장음표시 사용
731쪽
cantiam n ibis. Idem Metrodorus. Stoici nubium ςollisiongtonitrua dicunt. Fulgar acccessionem ex earum. attritu:fulmeri et iorem effulgeritiam , ut turbinem languidoruria,Plutarcho teste lib. 3 . de plac. philos cap.3. 1 De fulgure Ofulmine. Cap. 42. Fulgur imbecillior quidam ignismubes enim mediocriter
collisae, fulgurationem facitici si maiore impetu, fulmina: Sene .li. I. natura. quaestio. Atque li. r. tradit, fulguratione esse fulmen non usq; ad terram perlatum: idipsum & sentit Aristo t. lib. de mundo. In magno fulmine,generatur lapis ea exhalatione ualde terrestit& densa, quaecum inuehitur in nu- hem humidam, eiusnodi massam & mixturam facit, non secus quam cum farinae aqua miscetur, quae deinde massa postea celeriter decoquitur induraturque in lapideo, ut argiI-Ja in la teream. de quibus deque fulmina Ecuephiae & Thy phone Arist. 3. Meteo. cap. I. &seq. Pontanus in me te oris , Seneca in quaestio. naturat. Albertus magnus & alii. Plini. lib. z. c. ψς,& FO. Vide trir autem potius fulgur,qua audiatur tonitrii, quanquam prius fiat tonitrq quam fulgur: quia,ut inquit Aiber. Mag. in obiectis, uisus potior auditur tradit & Plin. li. Σ. c. s .ictumque& sonitum conbruere, ita modulante natura:sed sonitum profecti esse sui minis, non illati: etiamnu spia ritu ocyorem fulmine, ideo quati prius omne a factari, qua percuti. nec quenquam tangi qui prior uiderit fulmen, aut tonitra audierit. Suidas in uerbo κεραυνοὶ ,Falmen, inquit, est ardor uehemes magno impetu cadens in terra nubib. inter se attritis aut ruptis:uel uortex igniti aeris,uiolenter delatus. Ceterii fulmen non occidit, sed adurit. At sulmina quaedam sunt1καταβλάλαι dicta, a desce dedo: quaeda ολοεντες ardetia, quae tactu Perdunt: lugdam et γητες candida raptim erumpentia. Fulminum quoque Gfferentias alias tradit Plin. lib. a.c.s I.
De tresagii ct esse Bbus Tonitrui ct Fulgurationis.
TEmpestatu origo,nihil aliud est quam spirituum appa.
rentia : & praecedens fulgur aut corruscatio, praesentia eoium est , aqua quid cni cognosci potest utrum illae tem-
732쪽
testates cum uel sine periculo tran siturae sint. Idque ad hune inodum intellige diam, uidelicet ut peregrinus aliquis in domum alterius non intrat, nisi loquatur: sic spiritus illi nobis non apparent, nisi prius loquatur, quippe tonitru loquela est corum,quae mox sequuntur: ideo post unumquodque fulgetrum nec boni quicquam praesagit, eo quod celerius transit,&fugit: idem & in sal gute.Theophra. Paracelsius lib. de occulta philoccap. Io. proinde Ceada Meruorum in Britannia, seu Anglia episcopus, cum tonitrua, coruscationes aerem, α terram terrerent, si licitus erat ualde de ira Dei orationibus placanda,leste Beda in q. lib. his .Anglo .c. 3.um cum inter
rogare tur, cui id persuasum haberer, respondebat,no legistis, quia intonuit de coelo dominus,& altissimus dedit uoce sua: misit sagittas suas,& dissipauit eos:fulgura multiplicauit, α
conturbauit eos. pCI 3.Minatur tunc dominus, sed p nitetiae tempus dat,cum non percutit. Extendit Moses uirgam in cς-lum,& dedit Dominus tonitrua, grandinem ac discurrentia
fulmina super terram AEgypti ,excepto loco Gessen,ubi erant filii Israel: quo impulsus pertinax Pharao, consessus est se peccasse,dominum iustum,se autem & populum suu impios. Ec9.pssio .Explicat autem David ps. 77. immissiones has pro cellarum,Deum feci me per angelos maloqueluti iustitiae suae administros implacabiles. Nam & ignis, grando, nix,glacies,
spiritus procellarum faciunt uerbum eius ps I 48. Et Deut. 32 an acuero,ut fulgur gladium meum,&arripuerit iudicium manus mea, reddam ultionem inimicis meis,&c.& Exo. I9. lex data est in monte, cum tonitruo , & fulgure discurrente. Et Apoc. q. fulgura procedebant de throno Dei. Sic etiam &pro nutu, sulgura, S procellas,& tonitrua dissipat, &in plumani
voluntariam,& fertilem conuertit. ps Io 6.& I3 q. Hiere. Io.& si .EZecb. I 3. Mari .dc Lucae 8 Restit IuliusCapitolinus iacalieno, tonitruum auditum sub Galieno Caesare, terra mugiente, no Ioue,t .aere tonate, tuo motu multae fabricet deuoratae sunt chi habitatorib. multi terrore mortui, qid quidem aru tristius Asiae ciuitarib.smi Mota Roma & Libya, & hiatus terrae phirib. in locis fuersi, mareq; multas urbes occupauit apud Xenoph. libro q. de dict. Socra Socrates inter inuisibilis
Dei minii ros,connumerat sui mina,&uentos, ut non mirusit quod Ammia. Marcelli. tradit libro i7. quod in Thagetis Thusci libris legitur, veronis salmine mox taete .los adeo he
733쪽
betari,ut nec tonitruu, nec maiores possint audire fragores. Seribit quoque Pli .li. 2.c.s2.Thuscorum literis cautu , Deos mittere fulmina. Et c. s 3. extare annalium memori am,sacris,
precationibus quibusdam,uel cogi sulmina, uel impetra. xi;hocq; factitatum a Volscis,a Numa saepius; quodq. imitatum parum rite Tullum Hostilium fulmine ictum perisse,ut ideo coniectare liceat credidisse eos numine,qui placari,&Precibus posset,immitti.
ΤΕrtia halituum fumosorum species sicca exacte est, ες le
uis admodum, nonnihilque oleoginosa. haec a solis,&stellarum radiis,sicut longis manibus, ac quodam ductorio sane tam celeriter rapitur,ac penetrat aeris frigidam regionem uia tritissima, donec peruenerit ad supremam,ubi facile incenditur, longe lateque pro modo,qualitate, & quantita te congestorum, micatque & lucestit. Nam re flamma Arist. I i. i. Me leo .nihil aliud est,quam sicci spiritus ardonbinc phasmata&cometae,chasmata coeli, faces,lampades,trabes, boli des,coronae,clypei ardentes,discursus stellarum, & alia ostenta coeli,de qRibus; Pli. lib. 2.c. 26. 27.28. 29. 3 4.3 3 6.Vitus Α-
qualiter accensa impressio,cometa proprie: si extensa in longum,pogonia .Et quia illa materia cometarum non ascendit sponte uel ui propria,sed attracta ab aliqua stella,idcirco necesse est,ut alicui stelle subiiciatur;proiit de & cometae mutat colorem,earumque stellarum a quibus pertrahuntur,sub cuia Mariaq. nomina, prout not.& explicat Arist. lib. i. Meteo. ς. 6. Quamobrem & sortiuntur quoque uires, & pretrogatiuas earum stellarum,sub quibus ardent,ut aperit Manil. li .i. Astrinnom.Iouia.Ponta.in meteoris.Et in summa signa sunt aestus, redinis , quia multitudo aspirationum calidarum sursum seriati m ascendit;ubi consumitur aerque repletur, humiditas depellitur,fo ates exhaurit, terra multis exhalationibus sursu missis exsugitui; inde inscecunda, nec imbribus commodis irrigua, quare & infoecunda euadit; hinc penuria,pestis nutia
734쪽
pora labitur, temperaturam exsiccat, bilem incendit, nec eo
anno solum,sed di per annum sequentem, hinc bella quosequia bilis incandescit,& principum, qui delicatioris temperamenti sunt,interitus,si elongetur cometa a sole II. signita tunc. n. dicunt praenuntiari regis cuiusdam,uel magni interitum in regno eo,in cuius cardine affulserit Ptol. aph.IOo.
dou. de regiis in astrologicis aphor. i3 7. & 98. Et eo magis si moueatur cometa ab uno signo in aliud, uel si plures appareant eo anno,& eo amplius si aliquem regiae natiuitatis io cum teneant, ut late de his omnibus Mi Zal. 2.cometogra. c. a. 3. q. In quibus & obseruare una iubet horam, qua apparere crinita incipit,locum, signum,stellam,atque eleuandam cum his coeli constitutionem,& domos,&c. quae pulchra cognitu sunt apud eundem MiZaldum ii r .c. 7. Mutationcs quoque praesagitas rei p. per cometas no. Pli .li. 2.c. et s. ante dissidium triumuiratus Octauit M. Antonil,& Lepidi cometam vi sim,& crinitam stellam,& saces multas in coelo,nota. Dion .CasLli. s. hist Et Cic. a. de nat. Deo.Sibylla quoque li. 8.Oraculorum postquam descripsit futura sub finem seculi mala hominibus praeuentura ,addit signa illorum, nempe stellas casuras in mare;& postea,
et ora ιι μ εν ἐξῆς κω ακτινοε α κηκ τηνανθρωποι παλεουσι τρν ατερ πημα alias σάμαὶ πονοι ἐνερχομενου πολομγ ,κM δηῖετητος,id est, Sudera multa deinceps, & radiantem uidebunt cometam quem uocant homines signum laboris, magni q. uenturi belli,& uastationia,& Luc.in I. Ignota Obscura uiderunι bdera noctes, Ardememq. polumflammis,est Oq. uolantes Obliquas per inane saces, crinemq. timentis deris, o terris minitantem νegna cometem.
Extat opusculum in quo digeruntur apparitiones cometarum,& effectus post cometo graphiam Miraldi,excerptum a Paulo Ebeto Kit ingensi.Obleritan tautem caueam pro indicio regionis, in quam dirigitur,ubi effectus expectetur. Esi Minundationis quoque cometes signum, & ingentium pluuiarum; dum halituosus illi multus spiritus diu tractatus in co- inerae corpus,condensatur in pluviam, secundum signa cum 'Nbus habet assinitatem, extincto cometa, sed de his hacte
735쪽
De uentis. cap. 2 s. Vanquam' aer proprio motu moveatur,ut mare, ab O-
riente in occidentalem partem , & reflectatur,ut aestus άpse inaris, alioquin enim computresceret :& quamuis nunquam sit sine leui aura, tamen aliunde commoueri ualidius potest.Itaque cognosceda alia est species terrestris exhalatio nis,sicca & calida, non tamen oleaginosa,nec incessit peruia, unde fiant uenti. Nam ea subtilitate sua, ascendit usq; ad ultimam nobis proximiorem aeris regionem donec ueniat ad inediam,ubi in frigidatur exterius, & densatur & demittitur, ideoque& flat,ut ait Algaret & Arist. de mundo.& 2. meteo. c. 4.& fi . Placuit tamen Stoi.teste Cl. 2.de diu.& pro Cluen.&Plut.li. 3. de placi. philose. 7.uentos esse anhelitus terrae, qui frigidi sunt, cum fluere c perint. Aliqui tam ut refert Arist.' i.Meteor. c. I 3. putarunt aerem motu percitum ac fluentem , esse uentum: eundemque concretum,& coactum, nubem , Maquam haberi,ut eiusdem naturae participes sint aqua,& flatus.Sitque ipse uentus agitatio aeris,& motus: quod etiam setit D. Aug. li. de quantitate animae. Arque id pr obant a motu facto per flabellum,quo sentitur uentus,seu status. uerum Scaerem quoque ab ijs spirationibus agitari non est dubii, duetrahuntur,uel commouentur uic testi. Sicque Vitruvi. libr. I. c.6. scribit, Ventus inquit, est aeris fluens unda,eu incerta olim redundantia. Nascitur enim cum fertior o Tendit humorem,& impetus feruoris exprimit uim spiritus flantis. Id autem uerum esse ex aeolopylis licet perspicere: sint enim Molopylae aerear, cauae: hae habent punctum leuos angustilliinu, quo aquae infunduntur, collocanturque ad ignem, & aute- quam calescant non habet ullum spiritum, simul aute ac feruere cet perint, efficiunt ad ignem uehementem flatum. Et in aerem sursum halitus eleuatus frigore repellitur,& sic mutuo concursu in aere fiunt flatus .Porro quantumuis calida sit priIna exhalatio, tamen ab ambiente aere qui frigidus eli, refrigeratur plus,aut minus: plus, quo plus halitus a terra extolli. tuta minus,si repat: adhibita temporis anni ratione:ut hyeme frigidiores, eo quod talis aer Attitoteles problema. sectio. 26. quaestio so. α plura ad hanc rem in sequetibus quaest. I. 2. 3 dc alijs.sunt&planetet mouentes exhalationes,qui quodam
736쪽
dammodo illis uentis impartiuntur uim . Sic Iupiter mouet
leptentrionales flatus, sol orientales; Mars, meridionales; Luna,occidentales. Sic de signis reserunt,ut aries, leo,& sagittarius, quae orientalia fuit, moueant Orientales:Taurus,turgo , capricornus meridionalia, meridionales; Genuni, libra, aquartus,occidentalia,occide mali S;Cancer,scorpius, & piscesseptentrionalia,septentrion. Atque & Ptol li .i. quadrip. ope .c.
tradit uent ruin, qui res oriri faciunt,planetam,Iouem, Muentorum generatorem Mercurium: Non autem sequimur Lucr.qui I .de rer. nat. sic scrioit,
Sunt igitur uenti nimirum corpora caeca mare,quae terras,qua deque nubila erax eriti ni, ae subito uexansia trirbine raptam.
Pli.utranque priorum sententa am probat li. 2.αη3. Simili modo, inquit,uentos,uel potius flatus pol Ie ex arido, liccoq; halitu terrae gigni, non negauerim posse, & fieri aquis aera spirantibus,qui neque in nebulam densetur,neque crassescae in nubes; posse & solis impulsu agi: quoniam uentus non aliter intelligatur,quam stultus aetas:pluribusque etia modis. Namque & e fluminibus ac nivibus,& e mari videmus,& quidem tranquillo,& alios quos uocan t alta nos,e terra consurgere, qui quidem cum e mari redeunt, Tropaei uocantur; si pergunt apogari;Et e. 4 I. elu: d. r. sine fine generant uentos Iaquidam etiam specos,qua lis in Dalmatia ora,cui loco nomo Senta: in rupe Cyrenaica. Et c. 3 8. aerem,ueri totum regnil ense tradit,usque tamen 4o.stadia altitudinis a terra , na altiuς conscendere idem scribit c Σ3. lib. eiusdem 2. Notat etiam
Sen .li. s. nat. q. terrarum,& aquarum evaporationes, est e carisam uentorum.
De uentorum si orione. cap. 16. UEntus omnis circulariter,& in orbem circum terra uertitur,no autem iacta a terra sursina, uel a superior ' parte deorsum,ut ait Alb Mag. lib. ueni. c. I 2. impellitur aut ea
in partem a qua trallitur; ael si retro stigiis habeat relumns,& reiiciεs nune maiori,nsie minori impetu, pro modulo mareriae, quς e terra interdum multa,aliquando exigua, Scdiuerso tenore spirat,vel calidior est. Interdum tamen, concurre urib. ex diuersa,&opposita parte uetis,uctus in turbaue agriur,
737쪽
dum in oppostione litistuatur, & a sortiore regredi cogitur,
quod ualde periculosum nautis: circa quoque montes uentus reflectitur, & repercutitur , & dum concurrit cum alio,&i maris undς uario marte conflictantur,undaeq. concutiuntur, extolluntur,& dum dimittunt sese, naufragium parant. Facilis autem uentorum concursus praevisio, si contra uiam uenti prope terram flantis, uiderimus in altiori aere nubes deseret, uel deiici; tunc enim eum qui sursum dominatur, breui eum humiliori in terra concursum ei, qui imperaturum designatur.Siquidem ex 3 2.regionibus orbis,possunt concurrere u ti;totidem enim ponuntur a nautis,quia in totidem partes orbis terrae diuiditur. Scio tamen Homerum tantum posuissequatuor,alios 8.alios plures,uerum annotatum est ab ijs,quibus maxime usei sunt, et 2. nempe a nautis, quorum adseram typum,quem pyxidi & chartae nauigationis inserunt, sumptu ex I .parte geograph .p. Appiani c. I s.& ex 3 .lib.artis nauigatoriae P.de Medimna cap. s .Et haec est figura uentorum eoru, qui hodie certa obseruatione,cogniti sunt. Si quis autem antiquorum uelit uidere de uentis diuisiones & sententias, legat Plin.lib. 2. cap. 7.48.49.Vitru.lib. I. Architect. e.6. Geli. lib. 2. cap. M. Senecam lib. ue . quaest .natu. Aristot. lib. 2. c. 4.& 6.Vegetium de re milita. q. cap. 38. Hierony. Carda. lib. 2. contradict. medico,tracta. I .contradict. 16. Stopliteri. de fabrica Astro-Ia.proposit. Io.& de usu astrolabij, Propos. 44. Miraldum
738쪽
739쪽
Orientalium ventorum quaedam obseruationes. cap. 274s Vbsolanus siccus,circa aequinoctium autumni flans, & ab ea parte unde in aequinoctio sol oritur sine damno, ut is Iaribus radijs defccatus.Vulturnus,ut uultur impetus delatus, seu Eurus congerit nubes,& in austrum s pc conuertitur,principio scens finiens in humido. Hellespontiis aut Cincias ad se nubes trahit, humidus:san i omnes,dicuntur calidi & sicci.Veniunt quidem in postremo noctis& principio diei, ab aere qui iam temperatus est propter solem. At in fine diei & noctis principio,erunt & humidiores & crassiores. Occiden alium Obseruationes. cap. 28.
ZEphinis niues liquefacit,circa quinoctium ueris sans, quo tepore redeunt ad nos hirundines: unde& Fau mus Lyps seu Africus, tepestatum author: sed magis Cautus seu argestis,qui secus initio, humidus dum desinit:.omnes saniores dum occidit sol,ab eius radiis purgati. Frigidi & humidi,vertim in fine noctis & principio diei,uenient ab aere a sole non dii calencto, quaobrem & crassiores & spilliores erui. At in fine diei & principio noctis minus spitii,& crassi minus. Meridionalium Obseruatio. cap. 39.: A Vster,pestilens & impetus ualidi, ut dc reliqui meridi
nates, eo quod per mare a meridionali calore transfero, tur,a quo suggunt transeundo uapores quam plures, & proinde,ut plerumq; pluuias effundunt uberiores: inde tepestates, α procellae, si diutius persei eret auster: hic robustior oriente di occidente sole,meridie quietior,saltem in aestate, calidi Ahumidi omnes:debilitant corpora,opplent cerebrum, uisum obtenebrant, mouent longi oti tractu humore,catarrhos:h amores quippe agitant& ad exteriora propellunt, subducunt aluum uel molliunt,deijciunt appetitum,dum poros cutis aperiunt& naturalem calorem dis stant, febres putridas ge
740쪽
UEnti bi frigidi & sicci,& plerumque praenunti j niuium, d
grandinis, aut gelu. horti Boreas seu arctos praecipuus, congelat, grandinosus&salubris: Aquilo ningit & Circiu . .ni contras endo autem retinent calorem naturalem in animalibus,augentque superstuorum consumptionem,& robur. Boreas noctu ortus, non uiuit ultra tertiam diem. noctu debinior, interdiu sortior. Si sequitur meridiona in uentum, si praeparatio tempestatibus; si diutius ceu iant septentrionales uenti,gignunt tusses, dysurias, tremores, dolores laterum M. pectoris &c. constringunt. Caetera, uide apud Plinium libr. a. capit. 7. In summa,urinam prouocant, eorroborant, indaram,prohibent,poros es udunt, concoctionem augent,u ues stringunt, aerem pestilentem sanant. . Et praeter haec ab his saepius causantur neruorum dolores, horripilationes, tiria
ses, costarum aegritudines,pleuritis, peripneumonia. iniod si praecesserit auster, fient sanguinis profluuia, pectoris aegriι diu es, tussis, pleuritii, Perirneun:Onia Suoquet.
cap. 3I. Communes uentis, ut possiat generari exhalatione calida, & non selum a terra, sed a fluminibus, mari, nitie; fumi namque & inae . quidam a materia assini plumae,& illi in pluviam conuertuntur. Orti quidam ex materia, illi co-traria, unde aerem serenant. Omnes sere circa terram non alta regione aeris uagantur. In magno aestu, dissipante IoleuaPores., nec magno frigore conesum spirationibus sub tςrram, uix uenti. Exigua pluuia impetum magnum uenti confirmit;& contra, exiguus uetitus magnain pluviam pellit. AE-rraria nanque substantia fiunt,& timc contrarium incipit dominari; atque aqua lenis obturat ean ales terrae spirantes,etsi aliquando modica pluuia suggerat terrae siccae sumorum ingentem materiam . Ascendente sole supra horizontem, infantur magis uenti; at oriente, dissipantur radijsi quod si non dissipentur, tune durabiliores erunt, ueluti materia exi sente contumaciore. Mutantur uenti pro diu cisitate mat tria succedentis, & ratione originis, uenti stantes post quin tum