장음표시 사용
371쪽
num, & eius subiecta caro a compress ione iniech et
manus aliqv. Huicina cenat, ab illecebrosb illo contactu , uterus pariter descendat & ita mox secretiora cuncta immiisus digitus examinet,& vitia emendet. Quamvis S contractio illa citra vlla manus inii chionsm,S suffumigiis, seu thimiamate O mendetur, tum & aliis odoramentis . cum uterus grati odoris exalatione aequaliter commotus,1 pa te in quam procubuerat cito diuellatur, abduca-
tur. Vnde forsan dictator summus ti . . Aph. sen. 28. aromatu sussit' mulic bria educere lege sanxit: quia
non solum, ut Galenus interpretatur in com . uteri connivens osculum aperit, Verum & quia contractum uterum abducit, ut idem testat ut dilucide li. I. de mul. morb. nu. 29. Abductio illa non fit, quod victiis percipiat odoris sensum , cum hic pςculiare: habeat organum in toto corpore, procellius inquamam illares a cerebro orti,& in nares perducti, se quia sympathica quadam familiaritate fruitur ille, i, fruitione gaudet, diffunditur i nox , ut actu fruatur,
de gaudeat. Caeterum , de oris uteri conniventia, de haec ob - seruanda, quod semper secundum naturam os huiusmodi, si pernum inquam, contineat i arctius ta :men multo, dum mulier Vteio gerit,& conniuet illud,& clauditur; iuxta Galenu lib. . de s c. na ux.c. 3. qua uis δc praeter natura aliquando conniti eat is, aliquo ibi de tumore praeter natur- oborto. Disti' i guttur autem utraque,Vt Galenus docet lib. s. AD. sen .si. quod in ipsa tumor prς ter nat uram apparit, '
ac durities quide, in altera haudquaquam, chim digito facile cedat. illa ab scirrho, aut inflammatione gignitur: unde renitens tactui, altera lentum coim
372쪽
MENflls REsTRICTO S. LIB. IV. Io nexum ac partium coalitum comitatur. Praeterea cotractionis causias, uteri ligamentorularitas a dignatur, vel ab humida intemperie cum
affluxu humoris, veta partus difficilis violentia,
Velabortus,parta. Inuertionem ceruicis uteri ,eaedepossunt quidem germinare caussae: quae ad tantum extendi potest, quod foris fere usque promineat,qui affectus, uteri procidentia appellatur. praeter quasi aversonis caussis, recenset & alias diuinus Hippo-
crates,citata sen. lib. I.de mul. morb. num . . videlicet', si venter magis quam oportet vacuetur , quia tunc leuiori, ac sicciori ventre reddito, cum uteri
ceruix intestino re sto praecipue haereat facto ipso elliori,&'vacuo in ipsium concidet, & in uerteturi uidem .' Mox & cohuulsiva quadam ratione fiet, lapiὀ quodam frigido humore in alteram cerui-
'S Parrem. quia pars altera repleta, necessarib attol-tur,&vti conuulsa disi orquetur,&via avteriori fi-um in uertitur. veluti, & eodem morbo lacessiri iit si 'alterum uteri cornu ab humore aliquo fri-lo imbibito in tumorem attollatur:distorqueturi in tunc uterus: sicuti & si a fervido sanguilae, ac gente contingat. impleto namque ac distenso e- ait Cro cornu, in qualiter etiam tunc distorque- ia e Cessari oeius ceruix inuertitur. daec tantum libare libuit de menses occultan-n hortam affectuum caussis, reliquas, ceu maniores silentio obuoluemus,conuertendo noS ad a Gog: illorum aifcctuum. Notitia haec cum ab- si Γ, M Tantum per adumbratam ac imperfectam cam ., etsi artificiosam, illam assequam iὶr,
umerat passim , nec leues sane difficultates, sociis id, qua poterimus dexteritate expugem'.
373쪽
Caussa menses restringentes praeter naturam explanantur persigna in genrre. CAP. IV.
SIgna Medicinae submittere, diuinam hanc subia l
mouere scientiam , est. vii namque in militari arte , signo submisso, omnis conturbatur legionis ordo,militum dirimitur acies,eorum anima in fu- , gam couertitur,lethiser hostis, metu omni deposia ito,auda ster vidi oriam acclamat: sic sublatis e in dio signis,omnis morborum languet cognitio,aα-xiliorum perturbatur usus,industria torpet omnis, hostis naturet similiter,morbus inquam,ferox,non lsolum acclamat, verum certo quasi reportat. Vnde
princeps Poetarum Virgilius,uti & Medicorum alumnus,ut hanc signorum in Medicina urgentiam , ostenderet,sic cecinit. Georg.lib. . Morborum quoque te caussas, ct signa docebo. Notitia caussarum apposite cum signoru conix git doctrina. Na uti morbi nequeunt. citra caullarum dignotionem,sic caussarum notitia nullatenus quit haberi,submissis signis. ruit enim in his sublatis o- mnis medendi scientia. Signa igitur attolla inus in hac suprema Medicinae arce, signa in legionibus a- ctuosae Medicinae partis praeferamus. his Echique hostium stratagemara affabre exploremus. Signum Graecis hinc altera Medicinae pars en μειωπκ 'ideas, ac facultates lignorum omnes uapprime expendens. Illud itaque sensui id offerens rarem aliquam significat, ct in abditarum ducit cognitionem. Vndς Auctor lib.dcff med. signum de- did quo cognito, aliud, Mod i uotum erat, l
374쪽
MENfEs RESTRICTO S. LIB. IV. IO Inobis deprehenditur. Porid, cum in uniuersum 5 ex Galeno lib. . Art. Med. cap. a 7. in triplici sintis serentia,aut praeteritorum memoratiua,aut prae-zirtium demonstrat tua , aut futurorum denique rogirostica: nobis modo , seu dc mon-trativam in insalubri parte replicare mens est: in-igitantia videlicet caussas huius symptomatis rensi tun restitorum, quod cum variis fruatur, acturi in is ; unde curationis pariter distinctio, hinc I iactae explorandae , de per sua peculiaria signa, ut
amethodo cuiusque, nos prosequamur curatio
em. Verum inret haec signa, & reliqua alia gene, hoc unum qbseruandum discrimen , quod alia
ma sint,rata,ac necesIaria, τεκμηρια, seli syllogisti- dicta i: alia vero nomen generis sustinent, quaec fissima,nec rata, hac diuisione usus pariter Arist. , tum lib. a. de Priori Analy. capit. 27. tum lib. I. aet ad Theodech. c. a. Demonstrativa itaque signa huc alteram pati utatur diuitionem i, quatuor ora eorum inpud Galenum lib. I. Aph.& lib.de c5. Artis Med. sen. I 2. cap. IJ. referuntur dist erentiae, i cnim sunt , quae & morbum indiit, & ab initio una cum morbo inuadu iri , ceus nitio inseparabilia, & propria et alia γνωρίσμα-,iaec incipietis moibi sunt indicia, nec morbum effarib comitantur, cum abscedant aliquando:
Ha rursus επιφωνεμνα, seu mox superuenientia,
aec insuper i eparabilia: alia tandem συνεγγελ ρν- et circunstantia appellantur, quae morbi nat veluti circunstant, non autem penitus ins bilia , de coniuncta sunt. Galenus clarissimus. itimas tres differentias citato Αphorismorum sub morbum comitantibus , illas amplecti-
375쪽
io38 DE CvR. RAT. PER VEN. SECT. tur,cum dicat, Comitantia interdum ulcum morbo una adoriuntur,iuterdumipperueniunt,nonunqua etiam omnino absunt, neque enim a morbo ne inseparabilia, neque eius essentiam constituunt, sed pro- dprivi eficiunt differentias cstc. Horum itaque omnium demonstrativorum habenda a nobis modo iratio , ad lingulas quasque morborum c0gnoscendas differentias , quas restri chorum mentium appellamus cauisas. cum symptomata nihil aliud prς. ter morborum germina.
Caetcrum aduersius haec,insurget qui s. Nos huius libri cap. i. cum Galeno diximus,a vitio natiuo uteri,dum primo conformatur meses etiam occulatari.Sed caussam huiusmoda signa demostrativa in- 4 salubria in digitare nequeunt,imb salubria cum vi- tium illud secundum priuatam naturam iit, haudquaquam morbus.Ergo de monitiativa signa caui . sas huius symptomatis , haudquaquam ex insalubribus demonstrativis perciatur. Huic fatisfaciemus dicedo, quod quamuis caunsa ill1 secundum natura sit in indiuiduo: tamen in 'quantum actio laeditur secun sum naturam, etiam illi indiuiduo maxime ex usu, proinde reuocanda ad praeter naturam aifcctu ad hancque spectat p-tem,ae ea inquirere. quod si mulier haac optime se gerat,neque ullate laus c huiusmodi mensium oc. i.
cultatione laboret: tunc tanquam secundum naturares, iti manda,neque ei consulendum , cum seruanda potius in illo secudum naturam peculiari statu, ultra quem haud dubie haec laborastet. Quare om- nes illae cauli ae , quae nobis in consilium veniunti sub illa insalubrium signorum differentia reuo
candae sunt, quia insalubrem mulierum statum mendare nobis mens est. ' Pra
376쪽
MENfEs RESTRICTO S. LIB. IIII. IO39Pra terea Galenus insignis, cum lib. Art. Med. ca. s. in lubria signa morbos de moniti. uia prae-cntes, recenseret, prius liqc distinguenda supponit, in morbi externaru sint patriu, seu cxternis lentib. bd ij, a capparentes:an potauq intern .iru, cq eosdem Iasius cffugietes. hoc innuit, quia e ternarum par' una morbi certiores multo, ac eo id pariter lignat in quandam mathcseos obtinent demonstrati Ois. Vertita interna iij partium morbi, etsi per signatilibus obicista dignoscantur: tamen ita firma, autia illa non sunt, uti altera priora, sed conicetriciape. quid quod L imperfecta aliquando tantope- , dc infida, quod caecorum more, tentando, ex Iu ntibus , aut nocciatibus auxiliis, ad illorum colitionem perueniamus. Qua arte, in artificiosa si , etiam imperiti Medici,poliasterius cruditionis celsum, vocati, maximam sibi comparant gloria,ud plebem ieiunam. &ita indigne maximo en-naro apud rc liquam plebem commendantur. Οseranda calamitast O ibrs faticinas Uerum ex his, respuenda quidem artificiosa coniectura, me-Idi τεκυαρας, cum haec qiram proxime, si non de-nstrationis, necessitiite salic in argumentationis Olcat Vim. Haec autem, citato loco Galenus, ex rimis fontibus de sumi eleganter declarat, ex it - idolicet partui laborantia functionibus, excre-rtis, doloribus, atque tumoribus praeter natura:
liae vcl omnibus, vel quibusdam, siue primo dcὶe , si ue per accidens aut per consensum lancitur. quq ligna morbis sunt communia, tam patam PCTDas, quam externas labefacta ut ib. Vetum signa Iniuersalia,ad nostrum scopum non sper, Cia raec notitia explorent, ac ne eoru explor
i fi c i ant, quorum inquisitio nunc nobis finis.
377쪽
Nam laesa functio, diuersitatem in primis calissae non dec rat, verum prae se fert tantum per sic, vel pcr accidens assici uterum , dum menseS non sol
uuntur.excrementa deinceps,dum relinentur,i Ul- i
lain sui ipsius prae se ferunt ideam. dolor, Ceu pathos,communis,multis superueniens morbis men. lses interdicentibiis , contemnenduS. tumor tan
dem, alteram tantum , ut supra diximus mot-bi ostendit differentiam ; si in uteri osculo germinatus ipse fuerit. Oportet igitur ad agis paIticularia descendere,& peculiari obseruati Oile, rum & artificiosa coniectura, per methodum progie-diendo compostoriam , cuncta exactebaeitimare. lNam ephodus particularis praecedat semper opor- ltet uniuersalem methodum. haec autem,si non a socientur, ut dictator summus scribis,lib. Praecepi. grauem ac tristem frequenter adferunt diathesim. cum multa solitaria ratio si adeat, quae coarguit v- lsus. consocianda igitur:& iudicio experientia acce
Ad perfectam iraque ac artificiosam conieci' - cem di lciplinam , nos, ex propriis caussiarum indi ciis, aegrotalita uia. mulierum paritex sermonibus.
tum earum ii terrogasi Umbus, ac mutuis reston-- usionibus,ut passim Astatur Prςceptor,apposite per .lueniemus. nec boue fidendum foeminis , imos semper .c clerit ast istus, ut accurate lib. I. de morb.mul. num. 87. idem Praeceptor adnotat. Cariaueant igitur Medici, ne ab ipsis decipiantur. Euanim omiais; q. si ferrens,ut vox sonat Hebro:cab lida igitur,v. rates tiὶre caute,& blande,nec viil gari artificio,auc iniit calliditate earium vulnem,' medeamur, cri elicia. hanc veIb coniectricem
378쪽
MENfEs RESTRICTOS.. LIB. IV. Io Irioticiana serib absolvemus, si corporum earum-cto 1o habitum , consuetudinem , victus praeceden- rem cationem, & huiusmodi alia, attente obserua- Qex inaus. haec igitur cuncta sedulb replicanda.
' dentur caussa secundum naturam menses
VTabsoluta omni ex parte sit iliadum caussa
riam menses occultanlium dignotio, diligenter explorare ius an caussa aliqua siccundum natu-Iam , quae mensurnum sangumcm rc stringere valeat ;-an huiusmodi acessio secundum naturam fiat. Problematis astismatem partem , & confirmat ratio, & experientia comprobat, Medicinae tecme- ria organa. Vtroque itaque ita strumcnto dignosciamus pliarimas adesse caussas, a quibus siccudu natura. menses circucidutur eade acciti Οἴe iride siccundum, natura existente. Na menses secundu natui a i si soluuntur, aut aetatis ratione, aut habitus ac temper menti, aut insuper conformationis , conceptionis, aut denique ob vitae institutae prophasin. Haec sin- gula examinemus , ne ad libitum dicta videantur. Aetas in primis illa,in qua menses secundum natu- Iam non prodeunt infantia est ad pubertatem usq; exclusiue, uti cruda senectus, in qua vi plurimum occuli incipiunt, ad decrepitam usque , seu ultimuvitae carcerem. Exoriuntur igitur I .anivi frequentissimie, aut i .raib II .aut 32. Hocedunt fit quentius i s. rarissime ad so.Qirare mouedi non sunt me-
vhab citi ue hos carceres :nis sorte aliqui
379쪽
apparuerint germinata symptomata , hos accisissmenses comitari solita : quae possibilia gcrminari sub annis,in quibus rarius illi accidunt.tu Lic enim' ob generatos affectus praeter naturam , quibusque peculiari curandi methodo occurrere cogimur. Sed cur sub his aetatibus non fiant menses, diexodice alibi exponendum relinquimus et modb haec perfunctorie dicha sufficiant. In pueritia itaque,quia per hoc tempus maior fit accretio, unde maior 1amguinis requiritur copia ad augmentum:rursus quia
Ob mucorem, & nimiam humiditatem vasa inistafiut ad fluxu, dc ab uberiori illa humiditate obtuso
calore hiatia minus,imbastrictiora. re,quae minus erit humida puella, & cui vegetior calor inn tus,& vasa latiora obtinuerit, citiusq; illud maius impleuerit incrementum, menses itidem citius occurrent , primaeque efflorescentiae prosIient. quae verb contrario se habent' modo, segnius. deinceps in cruda senectute,& vltrb,cu 3 calor nativus amplius cotabescat,vires itide naturales labascat, mis,to minus cxudet sanguinis moles, quasi reddita nautura auara,ac ne Valere quide, Occultantur menses.
quamuis his amplius perseuerent,quibus calor is rit vegetior, & habitudo corporis circa facultates
Temperamentum & habitus pbst accedit. queut . & haec restringere messes, si teperametu caliditatis& siccitatis maximu habuerit excessu, intra limites . tamen sanitatis: tu si & habitus squalidus fuerit de
siccus suiM a iamdu, etia in eade sanitatis latitudine; unde viragines, ac barbarae foeminae, cum maximc masculi sexus redoleant idea, mensibus nihilomi nus & hae caret.quo teperamento Phaetusa,& Na
380쪽
MENS FS REs TR IcT os. LIB . IV. Iomia,apud Hypp. lib. 6. Epid.sect.ca. s. siuebantur. nec ni esses reddet, at unquam , & ceu viragines Q in ira de acquisic rut. eiusdem notae, & nos bi-il ceras vidimus, Sc Barcinonae, & Valentiae ci-
aris Hil palliae insignes urbes;quibus & menses ii fuerant,dc gradis barba cuiq; germinata. hi
's aure,ac barba,Galeno restante lib. 2. de temp. calidu ac siccu hauddubie insequuntur tepera- .itu, uti dc eiusdem naturae habitum. Quare,cum nulieribus, ab illo viragini teperamento saniis absumatur copia, quae uberior portio menii sanguinis materies, hinc de barbatae illae, &dquaquam menstruatae. .
Orro naturalis'conformatio, ac genis des audaiiens urni sanguinis absentiam Valent parare.Initatu plurimae existunt, quae & bene se habent, et uteru cunctis alueu comune nusqua menses . siliunt: imb aut per alvu , aut per nares,aut alia piam ratione muliebritate ipsam reddunt, cum liquibus ex his, insensilis sit eiusdem vacuatio. : , si non inculpata omnino fruuntur sanitate, .em in quada eius latitudine continentur adhuc.
bui omnibus flustra sanὸ se opponet Medicus,
a potius forte emendationem tentasset ad ne- taut ad grauem noxam . Sortis huius Gerundae,
ζ mihi patria chara, & Geryonis Hispaniarum imi regis olim arx munita, nobis obuiam fue-dulities binae ; alteri per nares mensurnus san, etiam & lochia sub miniisa copia reddebam, iteri vero nullibi menses , . lochia verb per al-