D.O.M.A. E rerum natura, experimentia, et autorum praestantium fide studio & labore Andreae Libavii M.D.P. ...

191쪽

18 ARTis PROBATORIAE LIB. I. Ordo tertius ad lotonum seu sem unciarum in besse numerum instituitu partim ex mailia auri 6 argenti ut supra;partim argenti & aeris. Facillius in auri monetarii iudicio,&monetis aureis, tria genera acuum proponit, quorum unumquodque habeat acus 2ε .iuxta caractas. Primum genus est exauro &aere,ad nummos, coronatos, aliosq;, quibus est aeris plus quam a gentis Secundum ex argento S auro, ad Ungaricos, S similes pauci aetas: Tercium ex aere,argenso,& auro, ad OpCra aut i fabrorum. Huius itaque censura, plures ordines erunt instituendi. Vtimur ero etiam acubus ad quartationem in separatione auri, &argenti, ad deprehendendum valorem purum intrinsecum.

I Lxiuia suntJcci, ex aqua copiosior eper cineres aut casis ercolata. facti, improbatoria mitis ad sorda in cute haerentos extergendas, ta athali facien

Ita ex calcinato tartaro plaerumque fit lixivium, pro halitibus & nigritie sulphurea extergenda, suumq; metallis excoctis colorem restituendum: quanquam aliqui etiam solum infusum decoctum uetarrari usurpent. Sales pro fluxibus fiunt etiam ex cinere clu uel lato , quem alij Glasticinerem nominant, quod ad colorem Hatidis in pannis exaltandiam, seruandumque,& maculas eluendas facian item ex succis dilutis mistis'; ,&simi

libus, de quibus suo loco. C Α Ρ V T X.

sitis adfornaces,catinos,alirique vasa munienda. Mariis componitur modis, varia materia. in puὰ artifices inprobatoria,

hoc potissimum commendatur, quod constat luti non valde pingui cci, e per ibrum traiecti artibmfex:tomenti, arena minutim tritaepartiuem ternis limaturaeferri vel Mamae parte una 2 dim dia argilia parte media 2 eadem juantitate simi coctita desumati Adierita aqua commisce, tacumferreo vecteprobe subige, ut euadat tenax ductile. Hoc luἴo ubifornacos induxeris siccato illine Oanc misturam,quae habet calcis uiua,ta arenae tritae, vel farinae semicum aquales, cum albo ouorum incorporatas. Exi centursponte. Luti duplex omnino usiis. Quoddam ad formandos catinos, cosove& alia vasa conficitur, estque materiale: quoddam ad armanda, loricaudaque vasa tenuiora,vires stant igni, caloremq; seruent fidelius, praeparatur. Potest

192쪽

D E S C E V A s r A. ris Ρotest tamen utrumque etiam explendis rimis,&resarciendis rupturis adhiberi. Et posterius certo modo compostulavglutinis quoque loco est, ad comissuras continendas, S vitror u fiisuras compens indas. Ad quem usum Fachsius tale praescripsita. Cretae,farinae tritici,vitri Veneti singulae unciae, sarinae laterum semuncia, tomenti bombacini parum, puluerata commisiaeeantur cum oui albo in formam pultis quae inducitur per pannum. Tales compositiones luti nomen per abusum sustinent, alias pastae, pultes, ct c. dictae. Positae vero sunt compositiones aliquot in magisterijs Chymicis, nec potest certus numerus definiri. Industrij artificis est quod congruum operi erit,eligere. Plaerataque copia selet nominari, ut in unius defeetu confugere ad aliud possimus. Caeterum qu bd hic descriptum extat, ad Fach si iam pertinet,nec est contemnenda mistura,quanquam alij scobem

ferri cum gypso,lateribus,virroque, muria, urinaue exceptis &contemperatis, praeclaram ad rem praedicent.. Fimi nomine equinus, vel asininus intelligi debet..

De Caemento. mentum efF mistura ex rebus acribus Scorrodentdm,adrepurganda,

specitandati potissimum metalia perfecta,concinnata. uro iudicandoprincipaliter illud destinatur, quo regale voca an, Iconstat plurimum ex chalcantho sale ammonio sale petrae farina laterum aerugi Μὰ ibiosulphare, mibbin, copios in vesparciusspecie pu erissicci commistis ta auro privi cum aere confuso. d argeμto adhibetur mitim e F,2velplane caret ammonio stibiosulphure, Pelinpauca admittit quantitate . I locum elira postinet inserdumfluxus duntaxat exsale assuli, vitri recrementis, lepetrae, addito pulue re laterum.. Cae mentum,fluxus, coloritium, vicinae sunt cornpositiones laque Stpermutantur interdum adeo, Vt pastam colori iij adhibeamus pro caemento, sicut&ssaxum, quod eueniat ut eadem materia potestates habeat plures,&diuersis rinis ad usum adhibeatur. Regulariter autem differunt,qubd caementum sit cum farina laterum, aut silicum, similitie non liques cente,& admittat formam puta eris sicci aut pastae. Fluxus pulsis duntaxat est,nec debet quicquam recipere fixum, dc non fluens. Nam suo fluore celeri & conceptione flammae dissiculter fluentia debet fundere

quanquam catachresin quandam usus obtinuerit,ut idem nomen etiam aliis additamentis tribuatur, quae obscopos varios fluxibus intermiscentur.

Coloritium est pasta acris, sicut in definitione sequetur, &potissimum surpatur ad lapidis lydi j virgulas,ad extinguenda metalla,ad re stituendum

193쪽

i s ARTIs PROBATORIAE LIB. I. eis colorem perfectum,&c. Sophistae Scim postores caementa dc coloritia etiam ad suas fraudes vertunt,& metallis alienos colores inurunt, pondera augent, alia lite perfectionis signa conciliant, quae alias Chymici extra fraudem in suis habent deliciis,admirantes rerum analogias Sc sympathias.Qui plura desiderat, Chymicam artem, & commentationes epistolares comtulat,

λ citotiquefacienda comparatus. Et eri alius mitis venas non valde contumacci, quique citra damnum metalli eas funderepotese a sacrab qua admodum refractarius aducitur. IVidendum autem ne in examinibus in Mamur xibus quibus valor venae augeri,diminuivepossit. Falsum enim inde eu iudicium artaum y momentum m gnorum eris errorum caussa.

Daus sicurus ad urnas argent feras: Lithargyri puri in quo nihil e Sargenti partos duae Pulveris D Galbi pars una, commistae fundantur in catino forti in reuerberio, exictant scoriae, ta regulus plumbi in imo seu identit . Ex me ex igni, C, ubi refrixit fracto catino separa a scori regulum, , G Hus i mortario tWItas excute per cribrum, seruaque ad opus, regulo relicto. Uuod nihilomantas vereris ne quid argenti insit, explora ustud, . tas quid taenis, id postea de grano fulminato in argenti auri die examine ea detrahendum ,

volponderati masse addendum . De hoc Xu librae Oiginti quinque leti t

adiici advenae centupondium,quae di cultersuit. Factis ius. Fluxtis alius eiusdem, ad aurum. I argentum, atque etiam alia metal la: Salem petrae misse cum duplo tartari , ut ac puluis subtilis, quem in OLiam item non vitratam calefactam immitte,iniectaquepruna incende. bi consagrauit, calx nigra restabit, quam adhuc parumper calentem commi nue in mortario, per taceum transige. Traiectam serua in vase clauseloco cabdo. Huius duplum adlici venae selet tu ut parum sali fusemel communis misturae in catius existenti in Jergatur. grana aureapeeuliariter si ascau ex cinero ria dati, sialis, cineris ab 'nihi', urinae, partibus Angusis, caecis visae partibus duabus , tartari, saliis petra singulorumparte media. Tu coquuntur ex aqua' in cortina; tra iciunt: rque per sitrum , ita ut aqua eadem sexus percoletur,'tandem etiam recens Uffundatur, ut omnis acredo segregetur. Solutio coae latur in Alcati. ΔMagna est varietas fluxuum,& quiuis ferὸ autor commendat suum. . Non VulgariS in probatoria fuit artifex Fachsius ' Itaque libenter posui

194쪽

tari partes quaternae, duae boracis, commisceantur. Item: Salis halonitri calcinati partes binae, boracis una, tartari tres, pulueratae confundantur. Agricola vero in compositione fluxuum admodum e sto copiosus. Ex eo placuit unum atque alterum transcribere. Flu oris candidi triti semian

cite, lithargyri auri triti unciae duae. Mista sub tegula in catino confunde per dimidiam horam, adhibito igni. Colliquefacta effunde in lapidem, Sc euadet vitrum, quo puluerato utere. Prolithargyro monet humi posse etiam plumbi cinerem per sulphur factum. Sed si Fac tisius

veritus est , ne scoria lithargyri corrumpat examinis argentei propter argenti reliquias; videndum ne hic quoque tale quid eueniat, praesertim cum e vitro argentum reduci possit. Valentior hic est: Tartari e vino albo, alis communis,halonitri praeparat aequales, calcinentur in olla vitrata, calci addatur tantundem lithargyri. In usu duplo venae adiicitur. Valentissimus: Salphuris, fellis vitri, singuli sicillat, stibi j, salis urinae, salis fusi, hali nitri praeparati, lithargyri, vitrioli, tartari,alcati, capitis mortui de aqua forti, aluminis calcinati, singulae semunciae, caphurae cum sulphure pulueratae uncia.. Missee. Inusia pars una vel media cum una venae, duabus plumbi in testa funditur, vel catino, insperso puluere vitri Veneti, ut coquantur horis duabus. Regulus factus fulminatur. Vsus ei iusmodi fluxuum non est temerarius, debet ine eligi ex metalli venaeque natura. Aurum minus iacturae capit. Itaque si vena eius est contumax, etiam validiorem fluxum potest ferre, ni si tamen sit tenearum & molle. Ita in ferro. In argento cautiores esse debemus. In reliquis quanquam expetitur exacta notitia, non tamen tanti erratur. Fach

sius reprehendit fluxum qui capit salis fusi, fellis vitri, boracis, talis petrae, tartari singulas portiones,& dimidiam fatis ammonii , quod dissipet metalla ob ammonium, boracem, fel vitri, i praesertim aes faciat degener Sc prauum,unde&impediatur iudicium syncerum. Non certe id sine causa. Si arsenicum, sulphur ,salam monius & similia cum venis essent, quo studio non elaboraremus ut discederent, ne vel in quanto vel quali nocerent Θ Cauen dum itaque ne temere adiiciantur , praesertim cum docimastes non de quantitate, sed & qualitate modoque excoctionis debeat pronunciare. Notum est quid in cupro, & plumbo albo ei usimodi mineralia committant. Sedulo itaque eligendus fluxus est. Ferro fundendo arsenicum Ge-berus dc alij potissimum commendant. Omnes fluxus cum plumbo S venis in testa , vel catino ad regulum usiarpantur in probatoria. In magno opere maxima ex parte fluores dicti, scoriae, lithargyrus, & similia, quorum copia est & utilitas, assumuntur, cum lapide tamen seu pyrite excocto, maxime in venis argenteis. Si necessitas requirit, etiam sales, A a 2 vitra

195쪽

ARTis PROB AT ORIAE LIB. I. vitra puluerata, S huiusmodi inspergunt tur pla rumque in istis carboniblis, ut cito penetrare fama possir. Massae magnae, quales sunt aereae, dc ferreae cum excoquitur ex iis aes regulare,&c. aliquid cae in ento simile sustinent. Pullieribus enim ex vitro, scoriis, re algare, lythargyro, de aliis, sternuntur conspergunturq; vicissim. In furnis item excocto itis strata mutua obseruantur, ut primo loco scoriae, plubago, pirytes crudus,lythargi rus , &Cponantur, post lapis,&vena fluoribus mista inde iterum scori ,&c. Nonnunquam ista etiam confunduntur, adiectis carbonibus.

C A Ρ v T XIII. De additamentis aliis.

ULuxibus assim mitta alia additamenta , quorum quaedam ignis vim adiu-L uant, ut scoriae separentur facilim, metastumg a plumbo recipiaturpromte: quadam ab igni des ndunt venas, ne infauillam abeat metallum, idi etiam tunc At,cum impetus ignis Ufluxus additi,a vena in rem olidiorem auertitur: quaedam metalla hauriuulo combibuntque: venas calefaciunt, I in se Tertunt violentiam suxus,ferri Aquama ta eiusdem scoria, veI limatura. Ignem vero adsiegre citroncm promouent tartarum,alcati, caput mortuum , aqua fortis, crystatu ex aceto. V in defendit' rat& cruduι .nritos excoctin in pauci, quori iaci nominant orcs,fel distri, scobs ferri elimata cum sua si ria, chalcanthum 2 similia. Sorbent metasia maxime plumbum, aes, plumbago seu molybdaena , lithargyrus his assinta. axima vis eri lapidis, plumbi , quanquam pro lapide in probatoria assumantur suxin , si usus postu

latia

Ista piaeraque sunt excerpta ex libro Agricolae, qui tamen non tantum res exit ad probatoriam, sed & ex coectoriam , in quibus etsi plaera que conueniant, tamen est aliquid discriminis, veluti in lapide, quem do-cimasi ae non admodum usurpant, 'scut nec molybdaenam, quanquam adfluendum sit idonea. In magnis autem ignibus sunt usitatio 1a, ubi lapis seu pyrites dicitur magister a Matthesio, ut qui ex vena segregatum argentum plumbo tradat : & ab ignis i mee tu exceptum defeni um que frigiditati plumbi committit, cum quo euehitur, si ibduciturque flammis. Quod autem de industrio usii & electione mixta una monui, idem obseruandum est etiam in aliis addita mentis. Notum est, non excoqui aes ad purum, si ferri particula incidat, donec consium a turanterim autem

est. Caeterum traduntur

ab eodem Agricola etiam misturae, tum propugnatoriae, tum segregatoriae.

Mazum aliquas ponere non graue fuerit. Ecori ferri, tosi albi, salis, ae-

196쪽

DE s C EVA si A. Ity quales commistae, separant a venis sulphur, auripigmentum, sandaracum, d. c. Scobis elimati ferin& alis aequales, chim pari vena praeparata fusae, se-ε regant i eg ilum: vel granorum plumbi, salis fusi, stibi j, scoriarum, ferri

aequales, misceantur cum pari vena,&c. Astibio metalla defendere dicitur

talis mi tuita: sulphuris, hali nitri, talis fusi, vitrioli, aequales coquantur in vi ina vel lixivio horis quatuor, donec odor sulphuris evanescat. Hic notabis posse etiam alia metalla per stibium depurari, hoc propΠgnaculo addito. Aliqui ex fumo venarum, indicia captant, quibus opus fit additamen-ris. De hoc ita praecipit Agricola: Venae imponantur batillis ferreis candentibus, si purpureum emittunt fumum; non indigent singulari additamento: Si caeruleum , addi debet lapis; si luteum, requirunt lithargyrum& sulphur; si rubrum, recrementum vitri &salem , si viridem, lapidem, lithargyrum, fel vitri Si nigru, postulant salem fusiam , aut ferri scoriam cumlithargyro, δί saxum calcarium candidum : Si candidum, sulphur&ferrum rubiginosiim: Si in viridi candidum, scoriam ferri & arenam fluorum. Si

media fumi pars lutea fuerit & densia, extimae virides, reposcunt arenam fluorum & ferri scorias. Idem fumus arguit etiam saccos admistos. Carruleus indicat venam infe istam caeruleo esse: luteus , auripigmento; ruber sandaraca: viridis chrysocolla; niger, bitumine nigro; candidus candido zin viridi candidus, eodem mi ita chrysocolla. Si media lutea est,Orae virides, sulphur ostenditur. Sed tamen & terrae tales fumos habere possunt. Hactenus Agricola. Sed procul haec ab int a necessitate scientiae, tantumque opinione incerta fulciuntur. Itaque & ab alijs nil tale praecipitur. Finge istos fumos designare certa mineralia, quibus domandis certa additamenta conducans. At & latius e sh generalibus in structum esse, quaeq; per experientiam in arte sunt comprobata; & vacillat adhuc iudicium, sitne ea copia alienitatis, eaque contumacia, ut non igne solo sed auxiliis debeat compesci; sitne ea c5' ditio venae etiam in caeteris , ut nullum possint afferre damnum, vel etiam saltem lavent. Pauca rei quantitas, fumi multum producit. Si ex selo fumo indicia captas; multitudinem non fumantem negligis Volatilia&rapacia ita possint argui; sed non petrosae fixitates, quaeque longe validiore igni tandem elevantur re luta. Quid quod quaedam non exigunt additamenta, sed modum operationis industrium 3 Sulphur,aurit agmentum, bitumen, quia Aiquari facili calore possunt, vel tostura tolluntur, vel si copia facit operae pretiu descensione colligutur,si vitrio tu alumen & similia copiosa assunt , ahasseruntur lotione 'Ita de caeteris Temeraria itaq; aut fortuita est ista annotatio, nec inter praecepta locum stabilem inuenire potest. Vtrum autem addita mentis egeat vena, quibus,alijs argumentis soletini uestigari. Primum enim frequens experientia ita instruxit magistrum, ut quanquam Fac tisius ob varietatem venarum incredibilem, aspectum Va-

197쪽

ARTIs p ROBATORIAE LIB. Lcillare asserat, tamen in consuetis & familiaribus, quaeque sui cognat γ' natur ' ex conspecta vena modum probandi agnoscat. Deinde cum certi. generis fodinae e st de stinatus ; eius morem scire debet, vel ex peritis metallicis, &excoctoribus explorare. Insuper praeparationes , ut lauacra, tostiones & alia, indicant coniuncta mineralia, & contumaciam in repurgando. Inter torrendum urendumve fumorum constantia & odor prodit natura venae. Cum etiam iam in opere probatorio est, sua se exhibent signa, quibus quid faciendum sit, statim patet; veluti si metallum in plumbum evena se non immergit, sed veluti bi allit; ita alcati, salariis, caput mortuum,&1imilia desiderantur, de quibus in specialibus probationibus. Ira si fluxum addidit, a quo tamen metus est ne metallo fiat iniuria; scobem ferri apponit. Si in uno opere inter fulminandum deprehendit ab initio statim cum fumat in eqilitantes superficiei colores tanquam flores; conij cit adhaerere arsenicum, sialphur, hydrargyrum, plumbum cinereum, stibi im&similia. Re comperta consulet de adiectionibus. Et imperitus omnino est, qui non in vario metallicarum venarum genere secundum species quoque exercitatus ad Opus accea; t, nec artem callet, in qua videmus inter specialia praecepta de venis metallorum sordidis , refractarijs, rapacibus, dcc. etiam additamenta explicari: Tandem non modo in venis in plumbum excoquendis, si contumaces sunt, eiusmodi opus est auxilijs; sed &interdum in fulminando, idque etiam in igni maiore: Ubi di ciplinae est, stannum fulminandum, si d1m cub.

tera plumbo argentam separatur, aere carbonum puluere misto conspergere; vel si impuritas contracta est, tartaro, vitroque veneto mistis, vel ammonio sale, vel ferrugine & tartaro cum parte halinitri, &c. Dum uritur, item purius effici solet, intestis in testam granalijs aeris vel plumbi. Dum separatur arsentum a ferro ; stibilim additur, quo ipso etiam perficitur unum auri examen; & nominatim in separationibus multus est adiuuantium usu a

de quibus siro loco.

Osiritium enἱ mistura humida, constans eaerebin corro suis, Iliquore alia/- infor ampullis redactis, ad aurum I argentum dijudicandum. Res

autem inpunt eaedem ex quibin ta aqua tortis conficitur, nempe vitriolum,aerugo, halimirum, alumen alammonim, Ic. quae contemperantur cu urina vela sto adauru; aqua vero ad argentu,ita ut hic salammonius velabsit; vela Flpauc'.

Facti sitis utitur coloritio, ct aqua forti in lydio lapide indifferenter, tunc cum aurum fabrile, vel aliquid inauratum, vel quod pro auro geritur est iudicandum: Item cum granum fulminatorium ambiguae misturae onsertur, ut explores contineatne aliquid auri velaaon. Sed &varius alius usus

eius,

198쪽

D E 'S c EVASI A. eius pote st esse , ut in caemento, extinctione, coloratione, fixatione, aug-'qimento ponderis,&c. de quibus aliquid etiam ante dictum est. Forinae praescribuntur variae. Sed ingredientia, ut nominant, potissimum sunt ista quae enis ὰλ recensui; & si tantum alumen, vitriolum&hali nitrum in lixivio confun- gentisobedas, iterumque coagules vim aquae fortis deprchendes. Alias ad ij ciunt et- ν iam alcalia, capita mortua fortium spirituum, sulphur, stibium, arsenicum, hinvi c. praesertim cum si pasta ad igniendum & caementandum. s.ὰ Mis

De aqua forti. Α fortis e V liquor e mine libin corrosiuis per iastillationem elicitus

metalla inferiora ab auroseparanda o uti quantum alterius in altero sit cognoscendum. e fine ba vero ex quibus sit, v late in arte probatoriasiunt vitriolum, habnitrum I alumen , c quibus conficitur in hunc modun . Vitrioli besses o cito calcinantur, annotatopondere calcinati ; ut quantum decessit, tantum

aquaestiritibus in receptaculo praemittatur. Adjciunt ursalis petrae puri cati bessesquisque, Iunm aluminis. Omnia trita ad pijserum quantitatem, in cucurbita lapidea inces per ociliduum macerantur , donec humescant. Postea imposito alebico es receptaculo, cumpluuiali tanta, quantum decessit v triolo inter calcinandum, affixo , commissuris item luto munitis, 'nico tantum in receptaculi Urostri iuncisura rebrii oramine, a stiritu: nimi ni, emittendos, quo oramen facillo obturetur destillatse blatis arena per biduum . Aqua destillata re Isca tur illustraturi per argentum . Exploratur etiam in quartatione , priusquam ad usum admittatur, ne nimis sit acris, percistulam ex una parte auri o tribus argenti inieritam, quae non rumpitur, lupa eris acrimonia,sin rumpitur, aqua dulci temperatur, miscend emunciae dimidia m drac, mam, donec responiadeat virtus. Haec aqua regia evadit; sale a 3ρlso temperetur , aut cum eo iterum veretiam principio destilutur , qua consi ni se .u penitior mistura auris et latur, o Aurum sophi cum examinatur, aut elidos acrior sit, tin citura ex eo L. Aquae fortk descriptio ex Facillio eritaeest, &s issicit. ad huius artis ministerium. Qui plures modos expeti Chymica consulat Vitriolum cancinatum est coicotar Arabibus dictum,di fit in olla patentes e amnis vestignis incensis quousq; rubescat satis. Ne tamen ignares, alt)s displicere vitriolum, quia aurum arrodit. Sed caute Fac tisius adtemperat S alpetrae cla- tificatur solutione, fili ratione di coagulatione repetita. Sed hic non t1lis praeparatio e st intelligenda, verum quae & siapra in fluxibus desideratur,rio. minaturq; eius fixio, vel segregatio a sale commisto, ut purAmr maneata irrum. Hoc ut obtineamus, s luimus 3 coquimus in alieno ad iustam consistentiam, quam effusam sale in imo alieni haerente, coagulamus in nitruna. Aliquando incendio a spiritibus violentisliberamus.

199쪽

Ad fluxus eum Agricola nominatim in lixivio calcis vivae luir, inq; olla vitrata coagulat; seu Cape perfundit& coagulat. Sal enim istius lixivij facilem inflammationem eius vel tollit,uel inhibet. Itaque & paratus e st. si non inflammatur igni. r st Clarificatio aquae fortis per argentum fit in hunc modum: Si est men-

Τμ , in cucurbitam. Quartam partem affunde sicilico argenti incucurbitula. Solue super prunis lente Solutionem affunde prioribus partibus tribus, & spiritus acres descendunt cum se cibus, instar seri lactis: Ubi sedimentum die nocteque factum est, clarum depleto Huius quarta parte aliam argenti particulam solue affunde reliquar. Si turbat ut, nondum misissum sat clara est. Itaque repete eundem laborem,donec ab argento iniecto lim--εrgenti in pida maneat. . Et est notandum in aqua forti, quantum Argenti relinquat -- ρ reo'- in auro idque experiri vel in singulis destillationibus, vel etiam examini- et μ' μ bus constultum est, ne in iudicando sellaris, purum pronuncians, cum quo tarmen adhuc argenti portio est.. Nec satis est si una Vice destillatam expi raueris. Si enim diutius asseruatae, debilitata foret; decipereris iterum relicta maiore quantitate qui prius. Cognoscitur autem istud residuum, si purissimi auri, quod est a . . ceratior urti, particulam confundas cum triplo argenti commistio fit per colli quationem, adiecto plumbo in catillo cinereo, donec refulgeat fulmen purum 9 misturam dilates, inque laxam fistulam complices, & affusa iusta quantitate aquae fortis segreges, quod fit duabus affusionibus phaerumque. Quod solutum non est , abluitur aqua dulci effusa prius solutione, in qua esst argentum per praecipitati

onem cum aqua falsa super cupream laminam, &post ea testam cum plumbo vel fluxu reducetidum siccatur, inque concha aurea ignitur, ut spiri tus aquae fortis abscedant. Hoc facto pondus exploratur. Q od accessit praeter priorem quantitatem ; id est de argento, & attingit piae rumque grana duo vel tria. Haec postea in examine ponderi sunt adiicienda. Si aqua debilior est, etiam quatuor vel quinque relinquit. Si leuius exit aurum, non fuit purum, aut satis con stans. Nasti aurum optimum iacturam a tali aqua non sentit, aut aquaefuit acrior iasto. Est autem in quartatione etiam argentum purum: semendum, aut impuritas copia compensanda.. Ea enim in colliquefactione quae fit per aes&plumbum,dissipatur.. Ex dictis: colligitur in tali examine aurum ad 2 ceratiae ab lutum praesupponi. Ac non tantum inter eruditos dissensio de puritate exacta est; led ω magnae quaestio , aia, non aqua chrysiilca totum argentum segreget. Budelius res stit illis acriter , quit uegant auriam perfectum inueniri, quod in omnifestet ad minimum, armn ip quadrantis caracti granorum trium)quarta ut ait Budaeus .. Agricosae vostrat per chrysulcam relinqui granum unum. Budelius in massis maioribus quidem remanere etiam 4. aut F. gra'na posse ait, at non in minoribus.

200쪽

DE Sc EVASIA. Chymihi non contendunt operose. Sed aurum aqua sorti vel regia spectatum, etiam antimonio ;& caemento fulminationeque penitus deputant ut ita Budelii sententia sit rata. Quid autem in quartatione relinquatur, recte secundum Facti sum exploratur, propter diuersitatem acrimoniae in aquis: modo attendat artifex, ut separatoria usitata, dc non regia quae aurum quoque soluit, sumatur,mec aurum sit mollius iusto,aut opere aliquo ad molliciem redactum. Sunt & aliae aquae vel liquores acres in probando usitati,veluti acetiim, aut urina in quibus sal ammonius, vitriolum &similia sunt soluta, quibus metalla aut venae restinguuntur, Ita&lixiuium, de quo supra. Fixatoriae venarum & metallorum mollium interdum sunt ex fortium numero, fiuntque ex astringentibus, de quibus in Chymicis. In terdum sunt diluta tantum. Vide magi steria fixionum.

Da Granula. Ranula eLF puluis metasiorum perfusionem in minutissima artes redactorum . In probatoria potissimum ita praeparatur plumbum pagamenta dictaseu metallorum imissurae monetalcis. Humbum quidem in catino hque -ctumis alueum nea unditur, cumque refrigessereincipit, agitatum distit in puis en e ut funditur per scopata in aqua labrura .. e qua est seoffigitur reatur. . in talei vero particulae confunduntur in testasten im ignita primum , postea ubi non corrupta calore eis nam in foco anem prunis imponitur Osique summum,utota ignitur per trullam fragmenta immittuntur. Haec cum δε- licuerunt, inieci o carbonum puluere, commiscenturprobe cum uncino,posteaque unduntur serpersicopas in aqua locatas, veltabuia oraminulentam, o lumbum. Vocantur Granalia.

Caeterum cum inplumboprobatorio seuode FVillaeense, vel Gostarium requiratur summa puritaι ad exacta examina argentio nihilominus in uno quolibet aliquid argenti, quod sine damno separari nequit, restet ; notum debetes quantum id P. antequam ad usum accommodemus. itaque cum advenis mise epsem ad contumaces nouem centupondia soleant Uurpari, explora-mm'rfulmen infestem seors in , atque etiam in nouem centupohdijs, quantum iurgeisti coiitthias,r ; & hocposteas bii ahiturgrano argenti, quod ex vena excoquitur.

Modos in granula deducendi metalla in magisterijs chymicis explicauimus. Sunt aute mea valde accomm data,vi possint cum, enariam pulue

re per mitima in sceri ,-statim eliquari, si quid adiiciendumest inter ful--tiandum ratio eunt plumbum n6nsimul impopatur in catillym cinere