Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

21쪽

Θ DE MORB. ACU T. CVR. ouitum, verum ad hoc idem commune, ac uniuer

nim adipiscendum, cuntiis simul indili id uis natu-'ris, iuxta praedictas mox proprietates, adaequato conueniens. sed ,.quod ne lubet quidem nobis a priori demonstrare, tecmarsi, &a posteriori praestare forsan facile. Peripatetica methodo istud prosequemur, prius de quantitate disserendo, mox de

qualitate. '

inantirap itaque puerperij ut nuper diximus

duobus aestimatur modis, aut temporis duratione, aut men iuratione excreti loci, ij: seu ut quantitas continua, aut ut discreta. continuam vocamus illam , quae in duratione consistit temporis ', cum tempus altera species quantitatis sit continuae; dis-eretam verb quae in varia lochiorum mensura: de haec per rationem numerabilem ad quantitatena discretam spectat: & ita haec conuenit etiam orationi,quae syllabis mensuratui longis,aut breuibus. pondus itidem quatenus consideratur ut mensura i& quantitatis habet modum, dicetur etiam quantitas & discreta: quia constat ex variis, ac distinctis partibus. drachmis, unciis, libris. quae omnia quatenus in unam conueniunt magnitudinent, ex Arist. libr.s. Metaphy. cap. II. ad continuam quantitatem spectant, veru m quatenus ex diuersis par-ribus aggresatis costant numerabilibus fratio quidem quantitatis di scretae) ad eandem quantitatem discretam. Porrb & haec puerperij quantitas per- se sumpta duratione temporis 'milla) duobus de

aliis modis obseruatur, aut ut ea continua, multa vel patio, aut ut est numeri ratione discreta, respectu pluralitatis, a vicibus desumpta, quibus expurgatur. Prior autem modus nobis nunc magis o

22쪽

seruandus venit. Sed methodos has Logicas consulto nunc omittamus.

Optimus, de admirandus Senex libr. de nar. pueri num. Io. &. N. circulari quadam ratione , dc arti ficioso consensu lochiorum durationis tempus intendit eis monstrare , ex rem jore sermationis foetus in ipso utero: uti rursus hoc idem tempus, ex Obseruatione temporis durationis puerperij: quasi Natura haec utraque munera typice operetur sempi r, ac infallibili norma has , ceu statas accerras semper observet periodos. Inquit itaque, oportet purgationem reddire,.foras exire, ac responacpro renone. Cum igitur

longissime duobus supra quadraginta diebus coa ticulationem accipiat primam, quod praeter Hip pocratem testatur una Galenus lib. i. de semine ca. 4.& s. Masculinus autem Vt plurimum triginta, eadem recipiat, quam libr. de septi partu

Hippocrates. quae articulatio prima,potissimu partium spermaticarum est, hepare, de corde demptis: cum & sub eadem temporis latitudine quamprimu& haec discernantur.harum itaque omnium rursus quaevis distin the prima quasi articulantur rudime-ra: vltima nHuc tertio aut quarto iuxta sexus foetus distinistione absoluitur messe; tucque moueri simuliticipit foedius. Simili itidem ratione,quasi talionem rependat natura, in nixu formellae, lochion qualo gissime eosde cotinebit carceres, quadraginta duoru dieruc maris aute triginta.dicuntur hi termini ab eodeHipp.citato li. de nat. pueri n. Io.& ri.ab lu-

in toto puerperi tempo-dere pro dierum rationea foemineus partus Quam

23쪽

69s Di MORE. Ac VT. CVR. attingere haudquaqira in necessarium e cum in sest. mineo nixu saepe dies sussiciant quinque supra vicenos, in malculino vero integri viceni. Han Ceandem mensuram dierum constituit Jc libr. I. deim Orb. Ruit. num. 98. Alteram tandem encyclij partem alliduis Hippocrates lib. de sept. pari.m me. S. comprobar experim claris , ex plurima abortuum obseruatione petitis. sceminas namque ante quadragesimum secundum solem coarticulatas esse, nec eo modo , quo diximus, ulla testantur experimenta, Vti nec mares, ante tricesimum.

Summis igitur ciaconitis praedicanda venit insignis Naturae harmonia, eiusque ineffabilis con-ςentus. Nam uti intra primam hebdomadam curno S lib. 2. cap. Iq. tu i 7. cum Hipp. & Arist. diximusὶ genitura adhuc vita non fruitur, neque sanguinis fere quidpiam allicit, ut nutriatilr: testante namque Hippocrate citato saepius lib. de nat pue. numer. I . quid nutritione est opus, ubi ai ullus partium ex-haristus similiter primo a partu septenario , ut si os faciat detensioni illi, dum nullus partium exhau-ltus, uberior multo sanguis ab utero prosiliit. Hanc

satisfactionem Hippocrates, eodem libro , numero I 2. ώτα Mδγειν vocat, quod nomen deductio item ii terpretatur Marinellus , accuratius Mercurialis ,r pensionerti talio itis, veluti accuratissime itidem sacra vulsata in diuitiis oraculis retributionem, dum Lucas iacer, cap. I . ac diuitriis Paullus ad Rom. cap. II. eodem uterentur vocabulo. quae divina ii terpretamo longe mentem Hippocratis, ac sententiam illustriorem reddi r. nam uberior ille fluxus puerperis per priorem hebdomadam, quasi retri-Dutio quaedam est , alterius detςntionii sansuinis,

24쪽

sub priori altero conceptionis septenario. Natura igitur, harmonia gaudens, a paltu retribuit, quod in scelus nutritione, sit b prioribus illis diebus absumendum erat. quod si forte a partu huiusmodi.

non fiat retributio, quasi impedita natura, male agitur cum enixa. Scd concentum prosequamur:

cum post priorem hanc hebdomadam sanguis sensim alliciatur, paucumque genitura fugar, formationis potius operi intenra Natura: quae formatio, iuxta sexus distinistionem, tricesimum, vel quadra-gctimum secundum solem constitutum habet terminum : pari ratione per totum hoc idem tempus, retribuendo minori illi absumptioni cum maior eoaceruetur sanguinis copia, quam requiratur ad minorem illam institutionem, lochia percurrunt, re non amplius: cum mox, & uberior nat partium nutritio, soli auctioni scelus iam coarticulati intenta pariter natura , ut idem dictator summus accurate innuit libr. s. Aphor. sen. I .& ita a partu nulla rctributio, quae reliquis a praedictis conceptionis temporibus satisfaciat. Infirmat hanc doctrinam Auctor libr. i. de diaera, numer. 2I. duira eloquitur, Non in aquati temporis spatio omnes fetus exornantur, sed a b citius, al, tardius, prout si guli, ignem, alimentum fuerint nacti. Ali' aeaque in quadragunta ac tribus Aebus scaturiunt, ac fur antur, ahqui in quatuor mensibus erc. Huic auctoritati , iuxta Galeni optimam censuram, rum libr. de aliment. fac. cap. I. tum libr. I.derat. vi 2. sen. I8. nos satisfaciemus dicendo,

hunc librum ignium abesse, Hippocratis germa-

25쪽

num esIe, quod ipso Hippocrate indignus sit, cum

enigmaticus, ob scii rus , & alienis ab Hippocra esar resertus locutionibus. Apparet idiplia in nunc, idum Praeter Hippocratis mcntem, carcera kzin in eo alterum addide tit solem,& formationis primae carceres nihilominus cum ultimis foede confuderit. Aristotelem iugiter, virum perspi acem miramura cum libr. s. de animal. generat. cap. 6. affirmarit marem ipsa foemina calidiorem , in uteio mobi' liorem , rum intra parentis ergastulum cilcPus

multo ipsam perfici postea , quasi sui oblitum

libr. 7. de animal. historia, cap. 3. haec, ceu priori oppostra recensere , Pureationes autem acceduut pluramis , cum conceperint ad tempus quoddam , fri et , triginta dierum , maxime si conrepta formin M. uadraginta simas. A partu etiam purgationes eae ldem dierum numero consequi volunt, quamquam νον aeque ita Lligenter eueniunt. Concordes ficnt i ci, ii ultimuita hunc corruptum ac deprauatum dixerimus, in crsos una sexuum terminos , quod ex serie verborum innotescct palam , cum praeceden'

ria , tum subsequentia verba , haud dubie 1 nostro summo di istatore mutuatus fit, ut & ide ipse, innuit verbo illo volunt virunn autem huncineD sibilem, diuiniim , & ut apposite censet Lipsius. cent. 2. Epist. 48. excedentem humanum fastasium, quem itidem omne si culam admiratur, ac iulpicit. Hristoteles, arrogantia victus, ne nominare qui dem ausus fuit. Rursus,& quod corruptus sit locus, ex eo fit manifestum, quod haec Mistrina a cunn

ctis fere P illos phis recepta sit, fatentii us plaΡς tardiu miijdo scyminam in 'tero ei imari ipsis

26쪽

PER VEN. SECT. IN ENIxis. LIB. III. 699 nare. & cum purgationes conceptionis remporibus coriespondeant, idem iugiter affirmante Aristotele, necessarib autumandum, hunc potius illud idem sentire cum ipso Hippocrate. Doctores quidam clauici Ludovicus Duretus in Hipp. coacas praes. trach. 3. sen. .lum Ioannes Lalamantius in lib. Hip. de octim.partu n. Is.in s.schol. puerperij durationem etiam ad dierum numerum' typicae menstruae pursationis referunt, retribuen- do cuilibet diei novenarium alterum unde quς per biduum purgantur in lochiis reddendis, soles exigunt decem & octo, quae per triduum 17.& sic de resiquis. Verum haec opinio mihi magis videtur acuta , quam vera. in uertit namque Hippocraticos fines, & assiduo reluctatur experimento. e studio-'sorum igitur mentibus ceu sutilis obliteranda.

De mensura ac pondere lochior - .

CAP. XVI. ΕXposito puerperii durationis tempore, potissi- i

mum iuxta insignem Hippocratis doctrinam, neque Aristotele, aut usu reclamante; longius mOdo pergere luber, docereque eiusdem puerperii quantitatem, sub mensurali ratione, ac ponderis.'Huius quantitatis definitio , altera longὸ diffici-ὲior est, camilla , sub uno saltem claudatut sta- Φl fro termino , haec altera multiplici, quotus se ' 'th individuus foemi nariam numerus , quid quod 'nec fissuli discreti dies eandem' inter se har ' moniam seruant , cum varie , ac inaequaliter

27쪽

oo DE MORB. ACU T. CVR. moueatur natura, iuxta varias occurrentes caussas,

siue prophasesaitie abditas. Signat tamcn quandam mensuram,artificio plenam diictator seminus lib.I. Aph. sen. a. 6c Is. de lib. 3. de humer. sen. IT. hanc, Galenus inco m. libri de Humoribus omnem vacuationem complecti cesset,iam quae arte fit, quam quae a Natura molitur. Libella autem haec est, bd quae Vacuantur non metiamur multitudine, sed si qualia oportet vacuentur, atque facile id aegri serant.Sub hac,plurima reducere expedit, puerperae videlicet temperamentum, aetatem, patrionis num merum,an primipara vel se cus, nati sexum, & n uram, puerperij partem temporis, puerperae vitae praecedentis institurum, ac consuetudinem , anni rempus Vrbis clima,ac regionem,statum caeli,&r liqua. cuncta enim haec augere, vel minuere puela

Perij mensuralem quantitatem, nemo est qui dubitet. iuuencula namque in primo pubescentis aetatis limine, Primipara, aut quae in ultima pariendi iam consistit aetate, pituitosia itidem, venasque strictas habens, uti quae ultra modicum latitudinis puerpe-rij parci ssima,seu quae tenuissimo utitur victu,quae sub opora,vel autumno degit,qux inclementem imcolit regionem, etia sub quolibet extremo,quae iugiter masculum enixa fuerit:hauddubie huic scemi-nq,cunctis his,aut maiori ex parte concurrentibus, cum minima in corpore redundet sanguinis copia,2 & minora fluenti ochia, etiam & virilisque quan- . ritatis ratione.uti coiitra,quq oppositis fruetur conditionibus,copioliora por Ius.

terum sit aettimemus accuratam hanc libellam, iuxta vitamque conditionem,teribi Sene obseruatam λ

28쪽

PER VEN. SECT. IN ENIYIS. LIB. III. Tortam, hanc per beste omnem puerperi, quantitatem. explorare,quasi certb videbimus.quamprimum ibi. lud qualia,humoris insinuar speciem, siue quamitate ponderosa, siue qualitate tantum peccantem.

prioria, vacuatam iam eundcm secundum natura ira quantitatem ostedit:cum moderatum,&quod secundum naturam euphoriam tantum inducata

Hinc Galerius lib. i. Aph. sen. 3.inquit, in ην--ue lim praecipiatur,aegrotamu vireς sole ri eomet dura aestima re oportet. ct quoad sustinere, nes msuti cere videbuntur omne dium,esopera comferre ad exuperantu humoris vacuationem. In hac tigitur sententia maxime in cunistis vacuationibus euphoriam commendat: hancque summopere N turam cauere, dum non impedita operatur, est qukm quod certissimum. sagax cnim est, prouida. fuarais. Praeter hanc elegantem libellam,ut undequaque. fiat haec dolarina perfectior, Naturae ordo in red- . dendis lochiis pariter obseruandus. quia haec vacuatio retribuit & compentat omnem illam coli ictionem,&accumulationem mensium typicorum, qui per totam conceptionem circunciduntur. hocent m sonat' quasi , ut in libello Interpret. Vocum Hippocratis Galenus retura sumpta metaphora , inquit, - των--ειλεγ- μώων seu ab his qui in exercitu congregati, dc coblecti sunt. Cum itaque huiusmodi sit ineffabilis ille Naturae ordo, ut sub primo septenario nihil, aut quam minimum sanguinis ad se genitura alliciat, ita in partu talionem rependens,sub prima hebdo- 'mada grandis, copiosave lochiorum sit emanatio. Rusius, quo maior sensim fit intus suctio, ad por

29쪽

tione augmenti embryonis per singulos soles , a4 vltimam usque coarticulationis metam e similiter sensim etiam per singulos soles ad carcerem usque

. puerperij procedit . decrescit iugiter ipsa purgatio.

tum iuniores paucioribus,seniores pluribus repurgantur diebus.quibus omnibus, quanto citius circunciditur lochion tanto periculosius, laborant. Diabortu eadem est aestimanda norma , dummodo re- pus con notetur conceptionis . nam minori existin- .re flatu , parcior, per minuique temporis interuallum purgatio expectanda: sesus autem grandiore

existente:dummodo altera non occurat praeter ira-ruvam caussa.

Pondus omne mensurale collective totius durationis lochiorum dcfinit Hippocrates lib. de Nax. puer.nu.Iχ. librarum ferme triginta in nixu foemineo,in virili autem duodeviginti. in utroque partu ait,& sanguis concrescat oporter,& in frusta prorumpat.st igitur similis victimarum sanguidi, ut supra ex eqdem Hippocrate lib. u .c.61. diximus, vel s*ncerus ut Aetius,vel ut Aristoteles li. .de hist. an.c. I.& lib. 2.de Gener.an. cap.4.cum Hipp crate quasi recens occisi animalis. Morbosis mulieribus modum non seruat verum sepe parcior,& qualitate deterior. Vt cunista haec dilucidiora reddat Hippocrates,ad specifica vique descedit,ium citato lib.

iusque diei dosin mensuralem assignat puerperij ad Atticam hςminam alteram,ac semissem,primis salutem diebus, paullis plus, aut minus, pro temporis puerperii ratione, donec illud ad inςitas sit redactum. Quare hqc erit libella secundum natu iam sanaram mulierum, & quae sanae suturae sunt, cum

30쪽

PER SECT. IN EN Ix Is. Lis. III. 7o3finorbosas varie sci habere censendum sit. . - Caeterum urget inodb non leuis dissicultas, cur interpretes in his Hippocratis locis vertant Atticam hae minam, cum apud Athenientes menstra haec,uti nomen ,nullatenus fueri r in usu: quid quod es Hippocrates potius dixerit-Aἡμες ὐπύλας ι λης ψ ηφισώα πρωτον. CVta Attica cor ia uni in est 'dimidiae primu. Si igitur cosyla, me sui a nota &ansuetaGrςcis;eur utuntur ii mina, nomine potius; mensura Romana, & Graecis ignota' Dicent Mitε, quia hae mina Romanorum maxime in tet reliquas mensuras ad natura in Atticae corylae accedit: dehinc interpretes quotiescunque corylari reperiunt apud auistores Graecos , hae minam interpretantur,

liis,& Hieronymus Mercurialis Hippocratis petitissimi interpretes, meo quidem iudicio,duplicia errant nomine, primo,quia improprie vertunt procotyla hae minam, res& noimiae, dc te distinetie Graecis itidem inustara, imb dc incognita mensisera. unde corylae potius nomen tenobantur seruare,

ut quidam serio interpretantur. Secundo quod,posito, pro coryla vertant bae minam, haudquaquam ius, Atticam iungere, cum nullatenus haec mens ra Attica, sed Romana potiuS.Coryla iraque mensura Attica est, quam Gorraeus doctissimus lib. definit Med. MK. in Voce Κοτυληc pere assit mat τεταρτα Αο , hoc est quartaria duo, siue Italicas unctas mensurales nouem , quae ad se-ρtem cum dimidia pondetales reducuntur. hoc confirmatGaleni auctoritate desupta ex li. s. de cv. med. secund. gener. Ait deinceps coryla a Graecis,

etiam & alio homine vocari