장음표시 사용
31쪽
ductus totam metitur . ulnam . Istri partes dicebantur etiam determinatin, ωquales ,
di. Continui Partes ρ ρ ortionales illae sunt, quae novis subdivisionibus eadem proportione tactis deteguntur, ut . si lignum bipalmare primum dividas in duos palmos , deinde in quatuor semipalmos, postea in octo medietates semipalmorum, et sic deinceps ;servatur enim Proportio dupla: tum in mi- noritate, tum in multiplicatione. Partes ista consideratae in sua unaquaque Serie, . e. g. 'duo pulmi, vel quatuor semipallui. sunt et ipsae partes aequales, et non communicautes, ut partes aliquotae; sed considerata una Serie cum altera , v. g. duo. palmi cum quatuor semipalmis dicuntur partes insequa les, et communicantus, quia semipalmi sunt
minores palmis, da illisque singuli participant aliquid. Partes proportionales dicuΠ-tur chiam io determinatae, quia semper decrescere possunt per novas subdivisiones. 5. Couitaui puncta copulantia, vel ictrminantia, vel continuantia . Sunt puncta . ab aliquibus veteribus admissa in continuo per- . nianenti, In divisibilia , quae puncta nihil aliud praestant, nisi unire partes inter se, ita ut istae sint naturali nexu copulatae. Nimirunx
autumabant illi partes contInui, uti partes ligni, uniri inter. sae vel uti quibusdam fibulis, quae puncta copulantia appellabUt, ea que volebant iudivisibilia. '
32쪽
'tes naturali nexu copulatas, ut guttae in . aqua, manus, et brachia in corpore. Unde continua dicuntur a veteribus illa, quorum in eXtrema fiant unum, idest naturaliter uni- . ta. Contiguum est illud, quod non impor- lat unionem, sed meram immediatioDem loci ; unde contigua dicebantur illa, quorunt Extrema sunt simul, idest in locis inin1ediatis; ita duo ligna se invicem tangentia. 5. Continuum Permanens illud'est, cujus partes simul existunt, ut palea, lignum cc. Continuum succeSsivum est, cujus Partes fluxu non interrupto praetereunt, Solamque habent continuitatem surutam pro non iu- errupta Successione, ut motu S, temPUS. Contraherct genus, S eciem est determinare , ac Veluti applicare genus ad aliquam speciem, vol speciem ad aliquod individuum. Homo e. g. contrahere dicitur genus animal, Petrus contrahere Veciem humanitatis scilicet genus animal dolerminatur, sive applicatur homini, et huma-r nrtas' Petro . Hoc etiam indicatur per ver- ba diridore gensis, dividere Neciem, nem--- pe illud in suas species, 'hanc in sua in-
- contraris contrariis curantur. Axioma. Quia contraria ex eodem subj octo se mutuo expel-
Iunt. Quod tam valet in phrsicis, quam in moralibu .
33쪽
Contrariorum contrarias Sunt causoe. Quia cum sint Opp0sita requirunt Oppositam, aut dissi naile in virtutem sui producti. vam. Quod intellige de causis Psr Ss , non de causis Per assidens cuia currentibus ; nainque de causis liberis ; po est enim volitio, et nolitio ejusdem bjecti ab eadem volun late successive produci. Possunt' etiam ha veri ab eadem causa necessaria essectus aliquo modo oppositi, si subiecta qint divorissimo de dispositit, ut ab ocidem sole habetur induratio tu . et liquefactio cerae. Conυertens Pi ορο Sitio dicitur ea, quae ab altera deducitur transponendo subjectum, et praedicatum istium p. g. nullus homo est leo ; ergo nullus leo est homo. Secunda haec dicitur convertens i prima Verct c O
Conuertentia mi dici illis adaptatur, quor im neutrum potest sine saltem tacita meri. xione alterius significari: ita ad cstrivem tonuam dicuntur Dominuν, et oer us. ouuerat illi ternii ii dicuntur, quarum usus de alio affirmari potest, et vicissim hic do illo. Tales sunt in sensu metaphysico o. g.
ens, bon N, nam Omno ens est horium, e omne bonum est ens. V. Trascendentati.
34쪽
Decretio . V. MOtias . S. moretum attemPeratipum , relictisum, sommissινum, indisserens vocatur decretum, quo Deus, secundum aliquos philosophos, et theologos deceruit concurrere cum causis liberis; quia Deus per hoc decretum attem ρ erat se naturae, et indoli voluntatis orea . ue, relinquit, et sommitt/t ei determinati uem, et reddit omnipotentiam indifferen-tsr applicatam ad quodvis extremum. Demonstratio. V. A Priori. a.
tioE . Scensus terminorum est consequentia d ata . a termino communi ad alium minus communem, sius etiam singularom sub il- Io contentum; e. g. omnis homo est ani- mal; ergo hic homo est aciimal. Ascensuse oontrario est consaquentia ducta a terminis minus communibus, et singularibus ad terminum communem, qui iΙla sub so. comprehendat; e. g. singuli Evangelistae sunt sancti: ergo omnes Evangelistae sunt sancti. Determinals aliquid sacero signifieat illud et e non aliud per actionem suam respicere. Determinativs vero faeere significat determinars causam illius, ut ipsum producat. Si
qui librum a te petit, te movet ad aliquid determinate volendam, sed non raUvet de-
35쪽
terminatipe, idest non te determinat; doterit,inative enim non ab illo, sed a libera tua voluntate dependet, . Deus et, natura nihil facium frustra . - AHo-nia . Quin hoc aliquid impersectionis importaret, et quamvis nobis aliqua superflua, lino vitiosa appareant, ut gibbus in horninia, inae tamen ipsa conducunt ad honos fines.
. a in ipsa absoluta '. g. Petrus -- Stu det Nunc est modus Pstrus , studet dioitur dictum ,
mo cognoscitur in se. Reflexe Vero, quRa- . do cognoscitur in alia cognitione de illa, rct habita. e g. visum hominein directe cognosco, at, visa eius imagine, reflexe, quia tunc homiRem cognosco per cognitioneia1 4maginis. ' :.5, Direcis id dieitur in ὀοndi in quavis actio- ne, quod Primario, et rations sui intenditur. Lorrelativum habet indirecis , quod dieitur de illo, quod tantum ratione alto. xius intenditur, et quasi qer accidens. Sio, Lojica dii scis agit de operationibus intes-- lectus. indirocis de signis, vocibus .r sita. Itom in moralibus directe intendit .homici-
36쪽
lius aliquam causam Ponit, ut ebrietatem ex qua illud sequatur. Directroe concurrere. V. E scienter. Dimositioe. v. Formaliter. 4. I. Distinctio consistit in eo, quod unum non sit aliud . Distinctionis variae sunt divisiones, quae Pro auctorumlintelli sentia notari
a. Distinctio adosquata datur inter totum,
Distinctio in adsequata dicitur etiarn includentis , et incluSi, S. Distinctio,iabsolusa datur inter duas res, quarumzneutra est modus alterius, ut inter lapidem, et aurum. Distinctio modialis datur inter rem, et modum ejus, ut inter corpus, et eius figuram. 4. Distinctis realis .est, quae rebus convenit an dependenter ab operatione intellectus, ut inter animam, et corpus hominis. Distinctio Tationis eSt, quae robus convenit Per operationem intellectus concipientis ut distincta, quae talia a parte rei nou .sunt, ut inter attributa Dei. 5. Distinctio realis a Scotistis sub dividitur
Illa datur sarem , et AleTandrum. Altera datur inter μ
37쪽
jormalitates ita vocant notas essentiales, est attributa ejusde in rei, ut Inter anima litatem, et rationalitatem hominis. V. Gradus metia D Sici. Istae porro formalitates por. Scotistas Ex natura rei, sive a Parte reisomnaliter distinguuntur, si ipsae sint divorsi modo definitulos, vel si una a sua quid-
cludat, aut uni in quantum tali conveniat M aliquid, quod alteri in quantuin tali non convenit, Totum hoe patet in proposito exemplo animalitatis, et rationalitatis; natuet diversimodo definiuntur, et dici non potest: nimalitas, quia est animalitas est , etiam rationalitas, et vicissim; insuper ani- malitati ut tali convenit similitudo cum bru- ' tis, quae similitudo non convenit rationali- tali ut tali. Quando orgo ista vorificentur non dabitus quidem distinctio realis stricte . talis, inquiunt Scotistae, quia illae formalio tales non sunt res realiter distinctae, sed . Sunt formalitates ejusdom rei inter se realiter ident dicaue, et proptersa inseparabiles, sed dabitur disti notio formalis ex natura . rei, idest inde pondenter ab intellectu Do stro verificabitur a parte rei, quod una for- malitas non sit alia, et uni conveniat quod alteri non convenit. 36. Distinctio riationis ratiocinantis datur, quando mens nostra concipit distincta, quae talia a Parte rei nun su ut sine ullo funda.
38쪽
mento in re sic distinguendi, ac proinde tota distinctio a ratiocinante pondet; e. g. dum in una, eademque re rationem subjecti, et praedicati voluti diversa attributa concipimus, ut dum dicimus: homo est homo;
vel dum eandem rem concipimus per Cou ceDtus synouimos, ut si dicimus: homo' est animal rationale, In qua propositione veluti distinguimus hominum ab animali ratio-Nali; quo casu si unus conceptus sit explicatio alterius, ut in eXemplo dato dicitur etiam distinctio rationis penes implicitum, et ea Plicitum, Distinctίο rationis ratiocinatin habetur, quando mens nostra concipit distincta, qua talia quid ein vere non sunt, sed id facit 'Cum sandamento in re. Hoc autem fundamentuna consistit vel tu fecunditato objecti ad operationes valde inter su diversas, ut
ignis, qui indurat lutum, et liquefacit ce-xam: vel in persectione objecti, quae persectionibus multis alibi dispersis sequivalet, ut Deus, cujus persectio ae liuivalet, imo sequi eminenter continet quidquid persectionis in creaturis est; vel in reali similitudine, simul quo dissimilitudine talis objecti cum aliis, ut homo, qui ost similis, ot dissimilis bruto . vel in tonuitate, seu debilitato
nostrorum conceptuum, ut accidit, cum homo procul visus cognoscitur solum per Conceptum cor Pus . tum Propius accedens Per
39쪽
conceptum animal, deinde per conceptum homo, ac demum per conceptum talis hominis e. g. Petri. In quolibet ex funda- montis hisce simul cum imperfectione iu- tollectus humaui, qui nequit unico intuitu totam rei persectionem bene concipere Cousis ιit fundamentum distinctionis rationis r4 iocinatae. Flaudamenturn hoc vocatur etiam fundamentalis distinotio riationis. 8. Distinctio Pirtualis, imρ rostria, Si 'e Ea - trinseo ab consistit in sequi valernia unius rei
multis per hoc, quod una res in se identisicet persectiones, quae multiplicantur in rebus abis,et vel praestet varios essectus, qui praestari solent a multis, vel causet in ho- minis mente diversitatem conceptuum. Distinctio haec concidit cum fundamento di- Stinctionis ruti uis riatiocinaloe . V. haec
s. Distinctio oti tualis pro ris , et intriseca
est aequivalentia distinctionis realiss sive esti talis virtus, ct capacitas,put licet attributa sint realiter identilicata, eadem tamen POS sint suscipere praedicata contradictoria, ac si illa essent totaliter distincta; E. g. animal, et rationale hominis licet sint unum, et idem, neque ullam habeant actualem distinctionem a parto rei, ut volunt Scoti-
. βtae, tamen intrinsecam virtutem, et cap
citatem habent, ut altorum dicatur, et sita parte rei simile, bruto, alterum,nou H
40쪽
. mile , perinde ac si forent duo subiecta realitost distincta. Aliis verbis distinctiones hae . explicari solent. ImPPOPVia est aequivaleni ita unius rei indistinctae pluribus rebus distinctis, sed non qua distinctis, adeo quo non ut veri sicantibus praedicata contradictoria . Propria est unius rei indistinctae aequi, va Ientia pluribus rebus, distinctis quatenus distinctis, . et praedicata contradictoria verificantibus. Distinctio virtualis propria etiam in rebus creatis asseclas habet praesertim
Primo-Di realiua sunt, quae ,iu nullo gene- re, nisi ad suminiim universalissimo ige rs entis conveniunt, us substantia , et- modus. Duratio illis orat istunsa determinatio , serma iis, qua sit, ut res sit pomis hoc tempore, quam alio, strum rem tali- momento temporis assisebat eo' modγοῦ quo tibicatio tali puncto spatii , Durati vinerat accidens molate realiter . distinctum are, et tempore V. iuxta alios consistebat tantum in simultanea 3 existentia
uenis, sius edus quid des 'alio, significat aliquid opus sit - subjecto , in quo illad prodes iniud, et eo oriretur; sive quod idem est , , tactis quae