장음표시 사용
141쪽
claras cir praesertim doctas u inas qu scripto
HUJus classis scriptoribus haud incommode quoque
accensentur, qui Foeminas, truditionis quidem praecipue nomine, peculiariter celebraVerunt. Quarum laudes illustravit ex antiquitate prsmum sese nunc oggerens Plutarchus libro hodieque superstiteri mrι- Iterum mirtutibus, sive cui potius titulus est Mulierum mir- tuis. In quo multa praeclara facinora ab illo sexu patrata leguntur. Sed ille quidem plane alterius generis est, neque cum nostro instituto quicquam habet commune, in iis totus quippe occupatus,quae ad fortia gesta foeminarum pertinent. Ad nostram vero considerationem spectant, quae Cleiens Alexandrinus lib. IV: Stromat de mulieribus Philo - clom m his annotavit, quamquam de opido paucis illic agitur Ha. 4 lentur etiam Episto quaedam nonnullarum sceminarum, 'ythagoricae praesertim philosophiae deditarum, aliquoties a diversis editae. Illustrissimae praeterea Πυλγορδες nominantur tum in vita Pythagorae apud Diogenem Laertium rei Jamblichi lib. de ita Pythagorae cap. 36. Quamvis enim 1atica duntaXat ex ipsis illis Pythagorae sectatricibus aliquid cripserint, non immerito tamen reliqUae quoque eruditionis nomine memorantur. Fusius hoc argumentum tractavit Charon Carthaginensis, ut qui praeterquatuor libros, qui-,us . - δόξων ,h mitas itastrium virorum, totidem quo Iibris similiter et it Mulierum destripsit. Sed utrumq; illud opus intercidit, ejusq; memoriaSuidae debetur conservata. Quarto decimo taculo eXeunte Joannes Bocatius Ioarentinus de illa tribus ru librum unum de claris mulieria
bus itidem librum unum scripsit. In quo posteriori Geshe
142쪽
rus in Bibliotheea refert describi xxxi mulieres, recen tiore tamen paucas, plurimas autem quae apud Veteres gentiles aut virtutibus aut vitiis insignes fuerunt. In quo insuper&Poeticae quaedam de mulieribus fabulae explicentur. Sed quum istud quidem ejus libri sit argumentum utiq; nihil quicquam ad nos eum spectare, sponte liquet. Sub finem porro proxime sequentis quinti decimi culi Jacobus Philippus Bergomensis monachus remita scripsit declaris Adulteribis Christianis, uti quidem Bellarminus in libro de Scriptoribus Ecclesiasticis annotavit. Nam Trittenheimius in libro de iliustribus et risi si istius non
meminit, quum ipsemet ille adhuc superesset Fortassis itaq; isthoc tempore liner ille vel nondum fuit scriptus yel nondum innotuit. Sed nec Gemerus in Bibliotheca ejus mentionem fecit, sine dubio quod nec ipsi fuerit notus. Si interus autem in Epitome Bibliothecae Gesneri memorat ejus librum depraeclaris Eselectis Mulieribus. Quantum vero vel e solo titulo, sive quem Bellarminus sive quem Simierus indicat, conjectari licet. ille liber est alienus ab hoc nostro in. stituto. Vel enim de mulieribus Christianis pietatis nomine priccipue com mendatis, Vel etiam quae martyrium pro-ger Christum sustinuerunt, is agit. Quomodo rivit sanarum Mulierum librum scripsitJoachimus Perionius, item lassanctarum Virginum quae in saeculo mixerunt Heribertus Rosweydus, nec minus sanctarum Virginum mitas Paulus 2Emilius Sanctorius. Memoratur etiam Alexander an-den Bosche sive Sylvanus collectionem Reminarum virtute ii Iustrium Gallice tamen scripsisse. Sed qua quidem cujus-
nam generis proprie sit, non temere quis inde divinaverit. At huc omnino pertinet prolixus doctarum sceminarum catalogus, quem glossa in I. legem connubialem num. go.
recenset Andreas Tiraquellus, is qui singulis annis singulos libros
143쪽
libros liberos reipublicae dedisse a Thuano perhibetur. Similiter plane ad nostrum institutum deditaque opera id argumentum egregie tractavit Marcus uerius Box hor-nius edita Bibliotheca eruditione ae scriptis sestrium Forminarum. Alias etiam doctarum foeminarum sparsim me, minerunt non unius generis in hac tirue memorati scriptores , Quod ipsum diligenter quoque fecit GerardusJoanniae Vomus in quadruplici opere de Graecis Latinisque tum Historicis tum Poetis. Quibus insuper complures ali- aso potissimum quidem iis libris indictas addit lib. de Philologia cap. a. s s. Praecipue vero musicae&poeticae nomine Jamabantiquissima memoria celebrata sunt quaedam foeminae. U-jus perquam illustria exempla leguntur etiam in sacra historia de Miriam post exitum populi Israelitici ex AEgypto mari obrutum Pharaonern cum univers,suo exercitu, de Debora, de foeminis excivitatibus Israeliticis obviam proindeuntibus Sauli post occisum a Davide Goliathum. Nec Graecis tales Remina quas more suo magnis lau-εum par. dibus efferrent, defuerunt. Quam rem insigniter dilucidat Eustathius reieικβολάῖς μή τί πιρα ζωὸ τῆς ML in digressionibus ita namque Graecam illam vocem interpretari mihi visum adlib.II. Iliadis Quum enim οκα quoddam de Admeto Λ-thenis cantari solitum recitasset, subjungit: nas biwααιρ
ροα κρουματων - χα Quod autem es mulieres fuerint nonduntaxat alias sapienteae,sed etiam cantilenas fecerint, non
144쪽
stui qua adseriptore pertinent per occasionem tangunt in certas specie distribuuntur. SUperest a DUODECIMA adeoque ultima classis eorum,qui quae ad universum hoc negotium de scriptoribus omnis generis pertinent, alio adhuc modo sim persecuti. Quodsii vero singulos illos deberem recensere, tempus me destitueret,quum non temere fortassis aliquis dabitur liber, qui quidem eruditionis gratia sit scriptus, quin aliquid huc pertinens aliquando tangat. Ne tamen heic plane omnia videantur esse confusa, certa quaedam genera eorum possunt constitui, ad quae hujus rei sive universiae sive saltem unius alteriusve studiosium in legendo ex usu fuerit attendere. Commode videlicet in tres species haec classis potest dispesci. Vel enim quippiam affertur de iis, quae ad aetatem ac vitam alicujus scriptoris doctoris pertinent vel doctrinam ab eis traditam attingunt vel ad voces loquendique
Intelligo vero, ceu iam supra monui, nunc non nisi illos, qui quasi praetereundi aliud agentes talia notaverunt. Nam qui talia de industria tractant, etiamsi citra ordinem prout sese forte fortuna offerunt id fiat, ad eos,qui vel universum hoc negotium Vel hoc illudve scriptorum genus vel hunc illumve scriptorem illultrare propositum hanent, referri debent. Ad primum iam genus modo constitutum resero omnes, qui ad scriptorum sive nomeniive patriam,siive aetatem, sive vitam, sive valetudinem, sive mores, sive gesta cive dignitates&vltae genus, sive scripta, sive alia eodem pertinentia, attingunt sive id strictim fiat, sive prolixius. Ad secundum genus qui pertineant, e sese patet.Omnes videli-
145쪽
videlicet sub hoc genere comprehenduntur, qui non duntaxat in aliorum placita inquirunt eaque examinanti sed etiam qui genuinas sententias eorum indagant istendunt, qui-4ue opiniones atque doctrinam hujus illiusve cum alterius
ogmatibus conferunt. Quandoquidem autem vera certaq; mens, antiquorumpriecipue scriptorum, saepe non recte potest indagari, multo minus aperte proponi, nisi in subsidium vocata Critica propterea quoq; non leviter illa instructum esse oportet, qui aliorum genuinis sententiis exponendis animum appellit. Et vero talemCriticum agere ut non est cujusvis, ita quam maxime praeclarum Scilicet ubi aliorum librorum adminicula non suppetunt, nec tamen sensus commodus proprius potest erui nullum aliud superest remedium,nisi ex sagaci conjectura petendum. Ad quam penitus inepti sunt ab γυ- νοία, Aristoteli tantopere commendata,destituti. Qua proinde quum omnes non valeant, non mirum etiam est, nonnullorum divinationes&explicationes aliquando vanas vel alienas esse. Huc autem non minus pertinet etiam attendere, anne voLquaedam mutanda sit, an facta vocum vel periodorum transpositio an etiam praeterea lacuna quaedam vitio
longi aevi contracta delitescat. Et vero hoc quam maxime videre est in illis, qui Aristotelis opera tractaverunt. Quod enim de mendis vix quisquam vel cogitavisi videatur, factum est, ut multi miris modis sese maceraverint, tantummodo ut sensum deficientem possent explere: quum tamen longe aliis morbis ea laborent. Id quod in Politicorum ejus opere citra exemplum luculenter ostendit amplissimus Conringius noster. Ad tertium genus spectare jam dixi, qui voces aut phrases scriptorum per occasionem oblatas emendaverunt. Sive id factum propter eorum verum sensum eruendum, sive in- a de exem-
146쪽
Ir INTRODUCTIONIS UNIVERSALIS de exempla petantur, sive alia de caussa in eorum mentionem forte inciderint. Facile vero hinc patet, id quod jam supra diserte monui, cm veram Criticam circa nullam non cujuscunque bonae erudi-70 tionis partem nullumque non scriptorum genus occupari, utut ex vulgari hodierno usu philologicis duntaxat studiis ea soleat accenseri.
APUT XXIX. Epicris fuctu non ullis sub initium consitivis hujus argumenti scriptorum generibus suum pretium
tribuitur. TAnta igitur copia tantaque varietas est ad universum hoc argumentum quoquo modo pertinentium scriptorum. Quod quidem, sistingulae species in sese spectantur, infinitae est amplitudinis, ad quod perpetuo fieri possit immo faciundassit nova accessio perinde ut artibus ac scientiis numquam non aliquid potest addi. Quandoquidem tamen eorum certi quidam sunt gradus, uXta diversos modos quos in ejus tractatione quili bc obserVaverunt, secundum quos etiam incertas quasdam classies sunt distributi: restat quoq; ut jam definiatur, quodnam pretium singulis generibus graduum istorum ratione competat. Tametsi enim nullis non sua laus debetur, tamen aequali cunctis nequit impertiri, nec citra vel ultra meritum aliis usto plus aliis minus dando nulli suum tribuatur. Id quod ad Ductum, quem omnis haec tractatio intendit, eo certius percipiendum apprime conducit. Et quidem nemo non vides, maximam laudem iis deberi, qui Vitas virorum eruditione illustrium accurate descripserunt. Reliquorum ratio est dispar, prout videlicet majori minorive diligentia in hoc negotio sunt versati.
147쪽
mnium vero infimi fuerint, qui praeter nomina scriptorum vel alias doctorum virorum Vi quicquam annotaverunt; nisi temporis, quo unusquisque vixit, simul habuerint
Praeterea de iis, qui vel sola nomina doctorum virorum memoraverunt, Vel aetate eorum annotaVerunt, vel
nudo catalogos librorum congesserunt, notandum cinde nequaquam disci, quinam scriptorum operae precium prinstiterint, vel minus quique laude digni sint, quorumque doctrina industria commendationem Vere mereantur ;vela quibus nihil parumve boni & egregii sit profectum quique sine justa caussa turbas dederint, aut nova dogmata excogitaverint. Hoc ipsum autem novisse, permultum sane interest in eorum scriptis versiaturo. Quod si enim primum quis ob initio statim in pejores magistros inciderit, peperquam dissicile est, opiniones principio imbibitas rursus misias facere. Quae in selicitas deinde plurimum augetur, si vivi magistri desiint, rectiora edocti aut alias pervidentes atque monstrantes. Item tertio, si quis ipsemet ea ingenii felicitate non sit praeditus, ut justum κ agere, ac verum a falso, sianasque sententias ab erroneis possit discernere. Id quod quarto dissicilius insuper est, si aliorum scriptorum, qui tamen omnino, consuli debebant copia nequit haberi. Quae omnia quinto multo magis adhuc impedita redduntur, si scientia Sargumenti, quod quis aut jam versia aut aggreditur, magna fuerit amplitudo vel dissicultas,&complures jam idem tractaverint, idque grandibus voluminibus; vel etiam ita, ut probationum ab illis allatarum examen haud exiguum temporis spatium laborem ques attentionem requirat vel si speciose sua tradiderint, veritatemque fuco quasi facto incrustaVerint.
Scilicet plurimam lucem affert, inprimis illi, qui vel P a omnia
148쪽
Π8 rvrsto D ver I MI UMI VERsALI somnia pro dignitate non potest expendere, vel cui facultas otium ad id non suffcit, videre tamen quasi uno intuitu exhibitos, si non omnes, saltem praecipuos, qui hoc illudve argumentum jam tractaverunt. Id quod majorem certioremque adhuc habet utilitatem, si cmus vel omnes vel potiores in pretii simul fuerit indicatum. Ita quippe quid quisque praestiterit, quomodoque se gesserit, summatim nullo negotio cognosci, adeoque scriptorum delectus institui potest. Et vero nonnunquam uno alteroVe Verbo
justa sententia, ut de aliis omnibus rebus, ita de scriptoribus quoque commode potest ferri tantummodo ab intelligenti, Mearum rerum probe gnaro, nullisque affectibus praepedito homine udicium proficiscatur. Quod omne, secundum praesertim tertiumque, necessarium requisitum quum in compluribus etiam alias ingenio valentibus desideretur , non mirum quoque est , non sinistraduntaxat saepius judicia de iis serri, qui de meliori nota
commendandi erant, sed haud raro quoque plane contraria: prout videlicet vel uterque vel alteruter desectus censorem Occupaverit. Praecipue Vero nunquam recte aliorum labores aestimabit, quem in adversum animi impetus trahit. Unde sane fit ut dum scriptor quispiam nunc laudatur ab his, nunc ab illis culpatur , legentium animi miris modis distrahantur; quibus accedant, penitus dubii praesertim si ipsim et momenta rei perspicere, atque de censorum vel scientia inscitiave vel voluntatejudicium facere nequeunt. Porro qui iuxta litterarum seriem scriptores enumerant, longe inferiores sunt iis, qui temporis rationem ha-huerunt. Scilicet eX alphabetica illa tradendi ratione, nisi simul adscripta fuerint aetates, nequaquam disci potest, unquis ante complura saecula an nuper demum ViXerit: atque ita nenumero fieri potest, ut quis, alias pr sertim minus
149쪽
3M MI M SCRIPTORUM CAPUT XIIT. isteruditus, antiquum pro recentiori , i contrario audet, praecipue si quaedam vel nominis vel argumenti vel inscriptionis fuerit assinitas. Sicut autem alias ingenio liberali valde indignum est ignorare, quid ante se sit gestum sic etiam in omnibus artibus ac scientiis perquam turpe doctrinas pristas a recentio ribus non posse disternere. Quod si vero quis exactam temporum habuerit rationem, simul attenderit, quid a celebriori quoque docto viro sit praestitum, quid uberius excultum , quid impugnatum , quid assertum eo ipso universam fortunam ct statum uniuscujusque disciplinae simul habebit perspectum Quod ipsum quam praeclarumst quantique commodi, tum prudentior quisque facile
aestimaverit, tum optime noverunt eXperti. Quantum
videlicet clara lux ab obscura vel ipsis tenebris, tantum differt accurata cognitio a rudi plane confusa. Qualis magnam partem est notitia cujuscunque scientis, cujus
origo progressus, incrementa item&decrementa,omne que adeo mutationes ignorantur.
Quod ipsum tamen quando commendo, de iis duntaxat sermonem facio, quibus acCuratior doctrina cordi est. Nam qui studia sua praecipitant, tantum addidicisse contenti, quantum ad panem quaerendum suumque quem intendunt finem sussicit, mihi non assentienturi, nec de iis quidquam ero solicitus. Ut enim vulgaria & eximia ingenia plurimum differunt ita qui ad accuratam doctrinam
contendunt, non eandem viam decurrunt cum iis, qui
statim ad finem vix facto principio properant Valde dispar ratio est eorum, qui studiorum suorum tractationem inviti contrahere coguntur. Ut enim eorum conatui necessitas modum ponit, ita numquam iis deest animus ulterius proficiendi.
150쪽
Ia INTRODUC T. VNIV IN NOTIT SCRlpet Ap. Xyre. Postremo sicut qui juxta temporum seriem doctrina Claros Viros annotaverunt isthoc nomine praeferendi sunt alphabeti cum untaxat ordinem secutis sic scriptore catalogorum utriusque istis rursus anteponendi , quod hi libros a singulis scriptos indicent , quorum nihil quidquam ex alteris illis potest addisci. Parum vero prodest novisse , quando quilibet vixerit, quodque vitae genus coluerit , nisi praeterea constet, quid quantumque praestiterit, quae item ingenii sui monumenta reliquerit. Nullum igitur est dubium, qui ad plenam illustrium doctrina virorum notitiam requiratur, ut tum aetates, tum vitas, tum doctrina , tum libros ab iis scriptos, tum illud denique, quidnam opera precium praestiterint vel minus, quis habeat perspectum. Dico ad plenam notitiam isthaec omnia exigi , Nam initio Maxime qui dem sussici libros eorum, praecipue si commendati quorumque ductum atque doctrinam quis sequatur digni fuerint , habere cognitos. mo quippe ad cujuscunque generis bonam eruditionem acquirendam inprimis necessarium est, quum reliqua potius ad ejusdem partim elegantiam partim persectionem faciant.