장음표시 사용
11쪽
DEDICATIO.ees, atque per Aphorismos scribendi ratio,
tum, quae cum hac arcte coniuncta esse vide tur, horum sine ordine combinatio, et minus
apta collocandarum enunciationum ratio. Oae res omnes semper interpretes et commentatores mire exercuerunt, et in tam diue
fas sententias abire iusserunt, ut de repugnamitis dictorum, quae in Hippocratis scriptis imVeniantur, alii singulares libros conscripserint, alii contra in iis soluendis redarguendisque priorum sententiis, plurimum operae posuerint. Nam, ut de ipsis vocibus, et dictione Peculiari, qua et omnes eius aetatis scriptores usi esse videntur, tum illa, quae maxime pro
pria Hippocrati suit, iam equidem nihil di. cam, quod de illis Erotianus, Galenus, Ammonius aliique exposuerunt, ad hanc Vero e
plicandam vires mihi deesse sentio, et Doctissimum Trilierum spero esse, super hac re, aliqua commentaturum, saltem de ratione per Aphorismos scribendi, et ordine in scribendo obseruato, nonnulla asseram. De ipsa vero breviloquentia, nemo, quod spero, dubitabit, qui maxime genuina Hippocratis scripta, atque ex his etiam hunc de Humoribus librum, legerit. Cunctae autem propositiones vel e perientiam continere, vel ex harum Vna pluribusque ductae esse videntur, quod aeque cum antiquissima philosophan, ratione, quam Hippocratis medicinam faciendi modo, congruit. Quod enim hanc fertur a Philosophia
12쪽
separasse, id tantum sic egisse existimandus
est, ut plus eXperientiae accuratae, quam
inanibus Philosophorum argutiis tribueret, quibus impeditior hactenus facta Medueina suerat, et simplicitato sua, tanquam naturali pulchritudine, orbata. Quain, Vt Hippocrates saluberrimae arti redderet, eiusque firma, et nullo aeuo ruitura, fundamenta iaceret, inter medicinam laciendum, quam accuratissime, omni tempore, ad quascunque in mombo, et aegri rebus, et medicina factas mutationes, animum aduertebat, quasque ex his persaepe Viderat, tanquam eXperientias, atque ex his sponte fluentes veritates, siue naturam aegri ac morbi, et huius caussas, siue medicunae indolem aut conuenientem aegro ac morbo, aut aduersantem, indicarent, sedulo annotabat, ut ex his adeo genuini illi, et primo semper loco, inter Hippocratis scripta, habiti, memoriaeque a Medicis mandati Aphorismi, orti esse videantur. Atque alios libros ex his
solis, alios vero ita construxit atque composuit, ut et alias, ex his plane consequentes, simplicesque veritates adderet, sermonemque, alias omnino nudum, vestiret atque aliquantum ornaret, qua tamen re inprimis cauendum est
ne quis se falli patiatur, et nimis ornato serimone constructis libris, inter genuinos Hippocratis, locum concedat, quod hi recentiorem
aetatem , qua scripti sint, facile prodant. Quamuis enim negari non possit, sed potius
13쪽
DEDIcATIO. debeat ad recentiorum Medicorum laudem commemorari ac celebrari, cum sedula horum lcontinuaque diligentia, illarum experientia: rum numerum auctum fuisse, tum maxime plures etiam inde Veritates deductas, tamen,
cum se illi quoque ita in multis seduci proba.
bilitate. tanquam Veritatis specie, atqUe, eX ΠΟ vis opinionibus, consequenda gloria, passi fuerint, ut simplicium illarum antiquissimarumque Veritatum Vim, permultis coniecturis, Dei. gerint, quae res nobis, tanquam foecundissima mater, tam ingentem hypothesium numerum
peperit, laudanda potius prisca illa et Hippo.
crati fere propria scribendi ratio est, ac recemtiori plane anteferenda. Haec autem legentibus neutiquam tot dissicultates, quod ipsa dictio afferre solet, cuius vel adeo negligens Hippocrates in suis scriptis esse, etiam a viris, graecae linguae inprimis gnaris, existimatur, ut multis ad vulgares Grammatices regulas offendisse videatur, quod frequentem Criticis disceptandi occasionem dedit. Accedit denuque tertium, quod inter res illas, quae Hippocratis lectionem impeditam emciunt, numerauimus, scilicet ipsa oratio, seu propositionum constructio, eaque omnium maximas semper dissicultates peperit. Vt enim de quocunque sermonis ornatu nihil dicam, qui pro sus fere in Hippocratis libris desideratur, omnem adeo ordinem, nexumque propositionum, et inter se tamquam continuationem,
14쪽
saepe minus curauit , atque eodem libro non solum plures diuersosque locos tractauit, quod potest illo de Ossibus inscripto, aliisque libris illustrari, verum etiam singulos locos, interpositis alienis, et non raro longis quaestionibus, obscurauit, de quibus omnibus plane non dubitabit is, qui vel hunc nostrum de Humoribus, animo attento legerit. Quae res cum a multis interpretibus non animaduersa fuerit, atque perpensa , debet prosecto mirum non esse, hos omnem culpam frequentissime inseribas librariosque transtulisse, qui et propositiones plures aliquando excidere passi sint, et integros locos, tanquam membra, a suis comporibus auulsa, aliis libris vel apposuerint, vel horum locis interposuerint. Eaque de nostro de Humoribus libro inter alios, inprimis doctissimi Foesii, mens est , qui, ut hoc exemplo Vtar, statim ab initio, inter tertium et quartum paragraphum, ex sitirardeti ordine, ingentem lacunam esse existimat. Sed haec, quod ex
paraphrasi nostra patebit, nulla est, sed potius abrupta dictio , cuius plura exempla hoc loco asterri possent, nisi fuissent hinc inde,
in annotationibus, indicata. Vt autem haec omnia legentibus solent multas, vix superandas, difficultates afferre, at que etiam porro afferent, sic maxime id effecerunt, Vt latinae Versiones propemodum ob scuriores graeco textu essent, neque sic leuari
lectores possent, quin potius magis impedi
15쪽
rentur, a qua culpa, neque Foesi vers6.
quae tamen omnium optima esse fertur, ii lmunis esse solet. Primo autem omnes Hippocratis Versiones in uniuersum eo vitiollaborare videntur , quod sunt nimis conciso
sermone conscriptae. Nam, si in aliis graecis scriptoribus dissicile est , verbum de verbo exprimere, in Hippocrate sane id debet longe dissicillimum, aut plane videri, quod
antiquissimi illius graeci sermonis breuitas neutiquam cum latinae linguae Vbertate compa. rari potest, quo sane fieri solet, ut et sensis ipse non satis clare exprimatur, et puritas latinae dictionis desideretur, cum qua etiam pem spicuitatem sermonis tolli, necesse est. Hinc alia vitia, in versionibus, praecipue ante Foesium elaboratis, ignorantia graeci sermonis, videlicet antiquissimi illius, ab Hippocrate Vsitati, peperit, dum alii non ipsam verborum vim exprimere, sed utcunque assequi eorum sensum studuerunt, alii alienam prorsus et falsam significationem vocibus assingentes, nouum aliquem Hippocratem nobis obtruserunt, quae vitia inprimis in Calui, Cornarii et Lindenii versionibus ita Occurrunt, ut vel Vagum dubiumque sensum lectoribus exhibeant, vel tot ipsis dissicultates obiiciant, ut multo facilius graecum textum, etsi fatis obscurum, quam latinam eius conuersionem, intelligere, eruereque inde commodum sensum queant. Atque ab
his vitiis etsi Foesii versio quodammodo libera
16쪽
est, qui viam, ad antiquissimam illam Hippocraticam lingliam, primus aperuisse Videtur, tamen non potest ab illo primo vitio, scilicet nimia breuitate , liberari. Est autem vel Doctissimi Trilieri iudicio , omnium fidelissimus interpres , ac fere timidus , et qui
rarissime audet a graeco textu aliquantum discedere, aut illum turbatum orationis Ordinem, quod saepe videri posset, selutumve
nexum, restituere, aqua audacia alii interpretes se minus continere potuerunt. Nam duae res sunt, quae, Ut in omnibus versionibus, sic etiam in Hippocraticis, magnopere noXiae fuerunt , de plurimis rebus praeconceptae Opiniones ac nimia criticae librariorum audaciae
vel etiam negligentiae suspicio. Quae duo siquis, Hippocratica scripta, in aliam linguam,
conuersurus,ad horum lectionem attulit, omnia vel inuita et reluctantia non potuit non ad suam sententiam accommodare, atqUe, Ut recte procederet oratio, alia emendare, alia expungere,
alia interpolare. Atque sic male tractati Hippocrates, alius ex Calui, alius ex Cornarii, alius ex Lindenii ossicina, prodierunt, qui plusne noxae, aut utilitatis Medicae arti attulerint, haud dissiculter cognoscitur. Potest autem ex his omnibus, etsi non, quae partes boni interpretis Hippocraticorum librorum sint, tamen a quibus is sibi cauere inprimis debeat, facile elucere. Quare sic animo praeparatumi quemvis legere ac relegere totum Hippocra-
17쪽
tem Oportet, Vt peculiarem illius dictionem sibi ex eius scriptis inprimis notam faciat. Nam etsi lectorem in singulis vocibus egregie iuuare Foesii Oeconomia potest, tumque ex antiquis Galent, Erotiani, Ammonii aliorumque Lexica, tamen singularis , et Hippocrati fere propria, verborum constructio, ex his omnibus, dusci non potest, neque debet semper ad Gram matices regulas examinari, quae potius albquando ex Hippocrate quasi emendandae esse videntur. Nam, si in uniuersum, Ut vere est, emendatius aliquod et auctius Lexicon graecum desideratur, Medico certe, et Hippocra. tico inprimis , si a Foesiano discesseris, omnino, sed aegerrime caremus, atque, Ut quis graeci fermonis aeque ac Medicae artis gnarus de eo c0gitet, omnes, quibus antiquae Medicinae praestantia nota est, mecum exoptaturos esse, lnon sine caussa spero. Hinc ubi interpres lHippocraticae doctrinae perfectam cognitio. lnem consequutus est, ut ipsi tam notus Hip. lpocrates, ac sua d0mus, sit, tum debet sane ita in aliam linguam eum conuertere, atque transferre, ut paullo liberior oratio sit, neque arctis simplicis versionis limitibus cohibita ac circumscripta. In qua tamen re etiam id inprimis cauendum est, ne, dum explicare brevius obscuriusque dicta velimus, et amplifica re, in illud Calui inprimis vitium incurramus, ac vel utcunque sensum exprimamus, vel aliter, ac debeat, lacunas expleamus, aut denique
18쪽
que studeamus abruptam dictionem male aequalem reddere, totamque Orationem connectere. Plus enim eo allaborare interpretem
oportet, Vt summa, qua potest, fide, sensum auctoris exprimat, quam Vt latini sermonis, vel alius, in quem conuertere auctorem velit, elegantiam assequatur, et prae hac, potiores illas boni interpretis partes, negligat. Hac autem lege facta Hippocratis versio, ut fatentibus omnibus eruditis Medicis, adhuc deside ratur, sic in lucem emisia, ad perficiendam
omnem Medicam artem non parum conferret,
sed sperari ab uno aliquo homine, ac breui tempore, fere non potest. Nam, si doctissimi Viri, et utriusque linguae inprimis gnari, de
omni interpretatione id vere iudicarunt, multo facilius esse, graecum aliquem auctorem fusis, neque indoms, commentariis ornare, aut potius onerare, quam bonam eius versionem
conficere, id summo iure assirmari de Hippocrate posse , quis est, qui dubitat 3 quisque nescit, dissicillima loca vel leuiter tangi, vel
plane negligi a commentatoribus solere 3 ne de inanibus audacissimisque Criticorum coniecturis dicam, quibus profecto nihil leuius est, nihil factu facilius. Quocirca neque mirandum est, tot semper doctissimos viros operam suam, in explicando illustrandoque Hippocrate, aeque ac aliis antiquis auctoribus, posuisse, ut iam inter impedimenta potius, quam Riumenta eruditionis, illi commentarii nume-b a rari
19쪽
rari mereantur, neque dubium est sere, ut multo plures porro inueniantur, qui eX commentariis potius, inter otia factis, leuem et inconstantem gloriam, quam veram solidamque malint ex bona sibi conuersione comparare. Possumus autem post Mercurialis, et Martiani ac Foesii aliorumque, in singulares Hippocratis libros, conscriptos commentarios, Omnibus posthac faciendis facile carere, debentque Hippocratis interpretes porro id tantum facere, ut, post liberiorem Versionem, quae paraphrasis dici potest, obscuriora loca breuibus scholiis explicent, et clara in luce ponant. Quare non video, quod melius iis ad imitandum e emplum proponi queat, quam Celeberrimi Gesineri, qui in Dissertatione, quam 'Iπποκρατους inscripsit, hanc, de qua dicimus, viam, primus, in explicando Hippocrate, ingressus esse Videtur, eoque laudem non solum
Medicorum, Verum etiam eruditorum omnium l
meruisse. Cui tamen adiungi quoque meretur Vir clarissimus, meique amantissimus in dicitius, qui ante annum, primam partem splem ldidae editionis operum Hippocratis, publica- lvit. Atque non nisi hae via ad intelligendum lHippocratem, perficiendamque salutarem artem perueniri posse, existimandum est , quod nulli alii antiquo auctori tantum nocere critica audacia videatur, quam quidem Hippocrati, siue quem turbatum Vulgo existimant,ad ordinis formulas redigere Velis, siue, quae a consueta
20쪽
graeca dictione patillo abhorreant, emendare, ne de Ionica dialecto dicam , ad quam restituendam summa cautione opus est. Quae omnia, cum tanqluam totidem regulae , proposita fuerint , quas, vel totum Hippocratem, Vel singulos eius libros edituri, seruare ac sequi deberent , mearum profecto partium fuisset, ea praecepta, in edendo hocce libello, quam accuratissime tenere. Sed quamuis eo intentum animum habuerim, ac studuerim id opus, ad hanc normam, perficere, tamen tantum abest, ut consequutus hunc finem sim, ut potius hic labor sit, tanquam primus tantum conatus, considerandus. Nam, etsi perbrevem obscurumque libellum paraphrasi explicare, illustrareque studuerim, tumque in hac, atque paucis illis annotationibus me ab omni critica audacia continuerim, tamen vel maxime eam graecae linguae scientiam mihi deesse sensi, qua possem Vim, praecipue Hippocraticarum Vocum, dictionemque peculiarem assequi, et inde inprimis ortos obiectosque, nodos soluere. Quod si autem quis Vtriusque linguae, Medicaeque simul artis peritus illam a Dureto confectam versionem cum hac nostra paraphrasi contenderit, illam saepius verba, non sensum reddere, ex hac, etsi non semper, auctoris mentem cognosci posse, sine dubio deprehendet. Nam si de uno aliquo ex Hippocratis scriptis, vere dici potest, id a nullo adhue Medico, in latinam linguam conuersim