장음표시 사용
151쪽
ob commerciorum frequentiam, quam ob elassem Germanicam. de qua deinceps plura dicemus. In nonnullorum Editionibus duo. hus cornibus insignitur, quo magis cognoscas, Rhenum esse. Quanquam cornuti nonnunquam & alii amnes , praecipue tamen Rhenus
hicomis est dietis, quae caussa, cur in Aethici Cosmographia &Julii oratoris Excerptis Bicornis & Bicomius pro Meno dicatur an & ita Ausonius in misita via 437. umque um de fonse cadas, dicere bicornis & Eumenius in Panegyri cap. . Arat illam terribilem aliquando in lam ineranis arcola , F toto nostri greges flumine bicorni mersam tum Vide ibi Freherum, qui tamen praetermisit hoc Hegisippi lib.
u. cap. 9. quae pererrantes tot , usque ad mare , hicornis amnis emta. Notum est hoc Virgilii Aen. 8. Vs. 726ia Euphrates ibat Iam mollior undis , Extremique hominum Morini , Rhenusque hicornis. Hine & bifida Rheni barba in iisdem nummis, certe in eo, quem era 'hibet Jacobus G novius ad Pompon. MeL Geograph. lib. 3. cap. a. Recte Servius ob duo ostia bicornem appellatum docet, falli, tur tamen in ostiis designandis, quae ejus aetate compluria suerunt; ipter quae duo ab ipso amne facta, caetera manu, quae omitti si lent a scriptoribus & arissicibus antiquis. Eustathius in Dionysii
πκιως. Vs. 295. Rhenum dicit, δίς μον--ι λοεqγελωτον σκολιον. adde Strabonem. Quare minus ambigo, Hadriani hunc nummum argenteum, in quo amnis recubans, Rhenum Ostendere,.
non ut esset monumentum peregrinationis illius Imperatoris, tu quod Vaillantius censuit, sed quod is Rheni limitem in scio Barba. rico stipitibus & vallis sepserat, munieratque adversus Barbaros de qua re mox. Non Rheni nomen in nummis addidit Hadrianus' non etiam Postumus, quod imago ejus vulgatissima Romae iste pius in triumphis ostensa ab iis, qui aliquid rerum ad eum amnem aut in Germania magna gesserant. Superbe Domitianus, qui eum pede premit in nummo uno, & equi siti calci subjecit, in opere iade quo Statius I. Sylv. I. m. 5 Vacuae μ' cespite terrae Aenea captivi crinem terit ungula Meni.
152쪽
m Rheni navigiis. Fuerunt ea Publica θ' Privata. Classis Germo. nica quae. Hegesippus emendatuἷ. Clos ejus multa vestigia ad Rhenum. Ha , Felix , Hl Hidelis dicta. Muratorius notatus. Lu-Roriae quae. . Salmainsensenna refellitur. L. un. C. Th. de Lusio. riis exposita. Ludere, id est, celeriter moUere. Litus cur a ludendo diei in m Aquili, Galla. Caudicariae Germanorum naves. Lembi S eaupulae dictM. Clastis Britannica quae. Usus ejus Classis. Navium ejus species. . Postumi de Meno F Brittannia merita. Nummi complures expostli. Legionis xxx. merita Seognomina. Gallieni L . UanuaS. P. VI. nota eviricata. Mediobarbus notatias.
De Rheni navibus hoc tenendum, alias Publicas suisse, alias
Privatas. Illae limitis & praesidiorum militarium tutelae. hae commerciis & negotiationibus serviebant. Utrarumque ingens fuit numerus, & major, ut puto, quam hodie. Inter publicas, primo loco erat Classis Germanica. Illi nomen inde erat, quod in Rheno Germanorum amne navigabat, media inter utramque Germaniam, Cisrhenanam & Τransrhenanam, atque ob id opportu. na propuli dis ab aditu eius hostibus, .qui illam Germaniam tenebant, & defendendis Romanorum praesidiis, quae citeriorem ripam , nonnunquam etiam utramque insidebant. De ea classe Hegesippus de Excidio Urbis Hierosolym. lib. a. cap. 9. Itaque iam non caupulis Germanorum repletus RhenuS,sedRomanorum liburnis. quae pererrantes tot, Wque od mare, bicornis omnis siuenta, quondam liberas gentes, fervitio premunt. EXhibui locum, non ex vulgatis editionibus, sed partim ex codicibus, quos Cornelius Gua, therus inspexit, pariim, quos ipse conssilui, ex quibus alias plura, quae contaminata sunt in eo capite, meliora dabo. Fluenta Rhoni dicit, non tantum quae augent Rhenum, sed & quae minuunt, id est, Ἐvonia atque ostia; Ea autem cum varie dividunt Gelro. Tum, mederatorumque agros, intelligimus, sirequentem in eorum
terris classem hanc Germanicam suisse. Fuisse etiam ibidem si portus, sua navalia, & stariones ei classi in iis locis, quae deinceps designabo. Parebat ea Praesectis & Trierarchis. Praelactus fuit Julius Burdo, a Vitellio interfectus, Tacitus Historiar. lib. I. cap S3.
153쪽
disium Burdonem, Germanicae clasm Praefectum, astu subvertit. Q. Manlius Praefectus ejus vixit tempore Vespasianorum &Nervarum, memoratus in hoc lapide Muratorii Thesaur. Inscripti Dcc II. 5.
Lapis ille fuit Lysimachiae inventus. Extrierarchus, vel Ex Tri rarcho est in hoc iam Arelatensi:
Ex quo lapide cognoscimus, classem eam fuisse cognominatam Planx, . Felicem, vel Fidelem. Quare dicendum, recte distraxisse litteras P. F. Jacob. Tollium in Fortuitis pag. 3Iru male Commisisse Mu,ratorium in Theseur. Dcccxi. id quod & observatum Bimaωα Hoc etiam male Muratorius, quod Trierarctis interpretatur. Eundem lapidem esse puto, quem mutilatum ex Donio describit Idem Muratorius cL X. S. Naves eas Libumas appellat Hegesippus, quorum usus frequentissimus fuit inde post Aetiacam victo, riam. Ex earum genere laebriae fuerunt, de quibus in L un. C. Th. de Lusoriis Danubii. In antiquis libris sere luxoriae dicuntur. Salmasius ad Vopiscum in Bonosb cap. 15. dictas censet, quod linius caussa ad circumvectationis delicias habebantur. Verum alimnae hae deliciae a locis suspectis, & Barbaricis proximis, alienae etiam a Romanorum cura Imperii limitibus data. Quare eas dictas Opim r a continuo motu cursuque, quo per omnia Rheni Danubii
154쪽
que fluenta ferebantur, ludentium in modum varios flexus recte usque ineuntes. Intentaeque Barbarorum insidiis, qui quasi in Dculis observabant incustoditos aditus, ut superatis amnibus ex Romano solo praedas agerent, operaque ripis imposita disjicerent. Fuerunt ergo lasoriae naves veloces & mobiles, ludentiumque minre disicursantes ad cujusque rei suspicionem, unde & d ursus e rum in l. un. Neque autem raro Romani ludere ea dicunt, quae celeriter moventur, ut pisces, apud Terentium in Adelphis Act. 3. R. 3. v. 23. jubae, VirgiL Aeneid. lib. II. v. 497. Adde Serv. ad
Virgil. Aen. lib. 8. v. 632. undae, Carullus in Epithalamio Pel. &fluctus salis alludebant, videturque Aquilius Gallus. vir juris
Romani consultissimus, litus ob id a ludo derivasse. Certe definivit ille litus, quo fluctus eluderet Ciceri Topic. cap. 7. Publio cis navibus accensendae praeterea Iudiciariae, Agrarienses, Frinmentariae. De quibus alio loco disserere constituti Naves privatae in. Rheno natantes aliae fuerunt Romanorum, aliae Germanorum negotiantium. Illae Romana arte factae, hae Caudicariauerant, quod eX Caudice, sive ex arboris trunco erant excavatae, de
quibus Λusonius in Mosella v. I97. Navita caudiceo fluitans super aequora lembo. Caupulas nominat Hegesippus. Rheni amnis imaginem ergo cum
in publicis monumentis, nummos dico, exponat Postumus, osten dit operam in tuendo eo amne dc adjuvanda navigatione susceptam. Et quia non minore cura. Oceanum Britannicum est complexus se
inde & classem Britannicam in iisdem monumentis praetulit. Existia mavi olim, phitannicam Classem eandem esse Germanicae. vid. de Brittenb. pag. I 38. At vero, re consideratius perpensia, diversiam existimo. De ea Britannica Tacitus Historiar. lib. 4. cap. 79. Ubi de bello a Batavis moto. Circumsteserat Civilem F alius metus , ne quarta decima legio , adstuncta Britannica et se, a ictaret Batavos b. qua Oceano ambiuntur. Praesectus Classis Britannicae memoratur
pag. 462. quem lapidem dedit quoque Gudius Thesiaur. Inscia CLxxv. I. Sejus Saturninus Archigubemus, nec non Valerius Maxi , mus Trierarchus est in l. 46. st ad Senatuscons. Trebell. Classis ea Britannica fuit appellata, quod mare Britannicum a praedonibus mariti mis tutum reddebat; navigabat enim in Oceano Britannico, qui hinc.
155쪽
Germanica & Gallica, illinc Britannica litora adluit. Deduem
batque commeatus ex uberrima terra, & rerum omnium adfluen-ce, Britanniam dico, ad sustentanda Legionum praesidia, , quae per Germanias Rhenum praetexebantur. Vid. Ammian. Marcellin. lib. I 8. pag. II 4. Navium hujus classis species amplior est, &forma major in Nummis, quam amnicarum & Iulbriarum. In adveria nummorum Prudentia Augusti, aut Laetitia Augusti. Prudentia Postumi in ossicio rotinuit Britannias insulas, quae per id temporis, quo provinciae omnes ob socordiam atque ignaviam Gallieni seditionibus distrahebantur. Ipse prudentissimus Imperator ad gubernaculum in puppi adstat, temonem, sive classis, quam ipse transvexit, sive imperii moderatus. Laetitiam eam summam Riisse nemo negabit, qui existimet, ex Britanniarum copia Gallias,& potissimum Germanicianos exercitus, quae r Ora Imperii Romani censebantur, fuisse instructos sic cibatos. Forte hanc ubertatem respicit nummus Postumi, in quo . UBERTAS A GUSTI. Pertinent praeterea ad eam Classem naves nummorum,
in quibus: CONCORDIA EQUITUM, FIDES EQUITUM
In iis aut Dea proram pede premit, aut miles ad proram navis, quae arguunt, navium & militum auXilio ac fide ea, quae dixi, Commoda fuisse comparata. Certe nummus Postumi FORTUNAE REDUCI consecratus, reditum Augusti hujus ab Oceano, insulisque Oceani, in Galliam fgnisicat. Est & alius, in quo ADVENTUS AUGUSTI. Operam in Britannica illa expeditione maximam navasse legionem xxx. Ulpiam Victricem, inde colligo, quod legio haec Neptunia appellatur in Nummo Gallieni, in quo LEG. xxx. NERP. vI. F. in eo Neptunus stans, dextra tridentem , sinistra delphinum tenet. Uerum, ais, Gallieni hic nummus est. Nihil autem ille ad Postumum. Sed scias velim . ea vanitate Gallienum fuisse, ut quae Tyranni quique per provincias gesserant, ipse sibi vindica ret; quam vanitatem ejus notat Trebellius in xxx. Tyrannis Cap. I Quae porro caussa est, cur quae in nummis Postumi, eadem paene omnia in nummis Gallieni reperias. Datum autem Neptuniae cognomen hoc tempore illi legioni inde apparet, quod in alterius aetatis monumentis exstant autem monumenta eius legionis per
quam multa ad Rhenum, vicinisque Rheno regionibus nusquam id cognomen reperitur. Gessisse autem illam legionem Gallient& Postumi tempore praeclare res multas, indicio est idem ille nummus, in quo P. H. id est, pia sexies, vel sextum. . ues enim pie
156쪽
citem mam in rebus dubiis Impreatori approbavit. De castris eius ad Rhenum dixi inde Briuenburgo. pag. I 6. & 22. Illud addo hoc loco, ex nummo Tetrici a Mediobarbo recensieri LEG. xxxvi. P. VICT. P. F. 2d perperam, rescribendumque LEG. XXX. V . VICT. P. F. id est, legio trigesima Ulpia victrix pia fidelis, atque ita in nummo Gallieni: LEG. xxx. VLR P. VI. F.
Postumus egregie ornavit provincias Dansalpinas. Vias refecit. Lmpis milliarius illustratus. Rhenus quare receptator gentium dictus. Postumus praecipua sibi curae habuit Germaniam inferiorem. Num mus exposlius, in quo Rheni forma. anta cura Rhenum munis rint Romani. Hercules Maginanus, Cisrhenani limitis Deus tutelaris , Oe praecipue Batavorum. Postumus quare Herculas maginsanus S Deusoniensis est dictus. Hercules Deusiniensis, Transrhenani limitis Deus. Biliberen Doraraci qui. Herculi m. insano pueri consecrati. Nummus expositus. Puellae Faustinimnae. Ma anus Hercules molium atque aggerum tutor F apctor. Hercules Thebanus multa molitus circa aquas. uuid Hercules SNeptunus in aris Domburgensibus. Herculis Mores in Bata rum insula , Hotandis. Mandia, Frisia. Omnes Hercuris Mam fani arae in Batmorram solo repertae. In eo etiam Templum eius. Catalogus bonorum Ecclesiae Ultrajectinae expositis: Friger --senherni quid. Harni F Ham quid. h pro cli set i scriptum. CF h permutantur Postumi nummus explicitus. Minerva Dea aijutrix Deorum G hominum. Tandem ad id convertor, ut ostendam beneficia & artes, quibus
Postumus rempublicam sibi devinxit. In iis commemorandis admodum parci rerum Romanarum scriptorcs, prae caeteris Trebellius, benigni vero nummi lapidesque litterati. Ut Rhenum, atque Oceanum Britannicum Classibus fuerit tutatus, capite proximo docui. Viarum curam, more maximorum Imperatorum , Praeci puam habuit, cum rerum militarium, tum commerciorum cau1sa. Rus curae testes dedi columnas miliarias cap. 3. quibus addo unam
157쪽
effossam in finibus Arvernorum in Gallia, quam vidit & desciviae Simondus ad Sidonium Apollinar. carm. 24. Pag. I 63.
P. F. AUG. COS M. P. GABAL. V qui abfuit Gaballis millia passuum quinque. Secuti exemplum Postumi Victorinus S Tetricus Imperii ejus successbres, qui vias
in Gallia resecerunt. Monumenta exposui in commentariis meis ad Trebellium Pollionem. Quanquam autem dubitandum non est, Imperium totum ornasse operibus Postumum, id est, Gallias, Hist a'nias,& Britannias, praecipue tamen ille de Germanis laboravit,&praesertim de Germania inferiore, muniendoque Rhenta Amnem hunc receptatorem & desenirem hostium nominat Florus lib. 3. CaP. IO. quod is gentes, quae novas terras habitandi caussa quaerebant, receptas trajiciebat, inque proximas regiones, Gallias dico, Hispanias, ct Italiam dimittebat. Primus eorum cupiditatem, quasi steno injecto, cohibuit Julius Caesar, Gallorum domitor, mox Augustus, praesidiis militaribus ripae & supercilio Rheni impositis , & comparata classe, quae toto Rheni limite navigabat. Amnem illum in nummo Postumi praeserti summorum virorum opinio est, in quo Fluvii simulacrum, eamque opinionem veram esse ante ostendi. Nummi hujus generis duo circumseruntur. In altero cubitus amnis sinister in globo recumbit, in altero urceum ambit. Dex a m utroque puppim tenet navis, in hoc praeterea anchora est. Utrum erratum a pictore, in urceo, aut orbe, quorum haud multum dissimiles sunt imagines, non distinguo. In aere namque atque in argento nummos eos usque adhuc mihi videre non contigit. Urceus suetum instrumentum Numinibus Fluvio rum. Navis signum est classis Germanicae, qua de dixi ante. Inscriptio est: SALUS PROUINCIARUM. Unde perspicimus, illum amnem conservatorem fuisse habitum Imperii Romani, quo amisso aditus Barbaris ad Italiam Imperiique arcem Romam patebat, qua re non alienus a Rheno & nummo Postumi orbis, qui & in aliis ejus nummis adspicitur. Notum est, in quanto metu adventus hostium merit, cum Variana clades Germanis Rhenum patefece-
158쪽
rat vid. Sueton. in Aug. cap. 23. & Dion. Cess. lib. 56. par. 584. Quae&caussa, cur, cum caeteros omnes Imperii terminos uno limite, Rhenum duobus fuerint tuiti. Hos autem limites quod egregie ' munierat Postumus, Hercules Magusanus & Deusbniensis est dictus in nummis. De utroque nomine nobis diligentius est dicendum. quod Magulanus Batavorum Deus fuit, Deusbniensis Isialanorum, id est, eorum populorum, qui utramque Isialae divortium Rheni designo, quod propterea moneo, ne quis Batavicae insulae Isalam accipiat) Rheni ripam insident, Velavos hodie, Zutphanienses
Transis alanos. dicimus, quibus sorte quis recte Frisios Flevi, qui Isaiae quondam lacus, Isaiae accenseat. Nec tamen intercedo, quo minus quis Magusianum Herculem Cisrhenani limitis Deum
tutelarem, Deusiniensem I Unsrhenani existimet. HOC Certum, Magusiani Herculis aras omnes, quae exstant, in Batavorum terris repertas, Viderique omnes a Batavis hominibus consecratas, manere etiam cum minime antiqui nominis in insula eorum vestigia.
Magusan vox Gallica, sive Germanica est, nutricem, defensiorem, ac tutorem significat, lege quae dixi in Dissertatione de Brittentiu go pag. I 47. Quare ejus tutelae Batavi Vetustiores natos suos sacrabant, Vid. ibidem pag. I 46. Durat nomen Dordi aci in vetustillima Batavorum urbe, in qua anae itis Dinberen dicuntur. Divum aut Sanctum ex illorum genere, quos Romana Ecclesia veneratur, nonnulli jactant illo nomine, cujus tamen res gestas veramque appellationem in Sanctorum illorum astis quaesivi frustra. Hediculi Magusiano & conjugi ejus Hebe, quam conjugem in coelo habuit, Ulpius Lupio & Ulpia Ammava pro naus secit ara, quae olim in Getria csiuspicor Bataviana Getricam suisse, reperta. Titulum arae insta dabimus cap. Imitatus est Herculis hanc pietatem, quam pueris praestitit, Postumus Batavorum Hercules, celebravitque nummo, in quo pueruli quatuor, corum duos ulnis complectitur, duos ad pedes intuetur. Inscriptio haec est: PIETAS AUG. Circumferuntur similes nummi Faustinae majoris, de qua puellis Faustinianis nomen. Capitolinus in Antonino Pio. cap. 3. puellas aliment rias nominat. Puellasalimentaraas in bonorem Faustinae, mustinianas constituit. Novas Faustinianas instituit M. Antoninus in honorem Faustinae Minoris, de quibus Idem Capitolinus in vita ejus cap. 26. Pertinet huc Trajani nummus, vid. Ducis Arschottani Tab. XVII.&Bi Veri Tab. XXXVII. adde Plinium in panegyr. 26. Et quia hominum rerumque tutor fuit Magusianus Hercules, inde & molium '
159쪽
atque aggerum custos fuit habitus, quibus undarum, cum amnic 'carum, tum marinarum, Vis stangitur, nec non sonarum ductor: Forte & eorundem alictor visius. Animadvertis ii entem operum materiam Herculi Magusiano in Batavorum insula praebitam; prae, hi tam ctiam Deusioniensi Herculi ab instilis, quae inter Rhenum, Flevumque, nec non Amisium sternebantur. Quanquam enim adseverare non ausim, staspicio tamen est, Transrhenanum Imperii Romani limitem ad Amisit amnis ostia periinuisse. Terra a Batavis habitata plana est, Rheni, Vahalis, Mosiae aquas ex montibus, atque amnibus innumeris collectas in Oceanum devehit, alveis modicis. qui itisi arte δ: manu contineantur, undas late dissundunt, fita laeta, boumque labores non tantum diluunt , sed&Pecora, armenta, villaS trahunt, Lapiuntque. Infestior, quam amnes, Oceanus Batavis est. Hic arenae instar montis cumulatae ituque clauso amnes ri pellunt, illic disjectae meatum aestibus
marinis per subjectas terras indulgent, qui aucti a coris hibernis aliisque ventis omnia undis involvunt, Vicis, pagis & oppidis me sis. Malis hujusmodi toto terrarum Orbe credebatur mederi Her cules, variis cognominibus ob id distinetus. IS ad derivandas aquas, fossas atque incilia secit, fluctibus cohibendis aggeres, LaXa, ac moles opposivit. Pleraque opera fabulis contaminata sunt, quas mitto, quia notissimae 1unt & Poetarum veterum carminibus celebratae. Ut Augiae stabulum purgaret, Alpheum avertit. Olbium: quem nonnulli Moanium nominabant, per medios Pheneatici agri campos duxit, quinquaginta stadiorum OPUS, vide Pausian. in Arcadic. lib. 8. pag. 623. adde pag. 637. Idem Ciminum lacum fecit, cujus meminit Virgilius Aeneid. lib. I. v. 697. ubi vid. Se vius. Nemo ignorat Herculis & Acheloi pugnam. Vera res haec
est, interprete Anonymo, cap. S. Hercules cum opem
1erret Aetolis in bello , quod cum Curetis gerebant, Acheloi suminis aquas ab horum finibus reductas uno alveo inclusit. Creditur praeterea ruptis montium iugis mare nostrum, id est, medite raneum musisse in Oceanum. Seneca in Hercule Fur. Aet. 2. V. 237. Utrinque montes silvis abrupto obice, Et jam ruenti fecit Oceano viam. Non addo allos Hercules labores, ad flumina, Iacus, maria, Oc num susceptos. Aristides in Oratione ad Herculem multos celebrat
160쪽
brat, qui huc pertinent, ut laeus secatos, amnes aut coercitos aut immisibs, prout incolentium bominum utilias Postulabat, locique ingenium. Sed nequaquam praetermittendum censeo, quod de Surrentina Polli Felicis villa Statius Silvari lib. 2. carm. a. v. 2α
Ante domum tumidae moderator caerulus undae
Excubat, innocui custos laris, hujus amico Spumant templa salo: felicia rura tuetur Alcides. Gaudet gemino sub numine portus:
Hie servat terras, hic laevis fluctibus obstat.
Apprime atque egregie haec conveniunt aris Domburgensibus, in quibus Nehalennia, quae amnis Dea est, amnem dico, qui olim fuit eo in loco, non qui nunc est . Eam Numina duo tuentur, hic Neptunus, illic Hercules. Nehesenniam in antica parte pictam vides, in latere altero Neptunum adspicis, in altero Herculem. Et si rite animadvertis , videbis adsipicere imaginem loci, villae Surrentinae Deorumque, qui locum rueban mr Neptuni, quem undae moderatorem dicit Poeta, atque Alcidae , sive Herculis; quorum hic terras Nehalenniae, id est , Walachriae tuebatur, ille ouetibus obstabat, Hercules ille ingulanus est, Batavicarum insularum quibus olim Zelandorum insitae, quae nunc sunt, accenseban tur, ut demonstrabimus aliquando, si fata sinunt consservator, cujus statua eodem in loco eruta bectatur, ara autem in littore westcappellensi estissia, cum maxime visitur inseria Ecclesiae m. Iumnae. Et quod probe observandum, in eo loco est Ussi est, in quo Herculis auxilio adversus Oceani undas maxime opus suit, nec sine grandibus impensis, de qui Herculeo labore hodie servatur. Nulla pars Bataviae est, quin olim requisierit, & hodie requirat Herculis Magusimi, id est, divinam opem, nulla etiam Pars Frisiae, qua Oceanum tangit. Haec pagos a Dullario mersbs. quod ostium Amisi est, reperit, haec Burdonis initam, & Laricum amnem, cujus obscura nunC vestigia spectantur, haec terras & oppida a Fle. vo hausta. Illa innumeros pagos & sbli ingens spatium, ab undis raptum: & antiqua amnium Oil la antiquosque lacuum emis,ios: postulabitque pristinam ubertatem, quae dudum stlagnantibus aquis periit, aggerumque robur, undarum flinnibus par, quo ut nunc Batavi terrae suae, sic olim Romani Imperii sui sialutem. ut anto ostendi, contineri existimabant. Nullus mirabitur, huic Deo, qui S a eam Diqitigoo by GOrale