장음표시 사용
121쪽
C Ausa essiciens ventositatem est ealiditas diminuta Ventosi
tas enim generatur a calido diuulium respectu materiae inquam agit. Frigiditas enim non movet materiam a sua natura, di sic omnimoda frigiditas non facit ventum, neque omnimoda caliditas nam cum fortis sit resoluit,unde sicut in fortissimis calori. hus,& frigoribus non apparet ventus ita in corpore nostro, nec in forti frigore prohibente materiae grossae subtiliationem, hec inti calore propter resolutionem in1ensibilem, vapor, aut ventositas
generabitur. iEt vere ventositas dicitur causare, a calore diminuto, impotente scilicet bene digerere, Se consequenter generantei multas superfluitates. Et nota, quod materia ventositatis est humor frigidus, phlegmaticus, de talis non p*testin ventositatem mutari, ni si caliditate: quoniam frigiditas non subtiliat, sed ingrossatu Et quia ex uno p illo aquae generantur decem aeris per resolutis nem, qui dilatati non potant contineri in eodem spatio, in quo prius ; hinc sequuntur natus, qui exeunt impetu,ut locum propor
Ventositas, si a stomaeo per os expel latur sequ itur erueiatio . Si vero ab intestinis per anum sequitur trulla , 6c fravis est sonus , cum est in loco amplo, sicut in stomacho, aut in intestinis grossis, et est acutus, cum est in intestinis gracilibus. ItEm aliquando. est clarus, cum ventositati non permiscetur humiditas . Et si ex Opposita causa redditur non clarus. Quapropter claritas sonitus in intestinis significat mundificationem intestinorum , aut , cxic
Ventositas quae egreditur eum voce significat proculdubio, aut multitudinem ventositatis grossae vaporose, aut stricturam intestinorum, in quibus penetrat. Cum ergo non fuerit ventositas multa, dc instrumenta, a quibus egreditur ampla ; tunc exitus ventositatis est absque voce . Urina sic dicitur quasi urens, de desiceans, sive mordens; quando cum urina commiscetur plurimum sanguinis, aut cholc-xae , tunc redditur colorata . Citri4
122쪽
Citrinus color communiter dicitur, qui est similis colori ci-
trimaturi, Flavus assiinitatur colori castanearum mundatarum.
Croceus , qui colori Eaffarani assimilatur. Rubeus roseus, qui assimilatur ros, rubeae , cum tendentia ad obscurum , dc ejusmodi est color, qui dicitur cremesino. Et nota, quod si urina sit alba, significat frigidam, de humidam complexionem corporis, dc membrorum, de si sit in substantia tenuis . sisnificat siccam com plexionem Calidi enim est colorare, frigidi vero discolurare, numidi vero est ingr0ssare, sicci vero subtiliare . i. In pueris multa superfluitas phlegm tica generatur propter indigestiones, quas incurrunt ex frequenti commestione, quare cum ex ipsa maxima pars per urinam evacuetur, hinc videmus eos frequentissime mingere, & multum. Lotium est sanguinis, aliorumque humorum aquae a quaedam
- Avice'nas vult, quod incontinentia urinae, ut plurimum proveniat propter supernuitatem frigoris, & mollisidationem lacerti , & propter caliditatem plurimam attrahentem a vessica, te-
. sudationem a coxeOre.. i Sicut aqua viscosa secum trahens aerem In rotundum eleva-.tur per subinclusionem aeris petentis exitum, & propter ipsam orohibentem sua grossa viscositate ipsum exhalare, ita quando in
nomine reperiuntur humores crudi, viscosi, & expelluntur der vias urinae, ventositas grossa petit exitum, & humor sua viscolita ite exitum talem prohibens eu causa, ut inde ampulla generetur et: spuma enim non est aliud, quam multarum ampullarum aggrega-itio . Sed insuper nota, quod caliditas in humoribus ebullitionem Inducens, & magnam partem in vaporem convertens, est causa
factivae spum s ampullarum in illis vaporibus inclusarum . Sanguis in urina apparens, si est ab hepate, ibi est dolor, &. graVitas, &sanguis ea purus in multa quantitate, si avessica, tunc est grossus, quasi faetidus, di est nigri coloris propter frigidi- . tatem ipsius membri, & est paucus, quia est membrum pauci san guinis , dc circa pcctimen sentitur dolor. Si est a lumbis, dolor sentitur circa renes, & lumbos, & dolor, & gravitas in renibus
. Quando spuma adhaeret urinae, signum est calorem esse dimi- nutum, quod non possit materiam illam di lucre. Urina halicias arcnulas rubeas indicat adustionem , & excrementa por alvum
123쪽
Pauca urina fit, vel cum quis parum bibit, vEt ex siccitate,
de caliditate mu ita, vel ex obitructione in vasis urinariis. Inter alias causas disticultatis urinae, sive impedimenti emisisionis urinae, una est retentio urinae longo tempore, nam vessi ea extenditur, & meatus urinae oppilantur, de etiam quia propior extensionem villi latitudinales falii debiles, non possunt secOu- trahere , dc conistringere vessicam , ita , dc urina expellatur. Secum do est vulcus, aut scabies in meatu urinae exiitens, ex quibus nam tura sentiens mordicationem, tenetur ab expulsione urinae permeatum illum, oc cima in lacertis latitudinalibus ventris est para-lisis, non possunt se contrahere pro urina expellenda. Si autem ialacerto collis vessicae est paratisis, tunc fit potius distillatio urinae, quam dissicultas. Item retentio urinae fit propter crassios, dc visco sos humores collum vissicae obstruentes, dc impedientes transitum urinae, qui lamen, dc per urinam, per ventrem, per vo Lums&per sudorent possunt educi. Facile est tamen per ludorem CVa
Ercidentes urinae sunt causa, ut non possit retineri urina, quiastiniulant virtutem expultricem, unde perpetuo 1 equitur distillatio. At humiditas, quae est in glandulis in collo vessicae, hunc usum habet praecipue, ut suo lentore acrimoniam urinae abundat. Ardor urinae ratione sui contingit, vel quia mordax, salsa, acris , dc calidior in se fit, vel quia addita sit ei aliqua substantia salsa , vel acris; ratione instrumenti contingit, vel quia in ipso veretro sit excoriatio aliqua , vel vulcus, vel exiccatio illarum humiditatum, quae solent esse in glandibus poenis, quae factierunt a natura, ut humectent longitudinem poenis, ne urina in transitu excoriat propter sui mordacitatent. Sic etiam intestina vestita sunt pituita illa crassa, mordacitas secum , di bilis in transitu corroderet illa. Et quando intestinassus a privantur illa humiditate, tunc contingunt abrosiones. Sic contingit in pene, ubi propter excessum aliquem superficie veneris, vεl ob aliam causam consumitur hujusmodi humiditas, arescit meatus virgae,& mordacitas urinae occurrit membro immediatE, de sic Caucat
ardorem. . εEt tandem urina est aquositas sanguinis a sanguine separara , quam latini vocant lotium a lavando, lavat enim, dc abstergit ,& secum trahit excrementa, suae invenit, pro qua provida natura praeter renes ipsos, quibus id secerneret, vessicam in imo venistris veluti cisternam quandam ut commode excerneret Collocavit, cujus vessicae proprium munus est, susceptum lotium statuto
124쪽
nchuria , idest urinae retentione. Urinae incontinentia , seu urinae involuntaria fluxio est, quando patiens invitus ad mingendum impellitur, ob urinae acrimoniam, ac mordacitatem. Quando vero urina per se affluit, nobis non advertentibus, ut Interdum dormientius,vel vigilantibus evenit, tunc In causa est ipsius musculus, qui ejus cervicem ambit, absque constrin t parali sis, seu resolutio. Causae vero extrinsecae esse possunt sessio superapides.super ferrum, ac alias res frigidas . Musculus enim afficitur propter infrigidantem causam , ut de piscatore quodam Galenus narrat, qui adeo infrigidatus est circa sedem, ac vesticam, ut ipso invito affluerent alui excrementa, dc urina. Item nimia etiam humiditas potest esse causa musculum ipsum relaxans, lut accidit pueris. qui sunt habitus corporis mollis. Causae retentionis urinae sunt, vel quia est defectus In expultrice virtute, vel vitio urinae , vel vitio instrumenti. Expulsiva
virtus debilitatur, vel propter frigiditatem, vel propter aliquid aliud, ut non possit fungi proprio munere. Vitio urinae, vel quia non habet solitam, & debitam mordacitatem, qua stimulet virtutem expulsivam, vel propter sui crassitiem &c. Quod non libere quis mingat potest provenire ab aliqua m
teria viscosa,quae in meatu veretri,&in collo vessicae contineatur. Signa humoris crassi in dissicultate utinae cognoscuntur ex
gravitate sensata, re pondere; signa flatuosi spiritus est tensio, sine gravitate, quae interdum permutatur. Signa mollificationis musculi vessicae sunt egressiones urinae absque voluntate. Signa expultricis facultatis laesae sunt, si ex complessione facilis fiat urinae eductio &c. Provocatur urina levitEr vessicam comprimendo, vel cum titillatione. in capite virgae, vel cum fricatione in collo vessicae' prope anum, conVeniunt etiam decocta seniculi, asparaci, petrosellini &c. bor I p. lib. 7. Urinae stillicidium,& mingendi dissicultatem, seu dysiuriam vini potio, dc venae sectio solvit
In omnibus corporis partibus est naturalis quaeda vivis excretoria , qua excrementa sternuntur, naturalis dicta, eo quod voluntati non obediat, sed naturaliter agat.
125쪽
De Lienteria , mel Dissenteria, de Emoraboidis , .em egressu Ani .
LIenteria, vEldimenteria, est fluxus cibi indigesti. Fluxibilit
iis ventris, & stiplicitatis causae sunt, vel intensa stomachi fiditas, ratione cujus plus assumitur de cibo, quam immutari post, ves intensa caliditas appetitum prosternens. Cum ergo parum cibi assismitur, venter necessario stiplicatur Vel est expulsivat fortitudo proptes stomachi naturalem humiditatem: naturalis enim humiditas membris innatae expulsi Iam fortificat, & debilitatur retentiva. Naturalis vero siccitas illi Oinposita , ventrem stiplicat . Alia causa est multitudo cholarae virtutem expulsivam stimulantis &c. Item Lienteria est, cum cibus quomodo accipitur, ita eniittitur, inferius s1 sit ex defectione digestivae scitur, si cibus vi, vel quinque horis in stomacho moretur, deinde crudus egrediatur .& sic prodest minuire cibum, dc dare subtilia . di levia . Si sit ex
desectione virtutis contentivae scitur, si statim cibus, ut accipitur emittitur, inserius omnino immutatus, dc tunc prosunt Vitella, ova in aceto cocta, & ventosa magna umbelico admota .
Si vero fit propter phlegma acetosum, vel viscosum scitur per pondus, quod sentitur, & ructatus acetosos, cum his, quae egeruntur plilegma abVolutum apparet. . Humiditas,quia ost lubricativa ciborum, lacem sua lubricitate facile expellit, ct frigitudo etiam membra exprimit, ut sex in cis contenta, Virtute suae expressionis expulsa prosiliat. Item defluxu. Quando dolor est supra umbellicum, &egestiones sunt liquidae, faetidissimae, fluxus est mortalis, quia excoriatio est in visceribus gracilibus, quae maxime dolent, & non consolidantur. Sed quando viscera grossa in seriora excoriantur, Corum dolor est sub eectine, & egestiones sunt magis densae &c. . Hemoroidis est apertio illius venae, quae est in ano, undε sanguis effluit propter acutos,&pungiti vos humores qui causant,dcfit pruritus in natibus, & dolor, & tenesmus. Si in natibus sint fissurae, & arsurae, prosunt oleum rosatum, & albumen ovi. Ita
hemmorroides sunt quinque venule existetes in ano per quas solet fluxus fieri .
126쪽
Ruit alvus in Ebribus occasidne humorum ad intestina itan .anis fumi& potissimum quando' acres & mordaces fuerint, dc stipiteatur . & adstringitur in febribus exiccatis fibris intestinorum ah ardore febrili. Item pituita cibum, & potum extra ventriculum,& intestina lubricare iacit. Item flatus quoque non sinens stoma cho cibum inhaerere, unde putrefit, & expellitur, & sic sequi
Vuleus est eontinuitatis solutio cum sanie. Galenus docet quod unitatis solutio in osse fractura dicitur in carnost parte vul
Hilderibus' apostematibus non est aliquid magis congruum quam quies. O si Signa vulcerum in lienteria sunt vomitus laniet, plus redolens
Signa apostematis sunt tumor, durities, gravitas, assiduus
- - Signa natus sunt cum sentitur flatuosus motus, & dolor: qui modo unam, modo alteram stomachi partem molestat, si creo, inna , vel ructum emittant. Va . i. It m ditanteria est intestinorum Vulceratio, cum decoriatio. ne intestini, cholera acuta, &.humores acri, non sine ipsorum Sc alvi morsu , atque cruciatu , & signa ipsius sunt dolor ventris punctio, &mmuens inellatio, in qua frustra intestinorum cernuntur 9 6agna 'ulaeris sunt sanies exiens, & foetidus odor &α - :: . Locus Julceris signanter cognoscitur ex corticibus intestino.'r um exeuntibus. Nam tenues, & pauci ex gracilibus crassi vero , & lati ex crassis intestinis descendunt. . '.' Item: I & ex qualitate ejus, quod egreditur. Nam a superio. ribus eroveniens est magis talidum. - . Signa dissenteriae a cholera, & vulcere, sunt mordicatio. Mdolorin stomacho, dc sitis. A' phlegmate, si quod egreditur per anum est viscosum cum parva inflammatione, dc pauca siti. ur dura, dc nigra ex nimio calore he patis. Fluidb & alba ex indigestione, & debilitate stomachi. chalosus provenit propter nocumentum hepatis . Un
. .. Necessitas surgendi stequenterad assessandum,si nurhilitatis eapulsivae, parum enim egreditur pro vice' --
127쪽
proprie pro tumore stillest , & inflatione venarum sedis cum dolore etiam et ultimo magis propriε, α nihil aliud significat, nisi fluxum sanguinis ab ipsis venis sedis.
Ex hemorroidis suaedam cerae, qruinam vero aperti dicum eur . Caeca: quq omni tempore tument, dc nihil excernunt. Aper.
, qui pro tempore sanEuinem effudunt. . .
Inter externas caussi hemorroidum sunt lam rem duram sessio, multum exercitium, violenta aequitatio, cibi, dcretus melancholicus succum senerantes, dimissio consueti exercitii, de Conatus maximε, qui tum in febribus excernendis tum in partu fieri solent . Internae autem tausae sunt, masna succi melancnolici coia, qui, vel ab hepate, vela liene ad ipsas sedis venas M'. nitur, vel a toto corporedemandatur . 'In circuitu ani a vena chili, venae quoque ortum habentes terminantur. Cumque natura seciali sangmne gravatam se sentit per harum venarum, reo alicujus ipsarum,perition evmenintens, se exonerat sarph. Venae hemorroides dictae sunt ab he N rosia graecae, quod in latinum fluxus sanguinis sonat . Et ob hane
Causam venae omnes, per quas natura fecialem sanguinem emittit, hemorroides nuncupantur . Unde tam nasi, quam matricis venas, per quas sanguis effuit, hemorroides Vocamus . Super hemorroidales venas ani excrescentiae diversarum forismarum, ut mori, ficus, uVς dcc. nascuntur qp suas etiam emor .rohidesappellare consuevimus ., sic hemorroidis nomen munvocatur, quia quandoquc Vehas, quandoque excrescentias illas
: Tenasmon est intestini recti passio, in qua cum intensa assim landi delectatione egerendi voluntas stequens adest, dc maxim cum conatu parum aut nihil, aut materia pauca muccosa, cum dolore circa anum, di anchas difficiliter emittitur, quae inter. dum paucis sanguinis guttis est admixta . Anus in tenasmone, di in dissenteria,cum sepius egrediatur Ipsius causa extrinseca,& intrinseca esse potest. Extrinseca est omne potens rectum, dc musculos ani circulum obstruentes,lapsos,seu paraliticos emcere,ut est easus, vel percussio,musculos ipsos, seu ne vos disrumpens stiper restigida seruo,balneum item mollificans,eg Iendi nimius conatus, laboriosum exercitium, de similia. Octaintainseca esse potest apostema, quod sua ponderositate, ac grosi sitia, anum ingredi non permittit. Humor quoque salsus, de acu. tus, lubricus , item humor musculos relaxans , ani egressio. nem saepe causat.
128쪽
i Fluxus hemorroidorum, quod hie antea erat,antean'tandum secundum Galenum fit , vel ratione vasbrum, quia magis dila' tantur , vel quia dilatantur orificia ipsorum vasorum , vel sit vitio sanguinis, quia plurimus sit, vel quia nimis tenuis, Vel
acris, itaut excitet virtutem expulsivam, vel nimis servens, itaut faciat intumescere venas.Vel sit ratione membroru mandantium,
quorum virtus sitFotens in expellendo, vel quia imbecillis sit virtus recipientium . C A P. L. -
Ydropilis est abscessus quidam , qui in qualibet parte corpo
' ris accidere hotest, praecipue tamen in abdomine. Item hydropisis, quae a modernis tympania Vocatur, quia quasi tympanum resonat venter percussus, est passio ex frigidita- te epatis generata, quia virtus epatis cibos non concoquis, nec in i sanguinis substantiam convertit. Item hydropisis est tumor Veri tris productus ab intemperie frigida jecoris, cujus causa est materia lexuberans frigida stomacho etenim , & jecore Rigida intemperil laborantibus, fieri non potest, ut cibus ingestus in benignum sanguinem mutetur : unde convertitur in materiam natulentam , quae cum neque per superiora ructu, neque per inferiora crepitu, nec aliunde obstante viarum obstructione, vel Expultrici super fiuitatum vi debili existente expestetur, in locis ventris colligutur, & tympani modo crepitum elidit. Corruptae materiae in stomacho nauseam, vomitum, ac appetitum corruptum inducunt . Et si ad tibias, pedesque descendunt, eos mirum in modum tumefaciunt . Galenus inquit imminui calorem jecoris interdum a causa extrinseca, puta a potione aquae frigidae. Et interdum a febribus , quae calorem dissolvunt, & interdum ob immodicas evacuatio
nes, quae corpus refrigerant . . 'Vomitus, & subversio sunt motus stomachi, dum fundus apsius stomachi ad superiora vertitur, ad expellendum eX eo, quod est in ipso per viam oris, & hoc ex nausea. Secundum Galenu omnes vomere coloresexitiale admodum est. Iecoris obstructio, est angustia jecoris producta ab humorc re mcatus, &cum vicinae partes ob tumorem iecoris
129쪽
comprimuntur, aliqua oritur respirandi difficultas. Et qui hoc
patitur, maxime conqueritur se non posse scalas ascendere. Evacuationes superevae per sudore urinam,solutionem ventris, per emorronides &c.paucificando calorem innatum debilitant hepar, & faciunt ejus digestivam errare . in hydropisi tamen exic candus est sudor medicamentis quae extrinsecus admoventur , ω, potissimum balneis, quae conficiuntue ex herbis calefacientibus ,
α aqua calida: vix enim homines restitui possunt, nisi sudent. Inter alia signa hydropisis est sitis infatista, quia humor retentus est salsus , & putrefactus. Signum distinguens hydropem 1 praegnante est, qui ab umbelico infra pregnantis venter extenditur, in hydrope vero insta, & supra.
Tu mores in corpore nostro generantur, & fiunt ex aliquoquatuor humorum, vel ex flatu, vel ex increscente carne . Et
1anguine bono, & simpliciore in locum aliquem collocato inflammatio generatur . Ex bili, vel biliosis sanguine, erysipilas et a pituita, vel pituoso, serosoque sanguine laxus quidam tmnor, quemadmodum a bile nigra, vel sanguine melancholico durus tumor, qualis est scyrrus , & id genus aliud . Tumores, qui fiunt a sanguine, dicuntur variqle, qui veroa bile, morbilli , ab attrabile, carbones . Variolae sunt pustulae, sive vessicae parvae rotundae ex materia sanguinea putrefacta in venis, & morbilli sunt pustulae ex materia sanguinea cholerica, vel cum cholera . vinum in hae infirmitate nocet, quia magis inflammat, carnes debent pro cibis parari
coctae cum lactucis,cum agresta,& cum acetositate citri,vel araneii.
iseedini, & suffocationi causatis ex variolis, ει morbillis , si corpus satis evacuatum fuerit, prosunt ea,quae repellendi vim h hent, ut aqua ordei cum struppo rosato.Obliniendi exasperata guttur , & facilem expulsionem praestant struppus violarum, granatorum dulcium, de prunis Damascenis cum sacchaio . Si fluxio ad nares dilabatur, omni arte crustas emollire curabis , ne prohibita respiratione exulcerari contingat. Fitque id oleo amigdularum dulcium, vel melonum, & ymilium. Si vero in os, palatum,& linguam, aut gingivas varicitae, aut morbilli tanto numero prorumpant, quod alicujus partis exulcerationem, vel corruptio innent vereamur, succo granatorum acrium, cum aqua plantaginis repellere curabis. Verum si fluxium impedire volueris, caliditatem compesces, quod sit aqua hordei cum iaccharo, vel yr
130쪽
CO 'oris iam constituti substantia, continuo fluori obnoxia diu substineri non poterat, hisi similis materiae am3xu resarcirci , cui muneri humores sunt accommodati, qui ut sunt fluxibiles , ita Rer quosdam c4nales in corpus uni yersum facile dis&nduntur, ut ex qua primum substantia conflatum est eadem seta vetur, & nutxiatur. Author Galenus lib. i. de scinine capite ultim, sunt cnim humores quatuor humanae geumrionis , Matcria , quia ex his duo principia constituuntur , , ex sib. δ. de elementis
Ita humores , c quorum nomine quidquid in corporς nuit, & liquidum est compxehenditur alii sunt conoaxῖ,, alii postgeniti ex
Aristoriale in a. cap. 7. depart. mimal. connati vocantur, eA qythus prima sit consor uio ex crist. Dis s. human
Moueniti Iero, qui in corpore jam contututo cumuliniri quorum alii sunt Alibiles, lassi excrementitii. illi sun saligkis Lus pituita, hilis, saccus melancholicus, languis dulcis saporis est,qui nutrit,hic dWlcia amica vitae,ut adnotatimus io nostrissoribus mςdicium theoricae, pituita iovida est, hjs silancholicus succus aciduyue finis denique istorum humorum est ny tritio. Nam si corpus hominis ς3 seminς , dc ungvinς ιης uoquatuor complexis humoribus c*0stituitur, iisdem postea alitur sev ranae sint partes quatuor distiastae substantiae ,-φybpem permis η vim alen i sortiuntur , bmplices ' minimε
Sunt autem venae, Ic uteriae distribuendorum humoxμω canales, di propxia cos pxaculR , io q*ibvβ ςxaciqs Gaborantur, partim a caine nunquant striente, partim illapsa a jeliore. facultate, atque ita conservantur , Rit neque concrocant, neque co rumpaptur , .mdiu a Dat 3 yictrice ita '
assectuum, quibus naturalis c*rpbrHM Oxbus, causa, dc symptoma. Qubrum trium