Praecepta medico-practica in usum chirurgorum castrensium & ruralium ditionum Austriacarum

511쪽

spicitur, quae torum saepe corpus aut maXimam ejus partem investiens ad septimum diem plerumque cum furfuracea cutis des- quammatione evanescit. Morbus hic non infrequenter statim in principio comitem habet anginam inflamma toriam , siaepe admodum periculosam & ma lignam , non difficulter in gangraenam desinentem & sphacetum. Itaque haec praecipuam attentionem meretur , Caetera cura, ut in morbillis dictum, instituenda venit. Dum vero in febri continua rertia aut quarta die in diversis corporis plagis vesiculae elevantur similes illis, quae ab inflictis oriuntur urticiS, eXanthemata haec urtica appellantur; in quo morbo aegri plerumque de molesto Derstante pruritu & ardore conqueruntur.

Haec & cuncta similia eXanthemsta ratione diversitatis symptomatum, magnitudinis periculi, eadem, qua PriuS recensita methodo tractanda sunt. Dr

512쪽

Sos Erysipelas est calidus, pallido rubens, latus, ardenS aut PrurienS rumor, qui ut- plurimum suam in cutis superficie sedem fgit. Μorbus hic omnem corporis partem assicere valet, in facie tamen, femoribus &pedibus observatur frequentissime.

Nonnunquam in una Plaga moram non

agit, sed jam hanc jam illam invadit.

Quamdiu in cutis superficie horret viscera intasta relinquenq, periculum magnum haud portendit. Verum si partes assiciantur internae, aut ad interiora morbus repercutiatur, summum instat vitae periculum, Cui non raro mors ipsa succedit. Dum erysipelas subito cerebri petit me-nynges, aut ad ipsum deferatur cerebrum, vehementissima in his partibus exoritur inflammatio , intollerabili hi aegri excrucian-rur cephalalgia, cui brevi accedit furor &non raro violentissimi se adjungunt spastici subsultus, quos plerumque mors sequitur. Non

513쪽

5o9 Non minus imminet vitae discrimen, dum subito erysipelaS pulmonem, Ventriculum aut intestina aggreditur, quia & hic inflammationem Periculo plenissimam cito in

gangraenam abeuntem causat.1n seniculis & acribus praeditis humoribus erysipelas majori semper stipatur periculo & malignitate, quam in iis, qui alias firmo sanitatis robore gaudent & blandos

in suis vasis humoreS Vehunt. Plures sunt, qui frequentius per anni decursum certo tempore erysipelate infestantur , & plerumque in eadem semper plaga antequam Vero erumpit, roto se corpore delassatos, eatorem & frigus se invicem eXcipientes sentiunt aegri, anxii tenentur, inquiete dormiunt, carent appeti- tu, sed magna veXantur siti; in loco tandem consueto pruritum perciPiunt, ZUt ardorem , & brevi postea oculis se spectabilem reddit rubedo. Multum inde levati & regulariter iterum ovanescens e tumore optima fruuntur

514쪽

In similibus subjectis erysipelas valde

salutare videtur, ab acrimonia enim ex sanguine eXtricata Originem trahit, quae si longiorem in eo moram egisset, aut integram

sanguinis depravationem aut alios periculo sos morbos Produxisset. Frequentissime in senibus erysipelas pedes occupat, & Plerumque cum continuo eoque valido pruritu; quamdiu tale erysipelas debitum tenet recurrendi ordinem , inde affectos sublevat, , c praesertim caput & pulmones reddit liberos, salutare semper est,

dc utplurimum in nestore OS anno S concomitatur. Utprimum vero morbum hunc inordi nate recurrere, nec PasteS internas caput

praecipue & pulmones in integrum levari

observetur, malum signum est denotans naturae vires decrescere humoribus adeo jam corruptis, ut ab hac acrimonia se perfecte amplius liberare nequeant, aut eandem ad corporis peripheriam eXpellere non valeant, Unde necessario partes internae assiciantur. Non iram

515쪽

Nonnunquam erysipelas epidem ice grai- satur, multosque simul S. semel invadit, ut. plurimum tamen malum est sporadicum. Dum erysipelas profunde cutem Penetrans valide dolet, & cum multo calore &pulsatione profunde rubrum colorem Prae- se erat, Verae conne Xum est inflammationi, eritque semper febris vehementia major. Dum vero totus in superficie corporis tumor habetur, in medio laete rubens elevatus, in margine autem Pallidus & mollis, signum est admodum mite & regulare erysipelas e fle.

Contra, quando color profunde ruber, aut nigro caerulescit , copiosaeque Vesiculae aeri & rodente ichore re Plerae apparent

cum magna simul aegri debilitate conjuncta, erysipelas habetur malignum, quod non raro in gangraenam & spha celum abit, aut maligna & diuturna Producit ulcera. Si tale eryssipelas subita metastasi deferatur ad interiora, aut internas simul partes cum externiS caput Praeprimis & pe Etus assiciat, fere semper est lethale. Quando bonae notae erysipelas glandu- Iosias Petit ParLes, non raro mutantur in , icir

516쪽

scirrhos, si vero mali moris fuerit erysipelas, ulcera producit Pertinacia cancros a. Nebulosus , humidus , frigidus aer, magna & Vehementia corporis eXercitia, refrigeratio subita, fervens ira &c. utplurimum erysipelaS Producunt. Quamdiu erysipelas sua persistit vehementia, communiter tam diu cutis sicca manet, utprimum Vero haec humescit leni prodeunte sudore, etiam tumorem brevi

discussum iri indigitatur. Saepe morbus hic admodum mitis paucos intra dies terminatur, saepe Vero admodum vehemens habetur & pertinax. In illis plagis, in quibus erysipelaS residet, epidermis fere semper separata des- quammatim decidit. Dum erysipelas absque molestia peculiari in quadam plaga erumpit, aeger caeteroquin se bene habet, in moderato calore servari di saepius de die vasculum potus, theati sub MO. I. eXhiberi debet, pata a secta sacculis ex floribus sambuci con E is tegitur, aut Panno laneo probe involvitur antea camphora Probe Perfricato.

Tali

517쪽

Tali methodo paucarum dierum spatio totum facile fugatur malum. Si autem statim in principio sanguinis orgasinus aliquis advertatur, simul bis aut ter de die pulvis Nro. a. aut remedium Nro. 3. aegro propinandum Venit. Finito morbo semper lene purgans sub O. q. 3. 6. Z. Τ. exhibere bonum est, his securi reddimur nullam amplius in corpore relinqui acrimoniam, quae denuo ad partes internas deponi & magna saepe infortunia Producere Possit. Dum aeger morbum mitibus his stipatum circumstantiis flocci pendens negligit, continuoque humido frigido, aut aeri perrimam admisso sese eXponit, non raro accidit, ut pertinaX inde chronicus, durus, profunde rubens, inaequalis & turpis ena

scatur tumor.

Hic tamen utplurimum feliciter auffertur , dum eXterne emplastrum de Meliloto aut de labdano applicatur, pro usu autem interno remedium NrO. 9. una cum Potu theato sub MO. I. aut IO. Pr Pinatur.

518쪽

Quando erysipelas vagum de loco in locum oberret, nullibi fiXam firmet sedem ,

praeter Prius recensita remedia omni tertio aut quarto die , si Vires ferant, medicamentum purgans dandum est, quod si ob debilitatem aegri fieri nequeat , id ipsum per

frequentiora clysmata recompensare GPortet , aut mane aC Vespere Pulvis Nro. q. porrigendus est, ut sic alvus continuo aperta habeatur, hac ratione Vaga de corpore eliminatur materieS & ulterioribu S Praecavetur maliS. Saepius vero hic morbus tam miti non

decurrit modo, sed aegri statim in princi

pio vehementi diuque perstasire torquentu chorrore, admodum anxii magnam pectori; sentiunt oppressionem, cuncta nauseant, &cephalalgia eX cruciantur continua, dolorificam ad scrobiculum cordis eXperiuntur constrictionem, non raro se vomitus adjungit

copiosus, succedit postea ardens & pulsans

in toto corpore calor, sitis adest magna, pulsus tensus, durus & plenus, nonnunquam delirium & dissicilis admodum respiratio, tertio tande hia, frequentissime vero die quarto erysipelate sese manifestante priora ut- pluri-

519쪽

sis plurimum mitescunt symptomata , deliria,

dissicilisque respiratio evanescunt. Si vero post eruptionem erysipelatis nullum contingat levamen, dissicilisque respiratio continuet , continuis aeger deliriis laborans in magno discrimine versatur. Si ergo morbus hic adeo periculosis inchoaret symptomatibus, moX aegro multum de decostis attenuantibus, lenientibus Nro. I. II. I 2. I 3. Iq. sumendum est, atque si pulsus durus, plenus haberetur & tensus, conducet secundum aegri vireS venam secare, & clysmata injicere refrigerantia, nec non per pediluvia & cataplasmata irritantia plantis pedum admota sanguinis caput versus impetuose ruentis derivatio ad inferiora tentanda est. Quod si adverteretur saburram acrem

aut aliquid indigesti in primis latitare viis, tunc ut in febribus continuis lene purganS, aut loco priorum decoetorum illa sub Mo.

Sedule tamen semper attendendum est, ne Per Vendesectiones aut purgantia debilitas aegro inducatur nimia, quae Ordinatum mor

520쪽

bi decursum impediens lethalem ad partes

causaret metastasim.

Ubi tamen erysipelas jam erupit, etsi

priora periculo plena adessent symptomata, sed aeger exinde levatum se sentiret, solum decoctis attenuantibus & emollientibus Drocedendum est, aut horum loco potu theato diro. 1. & remediis sub N O. I. Is. Io.

utendum erit: eXterne plagae a Tectae sacculi sambucini aut panni lanei camphora bene perfricati applicentur. Quando tumor erysipelatostis vehemens admodum ardens est & tensus, purgans, ut antea dictum, Omni tertio aut quarto die Propinandum est. Utprimum calor remittit & tensio, in- tollerabilis & continuus plerumque sequitur pruritus; in hoc casu magnum aegri experiuntur solamen, dum omni trihorio spongia remedio Nro. II. imbuta tepide per aliquod tempus pars erysipelatos a fomentatur , detersa denuo sacculis prioribus tegitur.

Ubi vero tumore jam praesente delirium non cessat, dissicilis respiratio non emendatur, pulsus tamen fortis & aeger ipse viribuS