장음표시 사용
41쪽
iii id producit ex praesupposito subiecto Ita cluin ignis ex Praesupposita materia v. g. ligno giguitur, dicitur ignis de ligno
educi. Imo Omnes actiones Creaturarum, quaestiquid producant eductiones Sunt, Cum nihil causae creatae Valeant efficere sine materia praeexistente. Materia autem haec prae-
existens vocatur Subjectum Sustentationis; nam sustentat illud, quod producitur, et conservatur dependenter ab ea, eo sere modo, quo fundamentum domus domum ipsam Sustentat superimpositam. Eductioni opponitur Creatis, quae rem ex nihila Dro
ducit, siVe per quam res producitur ex nuhilo tum sui, tum subjecti Proest Positi. fectus formalis est essectus causae formalis Primarius, qui et intrinsecus dicitur est Compositum coucretum, vel denominatio resultans ex forma uulta subiecto capaci; e. g. effectuS formalis Primarius, et intrinsecus caloiis, quo aqua calesit est aqua ipsa calida; ita etiam homo sanctus est fotusformalis ratiae unitae homini. Secun darius vero, qui ct extrinsecus dicitur est quicumque essectus sive positivus, Sive negativus, qui ex unione formaea cum subjecto ita resultat, ut adsequate distingatur a sor
ma, sivest ut Armse maneat extrinsecus, ut
in exemplis adductis expulsio frigoi4s iuaqua, doletio criminum in homine. ectus CauSa Sublatia.
42쪽
Ediolanter, sectius, elictive ad aliquid con
i currere dicitur de illo, quod immediat sexequitur,4 et efiicit opus. Correlativa sunt haec: Directios concurrere, quod dicitur do illo, quod ostendit regulam seu artifici im, quo res fieri debet ; Moraliter, quod dicitur de illo, quod illuminat, invitat, inclinat ; Im eratipe , quod dicitur1de imperante essectionem operis ; Vinaliter , quod dia citur de sine actionis ; e g. Iudicia producuntur ab intello ita silicienter, seu eliciti P. ME, it crati. E, et moraliter cum sunt liberata voluntate applicante intellectum , a Logica directiυe; a sine aquirendi scientiam finaliter . V. Formialiter. 4. Elementa pulgaria sunt: Terra, aqua, aer, ignis, quia sunt, juxta veteres, generalia
quaedam semina. Caeterorum omnium Corpo- virum, Saltem Sublunarium, quae dicebantur ,-mixta. EX istis, quae conveniunt in aliqua
ex iis qualitatibus, quae primae dicuntur. V. Primm qualitates ut aer, et aqua, quibuSconvenit humiditas et frigus, licet diverso. gradu, dicuntur Symbola ; quae vero in nuIIa qualitate conveniunt, ut ignis, et aqua, dicuntur asymbola. Quia. vero corporum Species Sunt longe Pin res quam combinationes serantis quatuor elementorum; hinc praeter ea admittebautur Olim semina quaedam corporaim a Deo tuitio mundi produ-' cta, quae dispersa serventur in regionibus
43쪽
eleia1entora . Veluti in communibus semiis nariis, quae sint Pro complemento adbta-J Iomi, vel talem speciem corporum , quae producuntur. Ista semina vocabantur etiam chymico nomine UirituS. Eleoari dicitur res cum per audialium Dei sit Potens assurgere ad munus supelioris ordi-
vel ad essectum extra naturalem sjus sphaeram collocatum ; ut antellectus hum Dus ad visionem intuitivam Dei. Eminenter. V. Formaliter o r. Ens rationis pure objectivum est Chymera, sive res impossibilis, quatenus aliquo mo do est objectum cognitionis humanae , ut circulus triangularis . Ens relatioum, Et absolutum. v. Relatio. Entia non sunt mult*licanda sine necessi
tato: sive Frustra sunt per Plura, quin
feri possunt per Pauciora. Axiomata. Tumi quia sieret inutiliter, tum quia'res,' quo eSt. Si mPlicior, eo est Persectior caeteris Paribus Entitates absolutos. V. Modias. I. Entitat e significat rem considerari tu tota, 'et nuda sua entitate. CorreIativum habet
connexive, quod' indicat alIquid haberi
Tatione connexionis unius rei cum*alia. Sicta unionem animae humanae cum Correre Vo- Cabant entitative materialem, ut pote de- ' rudentem a materia, et connexive spiritu a
tum, ut quae animam determinat, ut simus
44쪽
euin corpore hominem constituat. V. --dias . Materialis . mimum Esse rei est illud. aliimum instans temporis, quoi es existit. Primum non esisses rei est illud primum instans temporis, quo res amplius non existit 'hoc dicitur
etiam ultimum instans HetictrinSecumstentim.
Esse secundiam. V. Secundiam. Da. Esse est proρ ter ostoriari. Axioma, cui similia sunt' haec: Unumquodqias ΘSt Pro tor suam operationem ; Unum o us sicut ses' habet ad esse , ita ses habet ad Ggere; Modus oρerandi sequitur modum esseridi. Quorum ratis est quod esse, si ver eSsentiaeujusque rei ordinatur ad operationem sibi a propriam, et proportionatam et ipsa e sentia rei est i principium activum operatio-vs Dis. V. Modus. Essentim rerum consistunt M indistisibiai. AxIonia . scilicet nullum praedicatum esse u- tiale potest ab alicuius rei essentia detrahi, hq vel illi addi, sic ut ' salva maneat eadem
Essentialitor dicitur aliquod praedicatum cori- venire subjecto , sine quo subjectum Bec
spectu hominis, unde etiam homo dicitura essentiatiter rassionassiij. Correa a tivum habet
Accidentaliter, quod dicitur de illo prae- dicato, sine quγ res ut concipὶ
45쪽
ut albodo, rotunditas. V. 'rmati ier. 3- Exemplariter. V. Formaliter. 4. Exercite . V. Signate . . Exercitium e. g. intelligendi, ambulandi, vos aliud agoiadi indicat actum ipsum intelli gendi, ambulandi, vel aliud agendi. Exercitum idem ac actuale, sive in actu es
. ExigitiMum, vel exactioum idem ae exigens. Ita ens supernaturale desinitur id, quod' superat MireS astiMGS, Et exactiWaS uaturae; nempe quod superat id, quod natura
suis viribus agere, et a Suo auctore eXigero poteSt. Expenetrata dicuntur, quae non sunt Com penetreta.
Emonens Propositio illa est, quae additur ad explicationem alterius propositionis e plicatione indigentis, quaeque exponibilis
dicitur . . TripleX praesertim species proposi- tionum exponi bilium a veteribus distinguebatur Prima est exponibilis exclusipa, est-2 que ea, quae habetiparticulam exclusivam, ut tantum, dumtaxat, Soliam, quae Parti cula indigeat explicatione; e. g. Petrus CSto. tantum logicus. EXclusiva exponitur per copulativam, e. g. Petrus est logicUS , et nia, hil aliud scit. Copulati se prima pars: Petrus logicus dicitur propositio prceiacens saltera: ct Uiil aliud scit, vocatur secundia
46쪽
propositio excePtiWa; nempe quae habet particulam: ProetCV, HiSi, aut Similem ex . plicatione indigenteiri. Tertia Species est Propositio reduρECatiWa, habens scilicet uuam ex his, vel similibus particulis: ut, Prsut, quatenus, in quantum, quae sit ex plicanda. Ex onere idem ac eXplicare. ra , . Extensive, ct Intensiυe potissimum diem itur de qualitate, et quantitito. Ex telisio enim qualitatis, v. g. CaloriS tune siti, qua udo calor extenditur ad plures partes subjecti. Intensio vero tunc sit, quando i. o a deni parte subjecti pOuuntur plures gradus qua et Iitatis ejusdem. Sic calor ut sex in sola manu est intensior calore, ut quatuor i q. toto corpore; at hic est illo extensior. l . Extraneum. V. P Prium . ' a. i
ra Fierἱ res csso dichur, dum incipit esse,
sed nondum tota est. In facto esse, dum estico myleste in rerum natura Cum iis partibus, ,et . Constitutivis, quibuscum durat,
et permanet. Ita picturalest in feri, dum Pictor signat, et pingit tabulam; in facto esse vero, dum jam picta est. Finaliter. V. Formaliter. 4. . Analirer concurrere. V. Edictentcr. . Einalizatio dicitur illa ratio, quae movet tam-
47쪽
quam finis assequendus. Ita e. g. ibonitas Dei, quatenus ejus possessio est beatitudo nostra, est Inalizatio , seu ratio motiva b - ' Dorunx operum, quae sunt ad Deum assequendum is
r. Finis qui, dicitur ille, quem agens Intendit assequi; e. g. Salus, quam aeger inteU-dit. Psinis cui, dicitur persona, vel subjectum, cui procuratur finis quis e. g. aeger ipse, cui Sanitas procuraturon. Finis objectivus, seu sinis qui sic specialiter 'dictus est honum , quod o sequi Vos tumus, ut beatitudo in viatoribus. S. Finis pero formalis, seu Fnis quo, est acta alis consocutio ipsius boni, ut beatitu-a do ipsa in beatis. 4. Finis. Est causa causarum. Axioma, quIa intentio sinis obtinendi movet . alias CauSas ad operandum pro sine obtinendo, ut Roma videnda movet ad omnia itineris media. 1. Forma substantialis 'pud Peripateticos est
Substantia a materiai disti uota, ae se ordinata,'ut Cum matoria prima Constatuat corpus naturale tamquam potissima corporis, affrentia ρbsica; scilicet eum materiat sit indisserens ad quodlibet compositum, a sorma sibi uDita doterminatur, ut sit vel lapis, vel canis, vel lignum . Formae substantiales tot sunt apud illos, quot sunt cor Pora diversa. Formae substantialis aquibus dam antiquis, qui Corpusculares dicebau
48쪽
ex Mintexi modificatione' istos ea forma substantialis eis is qu- .initasM 'mo, cui advenit unum pera .ish sm riuod materiani determinat ad , - β Mino V. Autus formalis.
Per Unialogiam cum forma substanis 'm mi iterum dicitur in compositis artifici . libus quidquid ea principaliter perscit, eteollocat in tali determinata specie rctrum. Sis lignum, marmor, metallum, vel alia
quaevis materia a fgura recipit esse, et Pe . . sectionem statuae , unde in iis figura . di- citur eorum Arma. Imo in qualibet in etiam partibus distinctis carente, attributum, quod primarium videtur, et ipsius rei distinet, sin Hinc etymolo- signisicationea Hodverbii 3. romnia accidentalis iuxta Peripateticos est rilla, quiae advenit subjacto completo. in esse θubstantiae. Talis g rotunditas, albe- d. . quae subiectum, cui insunt supponuqto, jam completum tu osso talis, usi tali , illud , accidentarier aolume per iuut Aotus formalis, k quam multi ex anti- ό. quis admutf-t in corporibus animalimn , r etiam in corporibus viveutium Omnium,
49쪽
est ipsa organi gallo partium corporis, Per φ qia .im ipsum est aptum, et ultimo disposi- tum ad recipiendam animam . Ηado orga-Dig uion om fingebant illi tamquam ubstan- tiam distinctam a corpore, et ideo 'appellabant etiam Organt sationem substantialem . 5. Forma mixtionis est Paxta veteres quaecum- que firma corporis sublimaris, oo quod in tali corpore mixta continentiir vel Mrmali-tor, vel virtualiter quatuor elementa, ter-
6. Forma dat esse rei. Axioma. Quia sorma materiam ox se indisserentem in certa spe - Ciu constituit, sicque in ro morali'actionest indisserentes per intentionem agentis a Cui Piunt certam speciem . virtutis, aut vitii. Qtat dat Formam dat cons questitia ad formam. Axioma. Quatenus noua Pe rei sor- ma, seu id quod constituit rem in esse talis, connexas habes proprietates ipsam con- Sequentes, quo sensu etiam dicitur: Causta
Forma ge11 ovatim quid sit. V. Pissica E
sentia. Formale est quod gerit munus formae, cu L. Correlativa sunt: materiale, quod nemps munus materiae; accidentale, quod nempe est accidens. V. Formaliter, tot m enim significationes, et corrotativa habet
verbum formale, quot formaliter. Genera- tim autem; loque udo, aiebant Dialectici,
50쪽
i nomen formale non alienat , sed signat ma- gis Proprietatem nominis, cui adjungitur ;id est ostendit illud nomen εumendum esse in significatione ipsi magis propria . T. Formaluer, Plirtualiter, Eminenter dicuntur da causis pro utet coutinent Persectio nem sui essectus, Effectus enim contineri dicitur formaliter in causa , quando natura essectus, qui producitur, reperitur in ipsa causa. Sie calor continetur formaliter iuigne, quia ignis calorem, quem producit,
etiam in se continet. Essectus continetur a Mirtualiter in eausa, quando causa potest quidem talem offoetum producere, Sed na- tura effectus tu ipsa causa non reperitur ;Sic piper, Vinum e. g. continent inrtualiter
calorem, quom producunt in homino, Sic etiam statua cominetur in , artifice. Deni quo eminenter effectus Continetur in ea u-Sa, quaudo Causa multo est persectior un etu, sublatis sellio et imperfectionibus, quae sunt ita es eta .. Ita Deus eminenter Con-
tinet creaturarum persectiones.. EquiWalen-- ter ab aliquibus effectus contineri dicituria causa, quando causa' est aequalis es ctu, i ut Pater Filio . a. Formaliter sumitur essectus, quando spe clatur Secundum so . Radicaliter autem, vel Fundamentaliter , quando Spectatur Se eundum cauSam, radicem, Vol sundamen-