnatilliam, ut mox lites, i homiliam
da Scio. Indisi praemium Propo atiertin4 ι vide ad XXI. 4s. n. 4. a. Ουἰ eum extra terram eie. vide ad i. a5, u. I. Tum pro nunc, iam . ex persona loquentia: Livina ex sua posuit; Baiaer. 3. Laxiorem d em Διών os i vide ad II. 34. n. 3. 4. Ne quia reciperae . sorte nati vel
345쪽
hensi et reducti sunt: multorum nomina delata: quidam ex iis vici semimeque mortem sibi consciverunt. Coniurasse supra septem millia virorum ac mulierum dicebantur. Capita autem coniurationis constabat es-
L. Opiternium, et Minium Cerrinium Campanum : ab his omnia facinora et flagitia orta: eos maximos 'Sacerdotes conditoresque eius sacri esse. Data opera est, ut primo quoque tempore Comprehenderentur. Adducti ad consules, lassique do se, nullam morumio dieio secerunt. XVIII. Ceterum tanta suga ex Vrbe iacta erat, ut, quia multis actiones Et res peribant, cogerentur praetores T. Maenius et M. Licini is per senatum resin diem trigesimum disserre, donee quaestiones a consulibus perficerentur. Eadem solitudo, quia Romae non respondebant, nec inveniebantur, quorum nomina delata crant, coegit consules circa sera Proficisci , ibique quaerere et iudicia exercere. Qui tantum initiati erant, et ex carmine Sacro ', Praeeunte Verba sacerdote, precationes secerant, in quibus ne- sanda coniuratio in omne facinus ac libidinem continebatur, nec carum rerum ullam, in quas iureiu- Pando obligati erant, in se aut alios admiserant, EOS
in vinculis relinquebant: qui stupris aut caedibus 45. M. et C. Atinios ex ementi. Si- amittebant. - Nomian delata; videgon. M. et L. Cistidios eod. Mogunt. ad IX. 26, n. 5. - circa. Per. ad . unde M. et L. et C. Aιιnim eoni. Iora eireum iecta Proficisci; vide ad I. Druv. de Hebe rom. homines. vel ple- 4 . n. ir;-XXV, 6, n. 3. Leios, vel tenues et ius mos eivium; I. Ex earmine saero ete. vide ad i. mk. - Minitim; vid. cap. l3. n. s. a , n. s. Cap. XVIII. t. Quia multis aetim 3. ς--ε ὐiolati, quae vel ip ines Meenses et rea . litea, cavsae nisi passi erant, vel aliis intulerant: at malis eum Bauero pecuuiae eraditae, eaedatis Mintili, qui alterum interse- iura, obligationea. e quibus agerent ). eerant; Drax. - Falsis testim iis, peribane, inniti perdebaut eas , ius signis auri terinis; cons. supra eap. 8,
346쪽
LIB. XXXIX, CAP. t 8 343xiolati erant, qui salsis testimoniis, signis adulterinis,
subiectione testamentorum . fraudibus aliis contaminati , eos capitali poena afficiebant. Plures necati, quam in vincula coniecti sunt; magna vis in utraque causa virorum mulierumque suit. Mulieres damnatas cognatis , aut in quorum manu Essent, tradebant, ut ipsi in privato animadverterent in eas .. Si nemo erat idoneus supplicii exactor, in publico animadveri batur. Datum deinde consulibus negotium est, ut
omnia Bacchanalia Romae primum , deinde per totam Italiam , diruerent; extra quam si qua ibi vetusta ara
aut signum consecratum esset. In reliquum deinde senatusconsulto cautum est ' Ne qua Bacchantilia Romae, neoe in Italia essent. Si quis tale sacrum solemne et necessarium taceret, nec sine religione et Piaculose id omittere ροsse, apud Praetorem urbanum Profit retur , Praetor senatum Consuleret. Si ei permissum es.set , quum in Senam centum non minus essent, ita id sacrum faceret, dum ne Plus quinque sacr/scio interes-Sent, neu qua Pecunia Communis, ncu quis msister
Sacrorum , aut Sacerdos esset.
elisne testat, rentorum, ni subiicere. arimoriere et stibdere restramenta; vid. Taeti. An n. l. s. s. - udra Eratisa, conditione. erimine . ni vellieissent, vel saetutos se obligassent;
. utiliores damnaras emnat a. nulin Mortim manti essent suide ad v xo, D. radebant, ut ipsi in privato animadυerterent in eas. Vide ad
me. Ann. II, So. n. 5. In prisato. ut contra mox in rebIseo ; vide ad II. 2έ, N. 6. -- Extra quam si aliqua ibi ete. ide ad xxii, 3 n. s. 5. 5Clo enutum est de saeeliancili- his , inelso in tabula aenea. qt a et inre nune in bibliniti. Caesarea vindobonensi Aervatiar, et ex qua patet, a Livio omnia sua inde diaetu essν .nonnulla etiam iisdem verbis. Hine ad ealeem Livii monimentum line dedimus exemplo Hearnii et Drahenh. Idὰm edidere Fahreii. Inser. p. 4 17; ipio Massaeus. Nisi. Art. diplom. pag. 25; Bynher h. in opus . pag. 2 Ss. et Mat h. Aegyptius Nenp. t 29. - Si ei permissum esset . se. qtii tale
snertim solemne et necessorium diae vel ele. Drah. - Quum in senatu sen-ttim non minus essent. sorte . timet
ne miritis, quae in hoe SClo aliquoties
347쪽
XIX. Aliud deinde huic coniunctum, reserente Q.
Marcio consuIe, senatusconsultum factum est, ' de iis, quos Pro indici s consules haluissent inu ares ad senatum referretur, quum b. Postumius, quaestioni s perfectis , Romam redisset. Minium Cerrinium Campanum Ardeam in vincula mittendum censuerunt, magistratibusque Ardeatium praedicendum, ut intentiore eum custodia asservarent, non solum ne en
fugeret , sed ne mortis consciscendae locum haberet. Sp. Postumius aliquanto post Romam Venit. ΕΟ res
xente , de P. Aebutii et Hispalae Feceniae praemio,
quod eorum opera indicata Bacchanalia essent, Senatusconsultum iactum est, D singuias his centena mi La aeris 4 quinestores urbani ex aerario darent; utique consul cum tribunis Aleris ageret, uι ad plebem primo quoque te ore ferrent, ut P. Aebutia emerida Mimn dia essent Α, ne in rus miluaret, nere censor ei equum Publicum assignaret. Hique Feceniae Hispatae datio, deminutio , gentis enutio, tutoris optio iam esset, quasi ei uir testamento dessisset. Vtaque ei ingenuo nu
bere liceret p neu quid ei, qui eam duxisset, ob id
leguntur verha; Drah. Cons ad II. 23. n. s. - Magister a rorum, sorte ut magister horiam Et fratrum Aris Irim in lapidibus memorati. Cons. Dra. Car. XIX. a. Quos reo ina ei se institia habuissent . indi a vere ha-hoia, ni . indiethua usi essent; Radier. a. Magistralatia A. praedicendiam: vide ad Il. ro. n. 4.3. Centena sellia viaris gravis; quam vocem exeidi ae put at Peris . de Aere gravi. f. a 4. Va P. Aebutio emeriis alipenai essent, ut, praemii loco. varationem militiae hahelet, uelut emeruisset stipendia leoni ad Ili. So. n. S; et IV,
ε. n. τ); Me cenacir et e vim piadi num assignare . quia honori ille quidem, sed tamen et Oneri erat; Eta.
demanti M. gentia enti io, liatoria optio idem Mael, quasi es Mir testamen eo dedιsset. Vtiqua ei in nuci utile bearet; haee iam recte exposuisse Tue
Beh. Adv. XXX, dis, perperam vel Gother. de Iste Ponti II, I, eopi aedoetiit Gro . ad h. I. qui praeter alia
348쪽
fraudi ignominiame esset. Vtique consudes Praetoresque, qui nunc essent, qui Postea futuri essent, curarent,
ne quid ei mulieri iniuriae feret, utique tuto esset: id
senatum uelle, et aequum cenaere, ut ira feret. Ea omnia
Laee notavit: a Dare in genere ICila est. per tr.ditionem dominium transistiere; vid. lib. LX xv . I. ulti D. de
v. o. Itaque datio est libera saeuitas. honorum si .e peetilii dominum faetendi alitim traditione, nemine vittaris aut potestatis aut paleonatus ἐulereedente. Deminuato illustrandae et dilata dae voe . datAriis euusa addituritiam tradendo alteri minuimus nostra.
Gontis en peio citia Enniandi e gente sva in aliam . el qti idem h. l. honeatiorem ) conressa hoe signis t. ut alii a quam liheriis sui patroni ant 1i-Melia gentia illius . cuivis erat liberin. i nubete lieeret ns ad IV, 4, n. 43.
Hine mox addi ori utique ei ingentio nutera liceres ν quod . aeitie. illis ver . hia non erat aulia expressum. Hi eum vero nun est, mori hua introduetum sui ae, ut ex a toritate patroni eiusvidem gentia liberii Aueerent uxores. Iibertae nuberent. aeque ab eodem patrono illi manumissas. hae manumissis; tinde Taei L An n. VI, 8. dieitue Theophanes proaMua omnium eiusdem gentis. quia ex ea personae iunctae eonnubiis. Huie interpretationi non obstat. quod tutoria optio idem Hispalae datur. Nam nunquam fuit propositum senatui, Hispalam eximere numero mulierum , aut talia ei iura dare, qualia uiris lanium eis i. hus. Neque omnibus, nedum aequiori sexui, convenie hant. Cato. supra ad XXXI v, v. uniores, ait. ntillam , ne pri tam quidem, rem agere faminclarina auctore Diauerunt; in manti asae Parentum .falrtim, virorum. Ide ire
illia, quae in manu parentum aut virorum non essent. lutoris auctoritas neeessaria erat in his rebus, si sa M- ligarent, si eruiti negotium gererent.
Vlpian. t. XI Inati Non igitur propterea
negandum est. dationem, deminuistionem suorum bonorum datam esse
mulieri. quia lutor ad dandvim, a minuendumve ad hi hendus esti Neque enim intelligitur ei laetitias alia permissa, quam quae legi hua romanis ingenuae seminae. quae nullius in
manu erat. eomi,etebat. Itaque testim
hoe opponitur libertinae eonditioni, quibus superstita patrono id Cone Maum omnibus non erat, minus autem
mulieri. Nam et post edictum praetoris, quo ius patronorum in libellos
temperamentum aceepit, patrono reis mausit actio operarum et alimentorum
et a ietatis honorum nomine. si id in poenam ingrati animi pepigisset patronus salis autem eredibile est, quemque, ut maxime potuit, in sulti eum sibi eavisse : et morientium sine liberis ab intestato patronus h
rea erat, eontraque testamentum, quo
liberi heredes instituti non essent,
honorum possessionem a praetore ne-eipiebat. Neque obest. quod mortuom rono in nullius manti ervia Hispala, et talore a trilianis est praetore peliso iam testamentum fecerat; vid. P. sexie. Nam hoe easti abolebatur maeula libertinae conditionis: idemne autum est Loe SCto. ut, quod auteitia erat aequisitum Hispalae per mortem patroni, quum maneret libertini ordinis. id iam et eompeteret iuro privilegii, quo ingenuis aequabatur. tanquam mulieri, quae mortuo viro
349쪽
Iata ad plebem, sectaque sunt ex senatusconsulto; et de ceterorum indicum impunitate praemiisque consulibus permissum ESt. XX. Et iam Q. Marcius, quaestionibus suae regionis persectis, in Ligures provinciam proficisci para-hat ; tribus millibus peditum Pomanorum, CPntum quinquaginta equitibus, et quin quo millibus latini nominis peditum , ducentis equitibus in supplemcntum acceptis. Eadem Provincia , idem numerus peditum equitumque et collegae decretus erat. Exercitus Bezeperunt, quos priore anno C. Flamini ui et M. 'Aemilius consules habuerunt: duas practerea legiones novas ex Senatusconsulto Scribere iussi sunt: et vi
in niali; us potestate essetis. Nota D Leri est 1 α Gr novium in iis, quae hie do Theophane et matrimoniis elientum , non sine eon sensti patro- Notiam eontrahendis, seribit, aliqtiid humani pas uin contendit Fabreli. Inser. eap. 6. pag. 4 8. Quod do tratoris option o dieii Livius, explicanti Cti apud Otton. in Diss. de perpet. m. tui. g. is; Sel, titting. ad Vlpianitil. xl. 3. 38. et Ilei neee. aA L. Iul. et Pap. Popp. II, tr. Quod ad tillima verba attinet, 1i hon licuit mulieribusti herlinis , nti De ingenuis, criti sequens est. neque ingenuis lietii se dueere uxores libertinas. Vtrum autem hoe mori hns, an legibus non Iieuerit, non salis exploratum est. Sunt, iri iuris et antiquitatis rom. peritissimi. qui putent, omnes ordines eivium ultro et veluti ex eompacto a Iibertinatum nuptiis ab linui M. Sed an e . ut legibus prohibitas nisse eredam , quum alia, tum haee duo praeeipue movetit. Primum certum est, eivibus rom. non licuisse uxores hi here Peregri uas , nisi eum quibus lege connubium erat, et, si quis at Iam duxisset . eas iustas nuptias non stiis e. Iam .i ei vibus lege interdieehatur quartim eumque altarum , etiam ingenuartim ae domi nobiliti m. Peregrinarum nuptiis, quod sanguinem ei- vilem eum peregrino miserri nou.vo .lebant Romani. utique probabile est.
Eos non minore cura popillum roma a
num ineor plum ab omni eolluvione servilis sanguinis servare voluisse. Et lege cauisse, ne ingenuis liberti tina uxores diarere lieeret. Deinde Dio
poenam positam suisse et, quae eastierit, non obseure Aigni seat, die n Augustum omitibus ingentiis, qtii Mialent. exceptis senatori hus, misissa libet litius uxores ducere, et liber eorum legitimos esse iis sisse .. Cons.
et aut uiadversiones Mult. Aegyptii ad Statim de Baechanalibus, pag. t 36; Burinantii ad velleium Patereulum. ll, t 8. D. 3; aliorumque, quax congessit Drahetib. in editiove Liv. t. Vis, p. g. 2I8Mi.
350쪽
LIB. XXXIX, CAP. 2O, at 347ginii millia peditum sociis et nomini latino imporarunt et equites millo trocentos, et tria millia peditum Tomanorum, ducentos equites Totum hunc exer
citum, Practer legiones. in supplementum hispanion sis exercitus duci placebat. Itaque consules, dum ipsi quaestionibus impediebantur, T. Maenium delectui habendo praefecerunt. Persectis quaestionibus, prior Q. Marcius in Ligures Apuanos est prosectus. Dum penitus in abditos saltus, quae latebrae receptaculaque semper illis fuerant, persequitur, in Prae Cinpatis angustiis, loco iniquo est circumventus. Qua tuor millia militum amissa ; et legionis secundae signa tria, undecim vexilla socium . latini nominis in pO-
testatem hostium venerunt, et arma multa , quae,
quia impedimento sugientibus por silvestres semitas Erant, Passim iactabantur. Prius sequendi Ligures sinem, quam fugae Romani, secerunt A. Consul, ubi Primum eX hostium agro evasit, no quantum deminutae copiae forent, appareret, in locis pacatis exercitum dimisit β, non tamen oblite raro sumam rei male gestae potuit: nam Saltus, unde eum Ligures fugaverant , Marcius est appellatus. XXI. Sol, hune nuntium 3 ex Ligustinis vulgatum I iterae, ex Hispania mixtam gaudio tristitiam alleren-Cap. XX. t. Et tria millia pedi tim m. , CC equites: haee vetita non pendent ab impera ne, sed a seribere iussi sunt, a quibus sorte librarii ea
dua, illas ex Scio scriptas, quas ur-hanas fuisse puto; Dith. u. Prior Q. Marestis ele. nestici cur Li. ivs dieat prior, quum Postumi in delude tu piovitieiam vetiis e non memoret, et eas. 23, quaestiouibus per licitiam habendis retentum in proin vinciam non potuisse prosciam a igni. seel; Dah. Voeem prior omittunt Lov. 5, et edd. veit. ante Gelen. 3. Logionis signa. . vexilia socium ιψide ad VIII. 8, v. a. 4. Prius sequendi finem ... fuerunt:
5. In locis paeatιs exertatum H ἰ- sit , passim per ea, vel in ea. Post quam in illa veniti nisi ex Lov. a temdiaisit, scit. postquam ex hostium agro ita ea venit; Duh. Car. XXL 1. Sul hune nundiam ιVide ad II, 5b, u. a.