장음표시 사용
21쪽
Quiest demensuris Continuortum
I. De materia o ordine huim libri. EMINEM, qui Vel mediocri, ter in antiquis litterarum monumentis sit versatus, ignorare arbitror, re numariae mensu rarumq; cognitionis maxinia semper cum ad sacros, tum ad profanos auctores probe intelligendo si explicandos sum v cilitatemque fuisse. Quamobrem quum de antiquis numis Hebraeorum, Chaldaeorum Syrorum quaedam, pro ingenii mei tenuitate nuper admodum conscripta, in asPQ- istum lucemque protulerim, illustranda sacrae profanxi Scripturae operae ideo pretium duxi,nihilque a ratione alic-
22쪽
illi meae lucubrationi, tanquam et σῆ. ἐπισαγμαηλ ΓΘ κ ηιμ ερ γέ subiungere, quo non pauciora eiusdem Scri-Mὸissura turae loca e X plicarem&illustrarem. ph a. Igitur ut duplices sunt mensura . aliae nempe Contiar. '. uorum; quibus longitudo, latitudo & altitudo corporum,
solor, sue interualla mensurantur: aliae verbi liis eroruan quibus utuntur ementes S vendentes, atque omnino mercatores
Omnes, agricolae item&pharmacopolae ad quod posterius genus referuntur Aridorum Liquidoru mensurae: sic duplicis huiusce generis ratione, primo Continuoruna mensurae videntur esse explicandae tum vero Discreto-xum quo de posteriori genere inprimis instituta est pra sens tractatio. Sed antequam ad ipsa harum mensurarum genera explicanda adgrediar, t etiendi de Menserae voces quamGeneralissime sunt ponderandi producendare sensu, qui inveteris&in noui Federis libris eis pas. sim tribuitur, quo tota deinceps tractatio fatillustrior taexplicatior.
' TTEbraeis, Chaldaeis atq; Syris elisi,vel Mensurare vlM- gata communi voce licitur ' et mari vel me ariis, quod dificiis proprie, synecdochice aliis rebus dimetien-
tu prouerbialiter Deus enim aquas certa mensura metitur, quum sapientisanae gubernat non tantum que uiri elemetum, sed uniuersum Mundum Iob. 28,21. Idem pugillo aquas metitur, quum maxima curat labore minimo, Esa.
23쪽
1u, qui conatur cauod sic nequit, tanquam si dicas, quasmarum rict exhaurire, quod Graeci dicunt Θάλα oti ἀντλῶν Nam montes trunque perfodiuntur sed mare exhauriri non potest. At in sinum metitur Deus; quum pCC M , λιλcatoribus ad metitur poenam prolixe&cumulatea ut sine M'.
numero dantur quae mirmum vel gremium solent profundi quod Scriptura aliter dici r Insinum rependeres Sue retria, ure Esse. 6S,6. Psal. 9, 12. N Ier. 32,38. vi certesinio Latinis '' ea etiam proci pia accipitur maximo Philosophorum Senec , icon recipit ordidum iram amatorem soluto ad ea in venie
dum hoc est, liberalitate plena, copia larga vel effusa, ut interpretatur Galliae lumen Budaeus Iadem porro in ei rsura metiri est referre par pari, eo de cubito ac trutina seu 'libra, ut loquuntur Latini: ίαν bue, ut Graeci vel Iaaz dias en ed adia mens ura pro mensiura, tedii unt Thalniudici prisci . In quo sensu Seruator dixit, v δ αε-
propriem eiusam Continuorum, ut apud Latino Smo ἔπι seris Gisi quod ab hocHebraico descendit: vel utccontrario mshurahi via demensura Latinorum vox dcclaratDiscre 1 Aue agatorum mensuram,Ex Od. 26, 2.EZech. 2, s &alibi Vbido cinens ura aedificiis adhiberi solita usurpatur Aliquando .
nietonymic ὀ est me ι instrumentum, quo structurae lon norma. situdinem, an respondear, operae fabriles exigunt, aliter Hebraeis p .ivo ictum: Izorma vel Regula, de ad Lati viis:Graecis πιινων vel γνω χων, nabinci sinas. tuo sensu eX
24쪽
zum, quo agros metiuntur,sive sit pertica, siue funis. Viroque enim olim ad Agri mensuram utebantur veteres Syri, ut dicetur capite de Arundine. Hoc sensu occurrit Leuit. 19, . in illis verbis: Vec exemtoperuersitatem n C ibam-mi in monora vult dicere, instrumeto agri mensorio, tu Galli quo sensu recte reddit CL. V. Iohannes Piscator in laudatissimo suo opere biblico Germanice nuper edito. Vt enim in consequentibus eius loci verbis, misb- a ad trutinam podus refertur quibus peccat, qui partim iniustis utitur,partim domi sua illa haber, etiamsi non Vtatur: itemque mshura b, ad arida S liquid ; in quibus scelus committit, qui mensius liquorem ex alto infundit in vas subiectum ita per numi et inrib, agri mensorium intelligitur instrumentum quo exerCetur peruersitas, quum praedium cuipiam mensuratur coelo vel nimium pluuioso tunc enim funis est longior vel se-rcno, tunc breuior&contractior. A53Mis 3. Aliquando Vox haec aut absolute posita, aut coniunt 'im, duc arat me uram breuem longam, seu maximam:
ωὸ Misaei Erc em quum dicitur Psal.39,3. Fac ut experiar Iehoua sinem --. meum me ura dierum meorum qui it,hoc si,quam breuis,Z c. maximam quum dicitur Ierem .aa, I et Habomihi domum men rarum,hoc es , quam . maximam Marnplisc
imam, C. Longam, vel proceram quum diciturn N,
shmi ab, vel Anid rh, vir mensurae vel mensi irarum, qui iustam caetςrorum hominum bene formatorum mensuram siue magnitudinem a peros idque non paruo inter
procerus, quem prouerbio dixerunt fatuum, stultum, amentem o cuius nulta eis corpore micasis, ut loquitur Poe xa iuxta protritum ανους ο μακρο , emcias longin,&c Cuius staturae
25쪽
D rus unis CONTINUO RVM. I staturae vel magnitudinis putantur fuisse veteres Cananaei Num. 13,32. Egyptius ille que Benatas percussit I. Par. 1 I, 2. ωαἰχμπης ille Golia ines Philisthaeas i. Par. zo, 6. Sabaei E a. sit . quos inprimis Conscat Corpori magnitu Saba
γως adjiciam, Esaias loco commemor et O COS Cn tam a corporum magnitudine sic nomitari, quam potentia agrorum&mzrcium. Nam ad agros quod attraici, constar, Sabaeos ad utrumque mare, Persicum nempe rubrum porrectos fuisse a claritudine de ademercnim, turis maximet odorum, Poet.c Latini, Flaccus, Statius, Pon ranus Galli, eos cognominant turiferos, o feros, unctos, ab unguentis scilicet ex odoribus facti,, alnique nominibus. Siue autem proceros, siue agetis 2 meri ibus potentes intel- igas typus fuere verorum Sabaeorum , vocando tum ad communionem populi Dei, hoc est eorum, qui ob co ς - θεοσείως, pie reli gloseque Deum ostent culturi ut cerie - psa Saule vel Sabaeorum vox,aut a II os, con mirero grotais
tur nacta, tanquam si religiosi firmos dicias, ob turis nimirum copiam: cuius in sacrificando opud Iudaeoa etiam in una ipsorum religione antiqua, S apud reliquas gentes insuperstitione ipsarum creberrimus fuit usus undo Saba O-rum voce spirituales Dei cultores in lethguntur, Psal. 72,
in nouo Federe leguntur, ad alias res et eganti metaphora birio,, accommodantur. t docet locutio, et ληροι ντο m etζοντ πατε-
ρων, C p rc mera ram patrum, pro si cnue pers qui, sit Maiorum,ut tandem vel virtus,vclimprobitas ad summu impcrueniat gradum quod Plutarchus scite dixit, A'ς ομοιούν ς το 'λνm ραδειγμα Seruator vero ad Pharisaeos acco-
26쪽
modat Matth. 23,32. quid egenores in peius lapsi velum fecerunt a uitam paternamque virtutum scelerum laGitio,.
Arris T Actenus de mensurae Continuorum voce quam-ge'
: In chebel,Funiculus. Ex quibus oritur itineris mensura, P. , Stadium, Mil. Bis e seu Mikimum quae singula ordine breuiter i συν ΘεφeonsiderabimuS-rigi - 1. Prima igitur mensura Continuorum apud Hebraeos I est vates Itbah, Deum: cuius mensurae etsi in libris et iis senoui Federis expres a non fiat mentio in uia tamen interpretes Rabbini crebrbeius memincrunt:S cum priami R. Moses almonides, ille magnus 5 admirandus, quem Hcbrae ob insignem eruditionem appellant,' et barando ultim magnam, in opere suo Jα -- Tract. m. σταν fuse de Digito disputar, tanquam veteribus He-I roris inremensurata acum ad sacros, tum ad profanoSv-2xiuiis sus frequenter adhibito praetereaq; aliae mensurae per digitum aliquo modo explicantur tanqua per earum principium, quae baidi i rumideb dictae, inde mox distribuuntur in alias mensuras, quo&nomine AEgyptii mensa
27쪽
D MrMsvRI CONTINUO RVM. rti potius debet ubi sorte non importunum fuerit antemnia alia quaedam Digiti significata explicasse, quam ad
huius loci proprium accedamus. 3. Digiti igitur vox, quae Hebraeis, ut dictum, est unges msi mόt ah, proptae de signa membrum corporis tum, pro z
pri Equidem digitumproximumpo ici, absolute scilicet po- - - .ma, ex x nauta ah,pigere, colorare, S c quod Digitus pincendi seu colorandi praecipuum sit instrumentum, Lati-riis adigerendo; quod. Natura miro decentique ordine digitos digesserit,hoc est, lisposuerit synecdochice est in a ac
dior subintellige,etiam in eo,in quo nihil, aut parum, Vel minimum est oboris respectu lumborum .in quis virium est sedes unde Graeci reddunt 1 πικροτης μου. Ionathan, vetus paraphrastes Chaldaicus, nu: nchula sibi t debiθ- eas mea, hoc est,pars mei debilissima.Vox est Roboam regis ad populum, arrogantis plena,ed fortasse respicientis, quod Solomon, pater eius, late adhuc tenera Dauidi,suo patri, in regnum successit, quum ipse imperium nactus annum ageret quadragcsimum primum, ut scribit R. Levi, Gersonis F. quae aetas omni parte corporis firmissima est Arobustissima.
shalae eta bab,Digitum mittere si ueporricere, pro Minitaria ἡρorni quod digiti fit porrectione Gestus etiam arrogant, ςst,δ b, , lios superbe prae se contemnentis, ridenti si contumeliantis in quem salie sensum νομακλιδ tu, digitus medius, quando porrigebatur vel mittebatur, Latinis derisionis tacontumeliae fuit lanum, ut ex juvenale,Perso, alijsque
28쪽
: Nnn tu thora boetet ab , t to docere , seu indicare, quod nonnulli declarauat, Loqui intopersuperbiam. Proprium enim est , inquit CL. Drusius, in explicatione huius prouerbii superborum, quae significata domi volunt, digiti nutu indicare, quasi nemo donacsticorum dignus sit, quem voce alloquantur quod de Pallade quodam resertur,viro latissimo, qui vixit sub Neronis principatu Is enim, quum accusatus siet, quod Corn. Syllam ad imperium vocatset, liberti eius nominarentur, quos conicios haberet, respondit, Nihil unquam se domi, nisi nutu aut
manu significasse. us dicto superbo populi inuidiam in
se mirabiliter concitauit, o ex amicis plurimos inimicos sibi fecit. Nec mirum. Nihil enim generis claritat m, Virtutisq; gratiam citius extinguit, quam superbia nihil populo molestius, nihil odiosus. Apud Persas certe hoc etiamnum in usu est , ut, qua alteraltcri significata vult non
nisi digitorum signo indicare velit quem gest si voce M Pmata indicarit Hebraei. Porro quod ad superbiae gestum
Diti 'o' ec igitum mittere, digito loqtu vulgus SI crtullianus ς' se, E ante eum Ionathan,-aliiq; accommodant quorum hic missionem eis Esai. 8, 9. interpretatur nutum, qui fit digito, In morem scilicet arrogantis: id alii aliter interpretantur.Nam CL.V.Tremellius S Junius misaonem illam delis enarrant, quid igitum, hoc est, manus, adeo qua studia de actiones suas extendunt ad omne ollus improbii. nimis γενικαῖς. Marinus de eo qui iniuriam infert: alii delitigantibus, rixanitibus&conten iciatibus Nam qui inter se rixantur, manus digitos crebr , mouent ac porriciunt. immo alter alteri disi luminosint edi inquit R. Da vid K inachi. Glos aruero ordinariae. lituita mittereximum notare, eique detrali Cre.
29쪽
coque linguam alterius refrigerare, pro In extremanecessitate recreare reficere Lucii ,1 . Haec de primo proprio, indeque nato tropico sensu digiti vocis sed alieno ab hoc loco. 6. Aliquando ΣΞN,ίtet ah, Hebraeis haldaeis atque uisus Syris, ut Graecis δακτυλ atinis DCtrus, est certa desinitaque mensurae species, pars videli Cet pedis decima sextat, de cuius pedis ratione videris quae doctissimus vir, Iohannes Capellus, eleganti tractatu suo de mensuri sic Cen C dit oscite scribit quae quidem instituti nostri propria est significatio. Etenim, ut ex reliquis nembri humanis mensuras accepta testantur Vitruvius, Hero mechanicus, alii, ita ex digito quoque Veteres metiri solebant ut sane hominem totum natura geometricum csse, idem tradiderunt, mensurae siue dimensitonis symbolum fuit digitus, dictum, d metiri digitis pro Rem accuratius expcndere quam Oporteat, apud eos in proverbium abiit, notumque est antiquum Protagorae in Aristotelis philosophia apophlegma, Homiuem sis τὸ τ απαντων ηριάτων ἐ'τιον, omnium rerum mensuram.
7. Vt aute digitus membroru hominis minimularc est
ita minimam etiam mensuram declarat unde μετρον την dicitur Graecis praeterquam quod aliis rebus minuti simis significandis proverbii specie applicatur mTransversum non secede/edgitum; quum spatio luna minimusignificatur: dc, Extremis attingere igiti ii quum minim La'
30쪽
1O ANTI MEN sv AR vi L DB Lctu vel levissime attingimus: Ex unguibus, quasi digitis, Uimareisonem quum ex minimo indicio vel argumento summa totius rei colligitur, a Phidia, nobili pictor sumto adagio; qui dicitur ex viso leonis ungve totam feri faciem, magnitudinemque, incredibili artis suis tertia ropresentavi illa. Porro digitus ille, quando ejusmodi mensurae minimae index est,tunc transversus latusve debet intelligi, ut scilicet quatuor grana tritici quae&ipsa inter mensuras a nonnullis, Ingula velut primum ac minimum elementum, in quod ultimo sub dividuntur mensurarum ac line
- I ad j ii, Gallisque nominibus Latini vero inque
his Hieronymus, modo; almum, modo quatuor digitos reddunt, ua Od Otres uncias. Palmus enim tres habet uncias, quatuor autem digitos unde cum Polluce Hesychius,E-γαρ, inquit, το εἰάρων λωιτυλων μετρον.