장음표시 사용
651쪽
tu. de sera num. uind. Platone in I o. de repub.Ciee.in som. Scipio .supra cap. 9. Et quidem sunt anim , quae dum ex hoe eorpore discedunt: non plane satisfecerunt suo ossicio, quas, nee misericordiae Dei sine poena aliqua & eastigatione admittere inter sacra consortia placet, nec tamen iustitia ς ternum damnare non uult. idcirco locum quedam illis assignari par est, causa sordium eluendarum in merito Christi: illum autε dicimus esse ubicunque Deo placuerit praefigere poenarum lutionem : ideo pro huiusmodi oratur & salute earum, non autem pro talicibus; qui quod desiderent amplius non habent nisi ut corpore resurrecto plene gaudeant: nec pro aeternum damnatis, quippe in inseruo nulla est redemptio. Itaq. maledicti in ignem aeternum iubetur eant,addisserentiam tem poralis ignis & expiatiui. Matth. 2s. Sic. l. Corvuli. 4. saluus quis dicitur, quasi per ignem. & Iob. cap-I . quis mihi hoc tribuat ut in inferno protegas me, & eonit imas mihi tempus in quo recorderis mei. Et sunt peccata, quae nec in hoc, nec in alio remittuntur seculo, Matth. t a. proinde quaedam esse demostrantur quae in alio remitti possunt, ut etiam apud D. Matthae. cap. Is . non exibit e carcere, donec. nouissimu quadrantem exsoluerit,& in primitiua ecclesia baptizabantur pro mortuis baptismo poenitentiae, ut prodessent mortuis. D. Paul. I .Corint. I s .Ea ratione orandum esse pro mortuis, sancte statuit Mesesia catholica, iuxta Machabaeorum de resurrectio. spe sententiam,2. Machab. c. i a. Sic statuit D Dionys R-reopag. de ecclesiast .hierar.Tertullia de coro. mili. Hierony. in Ieremiam .c. I 8. D. Auguli. de uerb. apostol.c. 3 3 .& lib.cofessio. c. fin. De cura pro mortuis habe c. q. in ei chiri .c. I. &q.&c. I IO.li. 2.in Genesim c. 2 o. & 16. sermo. de uerbis apo.
stol. & tractat. 94. in Ioannem. D. Ambro. ad Faullinum, de orati pro fratre suo, & lib. de excessii fra. & 1. orat. funebri Theodofii. Cypria. epist. 6. Ioan . Damasce. sermone de oratione pro mortuis. D. Athanasius lib. quaest. diuersarum . quaestio. I 3 o. explicans illud primo.Corinth.tertio. s.capri .cuius opus exustum suerit &e. de igne purgatorii loquitur, saluus fiet , inquit, per ignem, hoc est, saluus & integer manebit in igne, nec uidebit mortem: sed opus eius solummodo comburetur & confundetur,ipse in aeternum permanetur, Late Eusebius lib. I 2. de praeparat. Evang.e. 3. Sic Albinus Carolim gni Priaceptor in psalna. I. septem poeuitentialium, uerba,in
652쪽
quit,domine ne in furore tuo arguas me, neque in ira tua corripias me,per iram aeterna impiorum poenam ignificant: per furorem,ignem purgatorium. Repetit & in psalmum 3. septepoeniten.Tertulia. quoque lib de trinitate. Locus eii, inquit quo pioru animae impiorumq; ducuntur, futura iiD icii praeiudicia sentientes,&c. Omitto reliqua cum Ioliis. Ehius libra integrum ediderit, qe purgatorio optimo ordine dispositum,& aduersiri is & hoitibus fidei, satisfaciens. Dicebat & Ethnici qui immortalitatem animi credebant, mortuos non tantum amandos, sed etiam iuuandos. ut ait Plutar orat. cosolat.
ad Appolonium: hincque tot sacrificia & litationes, inseriae manibus, de quibus Deo fauente in primo libro de immortalitate animae.
De Iimbo. Cap. I s. LImbus est extremum euiusque rei' unde limbus,locus quilam animaru dicitur.Na dicunt sancti patres, inter paraditum & inferiorum locum,quendam locum fuisse uicinum inferno,sed sine poena, ibi partes ante aduentum domini custoditi ,expectantes aduentum domini nostii Iesu Christi, α redemptionem dixit si mim Abrahae Deus, Luce i6. Ad illum Iocum referutur illa,psal. 23. attolite portas principes uestras&c. 8c psal. Ios . contriuit portas ni reas,& vectes ferreos confregit &c. & psal. 3 9.expectans expectaui dominum,& eduxit me de lacu miseria: dc de luto faecis&c. & Zachar. c.9. tu quoque in sanguine testamenti tui aduxisti uinctos tuos de Iacu,&c.Plura ad hanc sententiam abunde colligit Finus Hadrianus lib. 7. flagelli Iudeo .c. 3 . Hunc limbum, locii esse quo detineantur animae paruulorum decendentiu in sine baptismo, rati sunt fere omnes theologi,paucis exceptis , qui eas aeternis suppliciis adiudicant, cum tamen in hoc limbo nullae poenae aliae praeter priuationem iiisionis Dei. Hane quaestionem aurem disputat erudite Catharinus Politus, lib. de statu futuro puero. Et quamuis durius loquatur de hoc D. August. li. de . fide ad Petium, tamen scribens ad Renanam mediu illis pueris locum assignauit inter gehenam & regnum caelorum; Et ad Iulia. uitam eorum mediam dixit,&4ib. 3. de liber. ar
653쪽
surrectio,& retributio mercedis beatitudinis, post hac
miseram uitae decertationem. Nam,ut ait D. Paulus, primo ad
Corinth. capitu. Is . si in hac uita tantum in Christo speran . tes sumus, miserabiliores sumus omnibus hominibus. Siquidem reliqui qui suturam uitam non sperant, & qui cum Epicuro dicunt, Edamus,& bibamus, poli mortem nulla uoluptas, Deliciores essent, concupitis potiti, ut animalia, illecebris carnis saturati; cum christiani, & qui resurrectio. nem speran t, corpus illud, purum immaculatumque quoad fieri potest, ab illis spurciti js,& a peccatis conseruent, emundentqne inquinatum , ut sistant illud iudicio ultimo, α commiti js illis orbis generalibus , in quibus quilibet prout gessit in corpore,seu bonum, seu malum,recipiet,ut scribitur se auudo Coruith quinto. Reseruant in id tempus uiri qui Dei iussis obtemperant, retributionem mercedis, sicut & Tobias senior docuit, cum proximi, & cognati eum irriderent, exprobrantes caecitatem. Vbi eli spes tua pro quae-Ieemo sitias,&sepulturas faciebas . Tobias uero increpat eos dicens, Nolite ita loqui, quoniam fili j sanctorum sumus, & uita m illam expectamus, quam Deus daturus est his, qui nunquam fidem mutant ab eo. Tob. secundo, laborant pij in hac ueluti ephemeride uita, in laboribus, sudo
ribus multi angustiati. amicti, dcc. ut aeternam uitam beatorum eonsequantur. habent animae suae curam, non pro hac exigenda uita solum , in qua peregrinamur a Domino, sed ut in patria loco stetici,& aeterno recipiantur a Deo, haecque uita potior uniuerti orbis lucro. Quid enim prodest homini, si uniuersum inti dum lucretur,animae autem iliae detriis mentum patiatur. aut quam commutationem dabit homo pro anima sua. Matthaei i6. Mar. octavo. Mallem ego certe computrescere in stercore,& iucunditate porcina,& cum peccatoribus maioribus lana etenim & tali si dies in bonis dueere & laetari, fraenuaraque laxare cupiditatibus, quam uel liud ere, uel laboribas inseruire, si me non recrearet spes, & fides Tom. . Z istis
654쪽
istis exercitiis Deo placere, & mandata eius quatenus illi
misericordia indulget , seruare, retributionem non qualem merear aeternam peccator enim sum ut caeteri, nihilque pratiter poenas,& flagella meritus, sed qualem promisit illis, qui ei deseruiunt,qua possunt pietate & obsequio, & qui ad illa
pia mente conuertuntur. Conuenit itaque Dei iustitiae, pios ad recipiendam promissam mercedem, cum corpore, cum quo bene operati sunt, & quod in Deo in cultum exhibue Tunt,resurgere; malos quoque, ad recipiendas poenas in coelore, & anima, in quibus impia egerunt, minime uel non. itfficienter in hoe seeuto punitos. Sic enim nos monet sententia parabolae diuitis, qui uiuebat delicati s si me, & quotidie epulabatur splendide, α Laetari, qui in hoc seculo cum uariis consi ictabatur ulceribus, & paupertate; Fili, inquit, Abraham ad diuitem. Lucae capi tu . decimosexto, recorda re , quia recepisti bona in uita tua, & Lazarus similiter mala; nunc autem hic consolatur, tu uero cruciaris. Docet,& Iob capitu.vigesimo primo, ut dissicile non sit inde colligere resiurrectionem, esse corporis proprij, & animae iteratam coniunctionem ; nam iudicio illud expedit adesse co Pus, quo ut instrumento, in bonum, uel malum usa est a. nima; aliter aliud pro alio plecteretur, uel remuneraretur; proinde neque sola anima resurget, neque solum eorpus si .
ne anima; siquidem non illa solum, nec illud solum , sed
homo peccauit, uel bene operatus est, qui anima,& cor pore constat; neque proprie anima sola resurgere a morte corruptionis substantiae dici potest: quia anima immortalis substaima est, & ita non moritur; ut ita improba, & bae retica remaneat Marcionis sententia, qua animas tantum re 1arrecturas, non corpora, dicebat; quam improbat Epiphanius tomo tertio, libro pruno, contra haeres. naere. 4 . tandiu autem resurrectio suspensa uniuersalis, quam diri omnes praedestinati eredituri ad salutem compleantur,ut ait D. Ambro. super capitu. tertio, episto. prioris ad Timoth. tomo quarto. Neque quicquam mors est haec,quam dormitio; unde resurrectio, est suscitatio, mortuosque obdormisse, occurrit tibi passim in sacra pagina. 2. Regum 7. 3. Regum 2.& Il.& Iq. Daniel. I 2. pri in o. Corinth. I i.& alibi. Nec est quod ualde inhaeream probationibus ad docendam resurrectionem corporum, cum nec,ut opinor, Sadducaei hodie sint, qui eam
655쪽
negabant. Sieuti de Simoniani, ut ait Augustinus libro de
haeres ad Quod uult Deum, haere. primo,ut & Saturninus, d Basilides,& Valenti nus, teste Tertullia. de praescriptio. adueri haere. eiusdem carnis resurrectionem negarunt. Vel si sint,
aut illis smiles, legent comprobantem eandem Cyrillum
Hieros Catech.q. Illuminatorum, & l . & i8. Theophilum theolo, libro primo, contra Autolicum calumniatorem religionis christianae, Athenagoram Atheniensem , libr. -πε-
της αιήτασεως του νεκρῶν, U.Ambros tomo tertio,orato. d resurre. Tertullia. lib.de resurre. cartiis;& concilium apostolicum apud D.Clementem lib. constitutio. apostolica. capitis octauo. Epipha contra haeres libro primo,tomo ori mo,hqre. 9. Irenaeus libro secundo,contra haere. capitu. 62. Arnobium libro octauo,contra gent. Legent de summa capita sacrae paginae. quibus apertallinae docetur,primum quomodo mortui quidam suscitati reuixerunt atth. undecimo. Filius Sunamitidis suscitatus ab Elisto 4. Regum 4.fil la uiduae ab Helia.
tertio Regum capitu. I mortuus suscitatus proiectus in se pulturam Elisaei 4. Regum 13. Suscitauit dominus noster Iesus Christus Laetarum. Ioan .capitu. undecimo.& filiu viduae, α alios Lucae 6. Matth. 9.D.Paulus Eutycum, Achium uigin
ti,& sic de aliis pluribus, ut D. Petius Tabitham,actuu 9. &e. Secundo sunt textus expressi, dc prophetiae eandem resurrectionem tradentes, Erechiel capitu. 3 7. hire dicit dominus olsibus aridis, Ecce ego induco in uos spiritum uitae, Sc dabo
neruos,&e. Esaiae capitu. 26.uiuent mortui tui,&c. Daniel capitu. i 2. Ibi multi de his, qui dormierunt in puluere terrae e uigilabunt, alis in uitam aeternam,alii in opprobrium, ut uideant semper,&e.Iob quoque capitu. I .dc capitu. 17. Omitto reliqua Quia de banc ex professo quoque D. Paulus tractat. primo Corinth. is. Et veniet hora, inquit Dominus Iesus, de nunc est,in qua qui in monumentis sunt,audient uocem filii Dei,&c. Ioann. quinto. Facit Apocalyp. c. vigesiimo. in fine. Suggerunt dc candi m quotidiana: rerum resurrectiones,&reparationes, quae quia hominum gratia sui ir, dc multo magis hominem resurrecturum in simiant; nec se rei aliquod genus rerum est, quod non exhibeat huius at humentum . Occidit sol singulis dieb. εἰ dies postea reuiuiscit; nox de imago Ia Ortis est, quae postea illustratur. Luna menstrius incrementis rectu uitur 1 leudori,quem amittit. Arboro δἰ plantς, bruma
656쪽
Ii tempore,ut siccae & emortu co nas remittunt, postea verno reuiuiscunt, & folia recipiunt, & cutem, & medullas paxiunt . Inter inscta i ruscaesii Focatae aqua saepe post resur-Sunt. Serpentum quaedam genera, ut Curit. Hierosol. ait. cathe .decimo Octauo, hyeme immobilia sitnt,uere autem surgunt. Semen seminatum putrescit,& interit, & nisi mortuum fuerit, non potest reuiuiscere, loann. capitii. duodecimo. Semina ex plantis sirigunt,& rursum in plata ras seminara resurgunt. Expi luere quoque te e semen primum hominum Genes primo,& in puluerem reuertiantur. Iob capit. decimo,ut non mirum sit, fi ex puluere iidem resurgant. Et sicut per unum hominem mors, nonne per Iesim Christum qui redemit, di laluum secit, quod perierat, uita , & rcfarrectio. Ideo sicuti in Adamo omnes mortui, quia i ple mortuus, ita& in chritio re sui rectio mortuorum, quia & ipse propria Nirtute reuixit, & in ipso omnes uiuificabimur. Si Chri litis enim resurrexit,& nos quoqurinam si non resiarrexiss ct, uaria esset fides nostra, it ait D Paalus,primo Corinth. is. Sed di scelicior anastasis sationc nam seminatur corpus in corru- Ttione,resurget in incorruptione,in plenitudinem aetatis triginta annorum, ut ait Magili. sentent libro secundo,distinc. 3 o. litera o. Erecti, non rotunda figura, uel orbiculari, sicuti Putabat Origenes, cuius sententia condemnata in synodo s . Constantinop . ut ait Niceph. ali .libro i . capitu. is imo secundum Tertullia. lib. de resurrect. carnis . homines perfecti
membris restirgenr,Dori caeci, non claudi, ii eque malico, uel Citiato corpore. Sed & Ethnici quidam prudentiores, credi derunt revicturos homines iuxta magorum sententiam, im-w ortalesque futuros, ut scribit Theopom. libro o flavo, Phi lippic Et Eudemius Rhodius,ut Diogenes ait Laer. ia princi . libro primo, deuit. philolo. Arnob. libro secundo,contra gentes,pro parte resilirrectionem eredidisse Platonem in Politico si ad imitem & Pythagoram per suam mentempsychosim, item libro octauo.aduer. gen. Aperte autem de ulti avo iudidio faciendo per Deum,& de resurrectione Sibylla loquitur
lib. 2. oracu. Sibyl. incipitque ibi,
Credidit resurrectionem Seneca, libro quinto, epistol. epi
657쪽
sto. 36. Et Democritus, quem ideo, sed impie, irridet atheos
Plinius lib. I. c. s s is enim Pim & immortali ratem animς n pauit lib. t. c. 7.& Deum in d. c. s s. Eisdem quoque adstrui e Plato in Ero reuiuiscente; in M. de rep. Nonne&Plutar. desera num .um d. in Soleo, nonne Sc reliqui in alterna uita Po Ilaeis de C astoris,in tot etiam anima sus, quas dicunt reuix ita se de tractis de lirier taxat, inseri, Sie Piratostra. lib. . narrat,
Appollonium Tyaneum. filiam suscitasse mortuam, sicuti de alias Herculem . Sed de Mahum et istae fatentur in Alcorano, azoara 29 & 1 6.Dι Uuπο O magno Dei iudicis animarum o eor
A Udient igitur mortui, qui in monumentis sunt, uocem
filii Dei: tune procedent qui bona secerunt in resurrecti Oricuitq:qui uero mala, in resurrectione hi dicis, id est, ad condemnatione taen ς ςteria ς los Matth. 1 f. Marc. I 3 .Securidum opera cuiusque iudieiu, ut docet quoque Cyri lius Hie- Io l. Careche. illumina. Si e Balli. Mag in psal. 8. in die iudicii,inquirinitimi nemo alius aecusatot fidetur,quam propria facta,qua gesta sunt sorma de cireuntiantia, rnicati iurisi, luxuria&c. Hocq; cap. i Apocal. probatur & Daniel. 7. Hic dies,domini dicitur, quia iudica lut omnis RPneris homines, ad colerendos peccatores, dies em delis, indignationis, surOris, terribilis,liai et I 3. Sophon I. ando autem uenturus sit, nemo scit, quia repente ueniet, sicut fur nocte. Signa tamen relictas tu,qiis pr cedent in stellis, in e lo,in mari in pressara gentiti, in prodigi j- Antichristi Sce. Matth. ι . a. Thec 2. Malach. q. Apoca I. ii. Et Deus nolier manifeste ueniet, & nos lebit; ignis in conspecitu eius exardescet.& in conspectu eius tempestas ualida;aduocabit terram de sursum, & teria discernere populu suum, psu. 49 & de sepalatione bonoru & malom Matth. 23 .Congregandos autem uniuersos ad id generale iudiciti,dicit Ioel c. 3. in ualle Iosaphat. Atque de ui dicio an iomarum uniuersali, Plato uisetur aliqua sensisse, tu ait in Phetdone,omu es animas hinc migrantes a d mombus curam illarum subeuntibus, in locu quenda duci ubi oporteat omnes
una collectos iudicari; ac deinceps ad inferos proficisci , iliadem ducibus qui b. mandatum eit, ut hinc decedentes ad illa
658쪽
Ioca tradueant. Explicat latius Sibylla libro primo oraculo. his uers bus,
ώς εφατ αικcρο σιη φυν iadest, Implete terram scilicet qui eum Noacho estis egressiae eam lom hem,augeamini,impleamini iusta statuentes inuice generationibus generationem, donee in iudicium tueniat omne genus hominum, postquam iudicium erit omnibus , ut loquutus est, scilice t Deus,diuina uoce. Et libro octavo, orac. εις κρί τιν η , κρινων ευσίαν αδυας βεων cιον ἀνδρών, ides in iudicium ueniet Deus iudicaturus iratam plorum, α impiorum hominum, sed & reliqua omitto, iacioque hic ane horam, ne si ulterius feratur nauis, incidam in vastum pelagus,quod se icatur quotidie a petiti ssimis ecclesiasticis uiris , quibus prouincia b c singulis annis tractationis aduentu suis triusque domini,exequenda est; quibus etiam hete & et tera omnia, quς iam dicta sunt suntque dicenda, ad fidei dogma pertine titia,corrigenda in Ois pusse,subijcio; utpote qui decreuerim omnino sanet, & catholicet religioni per omnia, & in omnibus adstipula
659쪽
In quo agitur de animalibus seu de vita sensuali.
Quid inimal. cap. I. Ostquam loquuti sumus de anima rationali, intellectuali,& immortali, quia ad inseriores descendimus iam gradus animae, se ilicet
animae mortalis, quae animalium est, inseparabilis a uita eorum, de animalibus & corporiqus animatis ordine tractandum esse neque repetemus tame, quae in superiore libro dicta sunt de ea. Omne itaque animale corpus, habet tria: essentiam: uitam platet, qua crescit & uegetatur: & animalem uitam, qua mouetur. Sic Aristo. I.de plantis monet uirtiates omnes quae in plantis sunt,in animalibus reperiri,& multas insuper alias, quae tamein plantis no reperiunturiquia opus animalis nobilius,distinctamq.a plantis,quod sensibus ornetur , non auic plantae I ut idem author tradit lib. de iuuentu.& senect. indeq. dixit animalia animam habere sensualem ii. a. de generat .animal. c. 3. Proinde animal est, quod constat anima sensuali & corpore. li. .de pari. animal. c. I.& 2.degenerat.animal. c. q. Macrob. in somni u Scipionis cap. 1 i .in idemq. recidit, quod Galen .li. an animal sit id quod in utero est,dixit,animam e sse substan-riam animae participem, sensitivam,quodq. genere de omnibus,quae sub ipso sunt simpliciter dicitur,& lib. I. de mot. mu4scul. assumptione sensus & motus uoluntarii, animal a nouanimali dissidere: eadem lib. a.da method. med.
660쪽
De animalium diuisiune. cap. 2.ARistoteles lib. i.de histor. animal .c. i. & Galen.libr. Iris
de usu pari. c. 2.distinguunt animalia per mores,per uiras,per actiones.Quae obserilauit Plin. in libris 8. 9. lini I. Ee
AElia. in lib. 7. de animalib. Et Plutarch. libro an bruta ron et utantur. Nos aut diuidemus animalia in gradientia, repetia,& uolantia . Gradientium alia sunt bipeda, alia quadrupeda, alia multi peda. Bipeda,ut homo: & hic praestatissimu omnia animaliti,& uere lotu dictu, ob perfecta forma, animat,iit ait
Galen. II. de usu pari.c. 2.Pronaq. cum spectent animalia cς-tera terra, Os homini sublime dedit,scilicet Deus,c lumq; uidere Iussit,& erectos ad sydera tollere uultus. Ouid. l. Metamor. eadem Cicero I .de leg.& rursum a.de Nat. deor. Vincit forma hominis omni u animantiu figuras. Et iterit,de uniuersitate dixit, unu animal inter omnia spectabile, atq; praei lateae teris ratione & sermone,Cic. l. de legib. Arist.de pari. animal. I.cap. 7.Tradit& Plin. Solum animalium bipedum hominem,gignere animal, lib. Io.c. 6 3.Rursu inq. idem Plin.tib
I s. cap. 2 6. uentri hominis nata esse omnia ait. Cic. quoq. 2. de Nat. deorum. Terra, inquit,animaliu causa gignit,animates aute hominum, equum uehendi causa, bouem arandi, c nes custodiendi & uenandi: homo autem mundu conicplandi & aliorum hominum causa,ut I.& 2.Ossi c. ait.Qiradrupedia equus, bos,&similia. Multi peda,ut insccta, quae carent sanguine,ut nausea,aranei &c. haec enim insecta, quia caret sanguine, multum frigida sunt,ideo tardiora & egentia pluribus pedibus,ut ait Aristi .de pari. anim .c. 6. Sicuti & ea quae prinpter sui corporis longitudinem frigent , ut illis uermibus accidit, qui plures pedes habent, nempe quadraginta quatuor, habent & caneri,& erucae,& alia plures.Sed non omnia animalia tot habent numero, nisi qiiς sunt eiusdem speciei. Notabile autem hoc in omnibus gressilibus, pares a Deo datos singulis pedes, nunquam impares: cum enim ob nec ellitatem subiectionis corporis, dati fuerint pedes animalibus , A non possit animal prosilire, nisi aliqua lui corporis parte cosi sat, totidem mouetur, quot quiescit, & contrarat in bipedibu S, unus pes mouetur, alius quiescit: in quadrupedibus, duci&c. Arist. lib. problem .sect. Io.q. 28 3c 32. repentina animalias unt,quae corporis contractione,& extensione incuruatur,&mouentur anterius: horia quaedam se ore trahunt, ut uermes