In Q. Horatii Flacci Venusini librum De arte poetica Aldi Manutij Paulli f. Aldi n. commentarius

11쪽

ribus unum appetiauit λἰγήν, quo tam soluta , quam metrica significaetur oratio. i . comprobauissequentibus pausto poctverbis , cum epopoeiam imitari dixit-λίγοιι-οῦ μέτρας, laeti uel nudis sermonibus, uel uersibus: nudos autem uocauit , quia Ioli , sine rhythmo , imitatione , imitarentur. cuius generis, ut puto, exemplum subiecit, quos appestat Socraticossermones , a Platonescilicet, adjsq. cosscriptos. imitantur enim Socratis ironiam,'concisim aestutanae genus . Poematumgenera, in quibus imitatio cernitur, quinque ponit optimus iudicani magi Her, Arseoteles , epopo iam, tragoediam, comoeriam, dithyrambos, nomos. horum enim unumquodque imitatur: quod in epopoeia, tra oedia, comoedia satis constat. in aethrambo, quo Bacchi laudes canebantur, quae sit imitatio, dubitari potest. nam laudes aut

uerae fiunt, aut falsae. si uerae, historia ess, non imitatio: si falsae, qvie potest esse sine imagine ueritatis imitatiost Du

plex occurrit res*onsio. nam , quod attinet primum ad eam partem innitationis, quae fit; concedo , cum uera narrantur, imitationem non esses de fim , non idem sen

tio. fiunt ensim sto aut uerisimilia, aut quaesieri non pos

sunt. ex uerisimilibus omnis ducitur imitatio: ea, quae fieri non possunt, imitatur nemo. quod si uerisimilibus admisicentur interdum ueras desinit esse imitatio, quatenus uera narranturi nec tamen poesis non e i ob eam caussam ,sed, quia uerisimilia persequitur , ab imittatione nomen capit. non enim aut in tragoedi , aut in epopoeia nihil ueri locum habet:sed uerisimilia plura, quam uera. quod etiam de Home

12쪽

ro fatetur Horatius, cum ait: 'otque ita mentitur, sic ueris falsa remisicet, Primo ne medium, medio ne disicrepet imum. Opinor igitur Poema esse, dithyrambum,quia constet ex Taecbi laudibus nonnullis fortasse ueris, plerisique tamen uersimilibus. Nec uero dithyrambus metro tantum imitatur , quod facit, ut ostendimus, epopoeia, sed rhythmo etiam , des harmonia: quod ex Aristotele cognoscitur . quae tamen duo, nisi accedat oratio,poema non friunt. nam in bis non θectatur imitatio , sed in oratione, naturam alicuius, crmores, facta referente. itaque sola oratio poema facere pote t , r0tbmus , sis barmonia sine oratione non possent . alioqui tibicines, cytharoedi, stu sintulatores, adiunctu ad rhythmum barmonia, poetae essent, quoniam imitantur . quod nemo, ut opinor, concesserit. Nomis quoque, ut dithyrambis, coniunctum trium partium imitationem a gnat e Iristoteles.

13쪽

VETER UM . SCRIPTORUM

LOCI

qui uel illustrantur, uel aliquo modo citantur.

Aedilicia Togata, Attis comoedia 6o Megsbus, Atti, tragoedia 3 9 Aeneadae, uel Decius, Atti, ibid. Agamemnonidae, Atti, I9 Alcesis, Atti, - 9 Alcmaeon, vel .Alcmena, Attii 39 Alphesiboea, Attis Amphitruo, Atti, Annales, Atti, Andromacha, Attii AndromeD, Atti, Antenoridae, Attii Antigona, Atti, Appuleius Aristoteles, de arte poetica I 8.

I9. 2 . 24, 2 S. 26. 28. 29.

96. retoricor. lib 3 - fol. is Aristophanes ets 68 Armorum iudicium, Atti, tragoedia Asconius Pedianus Asinius Pollio AIbanax, Atti,

Athamas, Atti, Athenaeus Atreus, Attii Attius

Celsus 96Censiorinus, de die Natali 46cbosi pur, Attii 6on m a Cicero

14쪽

Comoedo 77. ad instat , 93clytemnestra, Attiy 6o Columella 6a conciliatrix, Attij comoedia 6oEπι μυσι μαχη, ttii tragoedia μπολῶν, Horati, liber et o Erigone,Attij o Eriphyle, Attj ibid. Eurysace, Attii 6o Eumenides, Varronis 77 Euripides a S 29, 38 qq. y 3 Eusebius, siue Hieronymus 63

FEsrvs Pompeius 2 s. 19 6O M. 73. 98Fragmenta ueterum poetarum, ab

Aldo collecta 63

D E C I v s , uel Aeneadae, At- 9 Deiphobus, 6o Demetrius Phalereus yo. 6o. TIDemetrius, Atti, comoedia 6o Didascalicon, Attus 6r Diomedes, Attij 6o Diomedes, Latinus scriptor 6o. 69Dionuius Halicarnasus q6- 67.

Dio sius Longinus 8o Donatus, tu Terent. 24- 3 8. 6o

Hellenes, Atti, ibid. Hephaestion ITHercules, Attii ' 6o Homerus in Iliade I9.2I. 28 3I. 33.3s- Ma Od ea 33 3ψ

IANvs Parrhasius 93 Iliona, At iij

15쪽

Iphigenia, Euripidis

Iuuenalis o

OENOM A v s, Atti, so

Orpheus, Thracius poeta

Lucanus

Lucretius

Tersius so Petrus Bembus, Cardinalis

Phoenissae, Atti,

16쪽

DE . ARTE . POETICA

CommentariUS.

17쪽

V M A N o capiti ceruicem pictor equinam Iungere si uelit,ω uarias inducere plumas, Undique cottitis membris,ut turpiter atrum

iesinat in piscem mulier formosa superne: Spectatum admissi riseum teneatis amici 'credite , Pisenes , sit tabulae fore luressum

Persimilem , cuius , uelut aegri somnia , uanae Finguntur Jeries , ut nec pes , nec caput uni Reddatur formae. pictoribus atque poetis Vuidlibet audendi semperfuit aequa potestas. Scimus:-hanc ueniam petimus q. damus q. uici Sed non ut placidi coeant immitia , non ut Orpentes auibusgeminentur , tigribus agni. Inceptis grauibus plerumque , f, magna professis Purpureus , late qui βlendeat , unus oe alter Fuiturpannus, cum lucus δ' ara Tianae,

Si properantis aquae per amoenos ambitus aeros , Mutflumen Rhenum, autpluuius deseribitur arcus.

Sed nunc non erat hic locus. ω fortasse cupressum Scissimulare. quid hoc ,sisiactis enatat exsses I auibus , aere dato qui pingitur ' amphora coepit Institui , currente rota cur urceus exit 'Deniquesit quodvissimplex dumtaxat, in unum.

18쪽

RiMvM Horatis praeceptum, ne, quod sibi argumentum Poeta sumpsit, ab eo discedat. nam si,unare proposita, uarias,easq. dissimillimas admiscebit; eius poema tabulae pictae,in qua non simplex,& unum animal, sed ex homine, equo, aue, pisce confictum cernatur , simile uidebitur . ngm etsi poetis,item ut picuiribus,fingendi potestas concedata; non omnia tamcn licet fingere, sed

ea tantum,quae uerisimilia omnes iudicenti poeta enim,ut

ostendit Aristoteles, ideo poeta est, quia imitatur. quod si fingat ea,quae fieri non possunt; quid imitabitur Alterum praeceptum est de uitandis descriptionibus; quibus utebantur multi, quod ita se sua poemata illustrare arbitrabantur,

ut siquis adiito purpureo panno uestem exornare uellet. uerum huic ornamento, ait Horatius,in poemate graui locus non est: sicuti nec pingi cupressum oportuit in ea tabula,in qua naufragus non cupressum, sed casum suum, soluto pretio,pingi iussit.quo item in genere peccat is,qui cum amphoram facere coepisset, ab instituta forma ad urceum deflexit. his exemplis omnino descriptiones, ut argumento minime aptas, Horatius excludit,quamquam alioqui iucundae sint. non enim idem ubique placet. purpureus pannus late splendet. sit ita: non tamen in omni ueste decet. Nunc uerba ipsa,&cum ijs sententias ponderemus: hoc tamen praefati, uitium l)oematis ex uitio pictiirae apte ab Horatio demonstrari. simitum enim debet esse comparatio: & picturae simillima pooesis,sic, ut loquens pictura, illa uero muta pooesis dicatur. infra quoque: Dpictura, pooesis erit. Recte etiam comparatione usus est rei oculis subiectae. nam comparatio sumitura rebuS notismihil autem notius, quam quae Oculorum se

su percipimus. Humano capiti: muliebri: nam sequitur, Mulier formo-

δε superne.

19쪽

-xarias inducere plumas: ut post ceruicem equinam sequantur alitis membra. Varias, dixit,uel quod ab equina iuba differunt auium plumae; uel ut non modo diuersas a proximis iubis, uerum etiam uarias inter te, tu cit, uariarum auium signin caret; quo turpior, ex plurium formarum ad spediti monilrIlImi ortiaec figura uideatur. dique collatis membris: ex homine, equo, aue, pisce: quae si componantur, monstrum erit. - turpiter: quid enim pisce turpius, cum muliere, eaq. formosa, comparato ξ- atrum: uergit sere piscium color in atrum,cum in equis, di auibus alij colores, adspectu iucundi, cernantur. ideo Piscem turpem in extrema pictae tabulae parte, mulierem sermosam in prima,ut maxime contraria opponerentur, HOratius collocauit. Ater autem color ita distat, itaq. uincitur a nigro, ut albus a candido. & ater albo, niger candido respondet.

- Pisones: patrich, Calpurniae gentis,a Calpo oriundi,Numae regis filio,ut quidam putant.

- uanae Finguntur series: uanae quaedam, admodumq. diuersae species aegris occurrunt somniantibus. somniare igitur uidetur is,qui poema exorsus dissimilia narrat.

- ut nec pes, nec Fur uni Reddatur formae. quod exemplum in tabula picta propositum est. -pictoribus atque poetis: obiectio. dixerit aliquis, licere pictoribus,& poetis fingere. licet, inquit Horatius, sed

ita, ne contraria finaantur . non enim pictori adiungere serpentes avibus, tigribus agnos liceret.

- geminenture consocientur, copulentur: cum naturali

odio dissideant. Inceptis grauibus4 poematibus magnas res initiopromittentibus una & altera descriptio, ornamenti caussa, solet addi, quemadmodum uestis exornatur assuto purpureo panno : sed nunc non erat his locus: id est, in graui poemate A a destria

20쪽

descriptionibus omnino uti non licet. nam descriptione quasi lasciuire poeta uidetur: quod non decet, cum graui ter inceperit,& magna se scripturum promiserit. debet enim in omni parte sibi conuenire. itaque subiungit Horatius: Denique si quodvis simplix dumtaxat,qumrim quibus uerbis descriptiones aperte excludit.: -plerumque: non omnes, inquit, uerum plerumque hoc uitio laborant, ut unam, & alteram descriptionem in po ma inducant. Purpurem: purpurae plura genera ex Plinio colliguntur: sed Horatij temporibus, id est, Augusto principe, dibapham Tyriam uiguisse, idem Plinius lib. IX. cap. 39. Ostendit, recitatis uerbis Cornelij Nepotis . Tyriae autem purpurae colorem nigranti rosae,uel sanguini concreto Plinius comparat . ex quo sequitur, ut praestantior longe sit dibaphae Tyriae color. fuit & uiolacei coloris purpura; sed ea Cornelio Nepote iuuene, ut ipse testatur, id est Sullanis temporibus, in honore fuit: nec inulto post rubra Tarentina successit, eadem quae Tyria: postremo dibapha, id est; bis tincta; quam Cicero semel & iterum in epistolis nominat : Plinius dibapham Tyriam uocat: ut rubram, non uiolaceam,bis esse tinctam significet. - late qui splendeat: sic, ut poema splendeat, ea describuntur, quae, graui iam inducto principio, non quadrant. - cum lucus, ct ara Dianae: quattuor exempla subiungit ineptarum descriptionum, quae grauibus inceptis,&magna

professis, nihil habeant simile.. - ct fortasse cupressum. Scis simulare . quid hoc, si stactis enatat ex es

Navibus, aere dato qui pingitur Z - Coepit iam cum pictorum viiijs poetarum uitia conferre: pergit igitur, & ait: pictor bene simulat cupressum. laudetur, si loco simulato: si uero, cum naufragus pingendus est, tum cupressus pingitur; quis laudabit non enim cupressus ut male simulata, scd ut