Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

341쪽

dubie illorum affectuum seracia.Hanc veritatem iterum idem veritatis auctor struit lib. Coac. praeno . num. 3. dum infit, tum a partu um exortu aliquanti fer cumulate prorupta sunt , V-yressa immerito, di ilia.his rigor hostilia, ct alui tu batio: idque eum alias, rum si laborent ex hypochon dris .Ex hoc itaque oraculo elucet palam , non in partu solum erum &in abortu,quando ante diemsistuntur lochia , etsi proruperint liberaliter prius, .

per dies aliquot, graues morbos sane produci, &hostiles pariter affectus: praesertim ii humor ad bypochrondria recurrat, quod dolor in his excitatus manifesto declarat. nam aborta ibidem Systrophica aliqua inflammatione malum censendum , ac 'hostile quidem, si cruda: nec rursus secura, etsi cocta , propter partium internarum praestantiam,& affectuum cacoethiam. multoque adhuc deterius est, si humor recursus , per quandam ana dromen, ex eodem hypochondrio, ad caput liberi idclatus: cuius detestanda praesentia , iam dolor in ceruice quam primum. mox & totius capitis, iam tandem dc saeua concitaniux deliria, ac febris.

Denique uti ex acciso lochio in abortientibus graves quidam gignuntur affectus, ac funesti ali- . quando: similiter, ex immodice fluentibus, iidem germinari poste, & docet ratio, & usus confirmar. Verum si illud immodicum urgens non sacrit, me

rus tamen ne in chronicum alique morbum ipsam perducat abortientem .Et ut nostro diuino diei a rore non recedamus, qui de hac re nihil fi re in-ractum reliquit,hunc audiamus , sic fantem libr.

342쪽

foetus corrunipitur. Sed st ipsa periclitatur,ne diuturnum habeat morbum si purgatio plus, avo reatlrbdeat: cyma ct post corruptione periculum

imminebit,muatrum uteris magis apertis oec. Haec ea delo,&alia plurima idem refert Hippocrates,lib. 2. de morb. mul. au. I. AC S. Non itaque Periculum tantum,ob morbi diuturnitatem , verum ob nimia in

vasorurn laxitatem , & in cotylidonibus dilatationem ; cum coli ,ben e sanguine , una dc anima aliquando evietur. Omnes igitur abortientium morbos,alochio, ceu cssicienti caussa, ortum habere

Q re, iam puerperarum morbi,uti &abortientium, unica haud dubie fruantur cficienti caussa, Schanc triplici ratione cosdem in utrisque germin re se palam aut quia restri isti im omnino,aut immi- nurum,aut immoderatum lochion. Ergo , cum invrroque statu eadem ea uil a , idem & operandi modus , eadem dc methodus: quia si morborum id in virisque ea dem, nec ullatenus dispares, necesIarib & eorundem, eadem methodus. Quamobrem 'ad praecedentia capita convcrrendus animus, in quibus tripleia illud in enixis rcplicatur morborum genus, in acciso lochio diminuto, tu immodico.nec subterfugit frequens forsan ille affectus, v-

tori inflam m. ιtion4s aut eiusdem ulcera, cum & de his peculiarem textu limus nos enarrationem. Verum ad absolutam abortientium methodum, nihilominus &qnae da tia obse i randa ventu r,hvic

sane statui peculiaria. In ptimis lochiorum ubertatis discrimen, clim remporis respe istu varia, ac di Gyar sit loci, ij qaantitas, & melisura. nani sub abor-

. tu,

343쪽

monturni sanguinis sit acciti O , lochion imitianusn; re itio, iam uberius; texto, copiosius anaphus, quia copiosior amplius acci uallar eiulci cm lati gumis molcs. Parti uni riuuiali haudqt; aquam istud accidat, cum semper, sept cm saliciar periodoriun suinponat restrictio iacit . quanto igitui magis ab H , itanti coceptionis abortu recesscris , tam b lo hi Iuni expcctanda maior retributa o. vo dc & quanto uberior fuerit rctenti lociiij mc les ,-tanto maioLmorborum cssi cicias caulla haec qile nEa mole lantum,verum l aepe & cacoetha qualitate: cum obretentionem aliquam thpe prauitate ni muliebria acquirant.

Proponatur itaque quamprimum Medico haec

secundum naturam lochiorum copia, stimata prPsertim ex scetationis temporis quantitate, telopcs mento abortientis,aetate, consuetudine in mensurno sanguine reddendo,anni tempore, dcc. qua sibi proposita mole si aut omnino accidatur, aut imminute retribuatur lochio in agnoth et palain,quantum a naturali meta recesi rit illa: sin vel b imm . dice, quantuin rursus, iuxta alterum cxtremum, ab illo medio discriminci . Praeterea dc illud aestimandiim in abortu , quod

cum omnis violentus, Spraeter naturam, similiter, qtie & caussam subsequatur pra ter naturam , Omnis lochiorum excretio in ipso, necessarib sympi matica, neque usquam ferme carceres s eruat natu

cae nisi aliquando forte , ac per accidens. qu re semper aliquod cqntrahet vitium , iam in defect v, iam in excessu. Accingendus itaque Modicus, ad quodlibet istorum criminino emendam .

344쪽

dum , ne ob incuriam graues aliqui succremine morbi. quid quod & sere semper istud, in exs e apparet, tum propter expultricis facultatis irris tionem, tum cotylidonii in laxitatem; forsan eiusdem abortus hinc, ut plurimu Pqς abortum apparent immodica lochia, aut Pr uui' muliebria:contumax sane, ac foedus affechus inra insuper plurimorum, nec levium sane morb-um . . cuius methodum curandi, & docet perbeli ,Α ith

Boethi uxore exercet paritexGalenus libro de cognit. ad Posthumum. capite S. Ex quo Galam co illud serio obseruandum,quod qua 'xorem Boethi in sanitatem restituit illeae paulatim, etiam & per vices, citra con immio nem aliquam, humorem derivando, turi aluum, tum per urinas: idem dc nos

in immodico puerperio,vti & in haemorrh- i

derivando sensim,&paulatim reuellendo,ne . motio aliqua concitetur in sanguine, cuiu .hmgmotionis ratione quasi sua sponte , Per. 'ina π1- i5 .plius feratur locum,per quem sanguiniscebatur impetus. octimestris partus, an inter abortus --dus vertitur in dubium.verum si rem attrib perscrutemur, magis aborrum attingit,

naturalem partum quia ille defatigata nat .ci tingit,& quasi praeter naturam aifcct a,tui quos

magis est &praeter narniae scopum, cum in 'haec in cunctis exoptet persectum.quare imestris partus nunquam Vitatis,si inpernestus, naudquaquam hunc sagax intendet citu Solum autem, ex eo 'uti partus xati 'nem

quia tunc foetus iam Persectus,& absolu- , R p

345쪽

' bili, sane ut in lucem feratur, cum sit iam ultra septimum , meta Vitalis partus, & perfecti foetus QPmobrem cum iste,medium quoddam obtineati nisi partum tu abortum, morbi in eo supeluenientes, eadem methodo sanandi, ac qui in vitali

partu consequuntur , neque ullatenus, inuertenda.

Symnis eorum omnium qua in hoc tertio de puerperi. exagitantivir libro. CAP. LV. ' .LIbuit nunc, ut & cuncta eadem prosequamur methodo , quae in tota hac enixarum disputatione uberius libauimus, iam rursus, sub breui s*- .nopsi, in eiusdem enarrationis carcere, ea omnia presse definire.Et cum enixis ipsis hostiles, imb dc funesti insequantur morbi, qui passim grassantes in ipsa activa Medicina se nobis occurrunt sananis di,hinc nobis huius libri exurgit scopus, hinc itidem urget occasio methodum tradendi curationis morborum enixarum , per praestans illud auxilium venae sectionis cunctis his sere adaequa

tum. . .

Partio itaque, ut rem a suis primordiis repeta- mus, grauis quidem actio , multis doloribus, .e- rum nilque variis implicata, initium pariter, ac subtequentium morborum foetura. Labores huiusmodi triplice in se continere caussam obserbamus, . vehemue toti' corporis foetae comotione ab expulsione scerus, elabuloru a se dinis diuulsione, scir

346쪽

-idis' DE MORB. Ac vi 'ev . fretus appendicibus,&taiidem vinculo μ' quibus ipse adhaeret vel tebris ira aximam mnem.Contingit haec actio nono,aut decimὰ frequentius, raro septimo, rarius adhuc mo:quos menses nos consequiitorios luna mamus constantes diebus 29. horis I 1. mini Et vitalis fit partio, quotiescunque natura, tater crisisseptenarios seruat num cIOs , nitios - l

Cum igitur prophasin morborumtionis grauitatem,r at implicatae aeruntinis P loribus connexae. haud dubie & lochion . efficiens erit caussa. istud vero triplici de cvindem germinare valens est , aut quia accisum,aut qqia imminutum,aut quia ii , sue quantitate tantum inutile fiat uino Maut impossibile fere siue quali tate.ac 1 -- plex autem illa lochiis excretionis idei

in gehere habet caussam , Mit oris Metrocclusionem, aut reserationem nimiatrix bpriores at teras foetae ideas, vitimam alter mirandum quod restitum,aut inu Elii ,

chion tantorum malorum auctor sentia commotum, ac agitatum potentec.

valeat germinare; praetatim cum prauarii' litas, siue eiusdem caco et hia a partus conisi effertur,ac re uirescit. dc cum immodi eis ita ferat natura vacuationes, nihilominus de Hliares gignent affectus, & iunestos

spiritidus,eκ exanitatis viribus. maredi, is bi proponat Medicus ius, ut quem Αω

gnoscat recesilam. . Verum

Miletetite maximam aifictat latitudini is .etiti

347쪽

nixu masculino tricesimus signetur diis vitillius, carcer continuae quantitatis: uti in tam ineo secun- 'dus supra quadragesimum. quamuis etiam ex eodedictatore, eidem pilori etiam secundum naturam

viccsimus struatur,asteri quintus supia vicesimum. respecta itidem discretae quantitatis, sua fruitur 'latitudine:etsi in utraque partione lochion arbitre- tur Praeceptor retribuendum per solcs singulos ad . tredecim uncias cum semisse, prioribus saltem diebus.Libro verb de Nat .pueri hana distinguit me suram ex disparitate sexus , cum in virili partione lochion per totum retributum puerperium praep5derare duas fere libras supra viginti 1cribat, in scemineo triginta. Caeterum,praeter hanc Hippocratis

norma, occurrit de altera acuta sane , & omni en- comio digna,pendet cx obseruatione naturae puer Perae,seu temperamenti, aetatis, habitus, vitae con- suetudinis eiusdem itidem tam in reddendis mensiis c ibus, quam ic chiis,anni temporis,regionis,&c. Ex cunctis enim his, absolutum ac periectum nos eliciemus iudicium de retributione quantitatis muliebritatis, haud quaquam altera catholica neglectit

libella. Potio huius caussae essicientis qualitas, iuxta di-- uersum humoris in corpore redundantis excessu in varia accidit, & varios itidem iuxta piluatam colusque naturam apto nata est germinare morbos. illa sensu innotescet, si actu reddatur lochion ,ratione autem, ipso non apparente : & tunc eandem . . explorabimus coniectura attificiosa, ex signis obortis ab effectibus petitam, seu a priuatis sympto-

matis , quae suos praedicant morbos, uti utraque

haec suas indistitant caussas. Aestimabimus igitul

348쪽

sedulb cuiusque redundantis humoris idea, qu5sq; valeat & ipsa affectus producere. in qua obieruatione , ne negligenda sane, quae modo obseruanda diximus, naturam, inquam , seu rem peramentiam, aetatem, habitum &c. ceu nos exquisiic perducentia ad absolutam caussarum dignotionem. Haec caussae notio ad praedicendum, extremam imponit manum . quanto etenim ipsa deterior, ac cacoetha, tanto deterior affectus, latoque funestior, & certi'. praedicendus inteiitus. In uniuersium autem de cu-chis enixarum morbis, acuties praedicenda, saepe mors fatalis,ob eorum cacoethiam,atque s uitaem. Et cum terminationis praedictio, circa hos mor

bos, ex dignotione pendeat priticipii seu primi in

sultus morbi, hinc tenendum cum Hippocrare , ct

a partu computandos, idque semper, & irrefragabiliter, dummodb intra puerperii carceres contingant illi. Subiectis prodidagmatis, accedit curandi methodus. haec duplicem continet scopum, ablatione morbi, & caussae prius praecautionem: quae in cunctis enixis & unica,& communis,lochio videlicet. hoc si restitutam vacuationem indicat, si immodicum, compescationem. illa varias paratur artibus: nam si germen eius morbus magia um,magnam pariter indicabit vacuationem, cuius duae tantia iacet, purgatio,& venae sectio. illa seruante sanguine re lecte tuam ideam, ne aduocanda: haec vero, & eadetepr sentata sanguinis specie, dc Vrgente Cepe ve- uulsionis scopo,si moram praesertim non sustinuerit comparanda. Qitare cum Vtruque auxilium Pri-mb caullam morbi ressectet, a qua incipit curatio,

349쪽

mori una vero, ceu priorem in intentionς, uti me' ii illi carcere,A primum incitamentum: hinc me-ice , adstante ipsa , de altero illorum deliber, insp*ri videlicet tum morbi, tum. eius ita natura. . nam si acutus huiusmodi aut sim-liciter magnus, maxima, aut magna salieni eius x c quia quae, si humor sanguinis adhuc se grum , quolibet adstantescopo, siue reuutis siue derivationis,sive vacuationis, consulibrenae..icipione nos deliberabimus : ne abseu te '. viri m robore. huius auxilij quantitatem, 'ab incestus, tum & maxime quantitas caus posite deflarat. occasionem praebet, & postu--yin illud praesentia, de prohiventium mihi lO- .ns , sentia: utendi modum denique , tumear: Minsinuat positus, tum ti vasorum conis in puerperio , cum necessarid sit uterus

'' 'Ut , item sit m6rbi caussie principiu cuius .

. niuges venae in sernae, necessirib & hae 'scindem, fientes partes pr cauent,iactas vacuat. α' aeque parto in cundis morbis stant, etsi juva .mini ae*pore , virique igitur prouiden- in vrget, α quanto a*utior Herit morbus, i lexius. . are cum hos supponamus My g citidem methodus, de coniuges serib suimus: distantes autem ac disparatas, ametho s connexus fuerit affectuum , horum Ben imi prius occurrendum a sqquὸ autem citctis sentibus,prius habenti causset ration em,siue sim erac per se hqc alterius fueritia , siue sine. per accides. quaviss& intςphas,tςnor ac

350쪽

ordo spectandus sit .praemissa igitur airalysi,ab ultima,quae in compositione prima occurrit,inchoabimus curationem: ut videre est in affectibus illis septem,qui in omni concurrunt febre putrida.Si itaque uterus per se,altera vero pars lympathice laboret,idiopainico utero quam primum Occurremus,

etiam neglecto altero: nisi aliqua iam fueris contra sta dispositio, valens de nouo ibidem,aliquem germinare morbum: tunc enim fid id iopathicum

prius, omni arte conuerremur, altero pariter non

neglecto. Sin autem uterus tantum,ut principium caussae se habuerit, & humor itidem per corpus v- niuersum,aut per partes aliquas Oberrarit.corporta, utero quam primum prospiciendum, & ex ipso ct trahendum: aut si forte alterum tenter exitum , per conferentem videlicet locum vacuari, quiat idem

ipse urget ducendus ille. Sin autem hic in parte fit- .matus fuerit, & idio pathice tacipiens pars iam loborarit , quod peculiaria cuiusque morbi symptomata palam dcclarant,timc utero oblito, ad yacu dum ex parte per se laborante nos conuertemur. In cachexia, de leucophlegmatia enixarum, per conceptionem conta acta, etiam lochio una resti-to , ne venarum scistibnes locum sane habent: tum. quia humores vacuadi longo ab idea sanguinis recedunt, tum quia maxima incst, non in hepate solu, verum in utero, ac corpore reliquo frigida intemperies. quare purgatione potius edticen M. neque hoc auxilium his tantum consulendum , verum &aliis : si coindicatio i cs omnes, aut dignatiores salutem , una cum ipso morbo , & idem postulauerint e etiam & per tosa in puerperij latitudinem quid quod,etiam x fluentibus veru parceη