장음표시 사용
11쪽
et elades inseruntur, totis viribus subrus. re . conantur Z 1llud sano mirandum, non deesse Catholicos, qui hac in rct haereticis subseribant. Longe aliter sapientissimi Viri passim sensere, nominatim vero Μelchior Canus, . et Dionysius Petavius, quorum primus is cele- stratissimo opere de Locis Τheologicis peculiarem locum Doctortim Scholasticorum auctoritati assignat lib. 8.: Llisr vero , quamvis a maeniorem disputandi rationem plerumque profiteatur, tamen in Prol egomenis ad Theol giam . Dogmaticam Scholasticam quoque Pi rimum commendat, et illam ab adversariorum accusationibus egregie dolandit . His addo noti modo sanctitate, verum' etiam singulari prudentia insignem virum Ignatium de LOyola. qui in aureo Exercitiorum libro inter regulas, quas servandas proponit, ut cum ' orthodoxa Ecclesia vere sentiamus hanc undecimo loco statuit G Doctrinam sacram Plurimi facere tum eam, quω. postavo dici soletis tum quin scholastica IIaeo, pauca' licet, quae dei Peripatetica Philosophia praeloeutus sum, ae des istius Lexici oeconomia, et sines meminisse multum proderit Theologo, qui eo uti volet. Utinam Iubens, ac favens adspiciat E i caelo Angesicus
Doctor 'opellam hanc. qua nihil' al1ud, mihi Proposui, quam ut ejusdsm S. Doctoris o riae . et studiosae juventuti, utilitati consuIerem
12쪽
r. Absolute dicitur res talis esse , quando in se habet naturam 3 vel accidens, quod requirit talem denominationem ; sic homo dicitur absoluto rationalis, paries assisutate ad bus. Huic correlativum. est reSPec e , quod dicitur dei aliqua re, quae talis: de-
Domineturὸ si compaiecur eum alia. uouc ve- ro si tu sua natura. .vel accidentibus tantum spectetur ι ue 'ir parvae staturae Taeve- clivis dicitur magnus . si Comparetur . cum . puero , nisu vero βi eum gi Duted i .
Absolute aliquando idem St: ac sisvlici ter , et . dicitur quando res sius. addito . vel limitations potest denominari . talis . I IOC se usu v. g. anutia nosti ai est Intelligetis. abso-
. . luis, vel Simpliciter. Huic correlativom est secundum quid , . quod dicitur de re , quaa secundum Parvam sui partem, vel . Mantum cum addἱta particula restris gente ualis denominetur, sic ethiops dieitur. albus ire οδιδι- dum. nempe in dentibus. Abstrahentium noni eat men sium Sic. concipimus , animai, tu homino. abstrahendo tu mente nostra a rati misi, Fei cir-
13쪽
.X. Α γratiouali, quod nec de homine affirmamus , nec negamus, ac ideo nota mentimur. Quod et tu moralibus locum habet, dum a rerum, quas mere narramus veritate abstrahimus .ro Accidens logicum'. seu Proedicabile- illud
est, quod sive Sit substantia, . sive accidensita inhaeret subjecto, ut. sine illo subjectum esse, ac concise Possit . Ita Vestos sunt ac
a. Accidens instaphyrsicum illud est, quod,
licet sit eum substantia identificatum, lamen mens Dostra potest' illam substantiam
eoncipere absque illo: sive quod non ost de Conceptu substantiae. Ita - hominis risibilitas est accidens metaphysicum, qina licet illa . cum homiuis essentia . identificetur, potest tamen essentia haec concipi absque eo quod Concipiatur risibilitas. y5 Accidens Pria dicamentale in accidens metaphysicum recidit. 4: Accidens - ρυ sicum iuxta vetores entitatem: habet ab omni . substantia distinctam. Illud vero vel absolutum. est, vel modale. Abso-tatum , quod . quidem ad qualitatem, et . quantita em reducitur V. haec Verba , potest divinitus esse sine subjecto. Sic , aje-bant, panis, et vini quantitaS, color, odor, . SαDOr, sunt in Eucharistia sine subjecto, eui inhaereant nodale sine subiecto esse omnino non potest. Hujusmodi suut actio,
14쪽
yassio, unis , cognuis, et alia id , MDus , quae cum sint utinae determinationes, ut ressit agens , PatisnS, unita, cogno Scens, ne re ne concipi quidem possuut . Accidentale, et Accιdentaliter. ESsω- tialiter. Formaliter S. Formale . Per SE I. I. Accomoda distributio sit, quando attribntum aliquod toti speciei conveniens accomodatur, sive attribuitur singulis individuis, sor. Vata inter eos aliqua proportionali disserentia. Huic correlativum est distributio abso- Iuta, quae sit attribuendo singulis individuis attributum generale, nullo discrimine. Sic per distributionem accomodam Singu- iis individuis adaptanda est . haec ἰ . Omncsi Patiuntur . mala; per distributionem vero absolutam haec alia: omnes homines , Sunt
Accretio V. Motus. s. a Actio immanens. V. notus Actiones Sunt S ροSitorum. Id est ractiones, ut etiam Passiones toti composito, sive individuo, non soli parti, quae , actionem ossicit, vel patitur, tribuuntur: sic, corpore aegro, homo diCitur aegrotare, et, an inia intelligente, homo dicitur intelligere. Sic etiam, mors humanitatis Christi dicitur
mors personae divinae , - . Actu esse res dicitur, . quando Ide, iacto . est x e X tra Suas. auSas, idest quando a SutS GaD
sis Producta est. Potentia, vel in Aotentia
15쪽
. res esse dicitur,' quae quidem non existit, sed tamen potest existeret. Sic Antichristus
est in Potentia etiam hodie , tualiter dicitur de illo, quod actu est. Correlativa, habet 'Potentialiter, vel habitualiter, quae dicuntur de illa, cujus producendi habetur potentia , vel habitus. Sio. in eo, qui actu movetur, molus erit actualiter; in eo, qui moveri potest Potentia-. I iter; tu ea, qui moveri solet habitualiter. Actuare aliquid significat illud actu perfice-
re, interdum etiam informare: Sic anima actuat corpus, quia et illud insormat, et perficit ox esse viventis. V. Informare. I Actus, a tua. - vocatur vel entis existen tia. unda His actu, vel in actu, ens ac tuaia , iactualitas, haberes actum significat existere. Sic mundus jam productus dicitur habere actum etc., quem non habebat, cum Pure erat possibilis. I. Actias formalis, vel simpliciter actus citur forma substantialis, sive accidentalis, quia ea ost, quae rem determinat, ut
sit id, quod est, potius quam aliud. Sic
forma substantialis ignis determinat compositum, in quo est, ut sit ignis, et non aliud. Item forma accidentalis caloris deter-mIuat corpus, ut sit calidum potiusquam frigidum. Actus sic sumptus eorrelativam habet Potentiam, quo Domine venit mate-teria Compositi, quatenus capax est recipere sormam.
16쪽
5. Actus quandoque sumitur pro nota, sius attribuis entis, a quo alia ejusdem entis attributa intelliguntur profluere . Sic rationalitas in homine dicitur iactias respectu Ἀ- liorum attributorum , quae ab ipsa derivan
. Actus Primus antonomastice est ipsa potent a v. g. intelligendi, videndi Aotus seuundus est actio elicita a potenxia. Unde in actu. yrimo dicitur quis operari, quando operandi h bet potentiam; in iactu vero
secundo, quando de facto operatur. 5. Actus Primus remotus est causa destituta aliqua conditione, vel praerequisito ad operandum. Actus Primus Proximus est Causa cum omnibus praerequisitis 4d actionem ponendam . Sic ignis non applicatus stuppae est iu actu Primo remoto comburendi, dom. Vello est applicatus est ita acina primo Pro
s. Actus resρeoti s est ens incompletum, ut materia sarens sorma: Actus absolutus estem completum, ut homo, angeluS. 7. Actus Purus saepe sumitur pro lamia substantiali, ut anima respectu corporis quatenus insormat, et perficit, non vero tinformatur, et perficitur. Sicuti materia dicitur saepe Pura Potentia, quatenus tota ejuS essentia consistit in hoc, quod possit recipere
17쪽
, est instar formae tu aliquo composito, ut . anima in homine, cognitio in anima 4ntel- ligonte. Huic coi clativum est ρotentia in-frmabilis, quae est materia sompositi, ut
0. Actus Prior, sive melior est, quam Potentia. Axioma Nempe melius est unicuique rei actu existere, quam Solum posse exi- . stere: vel etiam melior est potentia cum . . RCtu, quam Cum privatione actus. Hoc axioma non esset verum, si ita intelligatur, ut exercitium potentiae, sive actus melior sit quam potentia ;. Sic enim motus melior es.set; quam motor, quod est absonum. Adc uuis sutrait 1 res, quando integre, tot f totaliter accipitur. Sic homo ada uates sumptus est animal rationale . Ina squalo. Vero Sumitur TeS, quando sumitur Partia liter. Sic homo inadequale conceptus est
Ado uatio loci dicitur commensuratio spatii
cum re locata: Additum amρlians ost terminus ' additus ad ampliandam signissicationem alterius termini , ut in hac ,etrunciatione: Homo, quiDM-que ili' sit, test errori obnoxius: termanus. quicumque ille sit ampliat significationem tormini obnoxius errori. ditum refrin-gEns est terminus additus, ut significatio alterius termini veluti coarctetur, ut in hac
propositione; immo , qui est in foro , am.
18쪽
bulati illa verba qui est in foro sunt ad-' ditiam restringens. Additum diminuens est terminus additus, ut signiscatio alierius coarrictetur a toto ad partem, ut in hac Propositione: Othicys est albus in Gntibus ; verba illa in dentibus sunt additum diminuens. . Additum alienans est terminus additus ad transferendam siguifigationem propriam uni - .us termini in impropriam V ut in hac propo- 'sitione: homo Pictus est pulchsr, vox ρω-
tus est additum alienans. Adjacona torminuS . idem est ac terminus ain diectivus.
Da secundo adjacente dicitur ea propositio,
in , qua Verbum, seu copula non habet a- .djunctum praedicatum; a. g. Petrus eSt. Si Varo aCoedat praedicatum, e. Petrus
est homo , dicitur clo' tertio alacento. A lecto hypothesis repugnare dicitur , quando adjectum, sive praedicatum confla- tur ex terminis sese invicem destruentibns; ut haec hypothesis: homo esset Possibilis et is ossibilis. Vel etiam quando su 'bjectum hypotoris assumitur, ut prorsus iuvariatunx, ut haee alia: Si homo , manens homo , non esset rationalis. 'Adseitas idem est ac resei re, seu habere OP-dinem ad se. - .
AEqumerantim relatio. V. Relatio AEquioo a a casu, ea sunt, quorum uni unum praedicatum convenit in uno Se V,
19쪽
alteri idem praedi tum iu alio, ut galliat. gallivaceus, et G*llus homo, scilicet e Gallia. AEquivoca vix consilio sunt analoga V. Unimca. Analoga. aternoo Meritatis dicutitur propositiones es-soptiale aliquid de subjecto enuntiantes, ut, anima e t mirituali Quae pnim sunt e subjecto alicui habent aeternam veritatem hoc sensu. quod nunquam esse ρο-
tuit, vel poterit subjectum illud esse , aut fingi sine illis. Fiatium agen. intendens in malum ροφω-
tur. Axiomg. Subintellige, quatenus malum est. Est autem intelligendum do causis necessariis . virtute a Deo indita agentibus . Quidquid enim eae agunt, Deo tribuitur, ut Causae per se principali ; Deus autem intendere malum, ut malum, non potest. Si verodo causis liberis intelligatur sensus est, quod voluntas solum movetui bonitate sive reali, , Sive apparenti. en. agendo re'qtitur. Axioma sat clarum; ex quo deducuat hominem etiam siue morbis, atque solum vi nutritionis aliquando mori debere. V. Passum a. Alia axiomaeta. V. Simile. V. Terminus I. I. Agere V. ESSE. generatio. V. Motus 5. Alienum. V. Proyrium I.
Aliesta idem est ac distinctio, sive esse aliud ab alio distinctum
20쪽
liquitates V. Realitates. ADeratis V. Motus 5: Analoga attributionis sunt ea, quibus nomens Ommune convenit in eodem quidem . Sensu, ... sed diverso titulo'; v. 'g. homo, cibus, Pu - uS dicuntur sana, sed per ' unal giam' at-- tributionis, quia, homini convenit sanitas. INOP'id, et princil3 aliter: cibo , ut ca asin .-Sanitatis pulsui ut signo. Analoga Pro Portionalitatis sunt ea, quibus Cou Venit nomen Commune Quin significatione simili, et Cum' PrOP tionet; V. g. prato, et hominia risus per analogiam proportιοπα litatis; nempe ' ut risus hominis placidum ostendit animum,' sic 'amoenitas prati indi-
Analogata. V. Unωbset. Animatio est facers, ut natura informet Cor-Pus , Sive est actio, qua fit, ut anima in sor-met corpus, Vel est actio, qua anima corpus insormat. Antisteristasis idem est ah circum obsistes ritia, seu resistentia saeta oorpori ab aliis illud circumdantibus. Ita subterranea loca in hyeme calidiora esse dicebant per AntisteriSta-Sim, videlicet eo quod terrae meatus t&nu temPoris obturati, et aer externus densior Circumdant loca illa, et impediunt ne igneae exhalationes inrumpant. antonomasticct, vel pep antonomasiam , idem . ae nomen aliquod pluribus commune alicuia