장음표시 사용
11쪽
. Codex Sel leni, ex nomine angli scriptoris Selden saeculo XUIII florentis in Bodleiana sives Sel cleiana bibliotheca sematus. . Codex Anibrosianus: in Bihliotheca Ambrosiana Mediolanensi C. n. 29.
Cod ex Bibliothecae publicae Basileensis C. III, charta Scriptiis Sod eX udi iustioribus textibus Broviarii ComposituS. Sub his viginti plinque numeris, triginta quatuor Breviarii codices, in eXtonSO Continentur scripti. Sed opus cst etiam enumcrare Epitomas iisdem saeculis eXAratas, qURe Bdhue re
manent. Huiusmodi sunt I. ' Epitome Aegidii, si e vocata quia a Petro Aegidio fuit saeculo XUI edita, quamvis sa oculo VIII suerat scripta. a.' Epitonae in Parisiensis Bibliothecae Codice 2IS, SIipi l. lat. contenta. 3. ' Epito me Guelpherbytana, in bibliothecia Ducis LV eis Senaburger custodi in et supra enumerata. 4. ' Epitome in Lugdunensi bibliotheca municipali, codice n. 3O3, desuper Ctiam recensito, inserta etsi mutila ex priore parte Codi is Theodosiani et aliis fragmentis. 5. ' Epitome Sel deni supra nominati sne ulo XII scripta. 6. Epitome Monachi, cujus nomine dignoscitur, saeculo X in Gallia scripta tit in Parisiensi Bibliotheca Sub n. 44 19 custodita. 7.' Sunt denique tres codices Epitomae quos CancianUS edidit, nempe
fa Cod ex tabularii metropolitanae ecclesiaes Uti nonsis, saeculo IX scriptum Τοῦ f Codex Monasterii S. Galli super S. Ιlilarii Expositionem Psalmorum saeculo IX rescriptum ob Codex
monasterii L. Virg. Mariae ad K avariam Pse mers, lio die monasterio S. Galli translatus. Ue Epito me Aegidii quindeclin codi es supersunt a saeculo IX usque ad XI seripti. Cete rae Epitomae ex IX saeculo etiam propediant, Praeter GuelphurbytAnRe quam clam Partem Saeculo VIII seriptam, et Codicem II 3 Suppl. lnt: cuius scriptura saeculo XI tribuitur. Epi tom e Monachi tria sunt exempla: duo in Parisiensi Bibliotheca sub numeris 4 I9 et 44O3, et uitiam in Moermani bibliotheca n. 565. Breviarii et ejusdem Epitomarum quinque e litiones extant. Priorem Epit omen Aegidianam, anno 1517 Lovaini aut Antuersiae quia de hoc disputatur) ipses Pestrus Aegidius edidit sub hoc titulo: Sumniae sive argumeum schuna De sorum Impo utorum, et Corsore Disi Theodosii,
Nisellis D mi in finiani Augusti, Mia fiant, Maioriani, Moeri, gnarierea Cati, et fulta
Fauti Serti eutras, mιnc friurium ae lentissimo excussa, Caesarii iuris studiosis NIUAatim alia rura non mediocrem, ex vesussissimo archedipo cum gratia est privilegio a Caesare maruo auguSωHis uiarum Re e. Breviarium integrum, liccti per summa capita Contractum, huic libro in CSt.
PoSt UAnciam mortem Coclex Ut insensis per litus ferebatur; sed inventum, Waltor cle novo edidit eoqV'Suum auxit Corpus suris Gernmnisi antiqui. Parolini, i 8a . In hac Erovincii Epitonae, compenuium eicis Inter PretatIOmS tantum Continetur, sed non sitie verborum mutatione, Et aliquamio leguna. Dc tempore et lOCO Ui DUS scriptae et evulgata lex Utinensis fuit docti cortant. Hareneli Stobba, Pertita et alii ςcriptores Saeculo VIII eam tridurant: diavigny, Bethmania, Hollo vag atques HegEI Saeculi noni poAtetioribus annis, seu decimi Primi β lianc S2ntenti Em recanter pr pugnΣvit doctus Frofessor Schupsers contrA iuris Italici histario rapti m Pertit' in LusIana Memorias in Atti delia Academia dia Lincei sanno 18SI-83, Romae) evulgatis. Ouoad ioCum ubi id romana Utine SIS SCrIpta fuit et Viguit sunt auctores qui eam in I Etitia ponunt, sunt etiam qui in Italia Qt Per Italiae Partam PromuIgatam et scriptam credunt. Nohis autem opus non ost de his quaestioni hus iudicium erre. Sullicit notum facere quod aliues non ost lex ista nisi competi lium Interpretationis Breviarii ad uSUM tempore et loci, crebro locutione et raro mutatione senstis ACcommodata. Tres sunt codices qui eam continent Coclex S. Galli, de quo supra dix1mus, Codex Vtinensis est Codex Monasterii S. Mariae.
12쪽
PROOEΜIUM VII Post Aegidium, Almaricus Bouchardus, non integrum Breviarium, sed libros Gali et Pauli, Parisiis I 525, tantuni divulgavit sub hoc titulo: Fauli Serite fiarum cum titulorum omnium iudice . in easdemque fraefarione Decens opus quod ubi rutrospexeris, lector vltlantissime, haud D foeuis is quantum frucrus in eo trice, seris summa cum irentia in lucem foetam omines s o fit. m. M. D. XXV. Boii Chardus solum hanc Hreviarii partem edidit, reliquarum partium haud ignarus, quoniam in epistola ad Antonium Pratensem, operi suo praevia, dicit 6 D tam antiquas officinas exploraham vidi) Imperatoris leges non mutilas, aut summatim trunCatRS, qualeS Vulgo circumferuntur, sed integerrimas, cuin NoVellis IInperatorum , alentiniani, Maioriani et Severi, Codicibus Gregoriano et Hermogesniano, atque Pauli Sententiis et Gali Institutionibus h. Recte igitur, eX his et aliis verbis quae Praefationis in CXOrdio seruia tur . sagaci disquisitione colligit Hac nol non solum Bouehardo Breviarii Alarici codicem des criptum fuisse, verum integrum etiam ad editionem paratum. Unde BoucharduS textum sumam serit si quaeramus, id ex similitudine et quasi identitate orrorum et formularum praestat facillime codeX qui in nationali Bibliotheca Parisiensi, n 44O5 signatur, Vel potius, qui in eadem Bibliotheca Suppl. lat , numeris 398 et 399, USUVeniunt.
Bouehardi consilium Io. Sichardus EX plevit, qui anno I 528, Basilae, Breviarium Praelo supposuit hoc titulo: Codicis Theodosiam fibri XVI, quibus sunt ipsorum P uncisum auctori arae, adipuae No Eae Theodosii, Vagentiniani, Ma fiant, Maio iani, Severa; Cara Insci Iusionum libri duo: P L Patili Synfensist rem tib i Gregoriani Co icis si ri V: Hermogentum tib. I Fasiniani fi . f. His nos adiecimus et Oriunissimis bibliotaecis eo quod ad rus pertinerent et acterius etiam responsa rassim in Pandectis D erecturr L. Vo usi Metiam liber de Asse
onfisi lib. de contri De sta fimisum, cum Astraenii Urbici commensariis. Haec fuit prior et usque ad aetatem nostram, una et porrectior Ereviarii Oditio, qua Solum textus eius contine retur; quia licet interdum singula es ipsius fuerint editae partes, VCI solum C Cilicem Theodo si anum Breviario ins serium δ vel Breviarium integrum naultis reliquiis iuris ante iustinianei, ab eo primitus reiectis, additum R Vel solum teYtum Theodosianum sing commentariis et ipsis additionibus editores ovulgarunt a. Talis erat Alariciani Coclicis status quum vir doctissimus, Reientia historiaque iuris erudi
liliuS anno I 55o, Parisiis, Codicem Theodosianum edidit. iuxta Proviarium, sed interpretatione omiSSaet sub hoc titulo: E libris Constitutio tum Theodosii. A libyis priores octo longa inelioras quam admis circumferebari fur, Sodab Atarico rega Gothon disjuncti, ut viae decima pars in his hodie appareat eormn quae tu Theodosiano Codi continebantur. ἄζίrrores vero integri minc primum post M. stnnos in lucem refocari a F. Titio Eneolism... Parisiis. Apud Carolum Guillarii, M. D. L. Rarum Exam pluin libri huitis in bibliothes a provinciali Cordubonsi custoditur. Hoc fecit Cui acius in Editioni litis suis sub hoc titulo: Codicis Theodosiani libri XVI. quam emendatissimi adjectis uuas certis locis secerat Amaut i itemνetationibus. Ex his libris mιns φνimum integri 'podeuut VI. VII, VIII. XVI. Ceteri aucti Sual imiuuieris com tulis ubiis Nosella=um Theodosii, Calsustulaui, uapsiani, Maiori tui, S u8νi Lib=i V cum Aniani inurprefationibus. Ex his etiam Nopellis multae tenebrae cluseruimur. Tituti ex Corpora Gregoriani et Hermogeniani, et multo pι res, quam prioribus editionibus holiarentur. Ex Gati Iustitutionibus liber. Iulia Pauli Sense itinνum Nec piarimn adflnouἔUM V, cum Amani luterpretationibus et auctiores et castiopes qua in antes fuerant. Papiniani liber responsorunt qui etiam nondum fuerat editus. Item Notae juris a Magum e collectae. Haec omnia curante Iacobo GDcio, Lugduni, I 566. De ho linro Z Re emtioneS apparuerunt, etsi non semper cum priore omnino Congruentes, Anno I 586 Parisiis, Codem ΠΠO ureliae Allobrogum, I 593 Lugduni. 16o7 Parisiis. Omnia qua E Cujacius textui Sichardi adiecit, Ere' ait en erant, praeter pauca et brovissima fragmenta. Et quoniam fontes undρ hauserat raro aperit, minCli 2 2St cla Squirere quid ex vesro et geni in o Hreviarii textu, Et quid aliunde provenerit. Hin CommentAriis et notis criticis, cpleborrimus et iuris peritissimus Iacotius Gotholredus Codicemi ι eo OStat Um ecladi. Omnabus eiusdem legibus Eousque cogniti A locuplet om et recensione visigothica. Editioqu3Πque magna Vol MIDIDI cupans, proclivit in lucom Lugduni 1665. Eumdem tesxtum Cum emendatio
λ:. .m Gothoiredum animadVersionibuS, Ritteriis de novo edidit, Lipsiae I 7 C, postea Vero .. . . . . φ, . . 'ns tὶ β, Comment Hrti S Gotholaedi et interpretationibus visigothicis omissis, Beckius, in Cisponii , i, tζXtum Cod C S RUXIt, Perpolivit et anno 18I5 Derolini evulgavit. PEyronus denique, ipsum Eeckii textum cum correctionibus et additionibus, anno 38al de novo edidit.
13쪽
VIII PROOEMIUM tissimus, postquam in lucem edidit verum textum Codicis Theodosiani hactenus cognitum, notis criticis abunde resertum, aliis ques de iure tractatibus operam navaVlt CKregiam, tAndem, Consilio Savigii y, Opus dissicile aggreditur, novam editionem BreViarn cuna tCXilhUS quotquot aderant ipsius manuscriptis collatam. Ob hunc assequendum sin in m altaS EUrOPHe regiones Perambulavit, diu et accirentes scrutatus publicas ac privatas bibliothecas, qui brari aut codices Legis romanae vi Sigothicae aut eorum stagmenta seu paridis inuemehuntUr. Ita nactus est ex CodicibuS, qui verum ac purum Breviarium contintini, exempla decem: Ex codicibNS quibus vero Breviario reliquiae iuris anteius tinianei iunguntur, exempla undecim: Praeterea vidit Haenei viginti tria exempla quibus logunt inscriptiones, subscript ones aut Verba mucita deerant; quinque quae tantum logorum Breviarii farraginem continebant; viginti quatuor quae Breviarii EPitomen tantum asserunt, et novem quae solum breviarii exiguam Partem continebant. De hisce omnibus codicibus Haenet accuratam notitiam dedit, quia CCrum plures per Se inSpexit, ceterosque per alienam inquisitionem cognovit. Beneficio lautus laboris novem Ct Septuaginta codiceS hactenus Praeseruntur quibus Breviarium vel eius compendium aut clivei Sa si agmenta
omnibus his textibus attente recensitis et collatis, Haeracti opus sulam StruXit, PraeSertim Se quia tus codices, quos Sicharclus, Bouchardus ct Tilius evulgavesre. Titulos et leges pauci S tan tu ui codicibUS insertos non omisit, eorum originem indicans. Omnia, quae a librariis evidenter omiSSa, novata aut Corrupta erant, accurate indicavit. De unaquaque constitutione vel lege dilistenter inquisivit quibusnam codicibus integra erat, quibus mutila et quid bris SuperfluenS. Omnes interpretAti Cnes notavit quae sensum mutabant, auxerant aut salso eXPOS uerant. Scripturae diversitates et grammaticales errores codiciana recte omisit et orthographiam Verborum Compendia atque interpungendi signa, ad nostri temporis naodum scribendi re 'OCRVit, Praeterquam in Epito me S. Gallz cuius scripturam, ut in codice 2At retinuit. Corarii Ereviario intΘgro Epitomen Cius Hae iaci apposuit: primum textum Aegidii, a vitiis purgatum, qui admodum cum plerisque codicibus cohaerebat: postea Parisiis Supp. lat. 2IS, textum Scinti a nuncupatum Guelphei hytanani Epitomen, quam orthographiam singularem, ScripturAe compendia et alia non communia signa retinuit Epitomen Lugdunensem: Epitomen muachi, cum eius singulari prologo quena auctor compendii scripsit: Sel deni Epitomen qua Gaius et Paulus tantum comprehenduntur: Epitomen denique S Galli qua fideliter reti
DE INVENTIONE PA .IMPSESTI ET DE STATU BREVI ΛRII INDE ERUTI
Postquam de Breviarii compositione et Hus codicis, iis summatim egimus, ut sacilius quae de PalimPsesto dicenda sunt intelligantur, ejus inventionis historiam narrare debemUS ei statum nostri Breviarii delitescentis eXPonere. Anno I 887, quo tempore literariam missionem Caesareae Academiae Vindobonensis socii eiuS praeclarus ROdolfus Beer, palaeographus peritissimus, diligenter in Hispania explebat, publicas et privatas hi bliothecas Scrutabatur; et cum in nos tra Lotionis civ flatu sisteret, Archi vium Capituli Cathedralis perlustravit antiquum aeque ac nobile. Inter memhrana et VCtUS
14쪽
PROOEMIUMIXtissimas chartas illi C Custoditas, codicem membranaceum invenit sub titulo Euse/ii historta, cuius in membraniS plurima erasae scripturae vestigia deprehendit. Man at itaque sub Eu Acthii textu alter, quaSi emortuus, atque in vitam substantiis chimicis revoCandus quem doctus est diligens Beer ita illico patefecit ut duplicem esse traderet, hinc divina utriusque Testamenti scriptura, inde vero legati Romano-Wisigoti 1 i a conflatum. Dimidium facti qui eo pit hahiae rat; videbat porro tam Sibi quam Capitulo cathedralis ecclesiae parum hac detectione prodesse nec Progredi Ultra POSSe, ni Si primaevum textum recupprarent, qui erat labor non minus uisii cilis quam dispendiosus et ipsius Capituli prorsus excedens vires. Ouai Q, Sapiens in 'entor detectionem suam Regiae nostrae Academiae denuntiavit, ut de ea certior operi Parando ac perficiendo Suppetias s rret. Academia vero, quae nihil ad historiae Hispanaes monumenta servanda atque illustranda intentatum relinquit, decrevit adducere ad se Palimpsestum ipsum, ex cl lota huius scriptura resi erct textum legalem eumque studio eruditorun a traditum in lucem edore. A Capitulo Catha rati, eodicem rescriptum in commodato, pactis securitatis conditionibus, ad breve templi Sobtin Dit. Primum opus strat revo are ad vitam et a curates promere breviarii textum deperiti tu iri, iacentesilaque Sub alio, quin tamen is deporiret. Palaeographus peritissimus D. Jesus
Munog, littoris hodie infauste raptus, idipsum studiose ac diligenter perficiendum curaUit Sunt in hoc eodice viginti praeter unum fragmenta Breviarii Alari iani; quaci quidem soliis
turp2ntum viginti tribus continentur; fragmpiata Vero quae desunt, nonaginta tribus lolii S CXarata proculdubio fuere. Nec tamen id in nostro accidit quod in aliis rescriptis codicibus, quibus Una Parte avulsa, altera suo loco manehat. MOnaclius enim, sive librarius, cui Eusebiihi Storiam transcribendi cura demandata est, membranis Carens aut voles A sibi in Sumtu tom Perare, folia, eX Cocli es sacrorum Bibliorum primum avulsit postea ex Breviario Alari Ciano, et in eis an liqua in scripturam obliterans vel raciens, inordinate, quod sibi mandatum erat
exegit. Forsitan mutili jam existebant illi vetusti codices, quorum membrδDδS reSCri PSit n CC remanebant ex biblico nisi folia pauca, neque cx Breviario textus integer. Lit, rarius igitur filia indiscriminatim quae ad manus hahebat deprehendit, ac desuper Eusebii HiStoriam re Scripsit. Ideoque Pristina scriptura, quam resecimus, adeo truncata et inordinata ZPPRTUit, Ut non parvi laboris fuctrit, habita lacunarum ratione, fragmenta SAO qtiaeque loco reponere. Desideramus itaque in I alimpsesto: Commonitorium, quo rex Alaricus auctoritatem SUO Codici contulerat: tres priores libros Codicis Theodosiani: alia parva fragmenta in pOSterio ribus libris ipsius Codicis: Gaii Institutionum, Paulique Sententiarum est Novellarum Impera torum diversa fragmenta, et omnia quae de Codicibus Gregoriano et Herrnogeniano Papinianique Scriptis Continet Breviarium. Haec omnia fortasse aderant in Cocli e nostris membraniStran Seripto; sed affirmari nequit ut iam praetulinius, an tempore rescriptionis C Odex Legi OD CDSi S in integrum remansisset, an vero non . Neque sciri potest si Commonitorium Alaricii PSi Codiei inesset, cum subsistant 1 lurimae Breviarii antiqui descriptioncs η, quae illud omit
Con Silio Videlicet et an toritate Commissionis ad hanc parandam editionem ab Academia ConstitUtae. M si dedere nomen Praeter nos, qui gubscribimus. D. Auralianus Fernandeg Guorra, D. Ioannes Rada ut /RRUO, D. Enamanuel Danvita. D. Mare lituus Menesticleg Pelayo est D. Eduardus ΙΙin ΟSa; qui omnes, Duq . e 'x' IS dicamus, Inanctatum Academiaci distributa sibi portione gnaviter adimDIeVerunt.
Rr ς Ommonitorium non invenitur nisi in viginti quinque Codicibus supra dinumeratis: plures igitur CR Neque accuratissimus Sichardus illud sua Editione reconsuit, ex quo inserit potest abfui Sse idi PSum
m quatuor Uodicibus ex quibus textum editum CompOSuit.
15쪽
XPROOEMIUM tunt; nam in codicibus apud Galliam scriptis sive dominationi vi Sigothorum ima iaci PatAm, sive Sub Potestate Francoruin regum positam, levis momenti erat Aucunctas vel Moni omum Ala rici. Quia licet illi reges ius romanum subditis suis romanis; retinuerniat, hoC non Propter re verentiam Principum, qui illud promulgavesrant, fuit decretum, Sed ad eXpediendam domina tionem in Populos noviter subiectos. Dubium nobis non 'At quo3d omiSSionem trium priorum librorum Cocli eis Theodosiani in Palimpsesto, quia in codicibus fere omnibus mTQmiantur
Etsi nonnullis principium huius Coclicis deest, illi sunt ex quibus integri tollorram quaternio
T CS RVUlSi erant, est Cusin ipsis, priorum librorum pars abiit Fragmenta quibus caret Palimpsestus alia trium generum sunt I. Ouae per foliorum de sectum ui,Sunt et non Pauca notantur: a.' Quae PQr lex utina absentiam VotaStissimo cod ci in Palimpsestum transluto defuerant, tunc enim Breviario adiecta non e rant, ideCque a librario nostro minime adscribi poterant: 3. ' Quae ali nna causam non agnoscunt, ni Si iPSiUS scriptoris
Primi generis lacunae in Palimpsesto quinque et viginti sunt fragmentorum autem e X istentiunt viginti quatuor est numerus. Maxima omni uin lacuna prima est ita ordine, qua, Ut diXimus . tres priores libri Theodosiani continebantur: de imaseptima, compaginena Septem soli rum amplelia, quibus inerant posterior pars tituli secundi et sequentes ti tui i Novellarum V
lentiniani usque ad principium decimi: et vigesima quinta quaci viginti tres soliorum desectum promit quibus continebantur finis tituli 3, tituli si ad Is libri IV atque integer liber V Senten tiarum Pauli, fragmenta Codicum Gregoriani et Hermogeniani, Papinianique RCSponsum.
Praeter la A mabas lactinas, dinumerantur in Palimpsesto una trium sciliorum, SEX duorUm,uc demum octo ex soliis totidem resilientes. Desunt ergo in totum tria et nonaginta solia Quid nobis has ut lactinas compleremus, sacere opus eratῖ Dubitavimus An n' 'SSE ESSet Ons omnino stipplere cum Hreviarii textu edito, an sum ceret eas indicare, aperiendo quid ipsae celant. Quam Academiae Scoseus non sit novam hispanicam Breviarii editionem evulgare, quoniam olficii sui non eAt res roducere Opera multoties CXCussa et universaliter eo nitia, Sed his panicas res illustrare novellis documentis et peregrinis notitiis, operae pretium sore non credimus fragmentis noviter inventis addere textus qui clivorsis editioni hus e&tant et a nOStro Palimpsesto disiecti eκulant. Verumtamen lacunarum simplex notatio, in principio aut in , ne cuiuscumque legis, intellectum pius solet premere, quum non habeat lector coram Se dfiicientem teXtum, fluod crebro Accidit. Itaque inter has solution os extremas, media incedem VS vi R Mutilas leges integramus et quas omnino abesse videmus, indicamus tantum numeris et rubri'cis titulorum, quibus secundum IIaenetis textram inveniuntur. Si novam et expletam breviarii editionem e vulgare conaremur, nohis non sum erCnt Hae ne lis eruditissimi studia, quia opus esset codicess quos ipse vidit aut descripsit noviter Perse in tari et cum Palimpsesto accuratius conferre, e Xreras bibliothecas funditus explorare, inVeciti gationem denique magna ex parte iterare, cui Haenei viginti annos laborum est Peregrinatio num impendit. Cum nobis id non licent, satis erit si, ratione Bresviarii habita, novum Vi Stenum Seu maiorem ipsius partem propatulo denatis et conferamus cum eo cui, Sapi Cnter CX posito, detulit Haenet Omirium laborum eius inaturum fructum. Et quoniam ille patienter no id i si . T: Adst ''I'. Π 308, d 'ebi Tior PRTS Cod. 'Γheou. tit. 1.1lippsti liber Ι ipsius Conicis abest, usque an C. a, tit. II, et sic de ceteris in hoc vellii. III. In Coclices Flii- vel in aliis Freviarii loci S.
16쪽
PROOEMIUM XIvit praecipuas varietateS quae inter textus excussos et codices inveniuntur, et lectionem Prae tulit quam genuiniorem aut correctiorem credidit, ita fiet ut nostra collatio, etiamsi non adimpleat omnia eruditorum Vota, non Parvae tamen utilitatis erit ad criticum studium Legis Romanae Visigothorum. Exemplum Uaenetis sequentes, aliquid etiam nostro textui addimus quod in vetustis Breviarii Codicibus et ejus ditionibus non nisi raro invenitur. In illis, ut in Palimpsesto, libri et
tituli frequenter numerantur, non autem leges aut sententiae, qu C Unoquoquct titulo Conti
Haenei vero quo BreVIarii usum expediret, non solum legibuS et Sententiis numeros aPPO-suit, sed etiam divisit paragraphis numeratis Imperatorum Novellas, quae praecepta diversa comprehendunt. Nos autem hoe idem facimus. Textus Palimpsesti cum Haeneliano collatus, alias omisiones profert, quae non eX aVulsione soliorum procedunt, sed OX aevo quo prior transcriptuA fuerat. Nam, ut Supra innuimus, POSt dominiationem Visigothorum in Gallia, et si Brotarium in vigore apud Romanos remansit, Commonitorium tamen Alarici, quo Sub grauihus poenis de foro et scholis orianes leges Breviario alienae rei e tae sunt, ala toritatem Ct essectum ultra non habui . Hoc necesse est concludere ex varietatibus, in exclusione vel inclusione legum, quas Breviarii manuscripta illius aetatis exhibent Non credimus, sicut quidam moderni geri nanici scriptores, suis se a Carlo- magno Codicem Alarici refectum, sed ex eo quidem tempore multis legibus quas consulti vi-sigothi i suppresserant auctum. His vero interpolationibus et additionibus ansam praebere debuit Consuetudo, quam docti quidam scribunt statutam fuisse si certa est) non admittendi in iudicio litigatores, qui Suis in actionibus, non proferrent textum Iestum, cultis applicationem
graphis, quibus modo ad utilitatem litigantium, modo ad locupletandum textum, quo scholae latebantur, aliae legess insererentur; immo etiam nonnullae Imperatorum constitutiones Pauli que sententiae, quas visigothi reici erant, a librariis interpolatae QSSe potuerunt. Itaque multi sunt codices, quibus non Solum constitutiones et Sententiae additae SNnt, Sed etiam Novellae Imperatorum quorum nomina Pristino BreViario non serebantur, quaedam etiam leges harbarorum, aliaque scripta hiStorica nedum iuridica, a lege Romana Visigothorum prorsus aliena
Haon et affirmat ad ossa nonnullis Hreviarii voteritius apographis quodammodo legum numeros; quod ut probet, citat Codicesm Parisionsis Su'pl. lat. 215, saeculo X aut principio XI Scriptum, Epit omen Guolpher. bytanam VIII; aut IXI saeculi, Et Coclicem Lugdunensem postremi A lustris saeculi octavi aut prioribus noni scriptum. Infitinum credimus huius opinionis fundamentum. GaudenZi peritissimus auolor, fuit primus qui cam invexit, id ratus quod in medio aevo crebro iudiceS textum legum non POSSidebant, utpote quia earum exhibitio ad litigatores pertinebat quoties applicationem postularent. Han C ille Peregrinam notitiam fulcires Conaturq ouiam nimis sumptuosa manu scripta fuere; quare, aequum Videbatur onus ad qui Ritionis eorum, non in iu-clices. sed in I itigatores dolabi. Sed hoc argumontum admitti posset dummodo facto exhibitionis Coclicis pro. bato Eriisdem Exhibitionis Causa quaereretUr, non Vero quia ira sit ipSius faCti comprobatio qua desideratur. Eam etiam invenire censet Gauden gi in lege Rece SVinti alio loco xeCensita 9, tit. I, lib. II. For. iud.) qua punitur litigator qui iudici pro quocum ue negotio, alium legum libriam obtulerit, pr apter ipsum Forum. ab alto rege correctum Et noviter evulgatum. Sed tibrum legum iudici a ferra, quae verba illius logis Aunt, non significat librum litigatoris propritim exhibesro, Aod allegare in iudiCio legeA quodam libro insertas. Eam clem prohibitio 'em ChinctasVintus statu orat, in loge 8 ipsius tituli, quum Coclicem visigothicum reformavit et communem omnibus subditis suis fecit: quocirca Recesuintus nihil aliud fecit nisi confirmare praeceptum patris sui, adden S tantum po nam, antestiore lege omissam, quam eiuS infractore S Rubire t 2nobantur.' Coclex Parisiensis o3, saeculo nono Scriptus, nonnullaS Theodosiani Constitutiones et Pauli sententias Giu quiri Em cognitas, sed a Breviarii Compositoribus reiectaS admisit. Codex Parision is Mo4 Ureviario annectit Legem Salicam et Leges Alamannorum ot Ribuariorum. Codex Vaticanus Reginae Suectae IIa 8,
17쪽
XII PROOEMIUM Breviarii textus non fuit quidem Palimpsessio adductus ex illis qui lapsu temporaS aucti sunt; sed iis erat, quem ex antiquioribus upographis pristini textuS novatoreS ad , IC non Attigerant. Nam primo idem Palimpsestus, potius cum vetustioribus codicibus ab Haenei m Spectis congruit, quam cum recentioribus cognitis. Hoc inferri de inclo potest quia nullus illi est aliorum iuris antei ustinianei locorum, praeter quos Alarici prudentes ex CiPSCrunt. LeX Singularis, quam Flavius Thcudis rex Codici Theodosiano iussit inserere, non de antiqUO JUre romano, sed de novo visigothico peragebat, iit postea videbitur. Lege hac Probatur textum Palimpsestine utiquam huius mesmbranis suisse traditum ante postremos Theudis regnHnti S an HOS, Ideoque longe post Breviarii promulgationein. Quo autem anno codex nOSter ScriptuS i Uerit designari nequit, sed de eius forma et scriptura, qua litterac: minus illae et UnCi Bles CommiXtae Sunt, id ferri potest quod ultimis saeculi VI lustris, aut prioribus VII conccdatur. Haenei, quS tot hi bliothecas exploravit, Breviarii codices requirens, nullum alium VetuStiorem re PE sit. Tres an liquiores, quos vidit, Monascensem Phillis sensem et S. Germani scri Ptos Credit, primum sacculo VII aut ad finem VI, ceterosque indubitate saeculo VII Unde Monascensis codex antiquituS Procederiet et quomodo ad Germaniam pervenisset ignoratur; attamen si degeriptio nem, quam de eo fecit riaenei, cum Palimpsesto conferam Es, Nimilitudinena inter utrumve animadvertemus. Cocleae Monascensis cum Pauli libro V explicit, Sicut et noster, tametsi foliorum desectu, ultra eius librum I non progreditur. Orthographia et erroribus orthographicis
ait'ruter codicum congruunt, quin etiRm in uSu virgularum, Plerumque curvatarum ad Compendia verborum significanda. In duobus hisce codicibus, vocabula sine interpunctione coniunguntur. Et quoniam Phillipsit Codex, non solum aetntes, Sed etiam vesrborum cohaerentia compendiisque, interpungendi siqnis et orthographia, non differt a Monascensi huic etiam codici Palimps tus, iisdem circumstantiis cohaer t. Hac tamen paritate non conpludimuS Alterum ex altero fuisse tran Scriptum, Sed Cortam Coaevam antiquitatem et communem sortasse originem.
Licet Palimpsestus eo tempore Scriberetur quo adhue Hreviarium novis iuris anteiustinianei locis auctum non fuerat, in id incidit quo nonnullas leges barbaras aut earum fragmenta, Vel novas regum leges librarii Breviario solebant adiicere. Lex Thetidis inforta cocli ei nostro, non solum hoc: sactum Confirmat, Sed etiam potestatem qua reges vis istosu, sicut alii reges barbari sungebantur, augendi et resormandi romanarum legum Coci dein, collatis ideo non antiqui ipsius iuris reliquiis x, sed novellis et novissimis legibus. Ouod si aliae demonstrationes praesto non Essent, vel ex ipsa Iheudis lexo concludimus
saeculo X exaratus, Breviario adiccit TheodOSiani qua suam constitutiones; titulos ex Corpore Ulpiani de promptos et Leges Uurgundionum, Ri Puariorum, Alii mancioruna et Salicam In Coclice Coburoo Gottiano in ventae fuerunt Pauli sententia o G indiciis. quas iuro exhibsent Alii Codicos. Codex Montis pessula iis, gneculo IXAcriptus, copiosarri ApDendicem Coni,nrit, veteribus iuris lociS, a Visigothico spretis instructam. Codex PRri siensiis Suppl. lat. 65 Brevitario an neCtIt Iustimam Institutionum fra moritu cum Dicis a 4 Cair H Et LeEeSP Codice Icelleri sunt multac Pauli sententiae. quaci ale i absiliit ssx Μ oriani Novellae quari Visigotha recuSaverant. Nec desunt codices qui permi ceant eu in his imiς locis scri Di R theologica historica, atteraria et Scientifica, Velut librum I Isidori δε sepibus, acta et cationes Quorum es m Con
. luris anteiustinianel fragmenta tranSCurSu temporis Erev arici adiecta non fuerunt aucto citate regia Sed
18쪽
PROOEMIUM XIII neque PalimpseStum, neque illiam ex quo desumptus est codicem numerari debere inter authenticos ab Aniano Subscriptos descriptosque ab exemplo in I hesaurum regium rePOSito qui missi fuerunt Comiti Gotarico et provincialibus rectoribuS. Neque possibile fuit exempla a Gotarico signata, tot adeo scripturae erroribUS depraVari, quot in Palim PSesto as Parent. Innumera huius menda oriuntur ex affinitatC Verborum cum vero eorum SonitU, quod Sane indicat suis e codicem nostrum viva voci' dictatum illatumque imperiti librarii auribus. Erat ergo probabiliter codex noster unus inter plurimos qui saeculo VII in usum iuris peritorum de tu Chantur. Ubi scriptus fuerit aperto non liquet; sunt tamen nobis indicia vehementia de hispana eiuς Origine. At vero tot inter codices Breviarii atque Epitomarum, quos Haen i recensuit, in Gallia plures inventi fuerunt, nonnullique in Germania et Italia, nullus vero in Hispania. Post ac Uratam exquisitionem rescivimus Publicas nostratum bibliothecas omnes carere undequaque codicibus aut antiquis lihris Breviario attinentibus. Nullum hac de re manuscriptum custodiunt ad libros autem excussos quod attinet, Bibliotheca nationalis unum Sichardi exem 'lum possi
det, et Cordubensis provincialis bibliotheca aliud Tilii operis exesmplum instar Coclicis Theo-
Sed haec inopia qua laborant bibliothecae nostrae, et simul copia qua praestant gallicae,
licet primo adspectri tranea videatur, miranda non est, si nostrarum logiam historinin consulimus. A rege Francorum Clodoveo se Septima in visigothi post morte in Alarici in praelio, anno θοῖ reiecti sunt nec tamen Breviarii auctoritas in soro et in scholiis ibi obsolevit quoad roman OS quibus promulgatum suerat. De eius usu et auctoritate in Gallia meridionali sunt exempla plurima Acthuc in nonnullis Italiae regionibus, Breviarium viguisse probabile credi tur; ideo quia una CX eius Epitomis in Ruthia scripta, deprehenditur, quam Benedictus vita et Reginus pro iuridicis eorum Operibus tractRVerunt. Diversa omnino sors obtigit in Hispania Breviario; quod quidem de iure viguit sub domi natione vi Sigothorum regum, simul cum Eurici Codice, quo visigothi regebantur; Aod duplex regimen non perduravit apud Hispanos. Breviarium anno 5o6 suit evulgatum; invaluit ad do minatum usque Chiudasi inti, qui incepit anno 6 I Ot linivit a. 65O, post abrogationem rom narum logum. Ideoque nreviarii imperium in Hispania tantum 14 annos complectitur; longe Plures, ferme sex entos videlicol, in Gallia η.
EC ac titula in hujus operis, quod Haon sit non recensuit: Bradologos totius juνis civilis sive Corpus legum: item Instituti es T. Gali juriscons ... s. Dom. Ulpiani ZY toto scνiptorum ipsius Corporis tituli undetriginta. Quibus accesserunt 3Mi. Pauli Sententiarum raraptarum ad Uium, libri quinque, antea inis non commissi. Li sunt. Apud Ludovicum Prauat
' For. jud. l. S. tit. I, lib. II. Chitidasviritus, posteaquam in Coclice unico refuderat Omne iuris CorPUS Visigotia i S ez rona an is Conanti mo, alienae gentis leses ad e renitium utilitatis φιν nisu et ad negotiorum discussionem prohibuit. SueVicae se Byzantinaci regionibus alludetis, cunctam sibi subditam geniem nolebat sive romanis legibus, Seu aliι- tus institutionibus smodo amplius co unerari. Verumtamon Critici scriptores, docti illi quidem, negant Breviarium brogretum hac lege fuisse, quam Res esuintus tametsi confirmavit, illibatam AEngu reliquit. PraeClarus Daniel S Hondhuch der deusschan Statiis und Rechis schitate. I, pag. Ia) docet prohibitionem hanc a Cla inda sumto latam ad ius instinianeum praesertim. Codicem et Novellas referri, non ad Eroviarium; quapropter affirmat Cocli Cem Vi-8Τgothicum numquam fuisse hilla lege abrogatum. Sed pace tanti Viri, ubi lex non distinguit, nec nos distinguore dei, IDUS. Quare Augustus Gauden Zi, fontium iuris investigator poritissinius latetur Antica compila atone di Disitio νο- ουο e visi thico, p. 62) abrogationem Breviarii; non tamen eam tribuit Chindasvirato neque Neces into, Sed is CCuredo Converso ad catholicam fictent: neque enim, cum Chindagvinti lex emanavit romanarum legum Pro m de HS Usum. tum fuit odita, utpote quia iamdiu uno simul iure Hispania regebatur. Quodnam vero testimo mum de hoc usque mirici ignoto facto Gauden Et profert' Nullum. Esto quod nonnulli scriptores neoterici affir-m nt, AEli1 negant, visi tharunt legum Corpus a I,eovigildo Promulgatum. Reccareclum, in parte religioni atti-
19쪽
XIV PROOEMIUM Quid mirum igitur si quampIurtinos Breviarii Codices in ea natos Galli Arum regione dicitamus ubi nunc asservanturξ Quid mirum etiam si, nullo hactenuS in Hispania reperto, Se tan dem eXtulerit Palimpsestus quasi rara avis, suo cin Cre rediv δῖΙn Hispania Breviarium ab exsequutione arcebant eiusmodi disticultateS, quaS ipse Chin-Hasvintus aliquatenus decinravit Cuius generis hae dissicultates fuere nec ipsa lex, nequa historia portendunt. Credisnus iis se regem Voluisse dis iuultatibus CX tricare, quRS ad compa Rem diversar cura origine gentium dupla legislatio intendebat. I9sa porro lex Chindasvinti ne hoc quidem plane essicere potuit ut romanas in soro et litigatores Ot iudices prReter Irent. Ideso Recesuintus, Chindasvinti filius, novam tulit legem qua trigintactum libras Fl Seo persolvere coguntur tam litigatores qui praEter Forum iudicum alium invetaerent 1ibrum, quam ipsi iudi eos qui vetitum librum, eo sibi consilio porrectum, non disrumPerent. Sub harum lctgunt imperio Alarici Breviarium quasi nervis et ossibus destitutum apud nostrateS elanguit. Corpus iuridieao doctrinae, non autem iuris, Breviarium evocari ad Schotia, Si CC mmentationes, Recesu intus permisit, modo ne id fieret ad novellarum legum confutationem. Post mortem ReeeSVinti, quaes contigit anno 669, vix ac ne vix quidem operae Pretium erat IIispanis, qui sibi istam adsciscerent novis editis exemplaribus, oscitantem et dormitantem breviarii A pientiam. Sus petebant ad usum, in dies rariorem, siquando traetandi erant, Vetusti scidices. despectu Christianorum aeque pessumdati ac Μuhamedanorum barbarie.
DESCRIΡTIO PALIMPSESTI ET FATRIA
Erasi Breviarii quae supersunt fragmenta codex Legionensis, sub dimidium saeculi IX res eriptuS, ad Seriem eorum propriam restituta ita exhibet a
Dente Correriisse, visimili mitra Conversionis causa: conchidi ex hoc nequit ut tox illo dicatur eidem iuri civili religioni alisno. adstrictos voluisse omnρs si hi subditos romanos of visiuos hos. Si conversio illa ad civilium legum reformationem seu renovationem locum e Ediss t. historia tantas ines is factum non obtegeret . quem ad modum ili'us Isidorus silentio minime obduxit novitates a L fovigildo arriano, in legislationein inductas. RE' IR1osa unitas unatatona legislationis expρclirit, seo stati in eam constituere non decuit: tino vesino si eam con 'stitu1ssest. t Y Chincla suinta ah omni rationabili utilitate enreret. Eccur itiges ali nno pontis abrogasset, quae R. e an USU non 'rant 7 Si Res Careclus novum Codicem struxit, man scriptum sius latet aut perivit. Jhi icuss leges Antiqtiae Vocatae ex illo Coclice proveniant apud doctos disputator, qui a d Emonstratio novet. An etiam fragmenta visigothicarum legum a Blbum e transcripta. ox quodam Palimpsesto, BibliothecRParisiensi custodito partem tilius Codicis sacer Ent, ipso Blhume. Methel et Stobbo affirmant. uuamvis Fratres
20쪽
PROOEMIUM XV Caetera solia pariter erasa, quorum tamen aliquot integre reviviscere se imus, lacini RS Sacrorum Bibliorum, eX recensione Isidoriana saeculo VII scriptorum, turbato etiam ordine Praese serunt, videlicet: Numerorum librum, Deuteronomium, Egeehielem; III Regum, Deuteronomium iterum, Actus apostolorum cap. VII), Ieremiam, II Machabaeorum, ISaiam, Ieremiam rumus, II ad Corinthios, II Machabaeorum iterum, iterumque ACtus aPOStolorum, Ι Ioannis, Pauli ad Ephesios, II Paralipomenon, Ossam, Ezechielem. Par in utroque Palim psesto est littorarum conformatio, adeoque eidem proxima actuo; ASt eae litterae, quarum a men ingens Sacra Biblia efformabat, altitudine ac latitudine breviore arcentur. AC nae illi vehementer errant, qui ΙtAlicum pristinam a sancto Augustino laudatam recensionem isto ex codice sibi visi sunt deprehendere; nain et prologos librorum a sancto Hieronymo et Vulg tam ab eo VCPSionem talem usurpat, qualem sanctus Isidorus post Licinium Baeticum plectehatur, atque omnis inde Hispania recepit. Jam si reciprocuS a nobis quaeritur utriusque Palimpsesti conspectus generalis, non intimo rerum Sed soliorum ordino perspicuo decurrens, is huiusmodi est:
55. 56, 57, 58.63. 64, 65, 66.
Computantur igitur pro sacris bibliis soli a reScripti codici S octoginta; centum vero et quinque pro Breviario AlariCiano. Hanc soliaturam ea librarius arte sortituS CSt CSt ut membranaS utrorumque codicum vetustiorum, aut erasas aut eradendas, Coram Se StatuenS, indi Scriminatim arriperet; mox earum singulis per inediam latitudinem complicatis, tot Sibi essiceret quaterniones quot satis ad opus erant. Id sane consilii ceperat ille et compleVit ut quam Prae oculis habebat ecclesiasticam