장음표시 사용
511쪽
ALBERTI PII Ug'sse ut petiit, fitandi gratia aut persuadendi atriuici,cui fides non proam x uas excusationes non recipit Chrysostomus,sed reiicit.Colmaenaret eminui Q Apostolo praeceptori suo qui iurauit.Pugnaret re cum innumeris sacraescripturae testimoniis N e lis sanctissimorum patrum.
v Sed quid dico patrum,qui rumo summi creatoris qui Abrahae iurauit Cusus
rei meminit Z vitias clicem,Si eut iurauit ad Abraham patrem nostrum. Et in me ecpsum iuraui ita iure quot 1 ando iurauit Noe se non induetiarum ultra aquas super terram.Iurauit et Heli sacer vim quod non expiaretur 1m qui S filiorum eius ingemum.Et Hieremias.In memetipso iuraui dicit donunus ecc.Plurima insuper testimonia quae adducere possum praetermitto . His enim conuincitur iusiurandum non esie sui natura iniquum,nec diuinae sotiae, aut honori aduersari.Quinimmo illam contectari potius ac reserre.Non em 1 ratur per rem comemptibilem,sed verendam equaevi Hieronymus dixit aut
amatur aut timeturdusiurandum autem adhibetur ad testandam se talem rei
quae resertur Illa autem confirmari non valet per rem se imbecilliorem autaeque dubia sed tantum per potius certiuis testimonium.si autem diceres iaramentis diuinis non conuitici iuramentum probari: m omnipotens deus nullis legibus coarelatur in his quae extra se agit,sed cuncta bona sunt quς ei sunt beneplacita.Primum dicerem ex iuramenti finitione superius assignata decla μratum esse,istud nec iniquum nec Deo esse iniuriosum.tia cuius enim rationem hil malum est,nee ipsum malum MPraeterea iuramentum omne adhiberi qua tum est ex sui natura ad utilitatem eorum quibus iuraturahoc autem commo dum est non malum: inuis enim quidam iuramento ad sellendum abutantur, id Ilorum culpa non iuramenti prouenit. Argumento autem tuo respondeo Plicet tibi cond marem,exemplo diuta iuramenti prorsus non conuinci iuramentum sui natura probandum vel improbandum esse Plurimis tamen aliis exemplis illi superadiunctis id reddi exploratissimum. Iurauit enim Abraham Abimelech in Bersabee.Iuravit Iacob taban.Iurauit ec Moyses se habitaturum cuRaguel .Praeterea ec in Apocalypsi scribitur.Iurauit angelus per viventem in secula.Si etenim iusiurandum maham fuisset lc in lege latummodo permissum ad vitandum periurium, certe num filisset a quopiam exactiun. Quod enimiasi permittitur a moderatoribus reipublicae ad vitandum maius malum, nil ab eis exigitur .Legimus autem pluries exaetium fuisse iurametu. yses enim non solum exegit iuramentum,sed etiam sanxit.cum ait in Exodo.Iurabit quod non extentirit manum in rem proximi sui. Legimus ec in libro Paralipomenon. Asa regnaute ec exigente iurasse uniuersum populum Iudς domino in voce magna ta ex imo corde Asacris quos prophetis non semel commendatur iura. mentum. quit enim Halas In me iuratat cranis lingua ecciPlura alba pinereo quae sorte iacerent fastidium.Cum autem tot tantais erPressia sint testimonia scisturarum iuramentum probantia: nec unus quidem locus competiatur in quo ipsum improbatur praeter rum qui in Matthaeo qui tame vi declarauimus non iacit pro te:&praeter id G Iacobus Apostolus ait, Ante omnia autefratres mei nolite iurare,nes per caelum ecc.quod eode prorsus sensu a sanctis
do titiis ec ecclesia e lis,quo Christi pr issum verbum,accipitur ec ex
512쪽
quantum est ex parte iurantis.
At contra inquis m,Si iusiurandum placuit Christo ineas m dixit illa ve, GHEgo autem dico vobis no iurare omni nocii Christianis utile est iurare, ui ipse doeuit quid addidit donisnus legi Mosaies que ut vetat periurium,ita pro lubet ne nomen dei assumamus in sum,&c Non certe incassum dixit illa veriba,sed multum addidit legi dominus hoc in negocio,vti superius diximus. Cuin illa iuramentum esset permissum,modo quis vitaret periurium Licebat eniestra offensionem quocunt in negorio iurametum adhi re Hoc autem Chrimanis non licet sed tantummodo cum necessitas exigit,uel ex illo magna utili vas prouentura est,pertinens aut ad dei gloria,aut ad proximi utilitatem: quae
citra iuramentum non esset prinientura Nec ista cohortatio fit, eo i iuramen
tum ex sui iratura malum sit, sed quia ex illo de tacili inciditur in perieulum. Ad quod pr cauendia interdicitur,lc iuramentu liberia re bene placitu,quod Iud suti imperfectioribus fuerat permissum Enimuero illis id quod prauu est sui na tura erat vetitum.Christianis aut utpote persectioribus non sola pra ,sed etiaid quod specie quanda praui habere posse vides re ad malu prestare occasione. Quantum aute unum ab altero differat,quanto p institum Christi m stet instituto legis Moisi iam vides Christus vetuit iuramentu incassium assumi Moises hoc non vetuit.Christus docuit iurandi procliuitate vitat fi esse,Messes ad duritiem Iudeorum permisit. est igitur Christus id quod ratio ipsa suadet no esse iuria nisi magna opportunitate vel necessitate v*mte,quapropter ec raro esse iurandia, ec tantummodo ob magnu negocium Pro re autem turpi aut indigna minusve necessaria nequaq, sed prosus ab illo absti dummon propter ii ramenti naturam in se,sed ob causas praedictas. Ob quas N in veteri testamento docetur non esse assuescedum nee multum rasurandu.Inquit enim ecclesiastic Nir multum iurans replebitur iniquitat et ecnon discedet a domo illius plaga. uaobrem,no quide quia iurat, qd lege per
mimum erat,sed quia multu iurans incautus etia quando p peierat. obrem rursus inquit ecclesiasticus iurationi no Muescat os tuum θω. Iurameto emassuetus s spe imprudens ex consuetudine periurat Ex his p est videre quomodo quandove iurandum taec quando a iuramento abstinendumTune quidem iurandum est,eum Dei honor illud poscit.Pisterea quando maior ingruit necessitas vel ingens exinde sequitur utilitas una autem negocium his coditionibus vacat quail est iuranctam .Primi generis exemptu docuit Paulus aberius san
eti patres cum aut iurarunt aut ab aliis iuramentum ex gerunt. Moyses enim
ut in Deuteronomio scribitur,praeter citata ad primores populi Israel recitata lege inquit. Et in iuramento non solum vobis Mmno, sed cunetis absentibus repraesentibus.Non esse autem iurandum citra haec,quod est intium, cuit Christus illis verbis,Ego autem dico vobis uapropter nequail probare possum inductu more dc consuetudine adigein Iia ad iusiurandum quocul in negocio humili indigno:ita ut inducta sit 1 rare vel in caula denarii. Pr terea ec quod magis mirandum ab ipsis iudicibus exigi iuramentum ad veritatam eruendam amiseris qui quaestionibus subii
513쪽
tur quass non satis sit curare vi tormentorum enorquere verentem Gadiu beatur ec iusiurandum quo more magna sane peierandi prestatur occasio, dum saluti consulentes mortis timore perciti peierare matutu si perue.Si mim tori mentoriam tia non vincuntur ad verum sumidum: prosem nee iurisiuradi religione cogentur. Quaproprer videretur pirustare altero tantum genere in ad eruendam veritatem, hoci habita ratione personarum quae inquiruturine ullo modo adigere ad iurandum audaci res acinorosos numinisi irreuertae quin constat peieraturos ad mortem praecauendam,cum causis longe laenoti
bus varia scelera perpetrarint,ec sepissime pinutio grauisti,quis illud sit inter
maxima iurissurandi enim religione certe negliget qui sacrilegium committe, re, cellam facere, aut summu Deu blasphemare non sorinidauit.Tales M potius torquedi sunt illari iurando adigendi Quibus aute videretur satius ades bendu eue iuramentu quis forte nemini par ut via causa capitis agitur, os me.
tum promtis periculi perturbante nullo pacto videtur esse torqviai post susceptum iuramentume cruciam vi mdiu atur ad peierandia Res m accidit eum prser modulor meta adhibetur Impelliatur em nonulli doloria acerbitate in
propria perniciem salta se sontes esse scelem qu vel nunq cogitarunt,ic simul peierare Quamobrem neutia videretur ad scendam iussisiadi religione tu reis supplicus Quapropter ec moderanda esse videretur consuetudo adi quoscunq; ad sacramentum estra discrimen. Contingit enim multos adigi in evitos ec inscios Q i gratae Et c5traire iurisiuradi religioni nullois pacto adhi/bere iurameta in causis friuolis Ec indignis tres unomo rure aut horitatis psta tam facta peierandi occassime, pr extu eruendς veritatis .Proinde nemo adiget dus videretur sacramelo nisi antea admonitus ec edo mis quam sit sacrameti religio, ῆ iniquu peierare.Sed hse missa faciamus no etsi ad cotti ruersia nestra pertinentiqus in hoc stat,An Christiano liceat iurare expediatve aliquando,an prorsus dedeceat εο interdictum sitide quo satis dictum esse puto.
K Verum unus adhue videtur restare scrupulusAn videlicet is qui iurat freque in nec pro re necessatia aut valde commoda,ad quam eonfirmanda no indigne omnipotens inuocari in testem potest,eu Chtisti decretu prs errat qui tata tummodo riuuscemodi iuramω vetat uti probauimus, peccet ita φ reus criminis sit quod mortale vocant. ma autem fronte consideranti probatae videtur
huiusmodi esse.Si enim illud est Chiisti praeceptum,illud est poena mortis,tra
gredienti imponitur vli re caeteris illius mandatis. At contra non videtur cois ientaneum quemlibet iurantam modo non peieret citra necesssitatem aut ma gnam causam mortaliter delinquereaeum iurare possit tu ex consuetudine quo dammodo no animaduertens,lum etia quando pinens ec volens ad astruendualiquod veru quod valde credi cupiat,no animaduertendo se transgredi diuinu Pr ceptu cia hoc inter mandata comunia & expressiora no recensetur, videlicet non est eiurandu ni K necessitate cogente aut magna urgente c5moditate. Prae terea cum difficile sit de ipsa necessitate aut eomoditate decernere,iscillimu est iurante falli iti aestimata ipsa necessitate vel utilitate.Quamobre videtur excuo
sidus Rursus cia dictum sit inhibita esse iurassi liceria ad peri u pr aueta, cu P iuras pro re sibi certa vel suasa,se peierare n. posse crenescit.Quocirca
514쪽
is peierando diserimen non ineurfit. Ex his aute apparet duclus videri eensere iurate stra neeessitate semper mortaliter delinquere sed potius cesendu tat modo peccare ad morte, cu eata eis isto animi deereto ita sesens ec volens iurae de re qua turpe aut indigna esse sesit 5c ob quada coplacetia id voluptate quam Iurando capse,Nςsertim sim iurat id nectat scietis institutum Christiti eis sentetia videtur probabilior opposita, re oderis potes argumeto suadente contrariu ab his qui illa probaue int, illud tio esse proprie inter Clitisti prae, cepta re sendii,sed potius inter cosilia comunia, tame ec non propria mi intaviis genetiim illud,Si vis perfectus esse,vade vende omnia o c. ec similia quae non datur omnibus,sed im volentibus illud τὰς genus suscipere. Hoc autem datur omnibus Christianis,ut a euetis peierandi lapsu diuellatur. Quaobre dc
huiuscemodi est ut quoa prseepti ratio ipsis in reat clus in hoc stat ut peieradi occasio,quod fieri potest,aufugiatur. Sed surri in superius dictis generibus ec aliis similibus non exponit se manifesto discrimini peieradi et si in aliquo se
exponeret mortaliter peccaret.Tanto aute magis abest a periculo quanto ra
rius iurat.Quasire qui nuq iurat nisi coaehiscis superius diximus) in secu/rissimo ec optimo flatu est: qui eu ab omnibus sit exoptadus nuri est temere iuranduEt ob hoc dieit dominus: Dico aute vobis non iurare omnino Sed in eo statu se collocet homines non est prFepti sed consilii. Nonem obstrinxit nos domisus prFepto,sed tantumodo hortatus est. Et haec de iurameto dicta sumiant.
LIB. XXIII. Uuperest ut videamus quid de medaeso s ms.SU. L
pta enim tua testatur, te in eoru numero esse recensen
dii qui putant mentiri cu res postulat nussu esse piacu lum.Inquis etenim in se liis tomi seeudi in Hierony. inum, Plato in respublies libris vult civitatis custodes callere arte mentiendi,& populo imponere, quoties id exigit utilitas,reliquos metiri vetat. Uulgus enim cras sum n5 duestur s.Alioquin quorsum erat opus tot fimoniis in lege Mosaiea,qui Hieronymus ob id scribit tradita, ne in deo rum cultum prolaberentur Porro quae scribit Augustinus de mendacio, quς ptraduntur a nostri t ris Theologis, partim eiusmodi sunt ut etiam si mari me sint vera,a communes sensu vehementer abhorreant. Et in Methodo ita ais, Cum legamus, Perdes omnes qui loquuntur m&aesume quosdam tamen Pro bos viros mendaciosos legimus,m Abraham dc Iudith tae. Quibus verbis declaras te sentire non tantumodo licere mentiri pro re re M tepore absis peccato, veru dc expedire.Qus Priscillanistam lis resis fuit summe
detestanda, divo Augustino teste.Illa enim sententia non pugnat solum cia xa tione naturali,vem etiam cum innumeris scisturae testimoni is. Cum homini modo exclusis caeteris animalibus datii sit eloquium, utpote rationis Par
515쪽
ALAIRTI PII scipi t ea quς metite eo Me, altri significare valeat ad eomune comodum Quando de voees sunt ut sapietissime Philosopho' princeps edocuit, turie quς animo percapiutur ec eristimcturr . tu affecti qui In ipse sunt signa ει noti idest vox data est ad signada ea quq interne es,utur, animo p insunt. Ex quo sequitur oportere illas eis esse c5sentaneas Si em ab illis dissentiret. . quail ea indkaret. Nam,ut Inquit Augustinus, desuis aliquid nuelat,testim iaci perhibet animo suo Me Q obre nequaq utiles foret sed cotra valde inco modocu magis ad Diledu essent idoneς ad doeed aut ad fide se leda. Qui igitur mintur non ad id vocibus vite ad quod ab natura institu sunt. Quas
obre peccare covinesturicia aduersus natu pris Ipta Mat. Abutitur erit donis illius peruerse longe pr staret articulata voce carere uti bruta a m
lia,qus insonitu quota suos affinus signat,4 illa perperam vili cu hse fallat,
qd in uu est Carens aute illa quis indicare no valeat omne quod internu Ahattame nee sallere potest:Quod in no videsur animaduertere qui med is p tronu agut.Sed quia mentiri eis quadol utile esse videtur,publieu ineo uquod ex mentieta prouenit non attedur. Ilitur quippe omis humanus tauietius: omnia comercia si metiti iliceat ,homol ex sociali e disciplinabiliuam quid aut mutu gregatile redditur. Animal etsi voce cares ad conuiueduinhabile est. Cu maxime eouimas constat ex mutuis officiis,qus mutuo p statur patvietis ope vocis vicissim his quς unicust usui esse possunt. ab eli qui aut medaei perfiei no valet.Qua erit fide pr stabit quis alteri ali ad peteti, si illii metiti existimet uod quide exist mare licet si mentiri liceat.Qui enim quolibet in negocio metis, pari modo in quoeus alio miuri potest. Q obrenulla e rea fidα eius verbis minati valet.Ex quo sequitur Uiu am comet clam comoditate tolli est illa vocibus vi plurimu dc eomodissime trainatur. Quoesrea nec ullaptiuato quina In negotio comoditas quae ex medatio in quo ruenire queat eosem in pernicis valet huic psillas ineom stati equi ec come tu abolets. Nullo igit: pacto metiedia etia si priuato in negocto vid
res fore opportunu.Cuptiuata conroditas publico dano coeteaparati no Mi.
N Qua de causa nee pariter detestanda fietio omnis siue simulatio quae gestu quopia aut vestitu aliisve signis re motibus peragitur:I et inue Imponere stu/deret fingens ait is qui mendaciter loquitur: Quia mendacium no damnatur ob id ψ sallat eu eui quis loquituri eum falli non semper obsit,sed pluribus in
negociis sit opportunu.Quocirca licet omne metaesu ad fallendu prcsratur. non tame omnis qui fallit med est sed is intumodo qui lassum auetit fallessi proposito. Fictio aute aut simulatio cum verbis non agatur, sed rebus quibus indiffereter uti possumus ad diuersa indieanda.licet fallendi animo fiasino ta/men aduersus p scrinum naturς agit qui fingitarentis re ab ipsa instituta ad veru exprimedia . ruerse ec in contrariu videlicet, ad fallendii. Non em in fablendo est peceatu nec fallere prorsus inhibitur sed talumodo eu ad incomoda eius qui fallitur spectat: mentiri aute semper malum ec prorsus Interdictu. mendaciti proferre non possit quin derogre publici comoditati. Quamobrem licet non simp r noceat es qui lallitur,sed prodesse valeat semp r tamen obest ei qui illud proferti cu voce abutatur contra id ad quod a natura instituta est
516쪽
At dissimulans siue quouismodo sis agens in rebus quo nec nocere postiant illi cui imponit,quiso nonuq pro Te nec sibi ipsi nec publics comoditati obest. non em agit cotra naturς pKsi pta:ω-19ς ab ea non instituis sint ad unum significandu,rii vox ad animi eonceptu. Et prς sertim illud quod existimaeis qui fallitur. Quamobre si quis illis utatur ad fallendum, modo non noceat, nec aduersus natum institutu agst,nec publicae utilitati derogat sed sibi quan dos consuli hec comuni comodo vel patris vel alioΘ Vt verbi gratia, Si quas
per terras hostium transi rus mutet vestitum patrium,ne agnoscatur i fallit quide hostes,nec tamen et,su is saluti civisulit.Nonem nais vestitus natura
institutus est ad signandu eu esse illius regionis hominem, sed eius patriρ ho minia constituto ec more.Quo etia ad ornatum uti possumus Et ad protegeducorpus a frigore Atetist offensionibus. Quauis igitur videns hominem ita vestim talatur in diiudicando cuias sit, verbi gratia, tans illum este Hispa/nu qui Gallus hoc nihil attinet ad simulantam,licet illud ad fallendum in duerit. Similiter si duo fuerint fratres quorum alter grauius aegrotet. Cuius filius absens naturae coneesserit ipso inscis, si alter ad eum accesterit veste fui gida indutus ut iudicet domi recte se habere omnia,uihili luctus esse talletido aegrotum fratrem,eum seruabit, nee sibi ipsi erit noctiust cum praescriptis na turae non contraiuerit, nec publicς utilitati quicq detraxerit. Quo genere Octionis legimus usum fuisse David cu fugeret a iacie Saulis illum persequen iis Apud Achis regem Geth . Inquit enim scriptura, Et immutauit suum. coram Achis.ec collabatur inter manus eorum Sc impingebat in ostio ponet suebanti saliuae ex ore eius in barbam,ec ait Achis ad seruos, Vidistis homi/nem insanum Quare duxistis eum ad me: An desunt nobis furiosis eis. ωque
amentis signifieat sone seruauit se . Tametsi igitur quando I liceat pro re dc tempore fingere dissimulando aut OMimulando Ore enim semper tenemur proloqui omne veru ec pandere cor dis nostri secreta dc sensus omnes internos9 attamen nuq conuenit aduersan
tia Ipsi verba proferre ad talenta,quod proprie est mentiri. id aute plurimis ditans scripturs testimoniis coprobatur. Inquit enim Psalmographus, Perdes omnes qui loquutur mendaciu.Et rursus, Delictu oris eodi sermone labiorum sonant. Et in Prouerbiis Qui mendacia loquitur,non λgiet.Et in Ecclesia
stic Non contradicas verbo veritatis ullo modo. Et rursus in Prouerbiis Sex sunt ρος odit doeninus,lc septimu detestatur anima eius, Linguam medacem, manus inunderes sanguine innoxiu,proferente mendacia, testem tallacem dcc.
Et in libro Sapientisin quod metitur, occidit animam.Sunt ec plurima alia veteris testameti loca mendaeiu detestantia. nec unu sit reperire in quo pro betur quis in deseribedis historiis aliqua referatur prolata mendacia.vel iptas, cie habentia. Esaias quos insit,Uςh filii medaces Sed re in nouo testameto
multo etia expressius execratur mendacium. ec si qui ab eo prorsus immunes fuerunt,e5mendantur. In Apocalypsi enim scribitur de his qui sequutur agnuquocul serit: P in ore ipsorum non est inuentum mendacium. Et rursus, onintroibit in ciuitatem dei aliquod abominationem faciens ta metidacium . Et laetiam, Extra portam ciuitatis dei sani canes voverit, impudici, idolis
517쪽
ALBERTI PII seruta es, de omnis milvinat lcfallist,mMaesu. Ad haec omnibus mendacibus para illorum erit in stagno ardisi igne re sul ure. Paulus autem apostes
erudiens Ephesios quales coueniat esse christilanos N a quibus cauere debeat, mendacium prorsus eis inhibet inquiens. nouanuni spritu mentis vetas,dcinduite nouum hominem: propter quod demines mendacium loquimini voritatem unusquis 3 cum proximo suo.Et ad Titum eodemnans Cretenses inter caetera eos repraehendit i essent mendaces. Et Ioannes praeterea quae in Apocalypsi,hoc diest in epistola prima.Omne medaesum ex veritate no est: ex quo sequitur ex deo non me,nes ex domino Iesu Christo Rui summa veritas est, Uautem contra veritatem est a malo est, malum ergo mendacium re a diabolo
progenitum id natum quod ec saluator dominus Iesus declarauit in Ioane his verbis. Vos ex patre diabolo estis ec desidetia patris vestri vultis facerent te homicida erat ab initio S in veritate non stetit,quia non est vetitas in eo.Cum loquitur mendacium,ex propriis loquitur.quia mendax est re pater eius. Tu au/nem contra haec tam expressa testimonia audes patrocinari mendacio.& di
Augustinum ab illis edoetiam taxaret quod de ipso disputans tradititit quae
valde abhorrent a communi sensu.Itidem octacere neotericos theologos.
P Non prosecto putare debra Erasme quae a tuo sensu abhorrent a caeterorum quos re communi abhorrere. Sensus enim Augustini & caeterorum patrum longe diuersus est a tuorqui tamen tuo non inferi sed longe exactior α petis reor ab omnibus existimatur . Cui lc hoc in dogmate ratio nobis innata, quae verus communis sensus mortalium est, astipulatur ut superius declaratum est. Praeterea cum contrarium sit veritati mendacium,ec ex diabolo ortum: qu modo valeat esse probandum Oratorum autem motis est & eorum qui casesas agunt mentis quotiescunis opportunum sit ad causam quam sustinent agedam. Quocirca forte minus mirandu te mendacio patrocinati ab illis edoctu. At forte inquies nonne ratio suadet ad vitandum aliquod ingens malia vel
ad magnum bonum consequendum,quandolpesse metiendum ' praesertim cumentiedo nemini noceamus multis autem opitulemur Nonne ει maioris ma/li vitandi gratia minus malum est peragedum Plutima enim extant exempla in scripturis virorum quae probatissimi fuere,quos tamen legimus fuisse mendaces. Proinde quomodo improbabimus omne mendacium Satinus nempe Abraham apud Aegyptios Saram dixit esse sororem suam N non uxorem.&Isaae patiter dixit Rebeccam esse sorore suam. Et Iaeob dixit Isaae patri sees se Esau primogenitum:quom am maior seriiset minori. Obstetrices etia Aegyptiorum mentitς sunt de filiis masculis populi Israel,& a deo ob id famam re muneratae sunt. Rursus Raab apud Hierichiuntinos mentita est ut seruaret exploratores populi Israel Quibus omnibus una responsione fieri potest satis Cui hoc praemittedum nullum reperiti exemplum in lete Euangelica no
uoltestament in quo omnia ad perse m redacta sunt,mendacii a quopiam probato viro prolati. His autem quae de veteri adduxistiascet tibi daretur ad contentionem diffugiendam aliquod eorum verum fuisse medacium.Respondeo ptimum illa ta/tummodo mitis in veteri staptura, o autem per ipsam probari. mobrem
518쪽
- ex eo conuinckirrendaesum defendi posse,quis probati viri eius temporis
illa protulissent.Na 6c iussi aliquata delinquunt iuxta Psalmographu.septies indiecadit iustus. amobre nec in his imitanda iustoru ex la,sed in quibus princerut de quae optima sunt. Et prςsertim ab Euangelii pros soribus quos uti legis sublimiores sectatores conuenit ab omni labe esse immunes,si pers Gonis fastigium quo tendunt attingere velint.Sed θc verissime dicere postia mus illa non fuisse medaeia eu propheti eo spiritu prolata fuissent Cuius dicta aut secta nulli Iegi subiiciuntur. Mytaeas aut e locutiones non esse mendacia manifestiam est verissime significent id ad quod prolat se quod agnoseitur ab his qui illas intelligul,quis alii ea non capities aliud sentiat. Omnis enim enunciatio ad id quod enunciat referenda est mne autem figuratu aut famam aut dumim,hoc enuciat quod significat ess quibus intelligedum pro latu est,ut tectissime sentit Augustinus. Nemo enim ta obtusus es: qui putet
metaphoricas locutiones esse mendacia , cum tamen aliud praetendant ab eo quod sonant,ut eu dicimus prata ridere, ec segetes luxuriare, huiusce generis infinita quae per translationem referuntur. Praeterea etia res poderi potest musetis minus diligenter res perpendentibus videri illorum plurima esse medacia, quae tamen nequail fuerunt,ut illud Abrabς,ec illud Isaac. Superius enim diximus, non eum mentiri qui tacet verum, sed qui dicit falsum animo fallendI. Non aut dixit pater Abraham Saram non esse uxorem sua metitus emisisset, sed dixit, die t mihi sorores,quod verum erat genere paterno. Secudia autem Hebrsorum ec scripturarum consuetudinem,ut optime probat diuus Hiero nymus, iuscemodi dicuntur fratres ec sorores, quia eiusde cognationis sinat.
Sisa aute hoc pacto Abrahς soror erat. Quod aute de obstetricibus ec Raab scriptum inmon commendantur ob id quod mentiis fuerint, nec prςmiature sed ob opus misisticordit quod peregerunt.Propter quod ec indulsit dominus eis mendacium. lius enim peccat qui mentitur ad bonum peragendia,4 qui ad malu . Quod apposite re vere docuit Rabanus Theologus egregius super illud libri Sapientis,in quod mentitur, o idit anima: Inquiens,Est medaciuieuioris cui cum quis mentitur primm beneficium. aute scriptu est deubene sebisse obstetricibus Hebrsorum de Raab meretrici, non ideo faelium est quia mentitς sunt, sed quia misericordes fuerunt. nee remunerata est fallacia, sed beniuolentia. Sic ille. Ad alterum argumetu,quod magis vrgere videtur. Im dico illud attin. Sgere alia qus Honem ab ea de qua huc vis disseruimus.In hoc enim stat comtrouersia nostra P tibi videtur aliquod mendaciu non esse malum. Ego autem a diuo Augustino dces eris patribus edoctius con o quodcut prauum esse aut e qu stio est,an me sit mentiendua uta maioris boni assequedi aut ingentis mali vitandi gratia. Quantu ad primu dico rationesuadere tiri esse mentiendia. Cu dici et non esse facienda mala ut eueniant bona. tum autem esse mendaeiu iam probatum est. In altero maior videtur esse difficultas: Cum videatur consentaneu ad id quod iniquius est vitandu minus iniquu esse per- agedu. 1od quide veru esset si quis redigi posset in has angustias, vi alteruperagere necesse esset:sed id non contingi Nemo enim ad peccandu cogi po
519쪽
ALBERTI PII test,eum voluntatis ainiurio nemo vim insem valeat. Verum si adhue magla instas diems aequum videri ad vitandum ingens proximi incommodum cor poris aut stitus,mentiri licere citra damnu cuiuscus Respondet tibi proba.tissimus Iob,Deus no indiget mendacio vestro.Valet quide omni potes vitare ne eueniat id quod deterius est si eividebitur opportunu absumedacio nostro. Qua rem eia Ela coarctamur angustiis humillime deprecandus est vi prouis deat ne quod imminet eueniat siue corporis siue spiritus malu fuerit. Attamen congruere videtur bonitati diu ς. P si quis mentitus simplieiter laetit adseruandam alte ius vitam propter deum vi magis attedat ad opus miseri sedis peractum q ad prolatum medacium Illudi gratu sit magis e hoc displi
ceat quod declaratum est in facto obstetricum ec Raab T Quapropter si dicatur quatum ad bonu corpo is α omne id quod tempo/raneum est quatucius ingens laetit neutiqesse metiendu,eol nullum malum spiritus quis exile sit eligedu propter quodcul comodu corpotis.dura quide videtur sententia vi per mlatendum sit potius alique imuste interfici.q simplex mendacium proferre.quo ille seruati possit.Attamen, ut dictum est,prouidere potest doliunus si ei placuetit ne id eueniat . Sed quomodocunt res se habeat hoc certum est, omne diligentia adhibenda esse se cautione ad menda eiu eui tanda. Potest enim etia seruari homo alia xia aliisis modis q mentiedo:q, si ita coarctamur ut omnino alterum sit futuria precadus summe deus, ut vel virulamouea vel quod eligendum sit aspiret,qui si suggereret falsum esse dicedu, illud non esset appellandum mendacium .Licet videretur m arbitrio libertatis spiritus esset prolatum,non ut cuia noceret,sed potius ut seruaret. V Sed quid ad vit adum malum spiritale, lege ne certa habemus qua sequetes aberrare nequeamus ' Dicendum equide reor secudia charitatis institutu bonunostrum alterius bono cuiuscus genetis modo par sit praeferiau esse. Ex quo sequitur malum proprium potius viradum q alterius . Cum igitur res ad has angustias redigatur manifestiam est quata diligentia vitadum sit mendacium, nullos, paeto esse proferedum ad aliquod proprium siue comune comodum, intumodo ad hanc mortalem vitam pertinens. Tu aute ais,Platonem velle in libris reipublic pr sides civitatis populo imponere quoties id exigit utilitas, eo φ vulgus crarium non ducatur veris di quod ec si oenseret Plato, quid tum Nonne ec eisde in libris plurima alia constituit detestanda, quae neutiq fuere probata Quinimo a pluribus philosophis N prssertim ab Aristotele edi disse, puto reprehensa, ut ec statuit de rerum ec fortunatu comunione de uxoribusta pleriss aliis Non enim Platonis dogmata nobis legem constituut,sed Isia Chii isti . At certe nec Plato una intellexit propcle esse menti edu,tametsi statuit esse opportum cum queil ad uti litate propria fallere valeamus aliis modis umendacio,Vt pote apologos ei proponetes aut agentes fabulas ut illa magis inhςrent Ipsum animu facilius subeunt quae persuadere malumus e qua indu stria ex his quae multitudini notiora sunt deducuntur ad assentiedum ignoti ribus. Gaudet enim populus illis imaginibus ecfiguris quis sciat illa quae narrantur non esse vera,quatum ad id quod verba primu comuniter signant .
propter bc his lacilitas persuadsurivi Romanae plebi contigit . Eu a m
520쪽
rasi,us dissenti& In molem factu seressisseti sicuti Liuius testatur. Nee vlvs ra tionibus a copluribus legatis ad eam a Senatu trasmissis a sentina dimoueti pomisset.Apologotadem illo de vel re a Menenio Agrippa recitato mox per lusia in gratiam re coeordiam cum patribus rediit.Nemo tamen est ta rudis qui putet Apologis ut Aesopi ta eaeterorum fabulis p vera narrati meet uti ai lagoricis ad aliquid doeedum,ec facere aves vel quadrupedra loqui i attamen quia aliud signant q -ba communiter exprimat, nemo mεdacem arbitrabio
turmi illa cofinget aut recitabit.Sed quid ad rem pertinet i inducis in lege Mosaica traditas fuisse eeremonias ad imponedum populo nisi vellis omnipo trem deum eam legon tradidisse ut suo peculiati populo imponeret:quo quid absurdius diei posset Nee tibi opitulatur Hieronymus quis dicat illa tradita ne in deorum cultum prolaberenturique causa licet vere sola fuisset illam tradedimon tamen illis cotinere in ossicio populum esset illum decim e Ca nihil falsum esset propositum ad infalliaum: sed nequau Hieronymus sentit illa sola rationelegem Mosalaam fuisse traditam . data nanis fuit lex,& ille cere motuae institutae tum ad meliora innanda quae erant futura tum ad praepara dum populum ad illa recipienda utpote typo quodam antea praegullata.
m OPERIS CONCLU MSIO ET DISpVTATIONE FINIS,
PRO LIBRO. IIII., Ed quid ago adhue differes nam res poscit te is po
l stulae ut Aem labo i modus ponatur: cum propositia iter iam absoluerimus, optatumis littus ex alto prospieiarur. Na plusu satis vela vetis dedimus procellosi paequo is vasta spatia sumus emensi Praesertim cu cym ba nostra diutius colluctatibus undis agitata, iam fa/i thiscat .Quapropter re carbasa nobis lemda & placi do cursu contendendum, ut porta subeamus, alacres y- remis incumbentes eontinenti applicemus t immensas omnipotenti deo gratias agetes qui eceptum curium perficere dederit. Na Mapprime couenire videtur in peculiati argumento damnandi medacii quod tu turis opus absoluere. Cu veritatis tuendae gratia uniuersum labore huc susce petimus. Non enim vir clarissime cotradicedi tibi studio aut minus beneuolo erga te animo quice scripsimus hoc in operet sed tantummodo religionis no stiae zelo dogmata* α ritus illius defendendi gratiam placita tua vi ex reci ratis loci s costitit illotu plurimis e diametro pugnent, immutaret illa omniata cucta innovare verbis tuis colendas quae lato magis nocua sunt quato ma iore industria,arte,eloquetia,N dexteritat a te sunt prolata. Nosti essi hostes domesticos plus nocere posse, quum speciem amici praetendant a apertos ini micos,quorum sola nomina obstorrentur:perinde omni pratat mox re
spuuntur apropter cum illa quae dii isti aduersantia patrum sententiis e