Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

331쪽

PER VEN. SECT. IN' ENIXI s. LIB. III. 993rhesi, accurata methodo de tanto remedio dc libe- .rat, dc omnes pariter medendi scopos scrio adimplet. quem, ceu verum ac per istum ducem nos in

cunctis imitandum omni studio & proponimus,& reliquis praeponendum censemus. Caeterum,cum auxilium istud & partus difficultates amoucat, labores ac dolores itidem sedet,conciliet facilitatem, nihilominus circa eius usum, &cautus ac religiosus se praebeat Medicus etia cx eodem Hippocrate, ius est. Qirare perdocte, ac solertet idem Senex optimus c5sulit,noc auxilium exe criadum non esse, niti urgentibus maximis cruciatibus, infestὸ simul per aliquot dies ingrauescetibus. quod est illud Hippocratis, Si multo tempore cohi. beat, es diebus pluribus ex partus doloribus laboret. Deinceps letalcm aestimat parturientis, ac Vna eius corporis statum,ac tempera metitum,cum dicat,iuuenissit,in vigore, seu aetate florenti, orsanguine copios repleta. quasi haec omnia concurrere debeant Muius auxilij deliberationem,ex Hippocrate.Sed quid mirum, cum & hanc aetatem ccu tertius scopus obseruandam censeat passim, libro praesertim .de rat.Vich. sen. I9. quotiescunque ius venas scin- dere' urgenti itaque affectu, & una consenti Et ibus viribus audendum sahe venas has infernas secare. Hispanus noster Ludovicus Mercatus lib. 4. de morb. mul. C. . arbitratur hanc Venarum sectionem

prope partum piae standam in his, in quibus partio dissicilis valde fuerit consueta: haudquaquam eandem admittit, du ia actu parturiit foemina. Decipi tui tamen non minimum, tum quia partio non eis. iam legibus prosequitur semper, cum fere semper in cunctis mulieribus peculiares partiones sint in-

332쪽

ter se dissimiles , ob varias ac dissimiles occurrcntes caussas: tum quia si Hippocratis verborum ries observetur, illud potius auxilium in actuali nixu suadet hauddubie,cum confulat expedi an dum diutinum tempus, in quo MChu a partus laboribus

lancinetur parturiens, & mox non valente utero scelum eliminare, etiam in eadem nixus actione venas secat insernas. Tandem conuincitur idem Mercatus, ex utilitate capicnda ex huius tanti auxiiij usu.quamprimum, ut optime arbitratur Mauricius Cordaeus,vir doctissimus,com. 7. in hanc Hip. sen.seetis infernis venis in actuali partione sanguis conturbatus. & effluens, pariter tunc & foetum ad

. exclusionem commouer,naturaque simul exoner ta potentius ad eius expulsionem accingitur, hoc idem insinuat Heurnius lib.de morb.mul. 8.quod nefas quidem ante partionem , non prius Commouente natura. Praeterea,& a stualis nixus facilior eo redditur medio:cum depletis uteri vasis , ac una vicinis reliquis,eadem concidans, & locum foerui gredienti cedant. qua ducti ratione proculdubib,&in dolore nephritico, actu lapillo per ureteras descendente, ac difficulter prosiliente, si corpus simul

extiteIit pletholicum,easdem infernas venas secare serio, ac methodice imperamus: uti in asthmate idem praestare ad eundem usum, ex venis tamen cubiti, quottidie solei ter decernimus. ut videlicet, Sliberam eo auxilio captemus pectori dilatationem,& facilem una respirationem, quam morbus angustam ac suspiciosam facit. Denique dc eiusuem auxilii alter adest usus, nec contemnendus, qDia futuram , seu imminentem potius affabrὸ praecauet in-

. flammationem. Nam, cum dissicilis , ac laboriosa

333쪽

PER VEN. SECT. IN ENIXis. LIB. III. . 99,

parrio, dqlores ferinos necessarib habeat comites. ν& hi simul potentes etsi per accidens astatim spiri- tus,& sanguinem ad locum accersere dolentem, ut passim Galenus docet, & experimentum confirmat: ntur sus& methodus pariter insinuet, ne spirituum, ac sanguinis influxus in parte dolente inflamma' tionem germinet, sedulb praecaueamus idque rest ictendo illorum iter ad oppq sitam, ac distante par- i . tem : quod inter reliqua auxilia exactissime , quia bcit.,ac tuto, venae sectio praestat;cogimur necesi tib ex vi methodi, ob tantos hos usus,tanIasve vitis rlitates in laboriosa hac partione hoc maximum quam clibaduocare auxilium. 'Deinceps, ne illud sane negligendum censemus, ι . quod Hippoctates hanc sectionem in numero plurium reminiscatur; quasi hortetur Medicum, dum . virus,& malleolos dicat, secandam esse utramque, atri Dorum videlicet pedum, si necessitas istud exi .gat ; nec immerith, tum, ut partis utriusque tolla- mus aeque plenitudinemi mox cedente utraque parte commedior fiat in utrisque dilatatio,facili6rque inde partus, seu scelus exitus. tum, ut persectE, ac aeque,utrique uteri parte praecaueamus, ne inflammatione obsidatur. i , qΑn utraque haec se hio simul tempore sit exercendae, difficile. Mauricius Cordaeus loco citato

Com. r. in lib. I. dc mo b. mul. assirmantem tenet 'Partem, & eandem rationeconfirmat. quia si alte-xa uteri pars vacuetur, pabulo destituto foetu . ad ioppositam partem una cum ipso utero se obuer- rere , retur ipse. hincque & dissiciliorem adhuc accidere partionem arbitratur. Altera mox rationeadem obtestatur , quia aequaliter , inquit, con- Rrr χ

334쪽

996 . DE MORB. ACU T. CvR. citato in utraque ulcri parte sanguine, Vtraque pars conturbata accingetur iugiter ad laetus expulsione, idque potentius multo, qua si altera tantum pars hoc munus obiret.Haec Opinio, ceu probabilis, ne in totum expungenda quamuis persuasium habia multo exactius esse, ac utilius,parua interiecta mo. ruta,vtrainque secare,viribus contentietibus. quod& parturiens, & una astantes libentius forte ad mititerent. nequa hinc sperandum credimus aliquod esse insequuturum incomodum , ob temporis breuitatem; imb vires melius multo passuras , ac tolle, rabilius ferre vicissitudinariam hanc vacuationem, cum semel multum , ac affatim vacuare difficile serat natura,ex diei arore lib. 2. Aph. sen. y Atque hqc de curandi methodo morbos, qui partionem sequuntur per venae sectionem. De curandi ratione per vena scissionem morbos

Mortientium acutos.

CAP. LIV. B soli ita curandi methodo per venae sectionem,

uri ac dioxodica sane, morbos cnixarum acutos: ut omni ex parte, iuxta consilij nostri rationem, perfecta sit differrat io, & eandem in abortietibus exeI-ceamus ius est. Nam si lioro superiori,teriore mare. ri ei ducti, methodum praescripsimus praecauendi abortum, per ven. e sectione cunctis pariter eiusdem,ibidemque caudis expositis:vrget modb & e rumdem abortientium methodum curadi tradere,

per illud idem auxiliu . Morbi in utroque ipso statu

335쪽

maximam habent sympathiam , nec leucin iugi ter affinitatem : distingitu tur tamen ob gram talem aliquam, ac maius periculum : cum in abortu forte sint funestiora omnia, qti ia&actio prςtes naturam, Propter quam rationem S peculiarcin exoptat illi enarrationem. Vcrumque , consciatum Inquam, dc periculum palam Prςceptor declarat lib. I. de 'amrb. . mu I. n. 98.prq claris hisce verbis, Eaei iemsint a femo-

' nes ex puerper' purgamentis, ct ei quae corriιPu fartu, ct ei qua peperit. Si merstruum corruperit foetum , est qua corruperueti grauiores sunt , rest ut citra violenti n De us corrumpatur , aut pharmaco, aut potu, aut cibo , aut subd.titii et medι mentis, aut aliqua alia re. Violentia Uero mNIA . est: in huiusmodi enim pericurum est ne uteri exulceren- m. rur, aut instamentur. hoc autem est periculosum. In

hoc diuino oraculo Senex optimus, plurima omni exploratione digna recenset; imprimis morbos in utrisque eiusdem rationis statuit, respectu cavilla, lochiorum videlicet: cum haec in utrisque morborum omnium parens sit , dc essiciens caussa. Mauricius Cordarus insignis doctor co m. in hanc scia-tentia,COm. 6. laoc ita diluit care arduum censet ,&mt ii dum suspicatur. Verum ca alias arbitretur piaculum, in lectione Hippocratis qmc quana in notia re, rem simulat silentio obnubit. Sed demiror virum hunc clarissimum cuius simul doctrinam magnifico semper, ac admiror pariter) lcchionis ve-Tira eo , ac te notem arten re non consideraste. quid Venim dissicultatis exhibet cand cm specificam caul - . fana, cos tu in paritcr specificos generare cfictus' cu

Nagis periclitatur corru tione t emmquam partus , non enim feri po-

336쪽

cifica caussa, quid mirum, si in utroque statia,eosdepariter, specie unicos germinet morbos eos prae-1 ertim , quos in eadem sententia summus Praeceptor comemorat , inflamatione videt. systrophica,& ulcus in utero λ in quae pathemata ut cum Hippocrate loquar) facilius multo abortientes incidue, quam quae persectum dant partum. quia abortus

violentus: & omne violentum , ceu inimicum n turae, malum. Nullum igitur mendum. Dis pax tarautem utrarumque morbi non specὰ,aut caussae rationc,verum respectu maioris,vel minoris prauit

lis;cum abortientium morbi dc maiores, hostiles,ac & periculosiores. Porro in eodem oraculo inquit Hippocrates , si . menstruum corruperit foetum id est,unius mensis embryon,Cordaeus Pιμ --ν potilis,seu trimestrem censet legendum , quia inquit Hippocrates, verbo utitur φθαρειση,id est corrupit, quod Pr

prie dicitur de abortu post quadragesimum diem facto; uti,qui infra hanc metam , descripto

tamen iam semine, ὀκρυ η autem , qui intra solem septimum haudquaquam semine adhuc descripto. Caeterum seruandam essu potius codicis Graeci vulgatam , ac receptam lectionem, ceu magis Hippocrati arridentem , quIm alteram Cordaei, etsi acutam , semo arbitramur.quae sic habet, Ποι,-- Nm υτά του τε τη ρμὴυον , 6 πικουση. tam et δεον.&c. Sed ut Hippocratem per ipsum mei interpretemur, palim libro de septim. partu nu 3. corruptiones quadragetimo sole si eque- 'tiores fieri, retur ipse quia tunc primus motus ni που fit, neque adhuc eo rcmpore , propter foetus tenella naturam utero firmirer haeret , unde facile, etiam a

337쪽

minima caussa abscedit. Quare cum ex Hippocr te, frequenti comitante experimento, quadragesimo fiant frequentiores corruptiones etsi periculo- 1iores,quo grandiores scelus, & inter hos pericul sior adhuc ochimestris)proinde eo loco accuratὸράχυιιυον, seu menstruum dia erat, ceu frequentius. neque obstat illud verbum , cum eo loco pro qualibet corruptione sumatur , in quolibet ipsa grauidationis accidat rempore r etsi propriὸ de animati scelus abortu dicatur, post quadragesimum videlicet solem. verum nec proinde neces.sarib trimestrem , cum & bimestrem dici valeat, ac

Tandem in illo oraculo & illud replicandum restat, quod propius ad nostrum spectat consilii r

tionem, uterum videlicet, dc inflamatione cocipere, dc maligna contrahere ulcera ob ipsius abortus grauiditatem,ac immorigeram violentiam luae af- .fectiones, citra praesens, vel imminens periculum, existere nequeunt sane. recenset , inter tot mala, quoru fere semper abortus ferax, ceu alteru discriminu pelagus,solam inflamatione systrophicam,&ulcerum cacoethiam : tum quia frequentiora haec, tum quia ceterorum quasi immediatum principiu. re a lentia ex eo demostratur,quia abortus necessa- .rib fit diuullis,ac dilaceratis cum aliqua violantia, ceu praeternatusa,acet bulis,cirius diuulitonis vio- lentae ratione facilc quidem inflamationem cotra- hit uterus, facile dc maligna ulcera. Confirmat li cdo strioa Galenus lib. i. de dissiculi. resp. c. ii. du hi-

storias illas li.3. Epidem com . 2.s n. T. & 8. sei ibi n- - erpretatur, quarumdami mulierum , quae a mor

338쪽

animam efflaiunt, ultimo primi septenarij sola. de mox inquit, utrasque hauddubie'contracta in vis. inflammatione laborasse, dc eius assectus saeuitie

limul perii illa. quia illud peculiare habene vis:

εc partes internae si inflammatione tententu in. febres acutas,& cacoethas producant, extre M partium pariant frigiditatem,serina ac homila te

dem symptomata germinent. Praetereactiones non assignatam solum habent caussa 'rum & lochia aliquando ad illorum generariis imul concurrunt, cum ab his, non solum pientibus, sed in parturientibus etiam mortis vis consistat. haec namque accisa.iminini 'aut immodica acutissi*orum , ac saepe morborum sunt feracia. . Si ambas praedictas caussas aestimemuri Ni te iudicabimus minus periculose labor re res, quae primis conceptionis diebus pa tinis gunt, tum quia minor tunc sanguinis copia, δέ consequenter minore reo 'ir tibnem: tum quia,propter concepti foetu dinem,& minus coryli donos coalescunt,d τ mul ibi imb suo quasi nutu,citra effatu digi πιο

, Deinceps obseruandum.etiam cum trabibli 4. serm. 4. cap. am minus laedi tu, quae sanae sunt , utramque ala cain , & laxam habent. illae . quiastiores, magis cunctis resistunt incomiti quia cum laxiores habeant aluos,& facilius fi eunti faetui multum cedunt, 'ri Per . Min'

339쪽

rationem facilius se habent in abortu, quae parti ni iam fucrint assuetae,ac eo magis qub grandiores, enixae infantes, in aera te simul fucrint persecta, &iam adulta, nec multa redundarint plenitudine. Haec cuncta ad absolutam methodum curandi morbos abortientium acutos, omni obseruation sunt digna, atque eorum perseista simul ac exquisi-- ta dignotio,iplammmet curationem praecedat ius. Praestat vero inter reliqua,caullae efficientis cogni-rio, quia ex ipsa adstante, ortum trahit omnis curandi ratio. In omni itaque abortu, caussam efficientem lochion constituimus, cum horum ferme morborum subsequentium illum. hoc autem sui in nixu naturali diximus) trib. itide modis afficere potest,

aut ut suppressit,aut ut imminutu,aut rade vi immo i dicu.LOchioru omnimoda accisio, uti &eius de imminuta tu inflamatione,tu purulenta ulcera,ac se lida,cu ichore quoda germinare valens est,asseren- re Praeceptore lib. I. de morb. mul. n. 88. 89. 92.quib.

affectionibus,etiam ex eodem,&varij implicantur, morbi,& iidem graues,nihilominus ex plurima,&maxima sympto mara. Aliquando namque hydrops onsequitur, iuxta illud Hippocratis, nuper citato

lib. I. de morb. I.nu. 8 . Si aqua intercus in υIerisse ait 'menses pauciores praui sunt, ct ambe te- D ad Ot, or imus venter intumescit. Et rursus concludis,his morbus ex abor usit. Expolitur illustris haec Hippocratis sententia , & Mguris quibusdam historiis. adest quam primum illa, quam, Phoenix Anatomicae doctrinae vesalius Eb J.de fabrica coip.hum. c.' refert, Augustanae luida sor opstinatacui in utero repertae fuere serosae substantiae

340쪽

d.i8o. Alteram mox recenset & curissimuscius Cordaeus com .F. in lib. i. de morb. mul.alteri cuiuidam mulieris Lutetianae, cui, euiscer fidauere, non in utero tantum, verum in totopore nihil cauum, sed cuncta aqua plena ad vulas oci ingentas. Tandem alteram descAb stoti m noster perdoctus Christophorus AEde arte Mcdica c. s3. Eteonoris 1 Santareis, Pra septuaginta vesicas aqua pallida plenis si dum castaneς per uterum demisit. Verumtione serosa hqc substantia in utero seruetur lata, cum eius os sconceptionis dempto rei ehias sit semper Cappadox Aretetus,&doch utriantiquissimus pariter auctor perdocte illustina.de caussis diut.assech.c.I. idem dc Aetius initi A. ser. l. c. 97.dicentes, illam serosam substantii

quibusdam pensilibus vesiculis continerige insinuat historia. Porro, ut ad pensum redcamus,idem Hippocli estes pauli binfra I praedicta sententia, ilIudponir, re tristo, aut impedito in abortu non in utero solum , vertam& aliquarino mi corpore hydropem germinari. Sed eius ri MVerba nu. 88. Progressu vero temporis spost ac dolore, in utero ) tota intumescit, is dei dissam cyrripit,st animi deli 'mum ,

perfrioeratio. Intumes t autem maxime αγα -

bus amem eorripit ex abortu , si qua putrefacto intus puero non fuerit expurgati bis de igitur ex huius oraculi verbis innotescit i Minflammationes, ac hydrreas , ex abortu re,si lochia fuerint asci se , tanquam