장음표시 사용
2쪽
APUD RICANDUM FE. REGIAE ACADEΜIAE TYPOGRAPHUMMDCCCXCVI
4쪽
Hanc editionem Ut pararent at liae absolVerent iussu et auctoritate Regiae Academiae Historiae adlecti sunt anno MDCCCXCIII sodales e numero Septem:
FRANCIACUS A CARDENAS ET I SPEIO, JOANNES A DEO RADA ET DELGADO, FIDEI 1s FITA ET COLOMER, MARCELLINUA MENENI FZ ET PELAVO, EMMANUEL DAN VITA ET COLLADO, EDUARDUS AB HINOIOSA ET NAVER .
6쪽
PNc librum editura, quum id unum sibi Regia Historiae Academia pro scopo
tribuerit ut magna Legis romanae Visigothorum pars, ex codice Palimpsesto Legionensi eruta, accuratiSSi me describatur atque in prosectum studiosorum cedat, nequaquam opuS erit ipSiuS Legis Originem, et compositionem minutatim exponere, neque noVum apparatum tam iuri quam historiae devinctum instruere, qui textuum Varietates Prolixe recenseat aut innumeris quaestionibus innodetur. Breviarium Alarici regis adeo notum eSt apud eos, quibus accuratius ius romanum colitur, post tot egregios a Sapientissimis ViriS, Germanis praecipue et Gallis, exantlatos labores, ut quodvis inauditum ViX, ac ne ViX quidem, audeamus eXSerere.
Sed verae notioni et rectae existimationi novi textus Breviarii Alarici, quem in lucem edimus, aliquid, licet breviter, praemittendum eSt; quamobrem de eius compositione deque studiis super eum initis, quaestionibusque ex ipso derivatis, quantum Satis fuerit, disseremus. Quidquid deest novo Breviarii textui lector dignoscere non potest, quin idipsum repetat ab aliis
codicibus. An omnia aut aliqua, quae desiderantur, eX Voluntate conditorum Legis an vero ex desectu soliorum seu librariorum exulant, ille profecto nesciet cui praesto non sit antiquiOrum textuum cum posterioribus accurata collatio. Si novo textui vim propriam auctoritatemve assignare volumus inter plurimos diverso tempore scriptos, hi recenseantur in suum quisque genuS, Seu familiam, oportet.
DE COMPOSITIONE ET HISTORIA LEGIS ROMANAE VISIGΟΤΗΟRUM
Liquet Alaricum, Visigothorum regem, delegationem iurisconsultorum instituisse, cui iussit ex legibus iureque romanis excerpere omnia, quae ad dirimendas lites apta suissent, et excerPta in singularem librum colligare. Hoc mandato exsequuto sub Golatrici comitis ordinatione, et nova compilatione assensu episcoporum et electorum provincialium roborata, exempla n ViCodicis directa suerunt Comitibus et Rectoribus provinciarum a viro spectabili Aniano, Reserendario regis subscripto. Alarici iurisconsulti non immutarunt tenores legum, quas ex antiquis libris educebant. Sicut Codicis Justiniani compositores secerunt postiTodum. His enim prensatur textus sive refunditur,
7쪽
II PROOEMIUM sons obtegitur; illi vero corpora legalia et opera iuridica, undu legeS Promunt suis propriis nominibus et divisionibus novo libro retinent, Omittendo quZS UbSOletBS, imUStus, superfluas aut incommodas rei publicae, quae tunc Erat, ArbitrabAntur. Inde Legem romanam visigothidam composuerunt ex fragmentis Codicis Theodosiani, et NOVel I irum Imperatorum Theodo ii, Valentiniani, Martiani, Maioriani et Severi; ex Gali InstitutionibuS Ad epitomem redactis, Pauli Sententiis; Gregoriani et Hermogeniani Codicum fragmenti S, atqUC PAPiniani Sentenua brevissima. Sed licet delegati regii aliquid ex cunctis sontibuS hauserint, plura tamen, imo Pleraque reiecerunt Hoc imprimis apparet ex Codicis Theodosiani collatione cum fragmentigipsius Codicis Breviario insertis odiet ab Haenel evulgato, reperitantur in CSSO quatuor rentum et sex tituli, Breviario dumtaxat contum et sexaginta duo; id eSt, ducentis et quadraginta quatuor in hoc omissis. Nec tamen extant plurimAe constitutioneS, quas Proculdubio Codex ipse continebat, latentes aut cleperditas simul cum genuinis et integris manu scriptis eiusdem
Coclicis Ex Novellis Imperatorum Theodosii, Valentiniani, Martiani, Maioriani et Seu ri
prostant in Coclice Theodosiano centum et duo tituli in Breviario Solum triginta et unus. Gaii vcrus textus non est in Breviario, sed quaedam argument i trium priorum Commetiatari rum aut librorum, quarto denique Prorsus omisSo. Fuit liber Sententiarum Pauli eX quo visigothi plurimas acceperunt; attamen omissae multae postea detectRe sunt. EX Codice Grego riano, remanesnt in Haenetis editione triginta Praeter unum tituli, quorum non sunt in Bre viario nisi tred cim DC Corpore Heri Diogeniano duos priores titulos, binas leges tantum con tinentes, Alarici consulti eXcerpserunt, renes entes Sex lecim Saliena titul OS ' hucusque cognitos, huius quippe Cocli is etiam textus in teger latet. Tandem ex Papiniani Responsis, cuius oporum magna copia erat, diversis libris coli Ccta et ordinRta, brevis et singularis sententia solum modo in BreViarium transiit, si quidem prioribus huius apo raphis hodie ignotis non supervcnit mutilatio, quam Savi y, Hugo et alii eruditi doctoreS Auspicantur Sed Haenet integrum hoc loco Breviarium iudicat et singularem Papiniani sententiam eXPlicat, supponens eius teXtum eodem solio quo Hormogenianus Codex iusti Pi Chat, ita suisse contentum ut mox disiungeretur, atque adeo primitus primum Papiniani solium, Heran Ogeniani ultimum ess ct Huius tamen hypothesis landamenta Haenet silentio premit. Des integritate Ercviarii iuxta textus cognitos, fuit olim quaestio. Ouidam Scriptores, alios legum libros Breviario tribuebant, quidam vero quaedam eorum fragmenta breviter contracta tantum demisse clamabant Sed post argumenta ah Haenei explanata de integritate Codicis Alarici, lis ohsol vit. E contrario probarum est nonnullas constitutiones et sententias aliquibus codicibus Bresularii pedetentim sequiore tenapore ab editoribus vel librariis suisse intericctas Manuscriptorum codicum tria genera novimus. Sunt qui seres in integrum continctiat tantum
omnes libros Codicis Theodosiani Visigothici, Novellas Imperatorum Theodosii, Valentiniani, Martiani, Maioriani et Severi atque Pauli Sententias: sunt alii qui praester singulos titulos Sin
gulasque constitutioneS interpretationCS asserunt aut sententias textui adjiciunt seu verba erius explicant: sunt tandem quibus aPPendices insunt, plura fragmenta iuridica vel diversae naturaescripta miscentur. Secundo generi PHlimpsestim noster obsequitur
8쪽
PROOEMIUΜIIIIam si quaeratur quo tempore prima codicum familia emersprit, illud Haenei sollertissimus eorum indagator atque descriptor non ausus est dimetiri; atqui ne varietates eorumdem, sive appendices, deserantur Breviario authentico, ipsa huius natura vetat; quapropter in vetustioribus Breviarii codicibus saepulo UII vel ad finem VI exaratis non reperiuntur. Incerta est AppendicUm origo. De interpretatione ViSigothica, quae fere omnes leges Breviarii comitatur et claram illi assert lucem, fuit et adhuc eSt controversia non levis. Gothophredus, Hei nectus, Schultingaliique critici mutilam, Sermone barbaram et magna iuris ignorantia scatentem iudicaverunt; sed hoc iudicium postea non praevaluit, nec nobis arridet, sicubi intcirpretationis Praecipuus finis erat leges explicare et praCSenti Romanorum statui et institutionibus accomodare, AC Pro inde earum sermonem eXponctre Simplici et adhuc vulgari forma, quae cunctis pervia deceret publicum regina n, ea iuri S aequitati me ratione quam immutata provinciarum facies, usus, consuetudines postulabant. HuiuS generis Sunt interpretationes silathus textus legum corriguntur, aut diversis verbi S VCl commemoratione similium legum explanantur. Propterea inutilis qua η agimus interpretatio dici nequit. Eiusdem etiam stylum defendit clarissimus Haenei, nam lippi sermo non sit aureae aetatis, a latinitate Barbarorum pro ut dubio differt, quia et purus et et gans nonnullis locis exhibetur. Ignorationern interpretum Haenel etiam excusat, errorum magnam partona tribuens, non is Si S interpretibus sed librariis, qui libros primaevos
deturparunt, ac demum ratus in torpretem Correpte scripsisAp, si a Comodandae fuissoni leges novo Societatis civilis statui et moribus.
Quae quum ita Sint, gravissima nuper exarsit quaeStio de Origine et Significatione intorpretationum Breviarii. Eas Alarici prudentibus non solum antiqui Scriptores, propemodum cuncti, vorum etiam repentiores Savist ny, Haenei, Raynouard, Betinania, Hollovveg, Dahn, aliique Claro ingenio praestantes Concedere videntur. Sed Germani iurisponsulti Dernburg et Rudors ex Gali libro collectas ibidem intorprotationes aliunde provenisse rati sunt. MOX Uitting, hypotliesim hane amplificans, eamque toti Breviario applicans, docuit Alarici es legatos nihil secisse aliud, nisi re oquere antiquiores romanarum legum intorpretationes iis adiectis modificationibus et intεrpolationibus, quae iuri administrativo et institutionibus iudicialibus pertinerent. Hanc opinionem denique exposuit doctus professor I ct riva in k allegans in eius fulcimen argumenta plurima, tam ingenii vi quam eruditionis copia pollentia, praeter ea quae
Fitting opitulatus ei comparaverat. Nunc autem ea mittimuS, Uia non nostrum eSt, dum RU-hest iudici, tantam Componere litem. Interpretatio in Palimpsesto ab ea non differt quar in editionibus Breviarii frequentatur, paucis exceptis et levis momenti locis, ut POStea videbitur. Idem accidit in Gali textu qui, quocumque tempore scriberetur, Verus non est Institutionum antiqui rom Am Iurisconsulti, sed earum duntaxat breve compendium; omittit enim quae iuri publico, historiae et antiquitatibus iurique privato attinebant. Est igitur ea, qua de agimuS, Interpretatio iuris a Gaio expositi, Sed necessitatibus novi temporis accomodata, et a libro IVDe audactis refugiens. Quod si verum Gali textum hodie cognitum perspeXerimuS, ecqui S CX eo gliscentes in Breviarium interpretationes aut Summatim contrahi neget aut sensu immutarit
9쪽
Sententiarum Pauli textus verus quonam abierit controvertitur; nostra quid Cm Sententia, latet aut deperditus est. Ab eius vulgata editione non raro discrepat Brevi artum, ut Suo loco patebit.
DE CODICIBUS ET EDITIONIBUS BREVIARII
Exordio immortalis operis, cui titulus praefigitur Lex romana msigothorum, clarissimus Haenei distinguit in Ureviarii codicibus classes quinque: 1 . ' Ouae verum et integrum Brevi rium continent, quatenus Alarici prudentes scripserunt. 2. Ouae constitutioneS, Sententias, rubriCns, SubscriptioneS aut verba omittunt. 3. Ouae simul farraginem ubilibet immissam comprehendunt. 4. ' Quae Epitomen seu Compendium Breviarii tantum Osierunt. 5. Otiae exiguam Breviarii partem seu fragmentum exhibent. Primae classis duo Sunt genera ad primum pertinent ii codices qui, praeter Breviarium, nihil aliud continent: Ad secundum qui aucti sunt Compluribus iuris romani anteiustinianei reliquiis Primo generi Ρηioris classis codex Palimpsesto transcriptus origine Sua pertinebat, et ideo Palims Sestus ipse. IIoc opinamur quoniam praeter Breviarii te tum, non egi in eo de antiquo iure romano vestigium ullum Fragmenta quae dolemus amissa non ex desectu transcripti codicis, sed posteriore soliorum e Vulsione deliciunt. Absunt etiam in Palimpsesto, alias ob rationes, aliquot leges atque fragmenta Seu verba legum textus tamen collati curia antiquioribus primae classis Breviarii codicibus, reperti sunt quatenus lioe fieri poterat, congruere onmino, Si tamen menda excipimus quRe evidenter ex librarii incuria aut ignoratione Prox eniUnt. Ideoque, si textus noster Cum illis Vetustissimis codieibus congruit, absentia si a mentorum non imp dit qDominus iraesti in idem recidant genus. Inter secundae classis Cocli CS Palim pSCStum non ponimus, quia, licet in eo quaedam constitutiones aut aliqua earum verba Vel Sententiae deSint, Caedem res dicantur in antiquioribus Breviarii textilius, praecipue in illis, qui per eorum Compositionem scripturam et alia Aigna proxiiniores Alarici aetati su re. Itaque quum huius regis opus m illas additiones temporiAdecursu receperit antiquiores et genuiniores CC dices iudicamus qui nullas adiectiones conti nent Iurisconsulti Alarici multa ex libris ad compositionem Breviarii adducta roiecerunt, sed postea modo in pri tini textus apographiS ad usum scholarum traditis, modo in illis qui ad curiae practicam a librariis scribebantur, additae et interpositae suerunt nonnullae ipsarum legum vel sententiarum, quas compOSitos CS COdici S praeterierant quaeque adhuc in earum sontibus remaneshant. Hoc factum fuit quidem contra Monitorii Alarici praeceptuna, qui omnes
leges romanas Breviario non Contentas abrogaVerat et gravi poena commonendo mul Claverat
eos qui aliam legem sive iuris formulam in soro poStularent et iudices qui eas reciperent. Sed
Codices VII et VIII saeculorum Solum Breviarium, Plus minuSV2 integrum continent. Codiues posteriia cibus saeculis Scripti Breviario adu Iimi alia fragmenta Iuris Anteiustinianei. aliaque sciripta ipsi Brevi Ario aliena, sicut legem Salinari , lege Burgundionum et Rihuariorum, Iustiniani Institationes, Capitularia Fran
10쪽
PROOEMIUM Vnullus effectus eam prohibitionem consequebatur ubi tot additiones Breviario adjectae suere, quo tempore nullam auctoritatem Alarici Monitorium retinebat et dominatio visigothorum
Ecce nunc perbrevem notitiam Breviarii Codicum et editionum, quibus nostri studium Pa limpsesti sulciri debet.
I. Codex Monascensis in Monachii publica Bibliothe a custoditus. Codex Phillipsit sive Middichillenus, n. 176 I, olim claromontanus, Reictis, Verborum coherentia, et alii S circumStantiis Monas sti si Consonans. s. Codex S. Germani, n. 1278, nationali Bibliothecae Parisiensi addictus.
; . Codex nationalis eiusdem Bibliothecae, n. 44O3, in Gallia meridionali scriptus. Sunt tamen qui eum abiudicant a saeculo VIII ac IX tribuunt.
ue. Cocli es Ciusdem Bibliothecae, n. 44ος, 44O5, 44O6, 44O8, 44II, 44Ιa, 44 I S, et Supplementa latina 65 et 779 in codice 44O6 contenta. o. Codex Ecclesiae cathedralis Eporediensis re in Gallia Cisalpina, a Peyronio viro
Io. Codex Bibliothecae Berotinensis, MSS. Lat. , FOl. n. 27O. II. Codex Mediolanensis in Bibliotheca Ambrosiana SerVatus, C. 276.
montanuS, Π. 6I7. s. Cod ex Bibliothecae publicae Bernensis, Π. 263. EX SAECULO X0. Codex bibliothecae Ducis Coburgo Gothani, n. 48, olim S. ' Martini ecclesiae ΜΑ-guntinenSi S. U. Codices Vatieani Reginae Sueciae, n. II 28, IS 23 et Io48. I6. Cod ex Bibliothecae municipalis LugdunenSi S, n. 3O3. V. Codex Bibliothecae publicae Aurelianensis, n. 2Ο7. IS. Codex Wallerste inensis in Bibliotheca Principis de Ottingen. Z9. Codex Montispessulanus II, n. I 36 in ipsa Academia medica supra dicta SematuS. EO. Codex Lugduno-Batavus in bibliotheca Universitatis, codicum ΜSS. n. 47. H. Codex Bibliothecae Caroli Savigny. . Cod ex regiae Bibliothecae Berotini, n. MSS. latinorum I SO.