장음표시 사용
631쪽
su In Thucyd. Narrat. Testilentiae
illud Solis Phoebaea flamma, quod iam dixit Aeschylus sed
ob densitatem aeris hebetem, obscura;& caliginosam constitutionem habente. F t mox etiam rursuS ait: αμοτοι
si τῶ κλι , idest, Allegotia si quidem huiusmodi quedam in his intelligit dicens,quod Graecorum pestilentiae his oria naturalem causam,& materialem dat, nempe ut est consent, neu ni tabificam comutationem ambientis ex exhalatis poetrodinibus , q uas late Iocus emittebat ausa A pollinis attrahentis,hoc est Solis. inare Vallarianus lib. a. Sagittas Apoli inis in Graecos immissas dicit fui Te Hieroglyphicum pest, lentiae apud veteres,&manifest issime eam significasse Hse Vero, addit ipse, solares radios indicant corrupto caeli tractu contagem illam dispergentes, & Christiana pietas e diu ara numero Sebastianum sagittis ampetitum, dum Christo fidei testimonium praestat,aduersus pestilentiam sibi tutelare Propositit. Hinc apud veteres colebatur pro auertenda pesti lentia, quam saepe etiam e variis populis constatem isse.
Lydij,teste Macrobio, colebant Apollinem quasi dicas pesti lentem,finita, ut ille ait,pestillantia,nuncupatum, bcilienses ad Pachynum promontorium collabant Lybjst, num, de quo supra, ob interfectos pestilentia Lybicos b0 stes . Idem apud Romanos ea ratione colebatur , Ut eodem loco innuit Macrobius dicens, eadem opinio hospitali , medici Dei in nostris quoque sacris fouetur, namque virgi
nes Vestales ita indigitant, Apollo Medice, Apollo Pae a Imo eodem teste non desunt qui putent pestilentiae caui ludos institutos Apollinares , licet ipse aliter sentiat, qu0 etiam Videtur cofirmare Horatius in carmine i culari, cui
Quem locum omnes interpretantur posita pestilentia, y non adhibita: de quo silpra quoque nos verba fecimui q/μὸρῖφα Opemq; dixit se laturum. I VNς gyrespicere Thucydides ad vulgatam illam hominum iςη ς
tiam, quae admonemur diuinam opem industrijs ma
632쪽
tius m quantum in ipsis est rem aliquam perficere conantibbus non demturam , sed adiuuaturam, &absolutura, quod etiam in medicina euenire testantur medici, ut de Theri,ca, quam tradunt nonnulli ex vi admixtionis totsimpliciqm caelitus quandam assequi vim, quae in nullo ingredientium reperiatur, ut testatur Marsilius Ficinus. Hanc sententiam praeclare attigit Varro cap. I .lib. I de re rustica. Eiquoniam, ut aiunt, Dei facientes adiuuant, eos primum inuocabo. Et elegantiss1 me Graecus fabulator Aesopus, quadam fabella expressit,qua fingit Bubulco opem Herculis imploranti,ducurrus luto merus rotis inhaesisset, ipseque stans nihil ageret, sed preces tantum funderet,responsium caelitus, ut rotis ipse inniteretur, stimulatis bobus,& tunc opem praesto futuram numinis quam sic nos Graecis, dc Latinis Tetrastichis innostro fabularum libello reddidimus adolescentes, iam edito, anno is 87. Venetiis apud Liletium..i που ἐσλετο
Flaustrum haeserat mersis lato penitus rotis iners Babulatis nihil agebat, Herculem Tantum inuocabat, adfuit Deus ait, Etimula Bouer misere ipsi; opem feram.
Sensus fabulaeia gentibus fauent,seruntq; em Dei. ἔσβ βλακοτων R, Vbi enim primum impressionem fecerunt. I Ignorata vis huius particulae δε hoc loco fuit in causa, ut omnes in i e interpretes in hac sententia reddenda si ni vehementer hallucinari ,3c non intellexerint Thucydidem: na hoc loco sumpta est pro . id est, enim, dc est αἰτιολογια antedictae sententiae, nempe Athenienses ab exitu, dc euem tu arguentes,3c iudicium,coniecturamq; facientes de rebus praeteritis,inueniebant omnia esse rei praesenticosentanea: dixerat enim oraculum se Apollinem videlices adiuuaturum conat Lacedaemoniorum aduersus Atheniem es,ipsi
633쪽
ita colligebant, A pollo, qui est sol, praeest pestilenties. hoc illud est auxilium promissum Lacedaemonijs: inhoe
vero perpendendo reperiebant omnia conuenire, & esse consentanea etenim, & statim facto impetu in Atticam ibipsis Peloponnensiibus coeperat etiam pestis saeuire,& grassari, & ipsam Peloponnesum nequaquam attigit: cum tamen omnia loca etiam populis refertissima, quae Ad AtticΣ pertinebant,depopulata esset. Hae ergo duae erant coniectu rae, quibus'similitudo, Veritas oraculi comprobabatur, sin eode tempore, & quod solos Atticos attigerit: hqc enim duo signa perspicua immis a Deo pestilentiae. Qu9d vero non sit nouum, S inusitatum, aut ab attico sermone alienuia es accipere est pro si testis est primu in Suidas, qui in ipso sta r.esidi. tim initio huius literae dicit est αντὶ του γψ,μιλφορso φησὶ, -ςοφάνουρ, ἐν ορνισι, idest, Aponitur pro ναρ enim stipendia enim meret de Apolline dixit Aristophanes in nubibus prςterea multa sunt exempla huius rei apud Homerum in Catalogo Nauium, ubi facit mentionem duoruMartis filiorum Ascalaphi, dc Ialmeni, quos illi pepererat Astioche.
Nam positu ibi δε omnes pro γάρ interpretatur. Sed pluribd
asserendis exeptis supersedebo in re satis perspicua: quam iamiror ab Henrico Stephano alioqui oculatim mo, & Graecqlinguae peritissimo non animaduersam: solus Acacius Vide iur sensum assecutus, quamuis non ita distinxerit verboruseriem,Vt oportebat. Vertit enim ita: Ex eis,quae fiebant duoraculo, augurabantur. Continuo post ingressum Peloponnesiorum morbus coepi nec in Peloponneso quidquam dignum dictu damni intulit, sed maxime Athenarum urbem populatus inde per alia etiam oppida,ut quodque muli itudine abundabat, vagatus est. Alij vero omnes diuungetebbςς a superioribus propter illam aduersaliuam particulam om nem sensum perturbant. Valla. Morbus autem primo stδ tim Peloponnesium ingressu coepit,nec ipsam Peloponn sum infasit,&c. Portus ita: Cum autem Peloponnelij in plicam irrupissent, hic morbus statim grassari coepit, D iny
634쪽
sam Peloponnesum inuasit, &c. In quo praeter sententiam non expressam,neque bene conuersam. illud etiam fecere, ut Thucydidem viiij ab eo. alienissimi amnem demonstrarent, ouod est idest, inanis repetitio, haec enim
in principio narrationis dixerat: quare sine causa hic,&frustra repetuntur, nisi eo pacto, quo noS intelligatur. Oracu- Otaeulo lorum porro fides semper, ab euentu comprobabatur, intelligebatur, accommodatis nempe rebus praesentibus adsensum ipsius oraculi. Quod si pestis non extitisset profecto nequaquam ita essent interpretati sic supra illud oraculum
Pythiae ex Cicerone: Ego prouidebo remissam cs alba irgines.
Est intellectum, quid sibi vellet, cum nive Gallorum obrutus exercitus. Sic illus datu Athenie si bus de expeditione in Sicilia costulentibus qd iussit τηνἐj-αλιν τοe Euναζ, id est, Ex Erythris sacerdotem agere Athenis. Erat vero nomen mulieri nσυ is, quod est quies. Et illud Lacedaemonijs datum de Rege Claudo, qui fuit Agesilaus. Item illud Lysandro datum de colle Vulpium, & Optica fluuio, & dracone : nam occisus est in locis ita cognominatis, Mab Inachione Hali ortio gerente pro insigni in scuto drac nem. Et illud datum Amphyctionu exercitui peste laboranti, quod iubebat, ut cerui filium in auxilium adduc rent, qui mox inuentus est esse Nebrus Medicus Asclepiadis filius, qui exercitum a peste liberauit. Nερρορ enjm dicitur ceruulus, siue cerui pullus.
sit. J Haec erat altera coniectura Atheniensium, quod peltis esset ab Apolline immissa,quia scilicet Peloponnesios nota
laeserat, quibus Oraculum suum erat pollicitum auxilium. Hoc uero est signum pathognomonicu dc maximum pestis diuinitus immissς, cum eos tantam laedit, quibus irata numen,quod sepe euenisse,& in pluribus pestilentijs obseruatum est, ut de illa constat, quae Ethnicos afflixit, intactis relictis Christianis, quam persequitur Eusebius Eccla f. him tib s.c. 8. Et de illa , cuius supra facta mentio qua Helvetios perdidit, no alios. Sic in lib. Exodi c. 9. in peste illa a Deo ob Pharaonis pertinacia immissa Aegyptijs, mortua suntoia animantia Aegyptioru, de animalibus uero filiorum Israel
635쪽
nihil omnino perijt : ut de illa etiam narrant, quae Basileant uexaba quae Helvetiis tantum inficiebat Italorum & Gai lorum neminem,quod etiam Diomedes amicus acceptuni rest ri ultioni diuinae in tractde peste,cap.q. απε ματo,DepastuS est. l Elegantissima metaphora,& re dolens, poeticu quiddam,qua uis pestilentiae insolitae signifiisti catur comparatione,& si militudine ferς, quae depascere diei villatur tur , quam mox eruditissimi quique scriptores arripuere, M medici quoque. Piniarchus in Pericle de hac ipsi peste usur
nus etiam pestis Omnes domos, & gentes depascebatur. Et Euagrius Scholasticus lib. 4. cap. 28. in descriptione pestis: II γγήσομαι δὲ is τα περ i βὶρ ἐπι σκηψασουρ νοσου δευτοῖο δ'ευτερον
γῆν ἐπινεμη crat, idest, exponam etiam morbum,qui ingruitiam altero,& quinquagesimo anno, non ante historiae monumentis traditu, qui tenuit, ac depastus est uniuersam te ram. Et in fine cap. 29. eodem verbo utitur. μοι - AUO', Udi πέντnκοντα χρο ους του si τὸ παθος απαντα τα πρ ν, idest, depastus est igitur, ut a
me cictum est,usque in hanc diem alterum 3 quinquages,mumannum hic morbus,ut omnes alios vicerit. Et in eadς descriptiohe in dicta permanens fers metaphora, dixit: Ig'σαναμοῶαAν πιρ ιν ραμεν idest, uniuersum vicissi morbem percucurrit. Sare quidam Latini auctores abesse ctu dicunt Latine appellatam pestilentiam, quasi'astulam tia,quod depascatur humana corpora, & ciuitates. Galenu quoque ex hoc vesto admonitus comparauit pellem fera Sic enim ait inlib. de Ther. ad Pi nem cap. i6. ωαπέ μ
ν μομενος κακῶς, idest, tanquam enim fera quaed mio apsa Pestis non paucos aliquos , sed 65 urbes integras do p scens mῖ e perdit. Hippocrates in i . E pid. de pestilζnxyerr spelate idem verbum usurpauit,τὸεροαποαρπολυτ uv πάντολν larari μετο. erysipelas valde cito undique depasccbν' ur,dc Galenus in Commentario ωα νεμομἐνον ἐπι aro 'v ρ xen
636쪽
u άλαζ,tanquam late depascente erysipelate. Et Artaxerses in quadam epistola ad Paetum, qua de peste agit sui exerci
-υρ εποι-ε, 'πικρα θελου θελων καταπεμ τι idest , Coepit etiam
turbam multa quoque anxietas spiritum magnum frequentem habens, non belligerantes bello premimur, hoste habentes feram praedantem ovilia, percussit multos, insanabiles reddidit, sagittas sagittando emittit. Quibus verbis videtur Lupo comparare ipsam pestem : quod quidem animal, nescio quid,videtur habere consensionis cum peste. a re apud Philostratum lupus futurae pestilemiae signuest, ubi Palamedes propterea quod lupi ex Ida frequentes in pueros, qui castris ministrabant, impetum fecerant, suadet Apollini sacrificandum, qui feras eas suismet sagittis inte siceret,ac si naues imminentis pestilentiae calamitas submoueretur, de quo Valerianus lib. M. nec immerito, quoniam etiam lupis inesse venenum testantur symptomata , quae eueniunt demorsiis a lupo: nam pili decidunt, pediculi en, sicuntur in earum lana, S alia huiusmodi complura habet illius morsus: aspectus solus eripit vocem homini,vnde locus datus adagio,lupus in fabula,cum quis aduentu alicuius obmutescit, torpore assicit equi pedes, si eius tantum vestigiuimpresserit, & equa abortit, si eius calcaneum conculcet, equi ducentes quadrigam sistuntur, tanquam si conglaciasi sent cum quadriga, Phile auctore : quare etiam inter signa suturae pestilentiae ponuntur a 1 onnullis lupi antegrassam tes,& saeuientes in homines: quod accidisse in proxima Veneta peste in finitimis regionibus tradunt recentiores. Sigonius etiam de Regno Italiae lib. 1 . sub Friderico II. de peste illa,Verba facies, inter prodigia lupos quoque ponit. Lupi et Vrbes ingressi, capti,atque suspensii sunt. Qvida,ut Marsilius Ficinus,etiam in definitione pestis hanc metaphoram adhibuerunt a Galeno mutuati,imo Galenu prς seseretes auctorem dicit enim ille c.6. peste esse dracone aereum venenuexpirantem in homines. Hieronymus quoque Rubeus belluam appellauit lib.1i. suae historiae Rauennς. Ad arcenda immanem hanc belluam omne cum Venetis sublatum est co-Fres mercium.
637쪽
In I huc d. Narrat. Pestilentia
mercium. Franciscus Stabilis Potentinus in sua Apolo,si
eadem ratione vocavit belluam. Non permittat, Vt ad uetan te vere haec masna bellua, serpensq; virosv ex tonitruis co cussus expergiscatur. Lucretia Marinella Medici Medici soror, & ideo inter Medicos merito collocanda, elegantissime in quodam Hetrusco Epigrammate de peste ad me
misso, feram appellauit pestem. i. Terribit 'ordelle Tartaree porte: Esice infelice mostro, horribilfera,
Lia negli Occhii negli alti ho rhemine. Et Sigonius de Regno Italiae lib.. 23ι agens de pestilentia an. iii 3 8 9 sub Authari Rege videtur ad eandem respexisse me. taphoram,cum dicat furente in dies acrius pestilentia, nam furere est feraru, quam etia paulo ante dixerat per Italia maxima humani generis pernitie impotentius debacchatam.
Παπολυανὴρ Betro τατα erant frequentissima. J Notat pestis consuetudinem, & morem, quaeθ semper frequentio-' ra loca propter commercium , & Vsum magis vexat. Ex hoc
Mos pe- admonitus Natalis de Comitibus non contemnendus hi silet xiae storicus nostri temporis lib. a .de peste Mediolani urbi isto
io 1 tu, ita ait, rationem quasi huius Thucydidij dicti
frequen reddens,& explicans non inepta com paratione a medicinaetio ra. sontibus repetita. M ediolani quia vis pestilentis grassari jutius coepisset, multa incommoda illam urbem invasurust :nam cum crassiora corpora grauiores morbi invadant, sic quanto populosior, frequentiorq; quaeque ciuitas,tanto maioreS difficultates per res tu hulentas concipit. Hieroy Mercurialis lib. de pestil. cap. is . rationem reddens, cur tu
terdum integrae familia: in eadem domo pereant, dicit βζri ob conclusionem aeris,qui totus pestiferis vaporibus x plςδtur, hano causam extendit etiam ad urbe si, innuens populis magis Afertas magis inquinari, quia scilicet vice sint adg in stiores, i& aer magis conclusus, ex quibus postmodum ςβm in pro imas quasque serpant inquinamenta, facile etia vi*ν& Vrbes totae contaminantur. 'o fit,ut pestis ciuitato , ψῆ
pid3q; semper magis quam villas depopuletur, M ex Vrpi bH eas Praeci pue,quarum viς anguste sunt,&conclumq*:les maxime sunt Venetijs. Idemq; cxx.non immerii0,2 ρο
638쪽
stis illa suetit in aliis similis Thucydidice,&Euagrianae suspicatur, ne in hoc quoque illa, imitetur, Ut omnes urbes tangat, praesertim populo frequentiores: ita enim ait, illud viiii superest, ut in hoc etiam nostra sit silmilis illi, quod omnes
urbes tangat, praesertimeas, quae sunt populo freque latiores , ut post Atheniensem contigisse narrat Thucydides. Oro tamen enixe Deum Opt. Max. Vt hunc meum timore vanum, & irritum reddat. Licet mea sententia no tam aeris causa conclusi,ut vult Mercurialis, quam ratione comercij, ut dixi, vulgetur pestis in frequentissimis ciuitatibus. Sed huic malo medicina fecit experientia, δί vitis, qui docuit interdicere commercium his, qui de pestilenti contagio stant suspecti: cum enim esset animaduersum vulgari pestem, S
propagari contagionem hominum mutuo commercio, ex medicorum theoremate Vulgato, τατ-Dαντίων ἰαμματα, id est, contraria contrariorum remedia, si blato commercio, interclusis pagis, vijs, domibus, S etia cubiculis, in ipsis quoque urbibus hequetissimis inuecta est solitudo,& exclusa pestis vulgatio, quod maxime omnium Venetiarum urbs nostra praeclarissima est assecuta, in qua tanta est eorum,qui praesunt valetudini, Triumuirorum solertia, 'tnullum omnino vestigium contagionis emergat,& proedeat, quin statim opprimatur,extinguatur, deleatur, & urbs omnium frequentissima, quasi mera fiat in hoc genere solitudo, cum scilicet repente is, qui aliqua leui suspitione sit infectus,ab omnium subito c6mercio segregetur, nemoq; ad illum accedat, dc nullus contra contagioni aditus pateat, quoad omnis fuerit fomes, & fomitis 1iispitio extincta, cuius diligentiae ergo fit, ut complures iam annos seruetur hec urbs frequentissima, incolumis, cum tape tamen variis in locis,& nostris hisce regionibus finitimis fuerit pestis debacchata,vt in sempiternutam immunis futura videatur ab omni genere pestilentiae, quod ex vulgatis causis profici scatur, nempe vel contagio,vel ciborum usu prauom, quibus quoque prohibendis hic summa cura adhibCtur,su Vra Irramq; studium,& 1blum ex aeris corruptela, aut diuina ira immisssa pestis sit timenda, quibus tamen quoque sui e sunt paratae antidoti, ac medicinae nam ad expurgationes aeris,& cloacarum emundationem, aliarumque rerum, quibus infici aer
639쪽
In Thucyd. Narrat: P estilentia
possit, non desunt excogitatae machinae atque remedii; Mad diuinam iram auertendam, atque placandam, animori, frequens expiatio adhibetur,& publicae preces, ac cultus ..uinus, sed unum prae caeteris,mea sententia, Venetiarum uriabem ab omni malo tuetur incolumen, S potissimum a pe stilentiae vastitate pri custodit, summus bonOS,& cultus,qui passim, & publice ab uniuersa Republica, M priuatim a sin gulis familijs Venetis praestatur adhibetur Beatissimae Virgini Matri Dei, cuius apud Deum interuentu, activore flagellum diuinae irae, quod est pestis, procul amouetur, ocarcetur , quod utinam perpetuo raxit, Vt spero. Virgo enim semel susceptum Virginis Ciuitatis se colentis patrociniit, ac tutelam nunquam deseret, Vt quoad pietas,& religio Veneta perseueret in Virginem Dei genitricem, tantisper se, turam ab omni periculo vacuam, immunemque credendum sit ipsam ciuitatem, quae sola inter omneS, quotquot extiterta vi qua, aut Vnqua nablum seruitutis iugum experta, nulla tyrannide violata, quasi virgo perdurat, & virgo dici potest. ταυτα-, Et haec quidem sunt. a Praeclaro artificio Thucydides omittit caetera omnia, quae reuocata memoria belli
illo tempore,& pestilentis ab Atheniensibus fuere Mam verrisimile est eos etia multa alia repetijsse, quae prςcesserant gna futurg cladis, ut terra motus, Solis desectiones,, Astrologorum etiani vaticinia: eo enim tempore Athenis floruitrii 2I ' Μeton celeberrimus Mathematicus, undς annus Metonis sui. Vud scriptores decantatissimus, quem consentanuunὶ est rationi praevidisse,S5 vaticinatum fuisse futuram pestem, ς astrorum concursu, ut de alijs eorum calamitatibus e tant monumenta. Narrat enim Aelianus lib. i 3. var. histor. eu' praevidisse euentum Siciliensis pugnae, & cum ipse ex numqro descriptorum in illa classe esset, noluisse egredi, &ςVm caeterae excusationes non valerent, simulasse stultitiam,&jῖδeuitasse periculum cladis, qua caeteri omnes , qui exier δε
affecti sunt: Verba Aeliani Graeca, si desideratis, haec rud '
640쪽
οι χονορ, idest, Meton Astronomus, cum essent comm dum in Siciliam nauigaturi Athenienses exercitus; & ipse unus esset ex numero descriptorum in Catalogo, plane autestiret, quae ement euentura, vitabat nauigationem timens,& omne studium adhibens , ut seipsum a necessitate exeundi vendicaret: quia vero nihil proficiebat, simulauit insaniam,& multa quidem alia fecit eo consilio,ut confirmaret inanimis hominum morbi opinionem, sed potissimu inter haec aedes suas, quas incolebat, incendit, Erant vero contiguae foro varietatis ,& ex hoc dimiserunt illum Archontes. Qua in re obiter animaduertatis contradictionem in Aelia,no, nam hoc loco facit illum Atheniensem, bc ex numero ciuium. In decimo vero libro dicit fuisse Laconem Astrologum. Ait enim Μετ-ολακωνα ολογος, quae maxime pugnat inter se: Lacones enim erant hostes Atheniensirum, quibus cum bellum gerebant, sed re vera fuit Atheniensiis, nam MDiodorus Siculus eum facit Atheniensem lib. I r. histor.&Theophrastus de signis aquς, & flatuu,testatur fuime Atheniensem,& Ioannes TZelges lib. 1r de var. histor. ait: ο Μετών αθὐαῖος υιος, τοὐ Παυσανιου idest, C eton Atheniensis ex Fausania.
Necnon ex Latinis Censorinus de die Natali,& alij
nes quotquot meminerunt eius, faciunt Atheniensem, neque dicendum alium hunc fuisse Laconem ab illo Atheniensii, nam omnia illi tribuit Aelianus, quae sunt tributa ab alijs Atheniensi : neque verissimile est duos fuisse eode tempore,eodem nomine, eadem arte,eisdem gestis,alteru Spartae, alterum Athenis, sed pro solutione controuersitae dicem solutio dum, vel mendum subesse in ipso Aeliano, vel memoriola con radi-
lapsum sui siepe sit) pro Atheniensi Laconem posuisse, vel : ': ἡόἔ
postremo fuisse Metonis cognomentum , Ut Lacon dice- Metone retur ex ecifortassie, quod oriundi ement ex Lacedaemone illius maiores, aliave quapiam de causa. Sic nostra hac aetate, hac memoria, hac Ciuitate elegantissimus Hetrusco idi mate Poeta,mihique amicissimus Hercules, Mantuae ciuis nobilissimus,hic Venetijs Serenissimi sui Ducis Protegatus,&Orator,Vtini Patriae cognomen Hetruscum retinet, MV